VRIJ
WOOKD
VAN OEN BURGEMEESTER
Hefyii de> otototypsfackfoföecs
Koopt de zegels van
„De Vrije Pers"
téXS/
GOUDA IS VRIJ! ORANJE BOVEN!
ODE ZIJ DANK. OVERGROOTE VREUGDE VERVULT
ons op dit oogenblik hebben wij bijkans vijf lange jaren gewacht.
Thans is een einde gekomen aan de bezetting, de rechtsver-
krachiing en de vernedering, de menschenjacht. de dieverijen
en het landverraad. He' oogenblik is nabij, dat onze geliefde Koningin
- de ziel en het symbool van ons vrije volksbestaan - en de wettige
regeering terugkeeren.
Het ergste van den hongersnood en van onze armoede is voorbij; wij kunnen
met het Nederl. Volksherstel den opbouw en de vernieuwing beginnen.
Onze gedachten zijn bij hen, die nog in den vreemde vertoeven den
spoedigen terugkeer der meesten van hen mogen wij echter verwachten.
Ook den-.en wij met eerbied en weemoed, doch tevens met trots aan
hen, die vielen voor de goede zaak.
De bondgenoot.cn zijn ons land binnengerukt aan de zijde van onze enkele
eigen troepen. Ook in onze stad roepen wij den geallieerden een hartelijk
welkom toeAan hun strijd danken wij de vrijheid. Onze houding tegenover
de Britsche en Amerikaansche soldaten zij zoo, dat zij een goeden indruk
van onze gastvrijheid en fatsoen ontvangen. Vrouwen en meisjes, treedt de
bevriende soldaten kameraadschappelijk tegemoet, doch gedraag; U tevens
beheerscht en rein. Denkt er aan, dat deze mannen al lang'van huis zijn
en behoefte hebben aan huiselijke sfeer en aan vrouwelijke gezelligheid,
maar vergeet nooit, dat hun eigen moeders, vrouwen en meisjes dag
en nacht met hun gedachten bij hen zijn.
De vrijheid is heroverd, maar wij staan nog temidden van gioote moei
lijkheden. Vijf jaren van plundering :n uitzuiging kunnen niet in een
handomdraaien worden goedgemaakt.
W" dien deze moeilijkheden eendrachtig overwinnen. Thans is, als soms
weleer, tegenwerking of ontduiking geen plicht meer, thans dient de geheele
burgerij eendrachtig volle medewerking te verieenen aan de maatregelen
om bef économische leven weer op gang te brengen en nooden te lenigen,
Nederlands Volksherstel zal worden ter hand genomen. De Rijks- en
gemeentelijke overheden en dc andere-daarvoor aangewezen instanties,
zullen al hei mogelijke doen, ia het bijzonder ten aanzien van voedsel-
vpoi ziening, de meest noodzakelijke openbare werken, gas, water en electri-
citeif en wat de werkgelegenheid betreft. Veel is reeds voorbereid en kan
spoedig in werking treden. Maar wij kunnen geen ijzer met; handen breken.
Heien' hïb ik ingevolge het betreffende Koninklijke Besluit mijn ambt
weer opgenomen,
Aan de b u-gerij wordt door aanplakking of op andere gechikte wijze
wededeeling gedaan van de voorschriften en de aanwijzingen van
de Militaire er, Burgerlijke overheid.
Tol nader order blüven alle bestaande voorschriften, o a. op het stuk
der distributie, gebaudhaafd tot zij ingetrokken worden.. Jodenver
ordeningen zijn uiteraard vervallen Vóóralieszullen ookordeen ruston-
der de burgerij noödig zijn, anders komen een billijke voedselvoorziening "en
het herstel in het gedrang. Ik moet u vragen om geduld te hebben en
begrip voor de moeilijkheden van het bestuur, hoe zwaar dit soms ook
moge vallen De burgerij kan zich weer vol vertrouwen naar de be
velen van de politie gedragen. Optreden van elke particuliere orga-
n.satie, welke niet door de overheid met gezag is bekleed, is onwettig
en wordt niet geduld. Ik verzeker U, dat niemand meer dan ik de
bestraffing van de landverraders en de hielenlikkers der Duitschers door
de aangewezen instanties wensch, maar eigenrechting en vereffening
van particuliere veeten mag niet plaats vinden.
Zooals U uit een andere openbaarmaking bekend is, heerscht gegedurende
den eersten overgangstijd ook in Gouda de bijzondere staat van beleg
en wordt het Nederlandche Militaire Gezag uitgeoefend onder verant
woordelijkheid aan dc Regeering. Het is ook mijn wensch, dat de bevelen
en aanwijzingen van het Militaire Gezag, c q. van de Nederlandsche
Binnenlandscge Strijdkrachten en van Geallieerde troepencommandanten,
snel en stipt opgevolgd worden.
Gouwenaren, sedert lang was ik slechts bij uitzondering en in het verbor
gene in Uw midden. Uw weinige lief en Uw vele leed inde oorlogsjaren
heb ik niet steeds met U kunnen doormaken, doch mijn gedachten waren
altijd bij Gonda Dankbaarheid vervult mijn hart, dat het mij gegeven
is, op dezen dag aan het Gemeentebestuur van onze goede stad leiding te
Eens komt het uur dat wij als vrije mannen
En vrouwen door dit land gaan, zij aan zij.
Eens komt de dag dat wij de borstkas spannen
En nog maar één ding weten: VRIJ!
Uit: Vrij Nodorlandsch Liedboek,
uitgegeven in
bezet Nederland t April 1944
mogen geven.
Bevrijdingsdag 1945.
De Burgemeester van Gouda,
ET IS, GOD DANK, ZOO VER
gekomen, dat de bezetter ook van
hier is verjaagd.
M„* een zucht van verlichtin g voelen
wij ons eindelijk bevrijd van de vele
banden, waarin hij ons had bekneld. Auto s,
kerkklokken, radio's, fietsen, fabrieken en be-
drijver, werden gevorderd. Vereenigmgen
waren aan banden gelegd of opgeheven, de
radio was gemuilkorfd en vernietigd, kranten
gedecimeerd en vergiftigd, volksvertegen
woordiging en gemeenteraden uitgeschakeld.
Arbeiders en studenten werden naar Duitsch-
lund gestuurd, velen leden en stierven in
Scheveninge»; Buchonwald. Dachau, het
Haagscheveer, Amersfoort, Haaren, Wester-
bork. Ommen, St. Michielsgestel, Vught en
zooveel andere plaatsen.
Het was een verried* "ing hierover te zwij
gen on nog zwaarder v- medeiing om met den
bezetter te moeten spreken over de belangen,
die hiermee gemoeid waren.
Het is waag, dat de gedachten toch altijd
vrij bleven en men in eigen vertrouwden
kring zich kon uiten. Maar het vervalschte
het leven dat dit niet openlijk kon. En altijd
moest men bedacht zijn op verraad en laffe
aantijging.
Het is des te verheugender, dat Nederland,
ondanks de zee van propaganda, die dagelijks
rnet alle reclamerniddc-Ten over het volk werd
uitgestort, in het algemeen zich zelf is ge
bleven. Nuchter tegenover holle leuzen, trouw
aan zijn traditie van vrijheid én aan het
Oranjehuis, onderling in moeilijke omstan
digheden, soms verbluffend hulpvaardig.
Dat deze geest levend is gebleven, danken
wij allereerst aan hen, die niet kónden bukken
en zwijgen Velen van hen, de moedigsten
vaak, zijn gevallen: gefusileerd wegens ver
zet, vermoord als wraakneming, gevallen om
hetgeen in hun kring oi stad tegen den bë-
zetter oi zsjn helpers was gebeurd. Wij ont-
blooter, het hoofd, groeten hen, bekend en
onbekend.
Gedenken hen, die, toen het v'olk verslagen
En macht loos scheen,
De vaan der vrijheid hebben hoog. gedragen
Door alles heen.
Om het feit, dat zij gevallen zijn, is er een.
klank van weemoed in onze féesiviering.
Wij denken ook met eerbied aan de mannen,
die in Mei 1940 gesneuveld zijn, toen Neder
land door den vijand overrompeld werd.
Maar wij eeren hun aller gedachtenis als
heden de vreugde ,om de bevrijding diep is.
Wij vieren daarom feest, ook ondanks de
genen uit eigen kring, wier heengaan wij
betreuren, ondanks leed en gevangenis die
doorstaan werden door onze naaste betrek
kingen, ondanks de scheiding die nog altijd
gezinnen uiteengerukt houdt.
Wat midden door dit alles heen zijn saara-
hoorigheid heeft behouden, is des te vaster
één geworden. Er zijn in den nood nieuwe
banden gelegd, over vroegere grenzen heen
heeft men elkaar de hand gereikt.
Sterker dan ooit weet het Nederlandsche
volk van zijn verbondenheid met het Oranje
huis en de Koningin. Velen verstonden, dat
God ook in dezen storm was en hebben de
behoefte Hem nu te danken
In deze verbondenheid vieren wij, naar
aard verschillend blij, vol vreugde, laaiend -
het feest van de bevrijding.
