li
Vrijwilligersniet te betalen
Als je hobby je lief is
(daarbij het goede doel in zicht hebben)
Stankbestrij ding
zuivering
Bleiswijk
r
Een gesprek met de hulpkoster, de stovenmaker-timmerman', een man
die (bijna) alles maken kanDe 67-jarige FRANK PAUL
Regelmatig staan er berichtjes in het kerkblad 'Ontmoeting in Kerkklan-
ken' met als opschrift "Van de stovenmaker". En dan volgt een bedrag
dat de opbrengst is van de verkoop van stoven, bijzettafeltjes, kapstokje's,
lessenaartjes enz. Die opbrengt, vaak rond de duizend gulden, komt ten
goede aan het restauratie-fonds van de Hervormde kerk en is bedoeld
om de schuld van de restaurant te delgen. De stovenmaker vermeldt
nooit zijn naam. Toch weet iedereen die het berichtje lees...(de 27ste af
rekening is net geschied)...leest, wie de stovenmaker is, want menigeen
heeft een stoof, door hem vakkundig met de hand gemaakt, in huis. Er
zijn moeders die hun getrouwde kinderen een stoof cadeau doen.
Andersom gebeurt dat ook. De stoven die Frank Paul maakt, hebben een
bijzonder kenmerk. In plaats van de traditionele ronde gaten (waardoor
de warme lucht van de gloeiende kooltjes in de test - vroeger in gebruik -
omhoog komt) maakt hij vier hartjes, met in het midden een rondje. Hij is
daar eenmaal mee begonnen en kan nu niet meer terug, omdat iedereen
hartjes wenst. Verder hebben zijn bloementafeltjes ook gretig aftrek,
terwijl de nieuwe rage, de lessenaartjes met een opengeslagen Bijbel
waar echt een gekopieerde pagina te lezen valt van een bijbelgedeelte, of
zo men verkiest een Psalm of een lied...De kaars erachter werpt er zijn
schijnsel op....Verder maakte hij in de loop der jaren veel letterbakken,
kinderkapstokken, andere tafeltjes en bewerkte hij planken waarop hij
op verzoek van de opdrachtgever een bepaalde tekst of leus door middel
van houtsnijwerk, maakt. Het laatste nieuwe is een kleurig geverfde pa
pagaai die, eenmaal in beweging gezet, langdurig heen en weer balan
ceert op zijn stokje
Hoe hij aan deze manier van
huisvlijt gekomen is; waarom hij
het doet en wat hij nog meer in z'n
mars heeft, is enigszins verwant
aan de 'klok horen luiden, maar
niet weten waar de klepel hangt'.
Dat klokluiden past ook in het ver
haal over deze markante man die
behulpzaamheid vooral op de
kerk toepast en dan met name zijn
Hervormde dorpskerk die hem
niet alleen als gebouw, maar ook
om de Woordverkondiging, na
aan het hart ligt. Hij heeft in het
geheel van dit organisme zo'n 35
jaar de functie als vrijwilliger van
notabel en hulpkoster. Leidt op
Koninginnedagen mensen die de
kerk bezichtigen rond, speelt
graag gastheer maar kan helaas
buitenlanders niet te woord staan
omdat hij alleen Nederlands
spreekt
PAUL - de Zevenhuizenaar
Tien jaar vanaf zijn geboorte in
1921, woonde hij aan het doodlo
pende gedeelte van de Knibbel-
weg om later in de woning achter
die in welke hij thans samen met
zijn vrouw woont, bij de Catges-
brug, vele jaren samen met zijn
moeder te wonen. Deze voormali
ge woning is nu zijn knutselschuur
(Overigens Catges betekent kat
jes, de Tweemanspolder heette
vroeger ook de Catgespolder).
Z'n timmer-opleiding kreeg de
jonge Frank op de Ambachts
school in Gouda. Dagelijks ging
hij er op de fiets naar toe. Er was
toen nog geen rijksweg met een
fietspad ernaast, zodat de dage
lijkse trap heel wat kilometertjes
om was: hetzij over Moordrecht,
of anders over Waddinxveen. 45
Jaar was hij als timmerman in
functie. 15 Jaar in Zevenhuizen
bij een bedrijf en 30 jaar in Moer-
kapelle. In de werkplaats van zijn
laatste werkgever mag hij van de
machinerieën gebruik maken als
hij bepaalde planken gebruiks
klaar wil maken...immers de
Frank de timmerman is al enige
jaren in ruste...Nou ja, het is meer
rustend bezig....
"Doe wat je hand vindt om te
doen" is zijn devies. Hoe hij be
gon met hetgeen hem thans dage
lijks en vanaf 1973 in zijn vrije tijd
en tijdens vorstverlet bezighield?
RESTAURATIE
"Je weet dat er tijdens de restau
ratie van de Hervormde kerk het
één en ander gevonden is (perio
de 1969-1971) o.a. vier gebars
ten stoven. Aan mij werd ge
vraagd die op te knappen. Dat
heb ik gedaan en ze werden wel
dra verkocht. In die restauratieja
ren en erna werden er diverse Ba
zars gehouden waarvan de op
brengst de kosten van de restau
ratie ten goede kwam. Voor de
Bazar in 1973, die in de voorma
lige christelijke kleuterschool Prin
ses Marijke, op de plaats waar de
nieuwe drogisterij staat, werd ge
houden, maakte ik een model van
een stoof waarvoor men zich kon
laten inschrijven. Tien werden en
toen besteld. Van rolluiken heb ik
enkele ovale stoven gemaakt. Ik
wist dat er in Zevenhuizen diverse
woningen met rolluiken waren,
dus maar eens bij V.d. Pol, dokter
Ensing en Benning wezen vragen.
Overal kwam ik net le laat. Lagen
ze op de brandstapel of waren net
vernietigd. Jammer, want er zijn
mooie stoven van te maken. Kijk
maar' Paul tilt een plant op in de
woonkamer en toont de stoof.
"Van 1973 tot heden....(we reke
nen: 15 jaar) heb ik 507 grote sto
ven gemaakt, 140 kleine stoofjes,
20 lessenaartjes en verder nog tal
van andere houten gebruiksvoor
werpen." Een notitiebloc met op
de voorzijde de afbeelding van de
Hervormde kerk, daterend uit
1971, wordt tevoorschijn gehaald
Op vellen die inmiddels losge
scheurd zijn, staan keurig de aan
tallen en bedragen genoteerd-
We rekenen even en tellen duizen
den guldens die de restauratie
schuld hielpen verminderen...
'Geweldig' is onze conclusie.
"Hoor eens, je moet zo denken,
als de mensen niets gekocht had
den dan had dit ook niet gelopen.
En wat denk je wat ik een mede
werking heb gehad van mensen
uit de gemeente. Dan had die een
eiken ledikant, een ander een
kast. Eerst moest ik er om bedelen
en iedereen aflopen en nu heb ik
voorraad voorjaren' lacht de tim
merman hobbyist. "Ik heb ook
altijd steun van m'n maat gehad.
Dat was Piet v.d. Eijk. Als er er
gens hout opgehaald moest wor
den dan reed hij even met de
auto. En m'n vrouw bracht altijd
de bestellingen weg."
Zo..dat verklaart waarom er vaak
onder de afrekeningen in het kerk
blad vermeld stond: de stoven
maker, z'n maat en z'n vrouw
TESTJES
"Op een gegeven moment kreeg
ik van V.d. Eijk het bericht dat we
testjes voor in de stoven konden
krijgen voor een luttel bedrag. Dat
bedrag moest met vijf gulden ver-
hoo d worden en dat was de prijs
waarvoor we ze konden verkopen
We verkochten er in een mum van
tijd 175 en toen was het op. O ja,
verder heb ik altijd medewerking
gehad van de drogist. Van hem
kreeg ik gratis terpetijn en was.
Daarmee behandel ik namelijk al
de eiken stoven en andere meu
beltjes. O ja, nog even over dat
hout...Soms vond ik een zak op de
stoep met hout, dan een zak met
alleen stoelpoten...En was het ei
kenhout, nou dan kon ik het ge
bruiken, maar nu heb ik voor
jaren genoeg. Kom maar eens
mee."
DE WERKPLAATS
Het is een hele overgang van de
kraakheldere schone woning,
naar de timmermanswerkplaats
achter het huis. Een lekkere rom
mel waar menige timmerende
hobbyist iets van z'n gading kan
vinden. Een allesbrander, ge
stookt met houtrestanten, ver
warmt de werkplaats. Niet dat
Paul daar elke dag is, of hele da
gen lang, neen, alleen als hij er zin
in heeft...doende te doen wat zijn
hand vindt om te doen.
VRIJWILLIGERS
PAUL - de Hulpkoster
Boven het geluid van gillende keu
kenmeiden, fluitend en knallend
vuurwerk, klinkt in de Nieuwjaars
nacht 5 minuten het geluid van de
2 kerkklokken van de dorpskerk.
Nadat de laatste slag van twaalf
geklonken heeft is een minuut of
tien alleen vuurwerkgeknal te ho
ren, waarna de kerkklok weer z'n
gebeier hervat. Hulpkoster Paul
heeft dan de vrienden en familie
met wie hij gezamenlijk de drem
pel van het nieuwe jaar over
schreed, 'veel heil en zegen' toe
gewenst en is rustig naar de kerk
gelopen, om onder de toren het
electrische klokgelui in werking te
stellen. Dit luiden van de beide
klokken: de zware en de lichte, is
een gevolg van iets dat een aantal
jaren geleden gebeurde. Voor
heen was dit namelijk niet de ge
woonte.
DEUR INGETRAPT
Enkele overmoedige jongeren
vonden het maar niks dat de klok
in de Nieuwjaarsnacht niet luid
de, dus togen ze naar de Her
vormde kerk, probeerde-.de deur
open te krijgen, en toen dat niet
lukte werd de deur ingeramd. Ge
lukkig waren omwonenden hier
van getuige, zodat de jongelui op
heterdaad betrapt, hardhandig in
de kraag gegrepen werden en la
ter de schade, die aanzienlijk was,
moesten vergoeden. Om herha
ling te voorkomen wordt nu door
hetzij kosteres mevrouw Boevé
het mechanisme in werking ge
steld of door hulpkoster Paul. De
ze is alleen dan in functie als de
kosteres verhinderd is. Zo ook
met trouwdiensten. Omdat Paul
als notabel ook wel eens dienst
heeft als collectant tijdens een
inzegeningsdienst van een huwe
lijk moet hij, als mevrouw Boevé
ziek is of op vakantie, invallen als
hulpkoster.
Nog even terug naar het kloklui
den. Dat gebeurt op de zondag
morgen een half uur voor de
dienst begint. Ook 's avonds her
haalt dit zich. Daarna luiden de
klokken om vijf minuten voordat
de dienst begint weer vier minu
ten. Men hoort dan zowel de zwa
re als de lichte klok. Ten tijde van
Napoleon was de toren uitkijk
post en vanaf die tijd gemeente
eigendom. De kerk heeft het recht
ze te gebruiken voor trouwdien
sten en ere-diensten; de gemeen
te verwacht dat de koster of de
hulpkoster de zware klok, die van
de rouw, een kwartier voor een
begrafenis laat luiden. De lichte
klok wordt alleen bij trouw geluid
en de zwaardere bij rouw. Vroe
ger luidde de klok bij een begra
fenis ca. een uur. Doordat er eens
iemand erg ziek was en het klok
gelui hem vreselijk hinderde, is
om verkorting van dit klokluiden
gevraagd.
De familie Paul bewaart veel!
Toen we op de redactie plannen
kregen om een aantal jaargangen
van de Dorpskrant in te binden,
maar er diverse bleken te ontbre
ken, plaatsten we een oproep hier
voor in de Dorpskrant. Frank Paul
reageerde: vanaf de eerste, experi
mentele, had hij ze bewaard. 'Nu
bewaren we ze niet meer hoor'
lacht mevrouw Paul. 'Wel hebben
we alle Kerkklanken vanaf 1945
hewaard.' Zo is er van het Her
vormd kerkelijk erf een schat aan
informatie over vele jaren te ach
terhalen. Het eerste kerkblad
kwam uit ten tijde van dominee
Ter Steege. De Oudejaarsavond-
dienst werd 's avonds gehouden
met een minimum kansellichtjes
vanwege de verduisteringsvoor
schriften. Dat was in de bange
laatste oorlogswinter van 1944.
Dit kerkblaadje was nog niet de
echte Kerkklanken, die verscheen
in januari 1945.
HET SCHILDERIJ
Onlangs maakten we melding van
een schilderij van wijlen Van Zuy-
len sr., dat het echtpaar Paul ge-
schonken heeft aan de gemeente.
In dat artikel is gesteld dat me
vrouw Paul het niet meer mooi
vond en dat het daardoor op
zolder belandde...Maar de ge
schiedenis is een beetje anders...
Paul: "vroeger was ik een enthou
siast BB-er. Zo hadden we in de
loop der jaren voor instructiebij
eenkomsten onderdak in verschil
lende gebouwen. Toen de ge
meente de oude pastorie, op de
plaats waar nu de Burg. Boer-
straat is doorgebroken, aan
kocht, hadden wij daar op zolder
een goed onderkomen. Leen van
Zuylen, de broer van Joop en
zoon van de bekende schilder,
knapte het op en maakte het ge
zellig en hing er o.a. een schilde-rij
van z'n vader op. Toen ik dat ont
dekte was ik gretig om dat te
hebben.Dat mocht in ruil voor een
andere wandversiering. En zo
kwam het schilderij bij ons in de
kamer te hangen. Later verhuisde
het naar de gang, omdat m'n
vrouw mooie borduurwerken
maakte die ingelijst moesten wor
den opgehangen. En tenslotte
kwam het bij ons in de 'oude hoek'
boven, met allerlei oude voorwer
pen en meubilair te hangen. We
hebben het zeker zo'n 17 jaar in
huis gehad. Op de schilderijen
tentoonstelling van de collectie
van Van Zuylen hing het ter be
zichtiging in het dorpshuis. Zorg
vuldig in een deken verpakt werd
het door de heer Van Woerden
erheen getransporteerd. Dat het
waardevol was begreep ik uit de
verzekerde som: duizend gulden.
Toen raadslid Zwerus een keer bij
ons kwam vroeg ik hem of de ge
meente soms belangstelling in het
schilderij had. Later, toen ik er
niets meer van verman, stelde ik
die vraag ook aan wethouder
Dorrestijn. Leuk voor het nieuwe
gemeentehuis...dacht ik zo. En
toen hoorde ik er niets meer van,
tot op een dag burgemeester Van
Gent en wethouder Dorrestijn
hier bij ons thuis het schilderij
kwamen bekijken. En zo is het ge
komen dat dit schilderij nu in de
historische hoek van het nieuwe
gemeentehuis hangt. Het gemeen
tebestuur heeft nog een bedank
brief voor de schenking ge
stuurd. Zo heeft nu de hele ge
meenschap er iets aan...veel meer
dan wij het houden
Frank Paul kan veel meer dan
stoven maken. De 'liedborden'
in de Hervormde kerk, alsme
de kniellbank en collectezak-
ken-standaard vervaardigde
hij eveneens. Het houtsnij
werk van deze fraaie ornamen
ten komt overeen met dat van
de antieke preekstoel. Paul
wist dit vakkundig na te maken
zodat er één geheel ontstond
Rotterdam: De vereninde verga
dering van het hoogheemraad
schap van Schieland heeft een
krediet beschikbaar gesteld van
560.000,— ten behoeve van
stankbestrijdende maatregelen
bij de afvalwaterzuiveringsinstal
latie (awzi) Bleiswijk aan de Me-
renweg in Bleiswijk.
Geurenonderzoek
De uitkomst van het geuron
derzoek heeft aangetoond, dat als
hoofdbronnen van de stankhin-
der het ontvangwerk (aanvoervij-
zels) en de zandvanggoten zijn
aan te merken.
Moerkapelle
De awzi Bleiswijk zuivert het af
valwater afkomstig van de ge
meenten Bleiswijk en Moerkapel
le. De afstand tussen de awzi en
de gemeente Moerkapelle is
groot. De hiervoor benodigde lan
ge persleiding transporteert het
afvalwater naar de zuiveringsin
stallatie. De duur van het tran
sport is er de oorzaak van dat het
afvalwater stankhinder veroor
zaakt.
Maatregelen
De maatregelen die worden ge
troffen betreffen het afdekken
van het ontvangwerk en de zand
vanggoten.
Het ligt in de bedoeling de stank-
bestrijdende maatregelen nog
voor de zomermaanden uit te
voeren.
