49
48
kleine glazen boven de Libry of stads-boekenzaal ge*
maakt, alsmede enkele kerkglazen voor andere steden,
zooals Amsterdam, Delft, Enkhuizen, Medemblik. enz.
Wouter crabeth heeft op verre na niet zoo veel ge
schilderd als zijn broeder. Gelijk gezegd is maakte
hij zijn eerste glasdat van salomo’s gehoorgeving
aan de koningin van scheba, in het jaar 1561; in
het volgende jaar maalde hij het offer van elias en
de voetwassching door jezus (het 13de of 22ste); twee
jaren later schilderde hij het glas van ^sHeilands ge
boorte (het 14dcof 12de) en in 1566 zijn laatste stuk
of glas van den tempelroover heliodorus (hetl5deof
8st0). Er zijn dus in het geheel van hem slechts vier
glazen in de Goudsche kerkdoch hij heefteven
als zijn broeder, ook voor andere kerken en huizen
geschilderd.
Wanneer men de betrekkelijke geldswaarde van
onze dagen tot maatstaf neemtdan moet men met
de lange van wyngaerden betuigen, dat de broeders
crabeth hun schilderwerk al zeer goedkoop verrigtten:
immers het blijkt uit eene nog aanwezige quitantie
van wouter, dat hem voor het glas van elias offer
en de voetwassching, dat achthonderd vijf en een
halve voet in Jt vierkant groot is, niet meer dan tien
en een halve stuiver is betaald; doch men verlieze
daarbij den tijd, waarin dit plaats had, niet uit het
oog. Toen kon men met honderd gulden ongeveer zoo
veel doen als thans met duizend. Om iets uit die dagen
ten bewijze aan te halenOp den 29ston October 1553
gingen zes personen, waaronder een burgemeester, de
rentmeester en dirk crabeth zich bevonden, van Gouda
op reis naar Utrecht, ten einde daar hun verzoek tot het
vereeren van kerkglazen in te dienen. Zij besteed
den zes dagen tot de reis, en bragten gezamentlijk
voor reiskosten, verteringen, enz. in rekening de som
van twaalf gulden en dertien stuivershetwelk op
zeven stuivers elk persoon per dag neêrkomt. Pieter
de leidekker, reisde op last der Wethouders en Kerk
meesters naar Andernaken op den Rijn en had daags
voor reiskosten drie stuivers hij bleef tien dagen uit,
en had met eenig verschot in alles 33 stuivers verteerd.
De opperbouwmeester over hel geheele werk der weder-
oprigting van het afgebrande kerkgebouw genoot daar
voor twee en vijftig stuivers per week; de oppertimmer-
man en oppermetselaar ieder negen stuiversde opper
steenhouwer zeven stuivers, hunne knechts vijfazes
stuivers daags. Eene eiken doodkist staat aangeteekend
in datzelfde jaar a zestien stuiverseene van beuken
hout a acht stuivers, enz. enz. En toen klaagde men
toch reeds luide over de dure tijden, die men beleefde
Keeren wij na dezen kleinen uitstap tot de broeders
crabeth terug. Reeds boven gewaagden wij van het
verschil in beider teekentranten voegen hierbijdat
het glasschilderwerk van dirk, als olieverw, in kracht,
schoonheid van houding en uitvoerigheid de voorkeur
verdient boven dat van wouter, terwijl intusschen de
laatste zijnen ouderen broeder overtreft in grootschheid
van trekken, stoutheid van hoogsels, breedte van plooi-
jen. Beider vaardigheid in het schilderen en bakken
van het glas, inzonderheid die van dirk, grenst aan het
ongelooflijke. Geene kosten waren hen te grootgeene
moeiten te zwaar, zoo zij daarmede hun werk konden ver
beteren en volmaken. Geheele geschilderde panden na
men zij weder uit de kerkramen, wanneer zij er eenig
gebrek aan bespeurden, en verschilderden en verhakten
die met taai geduld; zoo prat waren zij op hun schilder
werk. Beide verdienen ten volle den naam van uitste
kende meesters, die de grootste, zoowel als de kleinste
ontwerpen durfden ondernemen, en ze met gelijke
uitvoerigheid behandelden. Dus oordeelden beroemde
kunstenaars er te allen tijde over. Rubens prees boven
alle andere glazen dat, hetwelk met den kerkroof van
Heliodorus prijkt en door wouter crabeth in den
smaak van Raphael, die hetzelfde onderwerp heeft
behandeld, geschilderd is.
Wij zouden de kunstverdienste der broeders cra
beth niet haar volle regt doen wedervaren indien
4
