Dc „ondergrondsche".
No. 129
WOENSDAG 30 MEI 1945
OFFICIEEL MEDEDEELINGENBLAD VOOR GOUDA EN OMGEVING
Rwfeoti»k. J. A, v, d. STEENHOVEN
Mr. A. A. J. RIJKSEN
A<lm!n4s»ratl«i H THOLENS
Bureau: MARKT 9 - GOUDA
STADS
NIEUWS
DE BROKSTUKKEN VAN
DEZEN TIJD.
Onwennigheid,
Verdere stappen vorming
kabinet.
V
DE VRIJE PERS
UITGAVE VAN: JE MAINTIENDRAI - NET RAROQL
ONS VOLK - DE VRIJE GEDACHTE VRIJ NEDERLAND
DE WAARHEID EN NIEUWSORGANEN
Het einde van den strijd in ons land en
het behalen van de overwinning in Europa
heeft veel het licht doen zien, hetgeen tet
kort voor dien nog gehuld was in de schijn
baar romantische waas van geheimzinnigheid.
Want naast de talrijke personen, die weer
opdoken, verscheen ock de „ondergrondsche''
in al zijn schakeeringen ten tooneeïe. De
groep in de illegaliteit, die krachtens haar
taak in de bevrijdingsdagen het meest naar
voren trad en hierdoor ongewild door de
gemeenschap als de „ondergrondsche" werd
beschouwd, kennen wij allen onder den naam
van üinnenlandsche Strijdkrachten"
Zooals bekend, werd het leger der B.S. in
de Augustusdagen van het vorig jaar nolens
volens uit verschillende verzetsgroepen, be
kend onder den naam van K P„ O.D. en
R.V.V., gevormd.
Naast deze groote verzetsorganisatie stond
ees groep menschen, die zich bezig hielden
met alles, wat maar eenigszins met onder
duiken etc. in verband stond, de L.O, de
Landelijke Organisatie voor Hulp aan On
derduikers. Deze groep menschen heeft van
het eerste oogenbiik der bezetting af onder-
grondsch werk van onschatbare waarde ver
richt. Dit blijkt wel, uit het feit, dat de L.O.
gedurende de bezetting een kwart millioen
onderduikers heeft geholpen, niet alleen aan
een veilige schuilplaats, maar aan alles, wat
iemand in den bezettingstijd behoefde: bon
kaarten, stamkaarten, kleeding, schoeisel,
levensmiddelen, nieuwe pnrsoonsbewijzen,
contröiezegels, aucweise, bescheiniguugen.
Z-kaarten, kortom, alles wat noodig was om
de Nederlandsche mannen uit de Ouitsche
oorlogsfabrieken te houden en hen van het
noodige te voorzien. Naast hulp aan geall.
piloten werden ook zij, die zich uit het
Duitsche leger wenschten terug te trekken,
aan een schuilplaats en het verdere benoo-
digde geholpen. Voor een ieder stond de
L.O. open. Zij hielp waar dit mogelijk was.
Ook de gezinnen, waarvan het hoofd moest
duiken, werden niet aan hun lot overgelaten.
Maandelijks betaalde alleen de Goudsche
L.O.-groep ongeveer f 40.000 ondersteuning
uit.
Bovendien belastten deze menschen zich
met de verspreiding van de illegale bladen.
In de laatste 12 maanoen van dit jaar
bewoog de L. O. zich ook op sociaal gebied.
Aan behoeftigen werden in overleg met
doktoren levensmiddelen, kolen, kleeding en
schoeisel uitgereikt, voor zoover dit mogelijk
was.
Uit dit alles blijkt wel welk een omvang
rijke taak de L. O. gedurende de bezetting
voor haar rekening heeft genomen en op
prachtige wijze ten uitvoer heeft gebracht.
De opsomming van: het voorzien van
bonkaarten, contröiezegels etc. etc., klinkt
allemaal zoo eenvoudig. Maar de overvallen
op de distributiekantoren, het „veroveren"
van P. B.'s en andere waardevolle papleren,
dit alles was niet zoo eenvoudig. Hiervoor
was list, moed en intellect voor noodig. Uit
de behaalde resultaten is gebleken, dat de
L. O.-mannen hierover beschikten. Zij heb
ben een groot en belangrijk werk verricht,
dat wel eens van onschatbare waarde zal
kunnen blijken te zijn. Zij hebben een langen
strijd gestreden en dien glorievol *ien einde
gebracht. Zij verwierven een roemvolle plaats
in de „ondergrondsche".
S.
Een van de^problemen van dezen tijd vormt
de onwennigheid. Wanneer wij tot rustige
zelfcritiek komen, zullen wij eerlijkheidshalve
moeten erkennen, dat wij inderdaad lijdende
zijn aan bovengenoemde kwaal.
Waren wij er immers niet aan gewend
geraakt, dat onze overweldigers steeds
nieuwere en steeds misdadiger maatregelen
gingen nemen, zoodat wij danig onwennig
staan tegenover de plotselinge terugkeer tot
den rechtstaat? In velerlei opzichten weten
wij er nog geen raad mee.
En waren wij er niet aan gewend, dat
veroordeeiingen van de besten onzer zonder
vorm van proces plaats vonden, tengevolge
Waarvan wij er nog aan moeten wennen de
berechting op betere wijze ter hand te nemen,
of zoo wij daar zelf niet toe geroepen zijn
er aan te wennen, dat wij er op rechtvaardige
wijze over denken en spreken?
Wij waren er al zoo mooi aan gewend
met de knoet geregeerd te worden door het
zich noemende „Herrenvolk", dat wij aan
den nieuwen toestand nog niet kunnen
wennen.
De chaotische toestand waarin ons land
verkeerde stelt het Militair Gezag voor haast
onoplosbare problemen. Laten wij ons er
aan wennen dit te erkennen.
Dit Gezag zal zeker op behoorlijke wijze
In verband met de vorming van een
nieuw kabinet heeft H. M. de Koningin
den Heer Wagenaar, illegaal bekend
als „Freek", lid van. de voormalige
Comm. Partij, abt vertegenwoordiger
van de groep „De Waarheid", ont
vangen. Voorts ontving H.M. den Jhr.
Mr. F. Beelaert-v. Blokland, vice-pres.
van de Raad van State.
naar voren gebrachte crltiek of aanwijzingen
op prijs stellen.
Wij waren er Immers en terecht aan
gewend de handelingen van den Burgemeester
af te kammen, omdat hij dacht en handelde
op grond van aan ons volk vreemde richt
lijnen en omdat hij heulde met de bezetters.
Wl) zullen er aan moeten wennen, dat
thans weder onze eigen, kundige en goed
Nederlandsche Burgemeester James op het
stadhuis zetelt en dat wij hem alle mede
werking dienen te geven voor de vervulling
van zijn moeilijke taak.
Ook hij zal crltiek en aanduidingen, op
prettige, eerlijke en openlijke wijze te berde
gebracht, op prijs stellen. Men bedenke
daarbij, dat het Burgerlijke Bestuur nog niet
op volle k' acht kan werken.
Een andere onwennigheid heerscht bij
degenen, die onder abnormale en gevaarlijke
omstandigheden voortreffelijk werk verrichtten
door hulp te verschaffen aan joden, onder
duikers en andere vervolgden. Men was er
aan gewend dit persoonlijk of met zeer kleine
groepen te doen met vaak zeer gebrekkige
middelen. Thans kan elke hulp in het
openbaar verleend worden, doch dit brengt
met zich mede. dat dit geschiedt langs de
legale wegen en met vermijding van ver
kwisting van arbeidskracht en materiaal.
Coördinatie van alle krachten dus. Daar
zullen velen nog aan moeten wennen.
Aan de steeds slechter wordende voedsel
voorziening waren wij al langzamerhand
gewend. Ieder onzer heeft de funeste gevolgen
aan den lijve gevoeld of in zijn en haar
omgeving kunnen waarnemen. Tegenover den
verbeterden toestand staan velen maar danig
onwennig. Zij weten niet beter te doen dan
op vaak ergerlijke wijze te reageeren. Alweer
„kaakjes" om dit leelijke woord over te
nemen, is een dagelijks gehoorde verzuchting.
Zi) hebben zich er nog niet aan gewend
dankbaar te zijn cn te blijven cn ook niet
om de geweldige krachtsinspanning en
