IV'
Ik i
mete? ta' 4
Wa I
Eensgezindheid.
Esn die niet meer
aanwezig is.
Red.
Een woord van dank.
«De Vrije Pers» en
de L. O.
Het Slotnummer van
«De Vrije Pers».
Deealeb»'*i
is„i „"1
r'fp'-J
t°cht °M I
M"
De gestel
„Dc Vrl
l^kwaml
eaniaal niet J
°n«ofleIijk èn f
post ZOuat e«l
Deze Wotl
is prachtig, flink je best gedaan,
maar oppassen blijft de boodschap,
niet al te vrij worden anders
gaat het mis. Het prettige in deze
was wel het wederkeerig ver
trouwen.
Wetende, dat geld inzamelen
beteekende zich bekend maken
bij het publiek, moeten wij tot
onze verspreiders(sters) in dit be
sluit nog eens herhalen: Het was
prachtig, want niemand is door
het werken voor de V.P. slacht
offer geworden van de bandieten
organisaties, die zich S. D, of
Feldgendarmerie noemden.
De taak is volbracht.
Het „Parool" heeft in de ille
galiteit medegewerkt ons volk in
eensgezindheid tegemoet te treden
en het daardoor tot eensgezind
verzet aan te sporen.
De Vrije Pers, d.w.z. de samen
werkende bladen nemen afscheid
van de Goudsche burgerij en ie
der blad gaat haat eigen gekozen
weg. Mogen wij, wanneer het
gaat om het waarachtig belang
van ons geheele volk, elkaar dan
nog vele malen terugvinden
even snel als dat kon in de ille
galiteit. Sec'arisch vooroordeel
opzij te zetten en tot elkaar zeg
gen Nederlanders, het gaat weer
om het belang van ons gansche
volk; Zijtgij bereid? Voor „Het
Parool" durf ik bij voorbaat zeg
gen: Op ons kan het Nederland-
sche volk rekenen
P. DEN EDEL.
Nu de dag is aangebroken,
waarop „De Vrije Pers" in Gouda
haar taak als beëindigt moet be
schouwen, is hiermede een tijd
vak afgesloten, hetwelk inde ge
schiedenis van ons Volk en i:i
het bijzonder die van Gouda zal
blijven voortleven, als een tijd
perk waarin bewezen werd. dat
Ondanks de meest brute terreur
en de knechting, waarmede de
Duitschers jarenlang ons land
hebben geterroriseerd en onder
drukt, de eensgezindheid van
alle goede Nederlanders in staat
was deze terreur niet alleen te
doorstaan, maar ook te door
kruisen en aan de bewoners van
Gouda en omgeving die Voor
lichting over de militaire situatie
van de voor haar vrijheid strij
dende Europeesche volkeren te
blijven geven, welke men zo drin
gend hoodig had, gezien de po
gingen der Nazi's om ons Volk
onmondig te maken, door hen
iedere voorlichting practisch te
onthouden. De taak van ,,De
Vrije Pers" in dezen tijd is dan
ook van onschatbaren waarde ge-
weest, om ons volk te blijven
voeden met die geestelijke Waar
den, waardoor aan den wankel
moedige, welke vaak door de
propaganda der overweldiger aan
het twijfelen werd gebracht, steeds
Weer die moed werd gegeven,
welke hem in staat stelde voort
te gaan op den weg van ver
trouwen in de groote zaak van
den bevrijdingsstrijd van ons Volk
tegenover haar Fascistische onder
drukkers.
Geboren uit de noodzakelijk
heid, toen de moffen de radio's
wegh lalden,toen decommunicatie-
middelen onder de bevolking
steeds slechter werden, wat ten
gevolge had, dat ons volk steeds
meer in een isoloment kwam te
zitten, begrepen de illegale or
ganisaties, dat, wilde hier tegen
over iets komen te staan dat
effectief was, dan de eensgezind
heid der organisaties geboden
was en werd ,,De Vrije Pers"
zooals iedere Gouwenaar hem
kende, geschapen.
Wij willen hier niet meer spre
ken over de moeilijkheden, de
gevaren, de opofferenden arbeid,
welke de illegale „Vrije Pers -
menschen hadden te doorstaan.
Al te vaak helaas beseften velen
toen niet, wat er alzoo te doen
was, alvorens zij hun gestencilde
„Vrije Pers"-courant in huis kre
gen, wat dit iederen dag weer
opi euw voor opofferenden arbeid
beteekend heeft.
Deze arbeid nu is na onze be
vrijding afgesloten.
Thans is er in ons vaderland
als belooning voor de ontzagge
lijke zware taak van de illegale
pers in ons land, waarin zij een
werkzaam aandeel had, in de be
vrijding van ons volk, door haar
onvermoeiden strijd tegen de
Duitsche propaganda, door het
onverwoestbare vertrouwen van
haar bouwers en scheppers in de
eind overwinning van de goede
Vaderlandsche zaak weet Vrij
heid van Woord en Pers".
Dat de bevolking van Gouda,
steeds weer moge bedenken, dat
het voorbeeld, dat de „Vrije Pers
heeft gegeven, nu wij voorwaarts
moeten gaan in onzen strijd voor
een nieuw op te bouwen Vader,
land en in het bijzonder bij den
opbouw van het economische
leven in Gouda, eensgezinheid
tot groote en grootsche dingen
in staat is, ja dat dit een primai
re voorwaarde is, dat zij moge
bedenken, dat wij onze democra
tische vrijheden door zulk een
moeizame strijd en met het bren
gen van vaak bloedige offers
zullen moeten eerbiedigen en be.
hoeden, dat de gedachte „nooit
meer fascisme" ons nimmer mag
verlaten. Wanneer dit gemeen
goed is geworden, dan heeft de
„Vrije Pers" eerst recht haar
taak volbracht.
Namens het Volksdagblad
„De Waarheid"
SNEL.
Het spijt ons, dat wij dit af-
scheidsuummer van de Vrije Pers
moeten samenstellen zonder een
afscheidswoord van een van onze
medewerkers, n.l. Mr. L. Neder
lof, die in de combinatie „Ons
Volk" vertegenwoordigde.
Toen wij hem Zaterdag j.l. nog
even telefonisch spraken, zeide hij
ons, dat hij zijn afscheidswoord
klaar had en nog zou sturen. Wij
vermoedden toen niet, dat hij
reeds druk bezig was zijn koffers
te pakken om zich gereed te ma
ken voor de afreis naar het op
leidingskamp voor officieren en
tengevolge van de drukte is hij
waarschijnlijk vergeten ons het
afscheidswoord te zenden.
Bij onze besprekingen misten
wij hem niet gaarne. Hij was niet
spraakzaam, maar zijn oordeelen
waren weldoordacht en zijn be
sluiten stonden onherroepelijk
vast. Steeds was hij tot hulp be
reid en toen onze papierpositie
in de illegale periode er bijzon
der slecht voorstond, deed hij alle
pogingen, waar hij ook maar in
Zuid-Holland kwam, om papier
los te branden. Wij zijn hem ten
zeerste dankbaar voor zijn werk
en hopen, dat hij in onze Oost
nog veel voor het Koninkrijk zal
kunnen doen.
Het is er van gekomen, het
laatste nummer van „De Vrije
Pers" verschijnt. Wij wisten.het
reeds eenigen tijd. Maar nu wij
fscheid gaan nemen van iets,
waarmede wij vertrouwd zijn ge
raakt, valt het ons zwaar. Hoe
vreemd het ook moge klinken,
soms kunnen wij met genoegen
terug zien naar den illegalen tijd
en ons verheugen over deze
mooie herinneringen. Een woord
van dank aan twee der mede
werkers is zeker op zijn plaats,
nl. aan de heeren v. d. Steenhoven
en Tholens, die eertijds „De Vrije
Gedachte" verzorgden en uitga
ven. Toen men vorig jaar midden
October ging spreken over een
gemeenschappelijke uitgave, was
het voor „Floor" (v. d. Steenhoven)
niet gemakkelijk een beslissing te
nemen, daar de heer Tholens
begin Augustus van het vorige
jaar als onderduiker met valsche
papieren uit de trein werd ge
haald. Het persoonlijk belang
moest wijken voor het algemeen
belang, zoodat de samenwerking
met de illegale bladen in October
tot stand kwam. Op 1 November
verscheen het eerste nummer van
„De Vrije Pers". Een niet on
belangrijke taak zag de heer
v. d. Steenhoven zich toegewezen.
De geheele redactie kuam prac
tisch alleen op hem neer. Het
zou er slecht uitgezien hebben,
wanneer hij eens ziek geworden
zou zijn. Dit was eenvoudig on
mogelijk, vooral in den tijd, toen
de heer Tholens, die op het
vliegveld Deelen was tewerkge
steld, hem niet terzijde kon staan.
De he" Tholens zag echter kans,
na veel moeilijkheden overwon
nen te hebben, uit Deelen weg
te komen. In Gouda teruggekeerd,
heeft hij direct tot aan en gedeel
telijk na de bevrijding, zijn beste
krachten aan „De Vrije Pers"
gegeven. Zijn oude werkkring
gaf hem geen gelegenheid meer
om nog verder mede te werken
aan het blad, waaraan hij altijd
met veel plezier en ambitie heeft
gewerkt. Van den heer v. d. Steen-
hoven is het volgende uit den
illegalen tijd gebleven. Hit de
aard der zaak heeft hij nog steeds
contact met de oud-illegale wer
kers, die hem nog steeds met zijn
schuilnaam „Floor" aanspreken.
„Floor", ik geloof, dat ik je
namens alle lezers, wel mag be
danken, voor de wijze waarop je
het nieuws, tijdens de illegale
en met Mr. Rijksen tijdens de
legale peri ode van „De Vrije Pers"
hebt verzorgd. Ook aan de ver
schillende organisaties, waarmede
geduren de al dezen tijd zoo pret
tig is samengewerkt, hartelijk dank.
Voor „De Vrije Gedachte"
H. VERZIJL.
In de sombere dagen van Oc
tober vorig jaar ontstond in Gouda
het gemeenschappelijke orgaan
„De Vrije Pers". Alle principieele
geschillen werden opzij gezet. De
groote landelijke bladen, de plaat
selijke bladen, de B. S, en de
L. O. kwamen overeen in onze
stad een gemeenschappelijk blad
uit te geven. Men begreep, dat
dc; winter een harden strijd tegen
den bezetter zou brengen en dat
de strijd tegen de leugencampagne
het best gezamenlijk bestreden
kon worden. De aanval op het
illegale werk in organisaticer-
band werd ingezet. Er vielen
slachtoffers. Twee Gouwenaars
werden in Rotterdam gefusilleerd.
Doch ook dc tegenpartij leed
verliezen. In Hekendorp werd een
verrader naar de eeuwige jacht
velden gezonden, maar het verzet
bleef, ondanks alles, ongebroken.
Namens de L.O., afdeeling
Gouda, dank ik het groote aantal
lezers en medewerkers van „De
Vri'e Pers" voor hun geldelijke
bijdragen. Door hun bereidwillig
gegeven gelden kon een bedrag
van bijna zeventienduizend gulden
aan de L. O. worden afgedragen,
Dank zij de offervaardigheid van
vele Gouwenaars konden de fa
milieleden van de onderduikers
in leven worden gehouden.
Ik hoop, dat de gezonde samen
werking, die in de illegaliteit en
speciaal in „De Vrije Pers" heeft
bestaan een lichtend voorbeeld
moge zijn voor de Goudsche bur
gerij bij den wederopbouw van
het normale leven.
LEX.
Ter gelegenheid van het laatste
nummer van de „V. P." is mij
gevraagd een afscheidsartikel te
schrijven. „Allereerst twee vragen:
Was de „V. P." noodig en Hoe
heeft zij gewerkt?"
Daar ik zelf sinds 1940 in
Gouda het contactpunt was, eerst
van „Vrij Nederland" en later
van „Trouw", is mij wel iets be
kend omtrent de illegale pers.
Zi; zorgde in Gouda voor vol
doende nieuws. De vijf groote
landelijke bladen gaven een goede
voorlichting van wat er in den
iande gebeurde. Z-'j stimuleerden
het verzet, zij stelden de leugen
propaganda van onze onderdruk
kers aan de kaak.
Wat men echter, en vooral in
September, toen de electriciteits-
levering werd gestaakt, bovenal
miste, was het juiste radionieuws.
Daar dit dagelijks noodig was,
meenden enkele bladen dit te
moeten gaan verzorgen. Wij
kenden hier in Gouda reeds „De
Vrije Gedachte" van den Heer
L. J. A. van den Steenhoven (de
Heer H. Tholens vertoefde toen
in gevangenschap. Red.) en de
„Stentor" van den Heer R. Bree-
man.
Voor het groote risico, dat aan
een uitgave met dagelijksch nieuws
verbonden was, was het beter te
komen tot een gezamenlijke uit
gave, dan naast de bestaande
een nieuw blad het licht te doen
zien.
Na eenig speuren naar de plaat
selijke vertegenwoordigers der
landelijke bladen, kwamen deze
bijeen ten huize van den Heer
P. den Edel, waar men het spoe
dig eens was over het verschijnen
van één gezamenlijk nieuwsblad.
Dit werd de „V P." onder redactie
van den heer L. J. A. van den
Steenhoven. De commissii-ver-
gaderingen werden gehouden
(schrik niet) op het kerkhof aan
den Graaf Florisweg. Daar was
de plaats van de luisterpost en
de stencilinrichting. Hier is hard
gewerkt. Hulde aan den heer
Van den Steenhoven. Ook de
vérspreid(st)ers onzen dank voor
het vele werk. Vooral op de
donkere avonden was het vaak
zeer moeilijk. Eén vraag die men
vaak hoorde, was „Wat is toch
„W. A. meldt ons De W. was
van Willem (W. L. Mulder) e;a de
A. van Anton (M. A. de Korte).
Ec rest 01) 1
dank aan de 4
der iUcgaie bJ
M.
Langeraar, w J
L T. A.v.d.S-e|
sarai
aanye"»"-
ik met hen Mj
Aan de gesel
Vrije Pers" >s 1
verbonden, NaJ
heeft slechts éf
spreiders, tengej
een veilig heen
mof moeten tol
dan ook alles. I
„De Vrije Perl
en zij ging haaf
maneschijn. Nal
gestreden word
perikelen, vanl
leven, doch de
overkomelijk.
KWyCU KUU ii 'A
Gouda op 1 Ni
levenslichtaansJ
waren er door|
bergen werk
loop van de vj
elkaar te zette]
lage van 13001
dan ook haar I
spoedig kon erl
teerd, dat de bi
was en snel sta
2000 exemplar]
vankelijk was i
mum gesteld.
dagelijksch verl
papier. Doch 1
dat dit maxitntil
ven was en cel
2800 „blaadje-,
ongeveer een
in Gouda een
totaal werdl
kwart millioen J
met den leeuwl
'ele vanond
weüicht afgevrj
GoudaTerscheï
ff' k rondom I
