LEZEN GAAT ONGEZIEN: Liefde is... drukkerij elgersma Samen uit de Intercard-kollektie kiezen. een artikel over de lectuurvoorziening aan blinden en slecht zienden en de rol van de Nederlandsche Blindenbibliotheek... waarvan drs. J. Dister 7 jaar directeur is en die sinds 14 jaar in Zevenhuizen woont. Je moet eens een artikel schrijven over de Nederlandsche blindenbi bliotheek. Deze biedt een geweldige mogelijkheid voor een ieder die een gewoon boek niet kan lezen., zo maande ons ooit een enthousiaste dame die dagelijks met een slechtziende omgaat. Daar moesten we echter wel een aanknopingspunt voor vinden. Dat kregen we onlangs door twee oorzaken. Ten eerste bood vrijdag avond 15 januari d ein Zevenhuizen woonachtige directeur (wat we tot dusver niet wisten) tijdens de officiële openingsplechtigheid het biblio- theekbestuur enkele gesproken boeken aan.... Ten tweede ontdekten we bij het doornemen van de huis-aan-huis-bla- den een verslag dat te vroeg gepubliceerd was en handelde overeen on derscheiding die de directeur van de Nederlandsche blindenbibliotheek zaterdag 16 januari kreeg Drs. J. Dister, wiens stem zijn zuidelijke afkomst verraadt, lacht om het laatste. "Die onderschei ding verdien ik niet hoor, maar onze hele bibliotheek, al onze vaste medewerkers en vrijwilli gers." De Vriendenkring van Samenwerkende Organisa ties Gehandicapten en Patiën ten in Zuid-Holland reikte hem een insigne uit, omdat hij zich vanuit zijn functie o.a. inzet voor de begeleiding van blinde studen ten bij hun opleiding en voor een nauwere samenwerking tussen de verschillende blindenbibliothe ken in Nederland. De Stichting SOG, welke een provinciale bun deling is van organisaties van ge handicapten en patiënten, met als doel de integratie en de onderlin ge samenwerking te bevorderen, zet jaarlijks tijdens haar nieuw jaarsbijeenkomst een aantal men sen in het zonnetje dat zich inzet voor mensen met een handicap. De Stichting huurt kantoorruimte in het gebouw van de Nederland se Luister- en Braillebibliotheek (de nieuwe naam voor de Neder landsche Blindenbibliotheek). De heer Dister toont zich een coulan te 'huisbaas' in de berekening van o.a. kopieer- en verzendkosten en verleent - zo vernamen wij uit ach tergrondinformatie uit een kant en klaar persartikel - geregeld or ganisatorische ondersteuning aan deze stichting. Bovendien was de heer Dister enkele jaren geleden mede-oprichter van de Stichting Hulpmiddelen voor Blin den en Slechtzienden en penning meester van de Vereniging Het Blinden- en Slechtziendenwezen. Overigens was hij niet de enige die onderscheiden werd. Deze eer viel ook een zevental anderen te beurt. BRAILLE en GESPROKEN BOEKEN In 1987 bestond de Nederland sche Blindenbibliotheek 100 jaar. Ter gelegenheid van dit feit werd er op 6 mei in het Congresge bouw in Den Haag een feestelijke herdenking gehouden, waarbij minister Brinkman aanwezig was. In haar functie van beschermvrou we schreef Prinses Juliana een 'ten geleide' in het herdenkings boek "Lezen gaat ongezien" van C.H.C. Frijters, dat ter gelegen heid van dit eeuwfeest aan de 2000 aanwezigen op 6 mei '87 werd uitgereikt: nl. 1000 gebrui kers van de Blindenbibliotheek en evenveel medewerkers en vrijwil ligers. VROEGER Voor de visueel gehandicapte was het voor 1825 erg moeilijk om onderwijs te genieten. Voor hen was het een uitkomst dat Louis Braille in dat jaar het door hem uitgevonden brailleschrift presenteerde. In 1878 werd dit in ternationaal erkend en gestandari seerd. In 1887 besluit de heer G.J. Kolff tot de oprichting van een Nederlandse braillebibliotheek, waarna het tot 1955 duurde eer het eerste 'gesproken' boek: 'De oude man en de zee' van Ernest Hemmingway in de Le Sage ten Broek bibliotheek geïntrodu ceerd werd. Het werd opgeno men in een met dekens afge schermde hoek van de biblio theek met op de achtergrond het geluid van de om het kwartier lui dende klokken van het St. Henri- cus. Nu, zoveel jaren later een ge sprek met de directeur van de Blin denbibliotheek over het heden... ro o ro IQ ro ro Even voorstellen: de uit Maas tricht afkomstig drs. J. Dister kwam eind 1973 met zijn gezin aan het Hazeveld in Zevenhuizen wonen. Hij had toen een functie aan de T.H. in Delft na eerder als econoom afgestudeerd te zijn in Tilburg en z'n militaire dienst plicht te hebben vervuld. Zijn eer ste betrekking betrof die van 'vak referent', belast met aankoop van wetenschappelijke boeken, waar bij hij tevens het economische as pect in zijn portefeuille had. Waarom koos u als econoom voor een baan bij een biblio theek? "Daar rol je eigenlijk min of meer vanzelf in. Als jongen van zo'n 14,15 jaar hielp ik altijd al als vrijwilliger in de plaatselijke biblio theek in m'n woonplaats." Vijf jaar later werd hij bij de VU in Amsterdam (elke dag heen en weer rijden vanuit en naar Zeven huizen) lid van de bibliotheekdi rectie. Tevens was hij hoofd van de afdeling Centrale Bibliotheek technische Dienst waarbij hij de fi nanciën beheerde en de automa tisering leidde. Ook hier was hij na 5 jaar uitgekeken. Dat was hij na eenzelfde periode zeker niet bij de Blindenbibliotheek in Den Haag. "Het aantrekkelijke van de ze functie is dat de instelling niet alleen een bibliotheek is, maar ook een produktiebedrijf. De boe ken die we uitlenen worden eerst zelf gemaakt, zowel in braille, als in gesproken vorm. We hebben 250 werknemers en 600 vrijwilli gers. Eigenlijk voelen we ons meer een produktie- en postoder- bedrijf. 2/3 is nl. produktie en 1/3 is het bibliotheekgebeuren, de af deling waar de uitleen geadmini streerd, verzonden en ontvangen wordt. Ons 'bedrijf is in Den Haag West gevestigd. Hier werken 190 mensen. Verder hebben we een filiaal in Groningen dat de drie noordelijke provincies verzorgd. Over het hele land verspreid, van Middelburg tot Haren (Gr.) heb ben we op zes lokaties 14 studio's waar de gesproken boeken in ge- luiddichte studio's met dezelfde professionele apparatuur als de NOS heeft, opgenomen worden. VOORLEZEN Om vrijwillig voorlezer te kun-nen worden, moet een strenge auditie worden gedaan. Men moet accent loos Nederland spreken (A.B.N.), een brede algemene ontwikkeling hebben of kennis hebben op we tenschappelijke terreinen en het vakjarhon beheersen. Het voorle zen van een roman is overigens nog het moeilijkste. Voor een thril Ier in de ik-vorm kan beter een mannenstem gebruikt worden dan een vrouwenstem. Het vergt best veel oefening om een dia loog dusdanig te lezen dat er niet teveel intonatie in de stem voor komt. Deze mag ook weer niet te vlak zijn. Verder zijn er die gewel dig goed kunnen declameren of tijdschriften voorlezen, alsof het een nieuwslezer voor de radio is. We hebben in de 300 voorlezers, dus een groot scala van stemmen. Zeven van hen hebben bij ons een vaste functie als voorlezer. Soms verliezen we de beste stemmen aan de NOS voor nieuwslezer. Op dit moment hebben we één lezer die ook part-time nieuws leest." Waarom heeft u niet allemaal vrijwillige voorlezers? "We wil len elke maand ook zeven actuele 'vers van de pers' boeken uitbren gen. Als dat door vrijwilligers voor gelezen zou worden vergde dit teveel tijd. De vaste medewerker leest elke dag vier uur. Een vrij willigers slechts 1 a 2 uur per week. Eer dat het boek van de voorlezer in de collectie opgeno men is, duurt dat zo'n 7 a 8 maan den. In de Sinterklaastijd was een van de actuele boeken Perestroj ka van Gorbatsjow. We maken er dan meteen grote oplagen van zodat de visueel gehandicapten: slechtzienden, moeilijk lezenden en blinden, ook helemaal 'bij' zijn. Komt er een nieuwe Maarten 't Hart uit, dan zorgen we ervoor dat die in een mim van tijd op de band staat. Het leuke hiervan is dat op een verjaardag blijkt dat men hetzelfde boek gelezen heeft, of soms nog eerder, dan degene die goed kan zien en zelf kan lezen. Men kan daardoor beter deelne men aan het maatschappelijke verkeer. Elke maand worden er ook twee boeken van de bestsel lers in braille vervaardigd, van een zgn. 'wegwerpkwaliteit'Deze wor den op een goedkoop soort pa pier gedrukt. We leveren op be stelling, uitsluitend tegen papier kostprijs. Zo'n wegwerpbraille- boek kost ongeveer tien gulden" aldus de heer Dister. Dit en nog veel meer werkzaamheden zijn serviceverleningen van dit biblio- theekbedrijf dat voor 90% gesub sidieerd wordt door het ministerie van WVC. Hoe krijgt men luisterhoeken van de bibliotheek? "Men kan lid of gebruiker worden. We zijn een vereniging. De kosten bedra gen 25,- per jaar, waarvoor on beperkt boeken op cassettes kun nen worden beluisterd. We ver zenden de cassettes in een platte doos die door de brievenbus kan. Een doorsnee boek heeft zes cas settes. Is het een dik boek dan worden het er meer en verzenden we 2 dozen. Er is een internationa le afspraak sinds 1971 dat braille en gesproken boeken, gratis per post verzonden worden. Zo ver zenden we boeken over de hele wereld. Overal waar emigranten zitten die moeilijk kunnen lezen, en dus een leeshandicap hebben, van Australië tot Canada, overal kan men van ons boekenbestand gebruik maken. Men kan via een catalogus opgeven welke boeken men wil horen. We hebben, net als een postorderbedrijf voor de di verse boekengenres catalogi, met titelbeschrijving en annotatie (kor te inhoud). D.m.v. een antwoord- envelop zend men z'n aanvrage, waarop zo'n 40 tot 60 boeknum mers staat aangekruist, naar ons op. Deze gaan in de computer. Deze kijkt wanneer het boek be schikbaar is. Daarna wordt het ver zonden. Soms zelfs diverse boe ken tegelijk, als de geadresseerde b.v. drie boeken tegelijk terug zond, dan krijgt hij er ook weer drie voor terug. Meestal stuurt hij éen tegelijk, enkele zijn thuis en onderweg, waardoor de 'lezer-luis teraar' nooit zonder hoeft te zit ten. Op deze wijze lenen we 500.000 boeken per jaar uit. On ze boekencollectie omvat 130.000 gesproken boek-exem- plaren waarvan 27.000 titels. Ie der jaar komen er 2000 titels bij. Daarnaast kan men zich abonne ren op diverse tijdschriften voor tien a twintig gulden per jaar. Tijdschriften, weekbladen Van zes wekenbladen: b.v. De Groene, Vrij nederland, Her vormd weekblad enz. worden de belangrijkste artikelen op woens dagavond geselecteerd, nadat ze die middag uit zijn gekomen. Donderdag van 9-12 uur worden de artikelen ingesproken, waarna ze doneerdagmiddag gedupli ceerd worden en vrijdag verzon den. Zo heeft iedere abonnee de 'weekbladen' keurig voor de zon dag in huis. Alle gesproken tijd schriften, ook die met een oplage van 1000 worden in een stan daard-etui verzonden." Luistert u zelf ook cassettes af? "Af en toe in de auto. Dan wel met een zeer kritisch oor, omdat we de kwaliteitsbewaking hoog in het vaandel houden. Vroeger mankeerde er nog weieens iets aan het geluid. Nu zou een stem kunnen haperen, maar bijgelui den zijn uitgesloten vanwege de kwaliteit van de studio's." BRAILLE Van luisterhoeken naar het braille schrift van Louis Braille. Een uit komst voor visueel gehandicap ten, men kan alle vormen van on derwijs op deze wijze doorlopen, ja zelfs examens afleggen. "Voor alle types onderwijs verzorgen wij de examenopgaven in braille schrift, uiteraard onder strikte ge heimhouding. Vorig jaar was er van een bepaald vakgebied van hogerhand verzuimd opdracht te geven tot het vervaardigen van een herexamenopgave. Dat heeft nogal wat tumult gegeven.... Vroeger werden er speciale brail- letypemachines gebruikt voor het brailleschrift dat aanvankelijk met de hand werd gemaakt. Thans kan het op de computer, volledig geautomatiseerd worden 'ver taald' en opgeslagen op een flop py of magneetschijf. Daarna komt het op zetplaten en worden de boeken in een oplage van een paar honderd, vervaardigd. Door gaans heeft iedere nieuwe werk nemer, ongeacht welke vooroplei ding, het brailleschrift binnen 14 dagen onder de knie...Toch heb ben we graag dat onze medewer kers tekstverwerking minimaal HAVO onderwijs hebben geno ten, om wetenschappelijke uit drukkingen te begrijpen en goed in braille om te zetten. Ook voor de braille-afdeling maken we ge bruik van de inzet van vrijwilli gers, zo'n 200, terwijl een groot deel van onze mensen een betrek king bij ons hebben in het kader van de sociale werkvoorziening. Mensen die moeilijk een baan kunnen krijgen door hun handi cap. Andere vrijwilligers Noemden we al aantallen vrijwil ligers, er komen er nog eens 150 bij vanuit de Unie Van Vrijwilli gers. Deze dames en heren bezoe ken de individuele gebruiker van gesproken boeken thuis. Zij hel pen bij het selecteren van de boek nummers. Het is een project dat in Noord- en Zuid-Holland en U- trecht al aardig loopt "Ouderen vinden het fijn om een gesprek te hebben en samen boeken uit te zoeken. Na zes weken gaat de vrij williger nog eens langs. Sommi gen willen dit contact regelmatig aanhouden, anderen minder. Het scheelt ons veel werk, anders moeten wij dat 'uitzoekwerk' doen, wordt er geschreven dat men van dat en dat soort genre boeken houdt...Dit kost tijd en inzet om zulke boeken(banden) op te zoeken. Een ieder die nog meer informatie wenst, als toe komstige gebruiker of vrijwilliger, kan met zijn of haar vragen te recht bij de NLBB, tel. 070-211 211 en vragen naar de afd. Pu blic Relations. zo werkt de technicus achter de knopjes van de studio. achter het glas bevindt zich de geluiddichte studio, waar op de opname wordt gemaakt en natuurlijk ontvangt u bij ons bij aflevering van uw trouwkaarten het GRATIS FELICITATIE-PAKKET!!! dorpsstraat 62a - zevenhuizen - tel. 01802-2289

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Dorpskrant | 1988 | | pagina 6