r
Werkverruiming*
g7
jon<
Tooneelgroep „Volksonderwijs"
Nederlandsche illegaliteit onder
Duitsche vlag.
Evacuatie van de baan»
T.A.V.E.N.U. herrijst.
Be
Arts I
Vanal
particf
Maanc
2-3\
Gevraa
vrage
Het Gemeentebestuur ontvangt circulaires
van de betreffende rijksinstanties, waarin
wordt aangedrongen op een actieve politiek
ten aanzien van de inschakeling in het
arbeidsproces van alle beschikbare arbeids
krachten. Het Gemeentebestuur probeert zulk
een activiteit te ontwikkelen. Geen wonder,
want Gouda telt bijkant 3000 mannen voor
wie thans nog geen werk is. De toestand ii
dus ver van fraai. Ons succes is bescheiden,
maar het is bereikt en wij hopen, dat onze
verdere pogingen spoedig zullen slagen om
een aanmerkelijk aantal Gouwenaren, welke
thans geen werk hebben, aan nuttigen arbeid
te helpen:
In bedoelde circulaires wordt echter ook
voorop gesteld, dat het Gemeentebestuur
aandrang zal uitoefenen op particuliere
werkgevers om
a. zooveel en zoo spoedig mogelijk arbeids
krachten in bestaande ondernemingen te
werk te stellen
b.over te gaan tot het doen verrichten van
herstellingen van en opruimingen op
particuliere eigendommen
c. werken, welke in uitvoering zijn, voort te
zetten.
Ik twijfel er niet aan, of in Gouda zal
door de particuliere werkgevers deze oproep
worden verstaan. In de meeste gevallen zal
hij ten overvloede zijn geweest. Maar toch
wil ik dezen oproep nog eens onderstrepen.
De Gemeente kan iets doen, zij kan
hopelijk ipoedig meer doen dan de werk
gelegenheid te verruimen, maar uiteindelijk
kan hiervan geen heil verwacht worden,
wanneer niet ook het particuliere bedrijfs
leven de hand aan den ploeg slaat en het
raderwerk in beweging brengt, waarvan het
eene deel in het andere grijpt.
Wij weten allen, dat de moeilijkheden van
tal van bedrijven nog vele zijn en thans
veelal schier onoverkomelijk. Maar waar
werkverruiming in het particuliere bedrijf
soms toch wel mogelijk is, al is zij voor de
onderneming niet dadelijk loonend, dan moet
de werkgever toch er van doordrongen zijn,
dat hij een plicht te vervullen heeft en dat
eerst, wanneer hij en de zijnen dien plicht
nakomen, het bedrijfsleven geleidelijk aan
weer op gang kan komen. Werkloosheid
werkt als een sneeuwbal, maar werk
verruiming doet dat evenzeer. De werkgever
en bedrijfsleider toetse dus zijn bedrijf aan
het vorenstaande a. b en c cn bezie nog eens
of er niet ook thans reeds nuttig werk kan
aangevat worden. Zoo kan ieder in eigen,
soms bescheiden kring meewerken aan den
opbouw door de machinerie van het bedrijfs
leven weer op toeren te brengen.
De Burgemeester van Gouda,
JAMES.
De tooneelgroep van Volksonderwijs",
gevormd door onderwijzeressen en onder
wijzers bij het Lager onderwijs te Gouda,
die zich ter voortzetting van een oude
Goudsche traditie den naam ,,De Goudsbloem''
heeft gekozen, geeft deze week voor de
Goudsche jeugd eenlge opvoeringen in den
Nieuwen Schouwburg van het tooneelstuk
Joppie bij den Zigeuners".
De voorstellingen op a s. Donderdag- en
Vrijdagmiddag zijn reeds uitverkocht, maar
oor de opvoering op Zaterdagmiddag zie
::ien de advertentie in ons nummer van
Talrijk zijn de wegen, die de illegaliteit
tijdens de bezetting heeft bewandeld. Het be
hoeft geen betoog, dat Instellingen^ met een
Duitschen naam, een prachtig schüilmiddel
waren om groot en goed werk te verrichten.
Zoo was de Wehrmachtibezirksverwaltung
in Gouda een Duitsche instelling, waar
Nederlanders de leiding hadden en waar dan
ook vanzelfsprekend heel wat goeu werk is
verricht. Volgens dë bepalingen had deze
instelling te zorgen voc het onderhoud van
de gebouwen van den Staat. Tevens moesten
zij zorg dragen, dat gevorderde goederen
netjes in Duitschland terecht kwamen. De
Nederlanders, die hier aan het hoofd stonden
hebben niet alleen gezorgd, dat het over-
groote deel der gevorderde goederen hier
bleef, maar zij bewerkstelligden bovendien,
dat verbruiksmiddelen etc., noodig voor de
bezetting, in handen van Nederlanders kwa
men.
Op talrijke wijzen is cr gesaboteerd. Zoo
werd bijvoorbeeld het stratenplan van Gouda
vervalscht, toen de Duitschers tot textlel-
vorderlng overgingen, hetgeen tot gevolg
had, dat een groot aantal straten niet werd
bezocht. Een „kraakje" in de brandkast
leverde een aantal 3eschelnigungen op, die,
toen deze inwisstlbaar werden, in contanten
werden omgezet. Stempels werden ontvreemd
en het vertrouwen, dat de moffen in de
Nederlanders stelden, die hier de leiding
hadden, was zoo groot, dat, toen zij deze
stempels tijdens een inval bij een Goudsche
firma vonden, deze als valsch gekwalificeerd
werden. Een clandestiene aftakking van het
telefoonnet maakte het mogelijk, alle gesprek
ken met de Duitsche autoriteiten in Gouda
af te luisteren. De brieven aan de Wehr-
macht werden allen opengemaakt. Van 1230
ton kolen en 850.000 turven werden circa
900 ton kolen en 780.000 turven achter
overgedrukt. Deze brandstof werd aan
vitale bedrijven en arme gezinnen afgestaan.
500 kachels verdwenen onder de oogen der
moffen.
Toen het van Itersonzlekenhuis met zijn
voliedige inventarrs werd gevorderd, kon,
dank zij het werk van het personeel van de
W. B. V., een gedeelte van de inventaris
worden „gered" en overgebracht. Tevens
konden zij een volledige Duitsche verwar
mingsinstallatie, kookketels en belangrijke
sanitaire arttkelen aan de noodziekenhuizen
leveren. „Montana" werd in een recordtijd
van 3 dagen door hen ingericht. Door
falsificaties kon een bedrag van plm. f25.000
aan diverse illegale organisaties worden
afgedragen.
Onze ruimte is te beperkt om alles te
vermelden, wat in de TJssellaan In de
afgeloopen jaren werd verricht. Wel is nog
aardig om te vermelden, dat een volledig
wapenarsenaal boven de hoofden der moffen
werd ingericht en veel huisraad van men-
schen, die moesten onderduiken, hier werd
opaeslagen. De medewerkers van deW.B.V
hebben stellig geen gemakkelijke taak gehad,
doch met trots kunnen zij nu terugzien op
het prachtige werk. dat door hen is verricht.
Woensdag. Op veler verzoek zal bovendien
Zaterdagavond een voorstelling worden ver
zorgd voor de jeugd boven 12 jaar en voor
volwassenen.
Twee maanden na de capitulatie van de
Duitsche legers herinneren wij ons nauwe
lijks den tijd meer, dat gevreesd moest wor
den, dat ook de Gouwenaren nog eens hun
stad zouden moeten verlaten om oorlogsge
weld te ontgaan:
Maar nog is het niet zoo heel lang gele-
den - najaar 1943, voorjaar 1944 - dat in
Gouda een organisatie moest worden opge-
bouwd om in geval van oorlogshandelingen
de burgerbevolking naar elders te kunnen
evacueeren.
Natuurlijk was men er niet zeker van on
der de bezetting, of een door de Duitsche
overheid bevolen evacuatie inderdaad in het
belang der eigen bevolking zou zijn. Het
tegenovergestelde kon evenzeer waar zlju.
Maar het leek toch ook mogelijk, dat in
derdaad onder zekere omstandigheden zulk
een evacuatie een primair Goudsch belang
zou zijn. Het is dus, ook achteraf gezien,
goed geweest, dat de organisatie van de
evacuatie ernstig werd opgebouwd. Het
aantal burgers, dat hierbij een functie werd
toegewezen en dat In cursussen, avond aan
avond gegeven, voor de taak werd opgeleid,
loopt in de 2000.
Deze organisatie kan nu uiteraard worden
opgeheven.
Het is mi) niet doenlijk, om al deze
functionarissen, anders dan langs schrifte-
telijken weg te berichten en hen uit naam
van de burgerij te bedanken voor het werk,
dat zij hebben verricht.
Ik wil daarom door middel van de pers
allen betrokkenen kennis geven van de
opheffing der organisatie en hun dank
betuigen voor hun medewerking. Ik riekt mij
hierbij tot de commissarissen, de sector- en
wijkcommandanten, blokleiders, straatleiders
en al hun plaatsvervangers, zoomede tot de
zakenmenschen, die waren aangewezen om
in geval van uitwijken als onmisbaren in
Gouda achter te blijven.
Dezen dank spreek ik mede uit namens
den Evacuatiecommissaris van Gouda, den
heer N, G. Breedijk, en lk wil niet nalaten
ook dezen ambtenaar van harte te danken
voor het werk, dat hij ln het helangvande
bevolking op touw heeft gezet. Het was een
omvangrijk werk, maar wij zullen allen blij
zijn, dat het achteraf gezien niet noodig Is
geweest. Moge de opgedane ervaringen
slechts voor ander, meer opbouwend werk
te stade komen.
De Burgemeester van Gouda,
i JAMES.
T.A.V.E.N.U. heeft zich gedurende den oor
log principieel niet met den cultuurkamer
ingelaten.
Gedurende 5 iaren ls zij voor de buiten
wereld nonactief geweest, doch door middel
van geheime vergaderingea. ls de band bij
de leden onderling hecht gebleven.
Ondanks het een bard gelag ls voor
toneelliefhebbers, dat andere tooneelveree-
nigingen (aangesloten bij de cultuurkamer)
toch ten tooneele verschenen in den bezettings
tijd. hebben zij zich steeds aan hun principe
gehouden.
Het licht in de bedoeling binnen aeer
korten tijd weer voor het voe'licht te ver
schijnen.
Reeds ls een propagandacommissie ge
vormd welke het werven van donateurs ten
doel heeft en om T.A.V.E.N.U. in zijn oude
glorie te doen herstellen.
Gist
in het
zijn 26
gijzelaai
jandschl
Aller!
gijzelanj
In den
1942 w|
naars
het poli]
overgeb
men i*
Brabani]
Naar 0
het. In
dat mej
waren
een gro|
leven
schrlkkJ
toen v|
spannin
bracht
van he
a von del
dlge Nj
op de
Na
gearresl
beestecl
het polj
tart elk
de kraij
was.
Hij
agent
leven tl
verhool
„heerejj
terecht J
van hl
andere!
de mo|
gelijk
verrich
waren
Van|
waar
en beh
dit kad
hij hol
lichamj
bespljk
voor hl
WERf
Mevr.
Aai
