ömnenlanÏL
Tweede kamer der Staten-Generaal.
geiten van marine en van oorlog, ten bedrage van 180 millioen
en toch zijn alle belastingen van den heer Fould, uitgezonderd
die op het zout toegestaan.
De vijf democrat i-che leden van het wetgevend ligchaam
hebben op de begrooting van binnenlandsche zaken een amen
dement voorgesteld, strekkende om de aangevraagde twee mil
lioen voor geheime uitgaven voor de dienst der openbare
veiligheid te verminderen op 600,000 frs. Natuurlijk dat dit
amendement verworpen zal worden.
-15 Mei. De Mouiitur berigt dat, volgens tijdingen uit
Mexico van den lldeu April over Havana ontvangen, de be
velhebbers der geallieerden het niet eena hadden kunnen worden.
De generaal Prim had het, voornemen te kennen gegeven, dat
hij zijne troepen w eder zal doen inschepen en heeft daartoe de
noodige middelen van vervoer op Cuba aangevraagd. Do maar
schalk Serrano heeft daarop, na raad gevraagd te hebben bij de
civile autoriteiten van Havana, te kennen gegeven, dat hij aan
dat verzoek niet kon voldoen hij heeft verder den generaal Gasset
verzocht, naar Mexico te willen terugkeereu en het opperbevel
der spaaiische troepen op zich te nemen, in geval de generaal
Prim bij zijn voornemen volhardde om te vertrekken. De
fransche troepen hadden bevel, om den 20sten April onmiddelijk
de vijandelijkheden te beginnen.
Marseille, 14 Mei. Uit Konstantinopel wordt van 7
dezer gemeld, dat de sultan, in strijd met de adviezen der
ministers en gezanten, zijne plannen betreffende den oorlog
tegen Montenegro bepaaldelijk wilde doorzetten. In de Sla
vische provinciën heerschte overigens eene dringende agitatie;
men vreesde dat het daar tot eene insurrectie zou komen. De
Porte maakt nog steeds groote militaire toebereidselen. De
beschikbare fondsen der laatste leening zijn bijna geheel be
steed aan de wapening.
Brussel. 13 Mei. De berigten nopens den gezondheids
toestand des koxdngs luiden bevredigend. Indien z'ch geen
onvoorziene omstandigheden voordoen, zal in den Jloniteur
zelfs geen bulletin meer verschijnen.
In de kamer wordt ijverig gediscussieerd over de peti
tiën der Antwerpenaars tegen de fortificatiën. De heer Loos
heeft in de zitting van lieden de partij der Antwerpenaars op
zich genomen, doch werd door de heeren Lebeau en Chazal
beantwoord op eene wijze, die hem weinig stof gaf t>m te re
pliceren. De heer Coomans is daarop den heer Loos te hulp
gekomen, maar sloeg daarbij zijn gewonen spotachtigen toon
aan, hetgeen de meerderheid, nu het eene zoo belangrijke vraag
als 's lands verdediging gold, dermate hinderde dat de rede
des heeren Coomans den indruk, dien de woorden zijner te
genstanders maakten, eer verhoogde dan verzwakte.
Berlijn, 12 Mei. Lr is een geschil ontstaan tusschen den
minister van binnenlandsche zaken en den president van policie
der hoofdstad, de aanleiding daartoe is gelegen in het scherper toe-
zigt, dat laatstgenoemde op de drukpers in de hoofdstad
wenscht uit te oefenen,
In regeringskringen houdt men zich overtuigd, dat het
handelstractaat met Frankrijk spoedig zal onderteekend worden.
De regering hetft dringende vertoogen gezonden aan de Zuid-
Duitsche staten, ten einde de afdoening dezer aangelegenheid
te bespoedigen. Dij het Fransche gezantschap hoort men ver
zekeren, dat de onderteekening nog voor het einde dezer
maand zal geschieden.
Frankfort, 12 Mei. De jongste berigten uit Munchen
melden, dat men voortgaat met het verminderen van het
Beijersche leger; zoo is bevolen de paarden van de kavallerie
en arti 'erie te verminderen en de overcomplete onmiddellijk
te verkoopen.
Kassei, Dingsdag 13 Mei. De baron von Willigen heeft
gisteren ochtend te vergeefs pogingen gedaan om eene audieutie
bij den keurvorst te erlangen. Gisteren avond is een buiten
gewone kabinetsraad gehouden op het paleis van den keur
vorst, na afloop waarvan de baron von Willisen door den
keurvorst is ontvangen. In de zitting van den kabinetsraad
is het besluit genomen, niet toe te geven de gedane
vorderingen. In de stad heerscht eene hevige gisting. Op
vele plaatsen voegt een groot aantal inwoners zich bij de
vroegere onderteekenaren der in te dienen protesten en wordt
de verklaring afgelegd, dat geen deel zal worden genomen
in de uitgeschreven verkiezingen
14 Mei. De oflieieele Kasseier Zeitung zegt, dat de Keur-
hessische regering, ondei regtvaardiging van den maatregel,
waarbij zij de kieswet van 1860 heeft uitgeschreven, bij den
bondsdag heeft laten verklaren, dat zij niet kan voldoen aan
het verzoek van den bondsdag, om aan de verkiezingen geen
gevolg te geven.
15 Mei. De generaal TVillisen heeft sedert gisteren zijn
verblijf te Munden in het Ilanoversche genomen. In 23 plaatsen
is niemand gekozen. Bij het protest der kiezers in de grootste
steden des lands hebben zich nu ook de grondbezitters ar ge
sloten. In het district Hofgeimar hebben van de 43 burge
meesters ten platten lande slechts drie de geëischte verklaring
afgelegd.
Napels, 13 Mei. Heden ten 6 ure verkondigden de sal
vo's van het geschut aan den wal en op de schepen de aan
komst van prins Napoleon. De fransche gezant, de bevelheb
ber van het Fransch eskader, de Engelsche kommandaut, de
ministers, het personeel van het huis des konings en de hoofd
officieren der marine begaven zich naar het jacht, waarmede
de prins is aangekomen, om hem aan boord van dit vaartuig
te complimenteren. De prins, aan wal gestapt zijnde, werd
bij het militair arsenaal ontvangen door de ministersden
prefect en syndicus der stad, terwijl langs den weg, dien de
prins passeerde, de nationale garde geschaard stond. Bij de
bevolking heerschte eene buitengewone geestdrift. De koning
wachtte den prins in het paleis af en kwam hem bij den
ingang der zaal te gemoet. Beiden hebben zich op het bal-
con vertoond, alwaar zij door de menigte met den meesten
bijval werden toegejuicht.
16 Mei. Het officieel orgaan zegt, dat de komst van
prins Napoleon strekt tot versterking der vriendschappelijke
verstandhouding met Frankrijk, maar dat de prins niet geko
men is om nieuwe voorstellen te doen betreffende de Bomein-
sehe kwestie, die toch hare zekere oplossing te gemoet gaat.
Atll6I16, 10 Mei. Het ministerie is afgetreden, de zit
ting der kamers is verdaagd; de heer Tricoupi heeft wegens
ongesteldheid voor de opdragt tot vorming van een nieuw
ministerie bedankt. Lr heerscht bij de bevolking eene onrus
tige stemming.
Madrid13 Mei. De ministerieele dagbladen zijn van
oordeel, dat generaal Prim naar de hoofdstad van Mexico zal
oprukken. Blijkens berigten uit Havana van 15 April, zou
generaal Lorencez, ten gevolge van het ongunstig resul
taat d3r confereatiën van generaal Doblado met de geallieer
den, op Mexico aanrukken, terwijl generaal Prim een be
paalden eisch zou doen tot uitvoering der conventie van
Soledad. Generaal Almonte heeft tot de mexicaansche autori
teiten eene circulaire gerigtwaarin hij vraagt om de noodige
volmagt, ten einde als hoofd des lands met de geallieerden
te onderhandelen en eene vergadering bijeen te roepen, aan
welke zou werden opgedragen eene definitieve beslissing te
nemen omtrent den vorm van het bestuur, die aan Mexico
het best zou voegen.
NeW-York, 3 Mei. De bevelheober der Noordelijken heeft
den 26sten April den formeelen eisch gedaan tot overgave
van New-Orleans zonder eenige voorwaarde, hebbende die over
gave volgens de laatste depêches plaats gehad, waarna de stad
door de Noordelijken bezet werd. Generaal Butler heeft zijne
troepen bij het meer van Pontchartrainop eenige mijlen van
New-Orleans, aan wal gebragt. Het fort Macon is den 25sten
zonder eenige reserve aan de Noordelijken onder Burnside
overgegeven. Er liep een gerucht, dat de leger-afdeeling onder
Beauregard (der Zuidelijken) van Corinth naar Memphis was
teruggetrokken.
De financieele commissie van het congres heeft een voor
stel gedaan tot het verkrijgen eener som van 126 millioen,
ten behoeve der militaire dienst voor het dienstjaar eindi
gende met Junij 1863.
Naar men zeide, hadden de bondstroepen Baton-Bouge (in
Louisiana, aan de Mississippi) bezet.
6 Mei. De Zuidelijken hebben Yorktown ontruimd; de
stad is door de Noordelijken bezet.
Gouda, 16 Mei. Gister avond omstreeks 10 ure woedde
een hevig on weder over deze stad, dat bijna zeer noodlottige
gevolgen had.
De "bliksem sloeg namelijk in den korenmolen de korenbloem
aan de lage vest, trof een der roeden, ging door verschillende
verdiepingen en veroorzaakte op twee plaatsen een begin van
brand, welke echter gelukkig gestuit werd door de tegenwoor
digheid van geest van den molenaar van Os. l)e bliksem drong
ook door tot het woonvertrek, alwaar zich zeven personen be
vonden, doch allen kwamen met den schrik vrij, het licht werd
uitgedoofd en eene andere lamp naar beneden geworpen.
Heden middag is een arbeider aan den spoorweg in de
nabijheid van Nieuwerkerk a/d Yssel omgekomen, overreden dooi
den sneltrein, waarvoor hij niet in tijds uitweek.
Pe berigten uit Indie met de laa'ste mail aan gebragt,
waren van zeer geringe betcekenis. Zelfs van Borneo niet
de minste bijzonderheden, hoe gaarne men iets zoude ver
nomen hebben van den invloed, die de onderwerping van
Hidayat op de inboorlingen had gehad. Intusschen schijnt men
daarvan veel goeds te verwachten, daar de directeuren der par
ticuliere mijn-ontginning, benevens de lioofd-iugenieur der
mijnen in N. I. reeds naar Borneo vertrokken zijn, waarschijn
lijk om de werkzaamheden weder te beginnen.
Hongersnood in het vruchtbare lusulinde zoude men wel voor
eene onmogelijkheid mogen houden, en toch de berigten
uit Sourabaya, Probolingo, Pasoeroewan en Bezoekie, de resi-
dentien van het cultuurstelsel bij uitnemendheid, luiden hoogst
treurig, De rijst, het gewone voedsel, is reeds tot meer dan
liet dubbel van den gewonen prijs gestegen, en alleen de toe
zending van rijst uit de andere havens van Java kan hongers
nood verhinderen, daar de nieuwe oogst nog in geen twee
maanden kan gebruikt worden. Daartoe heeft dan ook het
gouvernement maatregelen genomen. Mag men het niet on
verantwoordelijk noemen, dat dit eerst bekend werd, toen de
nood op het hoogst gestegen was. Voorzeker vreel is in Indie
nog duister, en licht, veel licht is er nog noodig, in een land,
waar gebrek, ja bijna hongersnoodheerscht in het eene ge
deelte, terwijl het hoofdbestuur nog niet eens weet, dat er
schaarsclite te wachten is. Wd willen hopen dat het gerucht
waarheid bev.tt, dat in de voo.naamste steden van Java Ge
meenteraden en Kamers van Koophandel zullen worden opgerigt,
dan toch zal de regering in de gelegenheid zijn ook nog door
andere ongen, dan door die der ondergeschikte ambtenaren
te zien.
De vrachten wordt n door gebrek aan producten lager, hoe
wel tegenwoordig op Batavia bijna geene beschikbare scheeps-
ruimte was.
De berigten uit China en Japan waren zonder eenig belang.
Mij ontvangen de volgende opgave, betreffende den uitvoer
van kaas van N. Amerika naar Engeland, die bedroeg namelijk
yan 18571858. 118,405 kisten of 3,552,150 N.
n 18581850. 77,945 2,33&,350
1859--1860. 129,113 3,873,390
1860—1861. 526,000 15,780,000
1861—1S62. 651,000 19,530,000
en, wordt er bijgevoegd, indien dit jaar de omstandigheden
gunstig blijven, "zal de uitvoer nog grooter zijn en men
vermoedt, dat die niet minder zal zijn dan 776000 kisten
ui 23,280,000 N.
Nopens den brand te Enschede verneemt men nog het
volgende:
Enschede bestond tijdens de volkstelling op 31 December
1859 uit:
bewoonde huizen798
onbewoonde huizen (waaronder de publieke gebou
wen, de meeste fabrieken, stallen, pakhuizen, enz.) 134
932
Hiervan zijn door brand geheel vernield:
bewoonde huizen 675
onbewoonde huizen (zie boven)116
791
dus overgebleven 141
Er is alzoo vernield 17/20 van de stad.
Het gedeelte binnen de gracht, uitmakende 362 gebouwen
(285 bewoonde en 77 onbewoonde) is geheel verwoest.
Onder de groote en publieke gebouwen die vernield zijn,
behooren het raadhuis, 4 kerken, 4 scholen, 1 weeshuis, ruim
20 fabrieken.
Onder de behoudene behooren de gasfabriek, de groote ka
toenspinnerij, een vijftal andere fabrieken, het huis van bewa
ring, de bewaarschool.
De panden, welke als verbrand zijn opgegeven, zijn zonder
uitzondering geheel uitgebrand. De vlammen hebben letterlijk
niets, wat voor vernieling vatbaar was, gespaard.
'S Gravenhage, 15 Mei. Z. M. de Koning is heden
ochtend ten 10 ure uit Parijs in deze residentie terugge
keerd.
Z M. heeft bepaald, dat tot aankweeking en opleiding
uitsluitend voor korporaals en onderofficieren der artillerie eene
afzonderlijke instructie-compagnie zal worden opgerigt, welke
gestationeerd zal zijn te Schoonhoven.
C Assen 12 Mei. Te Oosterwolde heeft een hevig onweder
gewoed, waardoor nog al onheilen zijn ontstaan. De bliksem
sloeg in een korenmolen, die in korten tijd geheel in asch gelegd
werd. In een huis is de bliksem ingeslagen, zonder dat daar
door brand is ontstaan. Door den hevigeii hagelslag hebben
de veldgewassen geleden.
Zitting van Woensdag 14 Mri.
De beraadslagingen ever de begrooting voor het departe
ment van binnenlandsche zaken zijn voortgezet en ten einde
o-ebragt. De discussie liep voornamelijk over een subsidie
(art. 107) van ƒ7000 voor de industrie-school te Enschede,
en over een subsidie (art. 112; van ƒ130,000 aan gemeen
ten ten behoeve van het onderwijs.
Hei eerste art. 107 wordt aangenomen met 44 tegen 20
stemmen, het tweede met 59 tegen 5 stemmen, en het wets
ontwerp met algenieene (64) stemmen. Vervolgens wordt over
gegaan tot de behandeling der begrooting voor het departe
ment buitenlandsche zaken. De IIH. Eiout van Soeter-
woude en van Zuyien van Nyvelt, hebben eenige punten ter
sprake gebragt en zijn door den minister van buiten luudsche
zaken beantwoord, waarop het geheele ontwerp in stemming
is gebragt en aangenomen met algenieene (65) stemmen.
Eindelijk woidt ni eeuige discussie besloten, morgen te
beraadslagen over het wetsontwerp tot goedkeuring van de
overeenkomst met Belgie gesloten, nopens de wateraftappin-
gen van de Maas.
Zitting ran Donderdag 15 JMei.
Aan de orde zijn de discussien over verschillende naturali
satie-wettendie .-(lien met algeuieeue stemmen uorleu a in
genomen. Thans zijn aan dc orde de beraadslagingen over
het wetsontwerp tot goedkeuring van eenige artikelen der met
Belgie gesloten overeenkomst wegens de wateruftappiniren uit
de Maas, van welk verdrag de tegenwoordige regering heeft
verklaard, de verdediging niet op zich te kuuueu nemen. A a
eenige beraadslaging is het ontwerp met 47 tegen 7 stemmen,
verworpen. De minister van buitenlandse he zaken heeft ver
klaard, dat hij geenzins twijfelde, of bij het volledig betoog
van het r°gt van Nederland, zouden betere voorwaarden van
de belgische regering te bedingen zijn, maar dat men zich
vooral moest wachten van deze aangelegenheid met eenen
eventueien afkoop van den Scheldetol in verband te brengen.
Aan
de Redactie der Goudse he Courant.
De stad Gouda heeft sinds eenige jaren veel gedaan tot
bevordering van het onderwijs. Hoogst aanzienlijke sommen
zijn en worden aangewend tot den opbouw van schoolloctlen.
Wat echter nog altijd wordt gemist, is een bekwaam onder
wijzer in de Gymnastiek. Sinds meer dan twee jaren is die
leemte gevoeld en daarover zachter of luider geklaagd. Er
zijn er, voor wie het programma van het openbaar onderwijs,
(waaronder ook de gymnastiek wordt genoemd; juist omdat in
dit laatste vroeger betrekkelijk goed was voorzien, eene der
drijfveeren is geweest voor de keuze van Gouda als plaats
hunner inwoning.
Hunne teleurstelling U alzoo niet zonder grond.
Steller dezes vernam dan ook met groot genoegen, dat de
aandacht van het Gemeentebestuur hierop gevestigd bleef niet
alleen, maar dat er hoop bestaat, dat iu deze behoefte eerlang
zal worden voorzien.
Yoor eene doelmatige oefening in de gymnastiek behoort
echter gelegentieid te bestaan voor alle kiuderen. onverschillig
of zij de openbare of bijzondere scholen bezoeken, en hij
verwacht dan ook dat een geschikt locaal teD di6HSt6
Van. allen daartoe zal worden beschikbaar gesteld.
Men kan niet genoeg doordrongen zijn van het bewustzijn
dat Goudadoor hare gunstige ligging bestemd tot ontwikke
ling en uitbreiding(ook door de vestiging van stil levende
familien) alles moet aanwenden, wat daartoe strekken kan.
Dankbaar voor de pogingen daartoe reeds aangewend, zal
het mij niet ten kwade geduid worden, als ik met beschei
denheid de vragen uit:
Is tot bewust doeleinde niets meer te doen?
Wat het onderwijs betreft, is het Gymnasium wat, naar de
eischen des tijds, eene inrigting van j/iiddelbaar onderwijs be
hoort te zijn? Is voor Holland niet noodig datgene waar
mede Twénthe is voorgegaan? Zou eene Gewerbe-Schule, zoo
als Duitschland er zoo velen kan aanwijzen, en naar plaatse
lijke behoeften gewijzigd, geen spoorslag zijn voor de vesti
ging hier ter stede? Zal ons gemeentebestuur, onmiddellijk
na de te wachten regeling va-, het middelbaar onderwijshet
Gymnasium in dien geest hervormen? Immers, is goed lager
onderwijs voor ieder, ook voor den minderen burger, nood
zakelijk, de middelstand heeft meer noodig dan dat. Neder
land mag dienaangaande wel eens bij zijnen oostelijkeu nabuur
ter schole gaan. Hier en elders in ons vaderland is men nu
verpligt zijne kinderen naar Duitschland te zenden om zich
de theoretis-che kennis eigen te maken, die voor den aan aan-
den wetensehappelijken handelaarindustrieel en landbouwer be
hoefte is.
Heil der Gemeente, welker Bestuur zich niet doet voorgaan
door anderen, maar het initiatief neemt van nuttige en noo
dige zaken. De gelden daarvooi !?°steed, komen met woe
kerwinst terug, ook ten bate der scho.nele Gemeentedie immer*
van de niet schamele gemeente let» i mo
Wat de gezondheid aangaat, het zal aan de meesten van Gou-