ikritcnUnï».
ötnncnlrtnï).
De kracht der waarheid.
New-York, 20 Mei. Het bonds-cskader, bestaande uil
den Monitor in vier kanonneerbooten, is door de batterijen der
zuidelijken te fort Darling op zeven mijlen van Richmond
teruggedreven en naar J unestown teruggekeerdde Jamesrivier
is niet versperd tot op 8 mijlen van Richmond; te dier plaatse
zijn batterijen opgerigt en de vaart is belemmerd door sche
pen, welke men heeft doen zinken, alsmede door palen en ke
tens. De Monitor kon aan zijne stukken geene genoegzame
Burgerlijke Stand.
Londen, 29 Mei. Gisteren avond tusschen 5 en 6 ure
heeft in Churchstreet, Shoreditch, het springen van eene hoofd
gasbuis eene reeks van onheilen te weeg gebragt en de bewo
ners der buurt met ontzetting vervuld. Het met onweerstaanbare
kracht uitstroomende gas drong in onderscheidene huizen en
kwam bier en daar in aanraking met vuur, ten gevolge waar
van een twintigtal woningen door instorting en brand ten deele
is verwoest, eene vrouw gedood en eenige andere personen in
meerdere of mindere mate gekwetst werden.
Parijs, 1 Junij. Eenige leden van het corps diplomatique
alhier, heuben brieven ontvangen uit Ween en, die vrij wat
sensatie gemaakt hebben. Daarin toch wordt niets meer of
minder gezegd, dan dat Oostenrijk binnen kort bij den bonds
dag een voorstel zal doen tot herziening d^r bondsconstitutie
op zulke vrijzinnige grondslagen, dat zij, db doortastende her
vormingen willen, er allezins genoegen mede kunnen nemen.
Oostenrijk zou namelijk zich aan het hoofd der beweging
stellen, om Pruisen in eene verlegenheid te brengenwaaruit
het moeijelijk een uitweg kan vinden. Men beweert, dat Oos
tenrijk van het voorstel reeds mededeeling heeft gedaan aan
den heer von Heust, die, ofschoon zich niet in allen deele
daarmede kunnende vereen;gen, evenwel toch geen ernstige
bezwaren heeft gemaakt.
Voorts wordt bij wijze van gerucht gezegd, dat de koning
van Pruisen voornemens is, te abdiqueren ten gunste van zijn
zoon, die, zoo als men weet, eene eogelsche prinses tot ge
malin heeft. De tegenwoordige kroonprins zou alsdan bij zijne
komst tot den troon eene naauwe alliantie sluiten met Enge
land en Frankrijk.
Weenen, 28 Mei. In het huis der afgevaardigden werd,
bij het beraadslagen over de afdeeling onderwijs, het concordaat
uitvoerig besproken, bij welke gelegenheid de heerGiskra, een der
meest invloedrijke leden, zeide: He, concordaat heeft hier eene
gelijke uitwerking gehad als het hoofd ui Medusa, en ir is
slechts één middel om het kwaad, daardoor over liet vaderland
verspre d, zoo veel doenlijk te lenigen. Er behoort een wets
ontwerp te worden ingediend, welks eenig artikel aldus luidt:
„Het concordaat is afgeschaft." Naauwelijks had hij deze woor
den gesproken of van alle zijden werden in het huis de luidste
kreten van toejuiching aangeheven; dit zelfde was het geval
van de tribunes, welke sterk bezet waren.
De minister van financiën heeft he len een wets-ontwerp
ingediend, strekkende tot het aangaan eener leening van 50
millioen ff., ten einde het te kort der begrooting over IS02
te dekken.
Berlijn, 30 Mei. De prins van Hohenlohe-Ingelfingcn
heeft wegens ongesteldheid de betrekking van president van den
ministerraad lijdelijk nedergelegd en is tot herstel zijner geschokte
gezondheid op reis gegaan. Van eene goed ouderrigle zijde
wordt verzekerd, dat de gezondheid des prinsen niets heeft ge
leden, maar dat hij vermoeid van de beslommeringen, verbon
den aan de boogt betrekking, naar rust en uitspanning verlangt,
en alleen om die reden eene langdurige reis beeft ondernomen.
Luidens berigten uit Stokholsa is het koninklijk besluit
uitgevaardigd, waarbij de rijksdag tegen 15 October e. k. wordt
bijeengeroepen; deze bijeenroeping heeft om de drie jaren plaats.
De rijksdag in 1859, op 15 Oct. aangevangen, heeft zijne zit
tingen gesloten in het voorjaar van I860. A ele wetsontwerpen,
in die zitting onafgedaan gebleven, zullen thans verder in be
handeling worden genomen.
Bresiau, 2 Junij. De benoeming van den Grootvorst
Konsiuiitijn, oudste broeder des keizers, tot stedehouder van
Polen, is volgens eene thans in het licht verschenen be
kendmaking als zeei aanstaande tc beschouwen. De markies
Wielopolski zal niet slechts benoemd worden tot zijn ad
latus, maar aan het hoofd worden gesteld van het burgelijk
bestuur en tevens met liet presidentschap van den raad van
state worden bekleed. He geheime staatsraad IValujeff zal tot
keizerlijk commissaris worden verheven. Deze berigten lieb-
hen te Warschau eenen alle rgmistigsten indruk gemaakt.
Turijü2 Junij. Garrihaldi is heden avond alhier aan
gekomen en heeft ophelderingen gegeven aan den generaal
Panfront. Men verzekert, dat hei geschil geschikt is. Men
denkt dat hij morgen vertrekken en niet in het parlement
verschijnen zal.
elevatie geven om de batterijen der zuidelijken te bereiken en
werd derhalve nutteloos; na een gevecht van vier uren is het
honds-eskader teruggetrokke het daarbij geleien verlies bedraagt
1100 man. Mac Ciellan rukt voorwaarts en is op 15 mijlen vau
ichmond aangekomen. Overal zijn de bruggen vernield en
zijn groove hindernissen op de wegen geplaatst. Een dagblad
verzekert, dat de gouverneur van Noord-Carolina aan de re
gering der zuidelijke staten alle verdere hulp heeft geweigerd
en het contingent van Noord-Carolina teruggeroepen.
Gouda, 4 Junij. Naar men verneemt zal het alhier in
garnizoen liggende 4de bataillon van het de Regiment infan
terie, zich aanstaanden Dingsdag 10 Junij van hier naar
Rotterdam begeven, ten einde met de dienstdoende schutterij
aldaar de dienst waar te nemen bij de aankomst van het
Japausclie gezantschap.
Aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal is toegezon
den een adres van de directie der naamlooze vennootschap de
stearine kaarsenfabriek Gouda, die den wenscli uitdrukt, dat de
grondstof hunner nijverheid geheel worde vrijgesteld, maar in,
alle gevalle de voorkeur zou gever aan zoodanige verrekening
van inkomend regt boven eene protectie tegen vreemde kaar
sen, welke zij noch verlangen, noch behoeven, en die de be
lasting hunner grondstoften geenszins vergoedt.
Z. M. heeft benoemd tot kantonregter te Woerden Mr.
A. J. Hazenberg, thans kantonregter te Sluis.
Het gebruik van gas is in de laatste tien jaren in Lon
den ten minste verdubbeld, en de hoeveelheid, jaarlijks in
Londen voortgebragt, isoms:reeks 8C90 millioen kubit.^ voeten.
Volgens schatting gaat gemiddeld 1/4 daarvan door lekking,
oneerlijkheid en andere oorzaken verloren, en ten minste ont
snappen 1000 millioen of '/s der g^keele hoeveelheid gas
ieder jaar door de gebrekkige aaneenvoeging der pijpen in
den grond.
De oppervlakte der ka toen staten in Noord-Amerika is
706,2Sa vierkante mijlen of 452,024,320 acres. Waarschijnlijk
is van dien gronl ds helft, of minstens een derde voor de
katoén-teelt geschikt. Indien men nu de gemiddelde op
brengst rekent voor een halve baal van 500 per acre, dan
kon Amerika jaarlijks ten minste 75 millioen balen katoen
voortbrengen.
Dit zoude overgenoeg zijn tot kleeding voor de geheele
menschheid. Jammer, dat de slavernij bij de katoenteelt on
misbaar schijnt, en dat eerst nog veel meuschenbloed zal moe
ten vergoten wordeneer de menschonteerende slavernij zal
verdwenen zijn. Moet ook ons land nog langer in tfti rij uer
slavenhoudeude staten gebrandmerkt staanof zal spoedig de
dag aanbreken, dat die schande niet meer op den nederland-
schen naam kleeft?
Bijna een zesde gedeelte van de geheele jaarlijksche op
brengst der engelsche kolenmijnen wordt gebruikt tot het
voortbrengen van beweging, waarvan de kracht gelijk is aan
die van 66 millioen volwassen mannen, terwijl naar die be
rekening de geheele jaarlijksche opbrengst der mijnen (65
millioen ton) gelijk is aan de kracht van 400 millioen man
nen of meer dan het dubbel der volwassenen op de geheele
ïiarde.
De kolonie Victoria in Zuid-Austraiie heeft naar de groote
tentoonstelling te Londen eene draagbare obelisk gezonden,
geheel verguld, die goud moet verbeelden en eene naauw-
keurige voorstelling geeft van al het goud, gedurende tien
jaren in Victoria gedolven. Deze obelisk is aan de basis tien
voet in het vierkant en 42 voet hoog. Als goud zoude zij
de waarde vertegenwoordigen van 104 millioen cf onge
veer 1250 millioen gulden, de opbrengst sedert augustus
1851, terwijl men schat, dat nog slechts het vijftiende ge
deelte van het goudland der kolonie behoorlijk bewerkt is.
Uit liet voorloopig verslag over het ontwerp tot opheffing
der slavernij in de \Y. 1. koloniën blijkt, dat de indruk, dien
de tegenwoordige wetsvoorstellen bij de overweging der daarin
vervatte bepalingen maakte, in het algemeen niet ongunstig was.
Nogtans bleven bij velen bedenkingen van onderscheiden aard
tegen deze voorstellen bestaan, en waren er leden, die óf eene
geheel andere wijze van emancipatie voorstonden, óf in de
uitgaven, waarmede de staat daarvoor zal worden belast, on
overkomelijk bezwaar zagen. Algemeen werd goedgekeurd, dat
het tijdstip van de opheffing der slavernij niet meer afhankelijk
is gesteld van de afkondiging der wet in de koloniën. Daar
entegen vonden vele leden de vergoedingssom van f 300 per
hoofd te hoog. Betreffende het staatstoezigt over de vrijge
maakte slaven gedurende den tijd van 10 jaren, waren de ge
voelens verdeeld, terw ijl bij eenige leden het denkbeeld om de
emigratie van vreemde arbeiders naar Suriname te ondersteunen,
veel tegenspraak vond. De meerderheid deelde echter dit ge
voelen niet.
Naar men verneemt is het wetsontwerp betrekkelijk de
zetels der regterlijke collegien, de tractementeu enz., dat lot
uitvoering strekken moet van de nieuwe regterlijke inrigting,
reeds bij den raad van state aanhangig, zoodat men de aan
bieding van die voordragt aan de staten-generaal reeds na het
tegenwoordig reces van de tweede kamer kan te gemoet zien.
In de Gemeentestem van 19 Mei j. 1. leest men:
Om verschillende uiteenloopende geruchten betreffende een
incident, dat alhier gisteren bij de verkiezing van drie leden voor
tie provinciale staten van Zuid-Holland plaats had, te regt te
wijzen, neem ik de vrijheid u beleefdelijk te verzoeken, het nar
volgende iu uw geëerd weekblad op te nemen.
De heer II. J. W. V., controleur van den waarborg en de
belasting der gouden en zilveren werken alhier, eertijds kiezer,
vervoegde zicli bij het stembureau en wierp een stembriefje in
de bus, waartoe hij, tluius geen kiezer zijnde, niet geregtigd
was. Uit een door het stembureau ingesteld onderzoek bleek,
dat die heer, zonder oproepingsbrief te hebben ontvangen, een
stembriefje in de bus was komen werpen, dat hem volgens zijne
verklaring door den heer Mr. L S., kantonregter alhier, aftre
dend lid, die zich daarom kieschhtid&halve van de stemming ont
hield, was ter hand gesteld.
Een waarheidzoekeit.de.
Schoonhoven 14 Mei 1862.
Aan de Twentsche Courant ontleenen wij het volgen Je.
De brand te Enschede make de Regering bij herhaling op
inerkzaam op eene zaak van groot belang, namelijk, op de
roekelooze onvoorzigtigheid, waarmede de brandwaarborgmaat-
sehappijen hare verzekeringen sluiten. De ondervinding leert,
dat vele panden, vele inboedels, vooral bij min gunstig ter
naam staande lieden uit den geringen burgerstand, ver boven
de waarue verzekerd zijn. Van daar die menigvuldige brand
stichtingen of vermoedens van brandstichtingen, waarvan de
dagbladen gedurig melding maken. En het vermoeden bestaat
immers, dat ook het onheil te Enschede door opzettelijke brand
stichting is geschiedIs er dan geene mogelijkheid, dat de
wet een gestreng toezigt verordene op alle verzekeringen, die
de brar.d-waarborg-maatschappijen sluiten? 'tZou doelmatig
wezen, zoo niemand zijne bezittingen hooger verzekeren mogt
dan tot drie vierden der werkelijke waarde en dat een door
de regering aangesteld persoon er zich van overtuigde, dat
deze bepaling zorgvuldig werd nageleefd. Door hare hooge
verzekeringen verleiden de maatschappijen ie hoozen en de
zwakken tot eene vreeselijke misdaad, en de brand te
Enschede heeft geleerd, welke ontzettende gevolgen uit het
afbranden eener geringe woning kunnen voortvloeijen. Ook de
maatschappijen zei ven plakken de wrange vruchten barer ver
keerdheden en gaan er door te gronde, en wanneer zij zeiven
zich «aan het gevaar blootstellen om in weinige uren ïniÜioenen
te verliezen, verdienen zij geen medelijden.
Mij heugt nog uit mijn schooljaren een gezegde, dat in
lateren leeftijd verloren gaat, namelijk regt zal boven drijven
misschien wel, om dat mon in latere jaren zooveel verkeerds,
hedriegelijks, huichelachtigs en oaregtvaardigs ziet, dat men
wanhoopt aan de zegepraal der waarheid dit is ten minste
zeker: hoort en gebruikt men het in de kinderjaren bijna da
gelijks tot beslissing der meest ingewikkelde geschillen, na
derhand gebruikt men liever meer actieve middelen, dan het
passieve: regt zal boven drijven
Dikwerf kwam evenwei gedurende (lc laatste weken dit
kinderlijke, wilt gij, dan kinderachtig gezegde mij in de ge
dachte bij de zegepraal van de zaak der waarheid (ten minste
ro(,r mijdus geheel subjectief) tegenover beginselloosheid,
gunstbetoon, gebruik van bascule en balanceerstok, misbruik
van godsdienstige gemoedsaandoeningen en vela andere han
delingen, die den staatsman bij ieder eerlijk man moeten ont-
eeren, en de onzedelijkheid maar al te zeer in de hand
gewerkt hebben.
En had ik geen reden om mij dit te herinneren?
Ir 1853 viel, door middelen, die ik niet wil betitelen, de
staatsman Thorbecke; maar neen:
«Hij viel niet, maar bewoog zich vrij,
tVrong zich niet kracht en vaardigheid uit d' enge kluister,
Steeg liooger nog, blonk met nog schooner luister,
Eu slechts de kroon verloor er bij!
schreef reeds in 1853 een onzer (lichters, en de aprilkoorts
was spoedig aan het afnemen. Velen betreurden wat gebeurd
was, en afkeer vestigde zich in den lande tegen hen, dó
de godsdienst hadden durven misbruiken tot het bereiken van
eigenbelangzuchtige staatkundige oogmerken.
Negen jaren lang leverde ons staatkundig leven stof tot
treuren. Veel was er te doen, weinig werd verrigt, en dat
weinige nog was meestal afkomstig van dat gedeelte der
volksvertegenwoordiging, dat liet belang des lands boven partij
belang stelde, dat onder hun algemeen erkend hoofd, Thorbecke,
de ingediende wetten verbeterde, en door de kracht der waar
heid altijd sterker geworden, met goed gevolg de reactie voet
voor voet achteruit drong.
De bisschopskoorts hield naauwelijks op of de spoorweg-
koorts werd opgewekt, en dit vooral was voor de reactie een
uitmuntend middel, om door beloften 's lands vertegenwoor
diging te verlagen tot afgevaardigden der kiesdistricten, die
in plaats van 's lands belang op het oog te hebben, om een
eindje spoorweglijn twistten.
Maar eindelijk raakten toch de middelen van het behoud
uitgeput, men moest den strijd opgeven, en de staatsman, die
in 1853 door het kabaal gevallen was, werd in 1862 ander
maal door onzen ge&abiedigdeu vorst belast, met de /.amen-
stelling van een zuiver liberaal ministerie. De waarheid had
gezegevierd.
Het staat thans aan de kiezers van Nederland, om 's konings
keuze goed of af te keuren. Door de aftreding van de helft
der leden vau de tweede kamer woiden de kiezers opgeroe
pen om uitspraak te doen over die vertegenwoordigers, en
veel, zeer veel hangt van die keuze af. Zij zijn het zich
zeiven, zij zijn het hunnen vorst verschuldigd, dat zij het
gedrag hunner vertegenwoordigers nagaan, en zijn zij bij hen
gewogen maar te ligt gevonden, dan ook naar de stembus
om het hunne toe te brengen om onze vertegenwoordiging
te zuiveren van den halclijken naam verrothaar door een
onzer schrijvers gegeven.
De kiezers uit het hoofdkiesdistrict Gouda zullen uitspraak
moeten doen over hunnen vertegenwoordiger Hoffman.
Kan die bij de verkiezing nog eene stem krijgen vau kiezers,
die hun gezond verstand raadplegen Bij de liberale partij is
hij reeds lang gewogen, maar te ligt bevonden, en wat zul
len nu de reaetionnairen doen? Kunnen zij een man kiezen,
di het ministerie Thorbecke ondersteunt, niettegenstaande de
liberale partij die hulp van zioh afwijst, en althans niet om
de stemmen van soortgelijke afgevaardigden gebedeld heeft
Vf.it zagen wij inde laatste weken? Eene begrooting van bin-
j.enlandsehe en buitenlandsche zaken, eene begrooting van de
spoorwegen, eene wet tot regeling van het batig slot, dus
hoofdwetten van de daarbij betrokken ministers werden met
al gem eene stemmen aangenomen. Onverantwoordelijk hande
len die vertegenwoordigers, die ongerust zijn, die de toekomst
met vrees te gemoet gaan, als zij hun stem geven aan du
wetten, waardoor zulk een naar hun inzien hoogst nadeelig
ministerie, gesteund wordt. En ook de heer Hoffman was on
der (lie vertegenwoordigers, ook hij heeft of voor die wetten
gestemd of was bij de stemming over zulke gewigtigc wets-
ontv erpen afwezig, daar zij met algemeeue stemmen werden
aangenomen. Verdient zulk een afgevaardigde een vertrou
wen. reactionaire kiezers van het hoofdkiesdistrici Gouda?
Voorzeker niet. Ook gij dient een candidaat te zoeken, die
uwe belangen krachtiger verdedigt, en dan zal de stembus
beslissen, of het kiesdistrict Gouda, m het midden van Zuid-
llolland gelegen, op liet voorbede van zijn vorst, den voor
uitgang is toegedaan, of wel aan den ouden sleur blijft han
gen, waarvan ons land reeds zulke wrange vruchten gesmaakt
heeft. Naar mijn inzien kan de uitslag niet twijfelachtig zijn.
C. B.
GOUDA.
Geboren 30 Mei. Petrus Johannes, ouders J J Li ester en B van
der Waart. 31. Petronella, ouder B. Sael en J. Boot.
Overleden: 30 Mei. Franciscus van Vuuren. 1 j. 7 d. Geertrui
vau den Berg, 4 w. Johannes Muijter, 70 j. 2 in. Leendert de
Bruin, 3 w. 31. Arie de Mink 20 m. Janna Vergeer, 3 j. -
Agatha Cornelia Sihbes, 11 m. 1 Junij. Hermanus Rijsenbersr, 49 j. -
2. Louisa Maria Helena Buzard, 4 j. 3 m. Mietje de room, 6 j
3 Dirk Hendrik Peters, 71 j. 3. Pieter Joseph Muis, 1 j. G m.
SCHOONHOVEN.
Ingeschreven van 23 tot 30 Alei.
Geboren? Adriaua, ouders J. Stomps cn B. de Bruin. Anna ouders
J. Buis en J. van Wiet.
Overleden: A. Metzgcr, 41 j. echtgenoot van P. Kruijt.
Gehuwd: J. van Aartrijk met A. P. van AVingerdc.
