DE VRIJE PERS
De Brokstukken v. dezen tijd.
STADS
NIEUWS
Waar geleden wordt»
Uitgave van
Je Maintlendral - Het
Parool - Ons Volk - De
Vrije Gedachte - Vrij
Nederland - De Waar
heid en Nieuwsorganen.
Weekabonnement 25 ct.
Losse nummers 10 ct.
No. 177
WOENSDAG 25 JULI 1945
OFFICIEEL MEDEDEELINGENBLAD VOOR GOUDA EN OMGEVING
Redactie
L. J. A. v. d. Steenhoven
Mr. A. A. J, Rljksen
Adm, i M.J. van Loon
BureauMai kt 20,Gouda
Tel. 3098
Drukker
Drukkerij Verzijl, Gouda
Dc kinderuitzending en de
kinderontvangst.
Toen de Denen, die het kindetransport
zouden komen halen, maar niet op den
vastgcstelden tijd in het land kwamen,
hoorde je niets anders dan: Waar zijn de
Denen wanneer komen de Denen
Ook sinds het vertrek uit Groningen waren
ze een tijdlang spoorloos verdwenen. Eindelijk
in den nacht van Vrijdag op Zaterdag j.i.
kwatn de colonne opzetten en Zaterdagmorgen
was het een drukte van belang op de Markt.
De gewone drukte, welke een kindertransport
altijd omringt, maar hier wel in het bijzonder,
want de kinderen gingen voor drie maanden
naar een vreemd land, waar een vreemde
taal wordt gesproken en waar ongetwijfeld
onbekende gewoonten heerschen. Daarbij
komt nog, dat de afstand eri dc transport
mogelijkheden zoo zijn, dat het contact met
huis en wederkeerig met de kinderen nog
wel eenige moeilijkheden zal opleveren.
Gelukkig zullen de Denen moeite doen
voor een goede postverbinding.
Redenen genoeg om de belangstelling van
familieleden en kennissen zoo hoog mogelijk
op te voeren.
Deze binnenkomst van de Denen was voor
de Commissie voor kinderuitzending een
teleurstelling, in zooverre althans, dat de in
allen eenvoud opgezette ontvangst en de
verzorging van logies niet tot hun recht
kwamen. Maar de andere zeer omvangrijke
werkzaamheden van keuring, registratie etc.
vaak op hoopspanning verzet, het mag wel
eens gezegd worden, hebben dan wel de
gewenschte resultaten gehad. De kinderen
zijn op weg naar het zoo gastvrije Dene
marken.
Uit de korte gesprekken met de leidsters
en leiders, kreeg ik den indruk met rustige,
sobere menschen van de daad te doen te
hebben, bij wie de kinderen in goede handen
zijn. Ik kreeg daarbij ook den indruk, dat
de omgeving waarin de kinderen geruimen
tijd zullen verkeeren in sfeer niet veel zal
verschillen met die van hier. Dat is goed,
want de geestelijke en morcele kant is altijd
een probleem op zichzelf bij dit soort k'nder
uitzendingen, waaraan vaak minder aandacht
kan worden besteed en waaromtrent minder
zekerheid kan .worden verkregen dan over
den gezondheidstoestand.
Het halen der kinderen uit hpt gezins
verband heeft ook zijn gevaarlijken kant en
ik ben steeds van meening geweest, dat deze
uitzendingen slechts dan verantwoord zijn,
wanneer de noodzakelijkheid voorop ligt.
De gezondheids toestand der Goudsche
kinderen is aanzienlijk verbeterd, zoodat ae
uitzendingen niet meer in dien omvang zul
len plaats vinden als oorspronkelijk de be
doeling was.
Het moment is nu aangebroken om de
uitzending om te schakelen naar de ontvangst
De bewoners van de sterk getroffen ge
bieden zijn ^llc geëvacueerd, hetzij ver
verwijderd, hetzij in de buurt van hun oude
woonplaats. Maar in beide gevallen bestaat
het bezwaar, dat de ouders aan de kinderen
niet kunnen geven wat hun toekomt.
Welke kans geeft U de ouders in de
komende najaarsstormen en winterkoude, nu
zij een kippenhok of een oude schuur tot
woning hebben ingericht? Voor hun beiden
gaat het misschien nog, maar voor de
kinderen?
Hier moet hulp komen vanuit de niet
getroffen gebieden. Gouda zal hierin haar
deel moeten nemen en de Commissie voor
kinderuitzending kan haar ervaring op uit
zendgebied in practijk brengen voor de
afdecling ontvangst.
Vele adhaesicbetuigingon mocht ik reeds
ontvangen. Het zal mij aangenaam zijn te
vernemen, hoe dc burgerij over dit plan
denkt.
Komt niet allen naar mijn kantoor of
schrijft niet in grootcn getale een brief. Hier
ligt een taak voor de Buurfverecnigingen.
Laten deze de bewoners van de straten,
welke in de vcrccniging zl|n opgenomen,
polsen over bovenstaand denkbeeld en de
uitkomst per verceniging medcdeelcn aan de
Commissie voor dnderultzending (en -ont
vangst), Oosthaven 59, alhier.
Hier is een prachtig werk te doen, waarin
wij alle blijheid over een ongeschonden
bevrijding van onze stad kunnen neerleggen.
HARMS,
Voorzitter Nederland's Volksherstel.
Buurtvereen „Je Maiatiendrai"
gaf navolgenswaardig voorbeeld.
Maandagavond gaf genoemde
buurtvereeniging een avond ter eere
van hun teruggekeerde buurtgenoo-
ten. Wij kunnen enkel waardeerend
spreken over de wijze, waarop dit
gebeurde. Een cabaret-progamma,
dat van begin af aan een echte
feestelijke sfeer wist te scheppen,
een humorist, die de vroolijke kant
uitstekend verzorgde en een publiek
dat in dezen intiemen kring eens
echt gezellig wist te feesten. De
voorzitter, de Heer H. Hemmelder
heette alle aanwezigen hartelijk
welkom en gaf de leiding, van het
cabaret over aan den Heer H. Tak.
De medewerkende clubjes, als
„Paradise Hawaïns„Tahiti", „Duo
Dijo" en ook de verdere medespe
lenden gaven aardige nummertjes
ten beste en konden hiermee de
sympathie van de aanwezigen vol
komen winnen. Zij lieten datgene
zien, wat zij volkomen beheerschten.
Een minuut stilte gehouden voor
een gevallen buurtgenoot en eenige
vaderlandsche liederen tot slot gaven
een gevoel van herwonnen vrijheid.
Een dergelijk buurtfeest zal eeniedf.c
zeker kunnen waardeeren.
Nieuwe buurtvereenigingen
zien het licht.
Dc bewoners van den Oude Boschweg
richtten de buurtvereeniging Vreugde na
Arbeid" op en kozen tot bestuursleden de
heeren K. Klomp, voorzitter, A. den Edel,
Boschweg 34a seer, en C. van Hoorn, penm.
Acht dames en heeren hebben als com
missarissen in het bestuur zitting.
Dc bewoners van den Vogelenzang en
omliggende straten kwamen tot de oprich
ting van de buurtvereeniging Wilhelmina"
waarvan de heer van Vlaardingen voor
zitter, de heer Blazer penningmeester en de
heer van der Klis, Vogelenzang 20, secre
taris werd.
De bewoners van de P. C. Hooftstraat en
Vondelstraat vereenigden zich in de buurt-
verecning ,,De Margriet West". Hetdaglijksch
bestuur wordt gevormd door den heer
J. Heijkoop, voorz., den heer A. Verkaaik,
Vondelstraat 40, secretaris en Mevr. J. v.
Dijk, penningmeesteres.
De bewoners van de Scheltemastraat heb
ben opgericht de buurtvereeniging .Oranje
onze leuze" waarvan het bestuur als volgt
is samengesteld: F. H. Kraan, vcorz., B. v. d.
Laan. Scheltemastraat 5, secr., J. v. Loon,
penningm.
Indië en wij.
Lezing van Kolonel H. M. Du Croo
Velen zullen zich tn den laatsten tijd, nu
de bevrijding van Indië voor de deur schijnt
te staan, afgevraagd hebben, welke moge
lijkheden er voor ons Nederlanders in de
toekomst daar bestaan en hoe de positie van
Ned. Indië in'ons rijksverband zal zijn.
Op deze en andere vragen heeft Kolonel
Du Croo gisteravond, in een door het
M.G., de V.I.V. en de Indië-studiekrirgge
organiseerde lezing op duidelijke wijze ge
antwoord.
Spreker begon met een overzicht re geven
van de ontwikkeling van Indonesië sinds de
eeuwwisseling en de torstand voor de Japan-
sche invasie.
Vooral in de twintigste eeuw heeft zich
het besef baan gebroken, dat de Indonesische
cultuur, godsdienst, zeden en gewoonten,
zeker niet minder, maar slechts anders zijn
dan onze Westersche.
De politiek van passieve bescherming van
den inlander maakte plaats voor een actieve
met als uitvloeisel tal van sociale maatregelen,
die het welvaartspeil zeer ten goede kwamen.
Op het gebied van onderwijs was Indië zeer
ver en ook aan voorlichting op het gebied
van den landbouw werd groote zorg besteed.
Het resultaat hiervan was, dat Indië een
land was geworden waar het zoowel voor
Inlander als Europeaan een vreugde was te
werken.
Wat de politieke toestand betreft, deelde
spr. mede, dat vooral de ontwikkelde Indo
nesiërs de overtuiging toegedaan waren, dat
de band met Nederland gehandhaafd diende
te blijven.
En hoe is het nu Uit de schaarsche be
richten is wel komen vast te staan, dat de
toestand zeker niet beter is dan die van
Holland in de zwaarste maanden van de
bezetting. Het bouwland is voor een derde
gedeelte gevorderd voor den verplichten
verbouw van katoende zeevisserij is gemono
poliseerd met als gevolg dat in vele streken
hongersnood heerscht.
Tal van vooraanstaande persoonlijkheden
zijn als pro-Nederlands gearresteerd en ter
dood gebracht. Het is dan ook geen wonder
dat de sympathie voor Nederland groeit, wat
uit talrijke voorbeelden gebleken is.
Na een overzicht gegeven te hebben van
de mogelijkheden die er bestaan om zich
verdienstelijk te maken voor de bevrijding
en den wederopbouw van Indonesië, kwam
spr. tenslotte op één der voornaamste doel
stellingen van zijn lezing de aanwezigen een
inzicht te geven in de toekomstige structuur
van het Nederlandsche Koninkrijk, dat waar
schijnlijk zal bestaan uit vier gelijkwaardige
onderling onafhankelijke deelen, overkoepeld
door een centraal gezag, bestaande uit een
rijksregeling en een riiksparlement.
Van dc gelegenheid rot het stellen van
ragen werd door verscheidene personen
gebruik gemaakt.
Afscheidsmaaltijd aan
volwassenen.
In tegenwoordigheid van het Comité voor
Kinderuitzending en -Voeding en van alle
volwassen deelnemers (stenhad Dinsdag
middag in de Cantinc van de Plateelbakkerij
„Zuid-Holland" de laatste maaltijd plaats,
door genoemd comité, in verband met de
oorlogsomstandigheden aan volwassenen aan
geboden.
De heer van Bohcmen sprak een inleidend
woord, dankte de dames van het bedienend
personeel, de Directie van de Plateelbakkerij
„Zuid-Holland voor het steeds weer be
schikbaar stellen van de zaal en wenschte
de aanwezigen alle goeds en gezondheid toe.
Namens alle deelnemers (sters) sprak een
der aanwezigen een dankwoord to' het Co
mité H.H. Doktoren, Directie Plateelbakkerij
„Zuid-Holland" en vooral tot de dames van
het bedienend personeel.
De Heer van Bohemen en de Dames
mevr. Both, mevr. v. d Rijst, mej. F. Fick-
weiler en mej. C. Helmcrs, werden bloemen
en een souvenir aangeboden.
Een op rijm gesteld d nkwoord (vervaar
digd door den heer A. Is. dc Mink) werd
tenslotte nog voorgedragen.
De kinderuitzendingen gaan door!
Op 1 en 8 Augustus ga an er weer groepen
kinderen naar België. Op 3 Augustus naar
Tilburg, terwijl ook rog een uitzending naar
Friesland volgt. Op 23 Aug. zullen de kin
deren naar Zwitserland cp reis gaan. Het
kan wel zijn dat er nog veranderingen in
de verschillende data komen.
Aanvragen van textiel aan
N.V.H. stopgezet.
Zooals men weet worden met de opge
haalde kleeren drie groepen géholpen: gere-
patrieerden, evacué's en oorlogsslachtoffers.
Personen uit deze groepen worden vanwege
N.V.H. automatisch bezocht. Het heeftthans
voor niemand meer zin zich aan het bureau
van N.V.H. te melden; voor andere perso
nen is er momenteel geen textiel meer be
schikbaar.
BINNENLAND.
Nederlandsche economische
belangen in Duitschland.
1. De Commissaris Generaal voor de
Nederlandsche economische belangen in
Duitschland deelt mede, dat belanghebbenden
wordt verzocht zoo spoedig mogelijk, doch
uiterlijk vóór 5 Augustus 1945, opgaven te
doen van alle Nederlandsche ondernemingen,
onroerende goederen, vorderingen, beleg
gingen enz,, voor zoover deze belangen in
Duitschland, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije.
en het Memelgebied zijn gelegen cf gevestigd
I
Nederland helpt de zwaar geteisterde ge
bieden. Deze kreet geldt wel op de eerste
plaats voor den noodtoestand waarin Noord-
Limburg verkeert door de gevechtshande
lingen, welke in dit gebied hel ben plaats
gevonden. Eigenlijk niet alleen door de ge
vechtshandelingen, maar in zeer sterke mate
ook door de rooftochten der Duitschers.
Weerbare mannen, leeftocht, levend vee en
veevoer, huisraad en alles wat verder waard
was tegelijkertijd te worden meegenomen,
werd weggesleept.
Op 4 December 1944 was Vcnlo, na 13
bombardementen reeds een uitgestrekte puin
hoop. Onder het trommelvuur, dat van weers
kanten dc bevrijding van Blerik (Venlo-
West) voorafging, was ook deze bedrijvige
plaats zwaar verminkt. Overloon, Vierlings
beek, Meyel, Venray, Horst, Lotcum, Blit-
terswijck, Broekhuizen, Broekhuizenvorst,
Wanssum, Gcijsteren en Maashees werden
geheel of gedeeltelijk verwoest Maar hun
rampspoed werd nog overtroffen door die
van de dorpen aan de overzijde van de rivier,
welke het geallieerde vuur ondergingen, daar
enboven door de Duitschers totaal werden
ontvolkt en r,ervolgens tot den laatsten
spijker en nijptang, tot het laatste stuk land
bouwgereedschap. het laatste stuk linnengoed
en het laatste hord werden uitgeschud. De
menschen uit Ottcrsum en Gennep gingen
in het Utrechtsche ook nog den hongersnood
meemaken.
Venlo ontkwam evenmin aan groot gebrek,
noch aan uitplundering. Ongeveer vier vijfde
ervan werd aan de roof- en sloopzucht der
Teutonen prijsgegeven. Binnen uiterst korten
termijn werden vier plaatselijke evacuaties
bevolen, waardoor de bevolking bijna niets
kon redden en in de uiterste rand der stad
bijeen werd gedrongen. Drie maanden lag
Venlo met zijn toenmaals ongeveer 25.000
inwoners, tezamen met de reeds genoemde
dorpen, onder zwaar geschutvuur, steeds
meer aftakelend tot afbraak en puin, zonder
achterland en zonder noemenswaardige
levcnsmiddclenvoorraden, aan zich zelf over
gelaten. bij wijlen opgejaagd door razzia's
En inmiddels schreed het fatale beschamende
proces der uitplundering voort, boosaardige
vernietiging ''an alles, wat eens het huiselijk
geluk van onze vreedzame, nijvere gezinnen
omringde. De vernieling, het bederven cn de
liederlijke bevuiling van het beetje keuken-
gerief, de schamele Inboedel, het verstopte
nu opgespoorde linnengoed, dat nog aan de
massaroof in de doorgeschoten huizen van
arm en rijk was ontsnapt.
Maar dit alles is niet dc kern van het
leed. Niet lang geleden is dc verjaagde
bevolking weergekeerd, meest op open vracht
wagens, met hun warm Zuidersche hart vol
blijdschap weer op den geboortegrond te zijn.
een lied op de lippen en hun heele bezit in
een pungeltje op den rug. Dit lied Is in hun
mond bestorven toen zij hun dorp, hun kerk,
hun huis zoo genadeloos vernield terugzagen.
Maar ook dit is niet de kern van het leed»
De bevolking heeft geestkracht en levens
moed in overmaat om zichzelf weer op te
richten. Maar waar niets is, kan zich ook
ntets ontwikkelen. x
Na minstens vier maanden bevrijding is de
algemeene armoede nog zoo intens, dat nog
dezer dagen in een plaats als Gennep
bevallingen op de plankenvloer moesten plaats
hebben, omdat zelfs het stroo ontbrak. Om
nog maar niet te spreken van textielgoed en
dekens. Nog is er, ondanks de trouwhartige
inspanning der bevolking voor tientallen
kinderrijke gezinnen geen onderdak dan ln
een kippenhok. Nog is cr geen materiaal,
voor zelfs de meest noodzakelijke herstel
werkzaamheden; geen spijker, geen plank,
geen dakpan. Nog zijn er geen landbouw
werktuigen, zoodot het land onbewerkt blijft
liggen. En nog leggen duizenden mijnen
een doodsnet over duizenden hectaren
vruchtbaar cultuurland en vallen er iederen
dag nieuwe noodelooze slachtoffers van dit
afschuwelijke, verraderlijke verdedigings
middel.
Deze streek zonder bestaansbronnen leeft
nu reeds maandenlang op het alleruiterste
bestaansminimum, in een nauwelijks te dragen
mensch-onwaardige toestand van volslagen
gebrek. Zonder morren cn in de vaste hoop,
dat overig minder getroffen Nederland zal
helpen.
(Wordt vervolgd).