DE VRIJE PERS
WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1945
OFFICIEEL MEDEDEELINGENBLAD VOOR GOUDA EN OMGEVING
Eo nu Indië.
Op zoek naar spijkers
STADS
NIEUWS
Afscheid van het M.S.
Waar hebben ze non dien hamer gelaten...?
Uitgave van
Je Maintiendrai - Het
Parool - Ons Volk-De
Vrije Gedachte - Vrij
Nederland - De Waar
heid en Nieuwsorgancn.
Weekabonnement 25 ct.
Losse nummers 10 ct.
No. 183
Redactie:
L. J. A. v. d, Steenhoven
Mr. A. A. J, Rijksen
Adm, t M. J. van Loon
BureauMarkt20,Gouda
Tel. 3098
Drukker
Drukkerij Verzijl, Gouda
„Commentaar", het voorlichtingsblad van
M. G., bevat deze week een interessant
artikel over de aanmelding bi) de N.I.C.A.
en het Vrouwenkorps. De N I.C.A. is de
Nederlandsch-Indische Civiele Administratie,
de organisatie, die o.a. zorg draagt voor
het herstel van de meest dringende behoeften
en industrieën. Zoo kwamen b.v. bij de
recente operaties op Tarakan en bij Balik
Papan de Nederlandsche oliedeskundigen
onmiddellijk achter de vechtende eenheden
aan, om met den herstelarbeid te beginnen.
Voor de N.I.C.A. en het Vrouwenkorps
zijn niet minder dan 60.000 sollicitaties
binnengekomen. Alleen om technische redenen
is het reeds onmogelijk om een ieder dadelijk
van een anfcwoordbriefje te voorzien. Velen
zijn dan ook ongeduldig geworden en vragen
zich af, waarom zij maar niets hooren. In
plaats van een nietszeggend briefje per
omgaande post, ontvangt iederen sollicitant
over eenigen tijd een bericht, hetzij in
negatieve, hetzij in positieve zin. In het
laatste geval kan men er zeker van zijn, dat
een spoedige oproeping en een vlotte af
werking volgt.
De eerste maanden zullen er in N.I.C.A.-
verband nog betrekkelijk weinig menschen
vertrekken. In Augustus vertrekt er een
klein contingent. In September echter zal dit
aantal reeds worden verdubbeld, terwijl het
in de bedoeling ligt, dat men in October
een tophoeveelheid bereikt zal hebben. Deze
tophoeveelheid zal blijven gehandhaafd tot
al het nóodige personeel voor N.I.C.A en
Vrouwen korps zal zijn weggebracht. Eind
Februari moet het geheele plan zijn afgewerkt.
Allereerst gaan de verlofgangers en indologen.
Eind Augustus wordt een aanvang gemaakt
met de uitzending van andere groepen.
Duizenden mannen en vrouwen zijn
noodig voor den heropbouw van Neder-
landsch-Indië. Een volledig nieuw bestuurs-
en hulpapparaat moet worden opgebouwd.
En zoolang van particulier initiatief geen
sprake zal kunnen zijn, komen ook handel,
industrie, cultures en bankwezen onder
gouvernementszorp. De geneeskundige dienst,
de zorg voor de kleeding en voeding van
de bevolking, de opbouw van het productie
apparaat, het herstel van den rijstbouw
zullen onder de N.I.C.A. ressorteeren.
Vanzelfsprekend heeft de Nederlandsch-
Indische regeering in Australië met marine-
en legerbestuur alle voorbereidingen getroffen
om de aan te voeren strijdkrachten uit het
moederland, evenals het N.I.C.A.-personeel
te kunnen ontvangen op een dusdanige wijze,
dat inzet van al deze krachten binnen den
kortst mogelijken tijd zal kunnen plaats hebben
Voor vele jonge Hollandsche mannen en
vrouwen ligt in Indië ongetwijfeld een
schoone toekomst open.
Neen, niet op laag water, maar bij de inwoners van
Gouda. De één-stuks-actie van N. V. H. zal weidra
beginnen. Kijk vast in de spijker- en gereedschapskist.
Wij hebben zelf de dank gezien van een inwoner uit
de Betuwe voor een hamer en een paar spijkers die hij
kreeg. Denkt het U eens in: het huis kapot, nog een
enkel vertrek over, maar overal kieren en gaten. Meteen
paar planken uit de ravage zou één kamer zoo goed als
lucht- en rcgendicht te maken zijn. Maar geen zaag, geen
hamer, geen nijriang, geen spijkers
Nog eens: Kijk vast eens in Uw spijker- en gereed
schapskist.
Gisteravond vond in de Raadzaal van het
stadhuis een korte plechtigheid plaats. Als
hoofd en woordvoerder van de gemeente
Gouda nam burgemeester Dr. K F. O. James
afscheid van de heeren van het Militair
Commissariaat Gouda, die allen, behalve
Majoor Hagendoorn, in de raadzaal bijeen
waren gekomen. Bij deze plechtigheid waren
eveneens tegenwoordig Mevr. M.James-van
der Hoop, Mr. J. A. v. Bronckhorst, Mr. J.
S. van Doorninck, de wethouders, de
vertegenwoordigers der illegaliteit in de
diverse adviescommissies, de hoofden van de
gemeentelijke instellingen, Mr. S. Smit en de
heer Bijl de Vroe namens de P.O.D, en de
loco-secretaris de heer J. van As.
In zijn afscheidswoord dankte de burge
meester de heeren van het M.G.enhetC.N. V.
voor het werk, dat zij in Gouda hadden
verricht. Het valt ons moeilijk, zoo zcidc de
burgemeester, den 8sten Mei 1945 in herin
nering te brengen, den dag waarop de offi
cieren van het M.G. en Civil Affairs in
Gouda aankwamen. Slechts weinigen hier in
Gouda wisten iets van het M.G. af.
Natuurlijk was hier wel de crltlck van
het Zuiden op het M.G. doorgedrongen.
Toch verwachtten wij veel van het M.G.
en in deze verwachtingen zijn wij niet be
schaamd geworden. Er is hier hard gewerkt.
Ons werd geen dwang opgelegd en wij voe
len daarom ook geen behoeften onder de
bepalingen van het M.G. uit te komen. Het
burgelijke gezag en het militaire gezag werkt
hier niet langs elkaar heen, doch naar elkaar
toe. De heeren van het M.G. die Gouda nu
gaan verlaten, zullen niet veel critiek be
hoeven weg te dragen. Indien er veel critiek
geweest was, zou spr. hei zeker hebben ge
merkt. De reden, dat het werk van M.G
geslaagd is in. Gouda, vond zijn oorzaak in
het feit, dat het M.G. een taak had, die wel
doordacht was, hier vertegenwoordigd werd
door een aantal menschen die voor hun taak
waren berekend. „Wij hebben het getroffen",
aldus de burgemeester, „in het bijzonder met
Majoor Hagendoorn". Spr. noemde het een
groot genoegen, dit in het openbaar te kun
nen zeggen.
De majoor paarde zijn hoffelijkheid aan
een grooten ijver en een sterk doorzettings
vermogen. Ook de samenwerking welke de
burgemeester had genoten met kapitein
Vriesendorp, noemde hij voortreffelijk. Het
M.G. heeft hier zijn taak volbracht en het
heeft het goed volbracht. Hierna richtte de
burgemeester zich in het bijzonder tot de
officieren van het Commissariaat Noodvoor
ziening, die ons zoo snei met voedsel te hulp
snelden en binnen zeer korten tijd de wangen
van onze kinderen weer deden blozen, de zie
ken op de been bracht en de kracht in de
uitgeputte bevolking deden terugkeeren. Veel
heilige huisjes zijn, dank zij het vooruitstre
vende werk van kapitein P. L. Schuurman,
opzij gezet en de tijd heeft geleerd, dat dit
goed gezien was. Voor U was uw verblijf
in Gouda een incident, zoo zeide spr., voor
ons zullen het altijd belangrijke maanden
blijven. Den officieren van het C.N.V. werd
door spr. voor hun komend werk in het
getroffen Limburg Gods zegen toegewenscht.
Na dit afscheidswoord van burgemeester
James sprak kapitein Vriesendorp namens
de officieren van het M.G. Hij vertelde van
het verlangen, dat hen allen bezielde, toen
zij in het Zuiden op de bevrijding van het
Noorden moesten wachten en welk een ge
voel van kleinheid hen overviel, toen zij in
een eenzaam stadje in België hun groote
taak moesten afwachten. In het Zuiden had
men ervaringen opgedaan er men verwacht
te, dat men in het Noorden dezelfde moeilijk
heden, in het bijzonder van de zijde der
illegaliteit zou ontmoeten. In zijn toespraak
haalde kapitein Vriesendorp de roman var.
Romain Rolland „Les Hommes de Bonne
Volontéaan, waarin de schrijver zegt, dat
de toekomst van den wereld afhangt van
het feit of de menschen van goeden wil el
kaar zullen ontmoeten. Zooie<s is hier in
Gouda voorgekomen. Van het begin af
hebben wij dagelijks gevoeld, hoe het iedereen
hier ernst was. Ónder alle lagen van de be
volking hebben wij hier menschen ontmoet,
die het algemeen belang voor oogen hadden.
Het valt ons daarom moeilijk afscheid te
nemen. Wij hebben dit allen vandaag ge
voeld. Het is een afscheid van de menschen
hier en van de ondefinieerbare sfeer, die
hier in Gouda hecrscht en die vooral de
niet-Gouwenaars opvalt. Ieder oogenblik
voelen wij, misschien doo- het historische
stadhuis en de St. Janskcrk, de krachten van
het verleden rondzweven, de krachten, die
ons volk hebben geleid tot zijn beste daden.
Het scheidende M.G. hoopt, dat deze krach
ten zullen blijven voor de toekomst van ons
volk.
Hierna nam kapitein Schuurman ,als leider
van het C.N.V. in Gouda afscheid. Hij
bracht hulde aan burgemeester James, die
als een juist magistraat en den waren „pri
mus inter pares" voor de nooden van de
bevolking opkwam. Nu het C.N.V. hier in
het Westen wordt opgeheven, krijgen wij.
aldus kapitein Schuurman, een nieuwe tank
in de getroffen gebieden. Hij was juist van
een reis uit het Zuinen teruggekeerd cn had
daarna een onderhoud gehad met Minister
Schermerhorn.
De toestand in het Zuiden is erbarmelijk.
Toen hij in Venlo aankwam en men vernam,
dat hij in Gouda had gewerkt, had hij
dadelijk alle sympathie gewonnen. Gouda
neemt een eertplaats in in de harten van de
bewoners van Venlo. Kapitein Schuurman
deed op alle aanwezige Gouwenaars een
dringend beroep, alles in het werk te stellen
om de getroffen gebieden zooveel mogelijk
te helpen. Wij zijn hier gekomen en konden
goederen meebrengen. Thans vertrekken wij
met leege handen naar het Zuiden. Stuurt
ons wat gij cenigszins kunt missen. In het
kort schilderde spr. den noodtoestand waarin
de bevolking verkeert en verzocht dringend
om hulp.
Naar de heer Schuurman ons later mede
deelde zal prof. Schermerhorn a s. Vrijdag
in de wekelijksche causerie ,,Op de Brug"
spreken over den toestand in de getroffen
gebieden. Een ieder die kan luisteren, dat
hij luistere.
Na deze toespraken nam kapitein J. J. Vrie
sendorp persoonlijk afscheid van alle aan
wezigen.
Opening Jeugdherberg
„De Waterhaan''
Deze week zal de Jeugdherberg
„De Waterhaan" aan de Reeuwijk-
sche Plassen officieel wordengeopend.
Op 4 en 5 Augustus is daarvoor
een week-end georganiseerd door
den J.H.-vader met medewerking
van oud-trekkers, die nu hun werk
eigenlijk gaan afsluiten, de C.J.B.
uitGouda en eenpatrouillepadvinders.
De opening van het week-end
heeft plaats, Zaterdagavond om 8
uur. Dan zal er een bonten avond
gehouden worden met declamatie,
zang, Engelsche volksdansen, muziek
(fluitspel en viool) met tot besluit
een fakkeldans en kampvuur. Tevens
zal Prof. van Poelje, Voorzitter der
Nederlandsche Jeugdherbergcentrale
een rede houden.
Zondag zullen er een veldspel-
tocht o.l.v. een padvinderspatrouille,
gezamenlijke volksdansen, volkszang
en 's middags een luchtig program
ma gevuld door de Nederlandsche
Padvinderij en de C.J.B. gehouden
worden.
Diverse jeugdvereenigingen uit
Gouda en diverse andere plaatsen
zijn voor dit week-end uitgenoodigd.
Vergoeding voor gerepatrieerde
Krijgsgevangenen.
Door den Minister van Oorlog
is bepaald:
„Tenzij ter zake andere regelen
worden gesteld en zij intusschen
niet in werkelijken dienst zijn ge
roepen, zullen de militairen, behoo-
rende tot het verlofspersoneel der
Kon. Landmacht, na afloop van het
buitengewoon verlof van drie maan-
door het Hoofd van het C.I.K.L.
met onbepaald klein verlof worden
gezonden".
Ter vervanging van militaire in
komsten (soldij, jaarwedde, tege
moetkoming voor voeding, kleeding
enz.) kan door de Burgemeesters
aan alle uit krijgsgevangenschap
teruggekeerde dienstplichtigen,
met ingang van den datum van ont
slag uit krijgsgevangenschap, gedu
rende 13 weken twee gulden (f2.-)
per dag worden uitgekeerd, met
uitzondering echter van hen, in
wier huisvesting en voeding als ge
volg van evacuatie of anderszins
reeds van overheidswege wordt
voorzien.
Als vergoeding voor in krijgsge
vangenschap gedragen eigen klee
ding, schoeisel enz. kan door den
Burgemeester een bedrag van f 100.—
(een honderd gulden) in eens uit
betaald worden.
„Vrijheid door Leven".
Ook de bewoners van Tollensstraat hebben
zich in een buurtvereeniging vereenigd. Zij
kozen als naam voor hun vereeniging
„Vrijheid door Leven". Het dagelijksch
bestuur bestaat uit de heeren K. de Jong,
voorz., J. Ai v. Willigen, Tollensstraat 55,
seer, en A; L. Lomberde, penningm.
Burgerlijke Stand.
GEBOREN 27 Juli, Petronella L. J. Ei
dochter van B. v. Leeuwen en N. van der
Woensel, Groenend. 56a. 28 Juli Josephus
J. A. zoon van J. J. A. Boer en W. Gt
Wintershoven, Zoutmanstr. 18. Theodora
H. M., dochter van P. A. Breek en S. J. H.
Strijker, Kleiweg 61, Neeltje 'H., dochter v,
B. F. v. Hensen van Uningen en M. Wiezer,
Doelenstraat 16. 29 Juli, Hendrik P., zoon v.
H Hilgers en W. Boom, IJssellaan 102,
Hendrik, zoon van C. Vooijs en M. van
Kempen, Bockenbergstraat 35.
OVERLEDEN28 Juli, D. v. Dam, 18 jaren
29 Juli, A. Kranendonk, 67 jaren, geh. met
J. K. Lankhorst.
BINNENLAND.
Oproeping van Reserve-Officieren
In toenemende mate zullen tlans reserve
officieren beneden 45 jaar worden opgeroepen
voor de expeditionaire macht, welke deel zal
nemen aan den strijd tegen Japan.
De opleiding van de eerste groep officieren
en onder-officieren, resp. 460 en 1500 man,
begint op 8 Augustus in Engeland. In de
le plaat3 komen voordeze opleiding beroeps
officieren in aanmerking deze moeten wor
Weet lt wel hot lastig het was, toen U even een karweitje zou
opknappen cn ze den hamer waarachtig al weer niet op zijn
plaats hadden geborgen? Zoeken, zoekenniet te vindenDie
ellendige slordigheid U kon niets beginnen.
En U had misschien nog naar een buurman kunnen gaan, om
dien hamer te leenen.
Dat kan de man in het geteisterde gebied niet, Daar zit haast ieder
onthand en mist bovendien alle verdere materiaal en gereedschap.
Geef dezen man den hamer die U (misschien met wat ongemak)
toch nog kunt missen. Doe óók iets. Gééf, als de menschen van
de één-stuks-actle straks komen.
