ZEVENHUIZEN/MOiRKAPELLi
Historische waarde van de molens
Spoor bijster
ilieutip
Heffingen, rechten en belasting
endings-
vond
oerkapelle
Personal
computers
voor
gemeente-
personeel
Dorpskrant 395/6 februari 1991
pagina 9
ngezonden
sen hoe "Hollands" het is om op een
molen te wonen en over het polderland
schap uit te kijken
De Rotte met haar molens...
Zevenhuizen telt nog een vijftal molens.
Vier ervan behoren tot de Molenvier
gang. De vijfde is de Eendrachtsmolen,
nabij de gelijknamige jachthaven. Moer-
kapelle heeft zes stompen aan de Rotte en
één nabij de Middelweg. Alle molens heb
ben bijgedragen aan de drooglegging van
polders.
In het kaderplan wordt beschreven welke
functie de Rotte vroeger had en heeft. Het
is waterstaatkundig de hartader van een
groot deel van het Hoogheemraadschap
van Schieland. Dat geldt voor heden en
verleden. Al in de vroege Middeleeuwen
loosde dit gebied zijn overtollig water via
de Rotte door sluizen te Rotterdam op de
Maas.
Door het rijzen van de bedding in de grote
rivieren als gevolg van slibafzetting, de
geleidelijke stijging van de zeespiegel en
het inklinken van het inmiddels ontgon
nen veengebied langs de Rotte, functio
neerde deze natuurlijke lozing niet meer
naar behoren. Zo moest er omgezien
worden naar ander middelen om de wa
terstand in het gebied op een aanvaard
baar niveau te houden.
De inmiddels uitgevonden windmolens
brachten uitkomst.
Zij maalden het water dieper weg (com
pensatie voor het inklinken) en sloegen
het hoger uit (compensatie voor de bed
dingrijzing en de gestegen zeespiegel). In
1466 verleende het Hoogheemraad
schap van Schieland toestemming voor
de bouw van de eerste watermolen langs
de Rotte.
het betreft een voorganger van de in
1881 gesloopte molen "De Uil" van de
polder Berg en Broek te Hillegersberg bij
het Bergse Verlaat.
Na 1466 volgde als het ware een soort
molenbouwexplosie, zodat er rond 1500
reeds 17 molens het water op de Rotte
uitmaalden.
Daarna steeg dit aantal nog geleidelijk en
zo stonden er in 1611 22 molens.
Een tweede molenbouwexplosie volgde
in de 18e eeuw, nadat veel van de veen
grond ter weerszijden van de Rotte was
omgezet in turf. Waar het veen was ver
dwenen, ontstonden uitgestrekte plas
sen. De laatste restanten hiervan in het
gebied van de Rotte zijn de beide Bergse
Plassen en het Korenmolengat.
De meeste plassen zijn evenwel droogge
legd. De eerste droogmaking in dit gebied
was die van de "Honderd Morgen" of
"Wilde Veenen", waarvoor het octrooi
op 8 oktober 1646 verleend werd. Deze
droogmaking bleef gedurende een halve
eeuw de enige in Schieland. Daarna volg
den er snel meer.
windmolens bleken bij al deze droogma
kerijen onmisbaar om het water op de
Rotte uit te malen.
Er waren zelfs vier molens achter elkaar
nodig om het niveauverschil tussen het
nieuwe polderland en de Rotte te over
bruggen.
Dit wordt 'getrapte' bemaling genoemd.
£en artikel dat totstandkwam
dankzij de heer J.S. Bakker
ieen gedeelte van dit artikel heeft
in het vakblad "De Molenaar" ge
staan)
Moerkapelle-ln december werd het eerste
exemplaar van het kaderplan voor het
molengebied in Moerkapelle aan gede
puteerde mevrouw Günther
oeerhandigd.Zoals de Dorpskrant al eer
der vermeldde, draagt dit de naam" Het
bestrijden van een gruwelijk vandalisme"
en werd grotendeels samengesteld door
de heer J.S. Bakker.
Het kaderplan ontvingen alle leden van de
stichting "oud-Zevenhuizen/Moerkapel-
le.
Hen werd verzocht om een extra bijdrage.
Het kaderplan' is een plan voor het
jebied aan het noordelijk uiteinde van de
lotte, waar molens en molenstompen
herinneren aan de vroegere situatie, toen
niet minder dan 85 grote windmolens er
voorzorgden dat men in de streek tussen
Moerkapelle en Rotterdam droge voeten
hield.
Gruwelijk vandalisme
De meeste van deze molens zijn verdwe
nen.
Moerkapelle telt nog zeven molenstom-
*n.
Het zijn oude en bijzondere molens. Zo
uniek dat in principe het idee van een
polder met het complete bemalingssys
teem is bewaard gebleven. Er zijn wel
polders met meer molens in Nederland,
maar daar is door afbraak van de meeste
molens toch het complete beeld van een
root windbemalingssysteem geschon-
en.
De titel van het kaderplan is ontleend aan
een artikel in het "Algemeen Handels
tad" van 29 september 1925 over de in
tvoering zijnde sloop van de molens,
t landschap langs de Rotte is vooral
indsde oorlog ingrijpend veranderd, op
el plaatsen zelfs onherkenbaar, door
ningbouw, recreatie en glastuinbouw,
een het landschap ten noorden van de
12 is behalve door het gedeeltelijk slo-
n van de molens na, betrekkelijk on-
getast gebleven.
gemeente moerkapelle wil om die
eden, op basis van dit plan een aanzet
«n om dit zo weidse en open droog-
akerijlandschap te behouden en ae
iteit ervan te versterken, zeker nu er
diverse kanten plannen komen, die
n bedreiging voor dit gebied vormen
oals:
Nota Tussengebied (parkstadTussen hof
n haven)
Vierde Nota Ruimtelijke ordening Extra
inex)
Plan Zuidvleugel
ecreatieplannen van de gemeente
"termeer
Woningbouwplannen van Zoetermeer
"ze plannen vormen ook een grote
'reiging voor de biotoop van de molens
de Tweemanspolder en Eendrachts-
"Ider.
het plan liggen dan ook drie uit-
"gspunten ten grondslag:
landschapsbehoud; 2. het behoud van
istorische waardevolle elementen in dit
1, waarbij in het bijzonder de molens
en de molenrestanten veel aandacht krij
gen; 3. het herstel van molens in hun
oorspronkelijke situatie, zo daar de mo
gelijkheden toe zijn.
In het plan- een rijk geïllustreerd boek
werk van bijna honderd bladzijden, wordt
allereerst aangetoond, waarom dit gebied
en de molenrestanten de moeite van het
behouden waard zijn.
Verder worden er mogelijke oplossingen
gegeven voor het behoud -en herstel
probleem. ook wordt er een blik over de
gemeentegrenzen geworpen, zodat de
nieuwe gemeente, gevormd door Moer
kapelle en Zevenhuizen en de gemeente
Bleiswijk, gezamenlijk voor dit gebied met
zijn molens enz. een consistent beleid
kunnen gaan vormen, dat in zekere zin
een antwoord is op bovengenoemde
plannen.
Het boekwerk is meer dan een plan. het
geeft vele, tot nog toe vrijwel onbekende
bijzonderheden over dit molenland.
Het is daarom verblijdend dat het ge
meentebestuur van Moerkapelle de
stichting "Oud Zevenhuizen/Moerkapel-
le in de gelegenheid gesteld heeft om
"Het bestrijden van een gruwelijk vanda
lisme" onder een breder publiek te ver
spreiden. De stichting en het gemeente
bestuur hopen hiermee niet alleen de
aandacht te vestigen op het verleden van
dit gebied, maar willen ook op deze ma
nier een bijdrage leveren van het behoud
ervan.
Hoe het plan ontstaan is
De geschiedenis van het kaderplan begint
in 1986. De financiële situatie van de
gemeente Moerkapelle is dermate roos
kleurig, dat het college van B. en W. in de
aanbiedingsbrief bij de begroting voor
1987 schrijft dat 'er zelfs nog enige
ruimte voor het voeren van nieuw beleid'
is.
Vanuit de raad wordt dan gevraagd om
"een structuurplan voor het molengebied
Rottedijk met het doel dit gebied in een
zodanige staat te brengen en te houden,
dat het historisch/landschappelijke waar
devolle karakter ervan niet alleen behou
den blijft, maar zelfs versterkt wordt"
Er wordt dan eep commissie gevormd die
bestaat- uit burgemeester A.W. Lips,
plv.gemeentesecretaris de heer C.A.H.
Oosterhoff, de heer L. Bos, wnd. hoofd
gemeentewerken, de heer G. Ottevanger
en de heer J.S. Bakker.
Eind 1987 is het eerste deel van het plan
gereed.
hierin wordt de historische waarde van de
molenstompen aangetoond, op grond
hiervan besluit de gemeenteraad op 15
december 1987 om de eigenaren van de
zes molenstompen aan de Rottedijk een
onderhoudssubsidie te geven uit het
Stads-en Dorpsvernieuwingsfonds tot
een maximum van duizend gulden per
molen.
Op 25 oktober 1988 wordt deze regeling
door de raad ook van toepassing ver
klaard voor "De Platluis", de zevende
molen van de polder tussen de Middel
weg en de Oostdijk. Toch is ingrijpender
herstel op basis van het fonds niet moge
lijk, daar de middelen te beperkt zijn en
men natuurlijk ook rekening houdt met
de belangen van de andere inwoners van
Moerkapelle. Daarom wordt in het ver
volg van het plangezocht naar wegen die
omvangrijk herstel, hetzij in bestaande,
hetzij in completerende vorm, mogelijk
maken.
in de zomer van 1990 is het concept van
het totale rapport gereed en dit wordt
besproken in een gecombineerde com
missievergadering op 10 september
Dan wordt er groen licht gegeven om de
ingeslagen weg verder te bewandelen. De
volgende stap is het verder informeren
van de eigenaren/bewoners, nadat deze
het concept ontvangen hebben wordt er
met hen op 25 oktober een bijeenkomst
gehouden in het raadhuis. De meeste
plaar van dit plan aangeboden aan me
vrouw Günther, gedeputeerde.
Toekomst
Hoe het plan zich in de toekomst gaat
ontwikkelen is nog onduidelijk. Zo is de
gemeentelijke herindeling per 1 januari j!..
een onzekere factor.
Het is de vraag of de nieuwe gemeente
raad de fakkel overneemt.
Anderzijds vergemakkelijkt het nieuwe
gemeenteverband het werken wel, omdat
in het plan ook de molens van de Twee
manspolder in het vizier staan. Boven
dien vervult het plan een scharnierfunctie
voor de ruimtelijke ordening in dit gebied,
die uitstekend aansluit bij de beleidswen-
sen vanuit Zevenhuizen. Mevrouw
Günther wees erop, dat het eventuele
draagvlak voor het plan vergroot wordt.
Zo ligt hier een plan op tafel dat om meer
dan één reden verdere voortgang ver
bewoners hadden al eerder negatief ge
reageerd op de nog vage plannen, vooral
ook, doordat ze, naar hun idee, er buiten
gehouden werden.
Die avond werd uiteengezet dat de com
missie eerst het basisplan met alle 'ins and
outs' op tafel wilde hebben om zo een
vruchtbare discussie mogelijk te maken.
Bovendien wilde men eerst de mening
van de raad hebben, het behoud van de
situatie zoals die nu is kon de instemming
van allen verwerven, het compleet her
stellen van hun molens lag wat moeilijker.
Staande de bijeenkomst waren er twee
eigenaren die wel wat in dergelijk herstel
zagen, anderen reageerden afwachtend
of terughoudend. Toch wordt er ook bij
de eigenaren een basis gevonden om op
de ingeslagen weg verder te gaan.
Vervolgens besluit de Moerkapelse ge
meenteraad in november een krediet
goed te keuren om 'Het bestrijden van
een gruwelijk vandalisme' te publiceren.
Op 12 december werd het eerste exem-
dient.
In 1923 schreef burgemeester Verheul
over "de verminking en opruiming dezer
landreuzen waardoor het Hollandsche
landschap ernstig zou worden geschaad".
Dit plan wil verdere aantasting van dit
landschap voorkomen en minstens een
klein deel van de schade ongedaan ma
ken. Misschien wordt het wel weer eén
van de 'schoonste Hollandsche taferee-
len".
"Het bestrijden van een gruwelijk vanda
lisme" is te verkrijgen bij de Stichting Oud
Zevenhuizen/Moerkapelle door het over
maken van f 15,(incl. porto) op giro
nummer 4785627 of bankrek.nr.
67.92.14.372, t.n.v. genoemde stich
ting te Zevenhuizen, onder vermelding
van 'kaderplan'.
In een vervolgserie hoopt de Dorpskrant
de lezers wetenswaardigheden uit dit ka
derplan te brengen en een beeld te schet-
wordt vervolgd
jks gebruikt men in de akkerbouw
miljoen kg. chemische bestrijdings-
elen. waarvan 14 miljoen in de aard-
ppeiteelt. Een slechte zaak voor het
ieu. Als consumenten zijn we hier
e verantwoordelijk voor door de keu-
we maken bij het kopen van aard-
ppels. De rassen Bintje, Bildstar, Ei-
nneimer en Marijke zijn erg ziektege-
'9 en worden met veel landbouwgif
eeld. Minder ziektegevoelig en daar-
r beter voor het milieu zijn o.a. Cori-
i- w'é. EstQrt, Gloria, Herta, Premiè-
e rnor, Santé, Ukama en Van Gogh.
Mappels met het keurmerk SKAL,
merk, Demeter en Biodyn zijn zon-
r S" geteeld en daarom uit milieu-
punt het beste.
we milieubewuster kopen, hoeft er
landbouwgif gebruikt te worden.
"Pgeen gifpiepers!
Richtingen Postbus 101 Milieuvereni-
n3 zevenhuizen.
j^Pelle- Op woensdag 20 februari
J,.®r een Zendingsavond ge-
u n ln De Rank"In dit gebouw van
rvormde gemeente van Moerka-
K°mt ds. J. Hommers uit Papend-
naf f".over z'fn zendingswerk in
en zal één en ander toelichten met
tr zal gelegenheid zijn tot het
TC boeken, platen en CD's. De
7^9 van de avond is 20.00 uur.
&ndVhngsco°^is9sfe0r9aniseerd d0°r
Moerhuizen-Socialist P.Hofman zei, waar
het de commissie-instelling betreft, het
spoor bijster te zijn. "Alle zaken zijn nu
door elkaar gehutseld" zo concludeerde
hij. "Ik kan er geen lijn meer in zien".
Met name verbaasde hem de portefeuille
Sociale Zaken.
(De navolgende commissies zijn er inge
steld: Alg. Bestuurlijke Zaken, Economi
sche zaken c.a.;
Openbare Werken, Volkshuisvesting c.a.
Ruimtelijke Ordening Sociale Zaken c.a.
en financiën, Onderwijs, woonruimteza
ken c.a.)
De heer R. de Gooijer SGP vond dat het
college geen rekening houdt met de
ambtelijke structuur. "Ik ben er bang voor
dat er in de toekomst sprake zal zijn van
wangedrag.". Tot de voorzitter persoon
lijk "U heeft de portefeuille 'financiën'
niet, hetgeen in strijd is met de profiel
schets die wij gaven van de burgemees
ter" Hij vroeg zich af wat de ervaring van
wethouder M. Zijderhand inzake financi
ën is en of deze aan het handje van de
burgemeester gaat lopen. Bovendien
sprak hij zijn verwondering uit over het
feit dat de heer J. Brouwer loco-burge
meester is geworden.
"Het moest iemand zijn die ruim in zijn tijd
zit", zo stelde hij. Wethouder Van Ype-
ren, voorheen loco van Zevenhuizen, is
tweede loco.
Wethouder M. Zijderhand wees de heer
De Gooijer op het feit dat bij de commis
sie-instelling er nu zaken door 'vier' ge
deeld-moesten worden in plaats van drie.
(drie wethouders plus burgemeester)
Plaatsvervangers
Het pleidooi van de heer De Gooijer, om
plaatsvervangers aan te wijzen voor com
missievergaderingen, met name voor
mevrouw A. van der Feltz WD, die als
eenling in de raad zit (fractiegenoot is
wethouder), en als regel nu vier commis
sievergaderingen moet bijwonen, vond
bijval. De heer R. Duursma Gem.bel.
wees op de situatie in Moerkapelle waar
de heer A. Verweij, als eenmansfractie in
de raad, in de commissie vervangen kon
worden door de heer Van Laviere, die
zodoende het raadswerk ook leerde en nu
raadslid is. "Je moet iemand de gelegen
heid geven het gemeeraadswerk te laten
proeven'. Alle commissies mogen één
vaste vervanger aanstellen, hetgeen de
heer D. Zwerus SGP later de kreet deed
ontlokken: "Jammer dat dit eerder niet
het geval was".
(In Zevenhuizen behoorde dit voorheen
niet tot de mogelijkheden en de heer
Zwerus was eenmansfractie van de SGP.
Hij moest voorheen drie commissiever
gaderingen voorafgaand aan de raads
vergadering bijwonen red.)
Moerhuizen-Het was al laat toen de raad
ging discussiëren over de verordeningen
Afvalstoffenheffing, Rioolrechten en
Hondenbelasting. Desondanks was ieder
een nog goed bij de les en kwamen de
fracties puntsgewijs met hun zienswijze.
Wat de afvalstoffenheffing betreft wees de
heer S. de Jonq CDA erop dat de reini
gingsrechten zullen stijgenmaar dat er nu
nog gebruik gemaakt wordt van de saldi-
reserve om de zaak sluitend te krijgen.
De heer H. Doornhein PvdA zag dat de
invoering van de minicontainers en het
gescheiden ophalen van het GFT-afval
nog niet doorberekend is. Hij sprak de
hoop uit dat de investeringskosten van de
aanschaf van de mini-containers budget
tair neutraal verloopt. De heer R. de
Gooijer SGP noemde de dekking van de
mini-containers een goede zaak, zei dat
hij destijds in Moerkapelle tegen gestemd
heeft tegen de invoering ervan omdat het
kostenplaatje niet deugt. "De kosten rij
zen de pan uit. Budgettair neutraal wordt
een zaak van een lange adem". Hij wilde
een verzoek aan de AVR laten richten om
te weten te komen wat de tarieven voor de
komende twee a drie jaar zullen zijn. Een
sluitende begroting zat er volgens hem,
door de stijging van de AVR-tarieven, niet
in. met de hondenbelasting, zoals voorge
steld, kon hij voorlopig instemmen en zag
dit als doelbeiasting: er wordt voor betaald
dus moet er iets voor de honden worden
gedaan. Wethouder M. Zijderhand legde
uit dat de stijgende kosten te maken
hebben met de dure afvalverwerkingsin
stallatie van de AVR om de dioxine uit de
lucht te halen hetgeen de verhoging in de
kosten mede-veroorzaakt.
Moerhuizen-De SGP/RPF-fractie en de
PvdA zijn tegen de aanschaf van personal
computers: 'cadeautjes', voor 25 ge
meentelijke medewerkers van de voor
malige gemeente Zevenhuizen.
Het gaat hierbij om een bedrag van 25 x
f 1.500.—f37.500,—.
Dit wordt het "P.C.-privé-project" ge
noemd. Gemeentelijke ambtenaren krij
gen een computer waarmee ze thuis aan
de slag kunnen gaan om hun vaardighe
den te vergroten.
De meerderheid van de raad ging echter
wel akkoord.
De motivatie van de PvdA was de twijfel
aan de doelmatigheid, men noemde het
zeer vrijgevig. De heer R. de Gooijer SGP
stelde voor kwantumkorting aan te vra
gen en de gemeente het bedrag voor te
laten schieten en de ambtenaren (waar
onder onderwijzend personeel van 't Rei-
gerbos) maandelijks een bedrag terug te
laten betalen.
Hij wees erop dat het onderwijzend per
soneel eigenlijk hiervan geen gebruik kan
maken.
Dit bleek later toen in Moerkapelle ook
het onderwijzend personneel van de
openbare school van een dergelijk pro
ject profiteerde.
Naar aanleiding van de opmerking van de
heer J. Lindhoud CDA dat bedrijven ook
dergelijke dingen doen.De heer R. de
Gooijer SGP zei dat de gemeente geen
bedrijf is, maar werkt met gemeenschaps
gelden en het daarom ongeoorloofd te
vinden. De meerderheid van de raad ging
akkoord.
