A
Overzigt.
Buitcnlonir.
örnnenlunb.
Staats begrooting voor 1863.
scholen en het huisonderrigt in eenig vak van middelbaar on
derwijs vrijgelaten aan ieder die daartoe lust en bekwaamheid
meent te bezitten. Waar de staat onderwijs doet geven, be
hoort hij door het eischen van toelatings-acten van de onder
wijzers, de* Iwrger eeuen waarborg te verschaffen, dat zijne
kinderen alleen aan bekwame mannen worden toevertrouwd,
«aar gaat de bnrger het enderwijs elders voor hen zoeken,
dan is de ataat van atie verantwoordelijkheid ontheven, en
elk zal dan ran zelf bij voorkeur den besten leermeester aan
nemen. Waarlijk ook in dit opzigt ziet een ieder op de hoe
danigheid van de waar.
Of zou de minister vreezen dat het beschaafde gedeelte van
Neerlaiids volk (de kinderen der oubesrhaafden komen zelden
verder dan bet lager onderwijs, en kwamen ze maar allen zoo
ver) den goeden onderwijzer niet van den ongeschikten weet
te onderscheiden? Geen vleijend oordeel, voorwaar!
Hadden wij gehoopt dat de ontwerper der wet tot regeling
van het middelbaar onderwijs meer het beginsel van vrijheid
gehuldigd zoude hebben, wij vonden ons zeer teleurgesteld,
te zien dat ook het voorloopig verslag der afdeelingen dit be
ginsel nergens aanbeveelt. Heeft dan de vrijheid vin onder
wijs geen waarde in hei land „waar vrijheid eeuwen stond."
J. B. S.
GOUDA 23 September.
In geheel Engeland openbaart zich eene hartstogtelijke be
langstelling in het lot van Garibaldi, die gepaard gaat van
eene onbewimpelde afkeuring der fransehe staatkunde. Zelfs
in Ierland en Schotland worden openbare zamenkomsten ge
houden, in den 23 september zal te Londen in Hyde-Park
eene groote demonstratie plaats hebben. Op de fransehe re
gering moet deze geziiidhei l van het engelsche volk wel een
onaangenaiuen indruk maken, daar zij maar al te goed weet,
dat geen eugelsch ministerie den uitgedrukten wil des volks
durft trotseren. Intusschen vertoeft de keizer te Biarritz en
laat niets van zich hooren. Ter gelegener tijd zal hij zijne
beslissing nemen, vooreerst mogen de dagbladen met Je ver-
eisehte omzigrigheid allerlei innen en combinatiën uitden
ken. ie eindelijk blijken zullen herschenschimme i te zijn.
Toch is de toestand in Italië onhoudbiar, de mishandeling
en gevangenuemiug van Garibaldi heeft dien niet verbeterd;
het ministerie moge zich in alle bogten wringen, het is on-
mogel.jk het volk te bevredigen. Garibaldi wil teregistaan en
de dubbelh. rtigheid van het bestuur aan het licht brengen.
De onderhandelingen, die tot beslissing leiden moeten, zijn
met een sluijer bedekt, maar de hoop op eene bevredigende
uitkomst van die diplomatische knoeijerijeu is gering.
De zaken in Pruisen hebben evenmin een beteren keer ge
nomen. De regering blijft halstatrrig volhouden, en de hoop
op eoncessien, voor een oogenblik aangew akkerd, verdw een wel
haast in rook. De kamer is bijna geheel eenstemmig in de
overtuiging, dat de militaire instellingen wijziging en inkrim
ping moeten ondergaan en het half officieel orgaan verklaart,
dat de regering onw rikbaar zal handhaven haar op vasten bo
dem rustend standpunt. Het ontbreekt aan geen geruchten, en
werkelijk schijnt er reeds eene ministerieele crisis te bestaan.
Eene ontbinding der kamer biedt hoegenaamd geen gunsiig
vooruitzigt aan, tenzij die vergezeld ging van willekeurige
maatregelen, wier gevolgen volstrekt onberekenbaar zijn.
In Amerika is de strijd eene audere dan in Pruisen, daar
heerscht de oorlog in al zijne verschrikking. Het blijkt meer
en meer dat de noordelijken niet alleen geheel teleur gesteld
zijn in hunne poging om Richmond, den zetel van het zuide
lijk bestuur te vermeesteren, maar dat zij door herhaaide nederla
gen terug ge.rongen zijn tot het punt, waar zij zich bij het begin
van den oorlog bevonden, en dat de zuidelijken weder aanval
len en Washington bedreigen. Men weet deze gebeurtenissen
niet te verklarendan door de erkentenis dat de zuidelijke ge
neraals veel bekwamer zijn dan die der bondsarmee en dat
noch aantal noch moed maar de betere aanvoering der troepen
beslist. Het vooruitzigt op schikking is meer dan ooit verw ij
derd, de verbittering is ten top gerezen, en de vernielzucht en
barbaarschheid waarmede de oorlog wordt gevoerd is eene
schande voor d« aaonschbeid.
Uit Oostenrijk is niet veel andera te melden, dan ebt het
budget duit met een te kort van 94 millïoen florijnen.
Wjj leren in een landdat geheel andere uitkomsten aan
biedt. Wel dreigde het budget van dit jaar met een te kort
van 6,300,000, maar die donkere wolk is door gunstige om
standigheden voorbij gedreven, en het budget voor 1863 dezer
dagen der tweede kamer aangeboden getuigt van den gunstigen
staat onzer geldmiddelen. Behalve de tien millioen voor de
spoorwegen, moet er bijna 121/2 millioen tt koste gelegd wor
den aan de emancipatie der slaven in West-Indie en, niette
genstaande nog andere buitengewone uitgaven, blijft er een
saldo, waarmede de aanvankelijke verbetering der waterwegen
kan bestreden worden. De minister van financien heeft den
toestand der geldmiddelen niet slechts uitmuntend helder uiteen
gezet, maar ook zijne voorgenomene hervorming van het belas
tingstelsel zoo toegelicht, dat hij voorzeker verwachten mag.
dat zijne ontwerpen met de hoogste belangstelling ontvangen
worden.
De wenschelijkheid der herziening van het belastingstelsel
behoeft geen betoog. Het is reeds in zijne grondslagen aan
getast en behoeft eene doorgaande wijziging er. verbetering.
De minister wenscht in de eerste plaats, volgens den uitge
drukten wensch der kamer, over te gaan tot herziening .an de
belasting op de gebouwde eigendommen, ter evenredigmaking
der grondbelasting tusschen de onderscheidene provinciën.
Voor het personeel is een nieuw ontwerp gereed, waarbij de
twee laatste grondslagen (paarden en rijtuigen) zijn afgeschaft.
De opoffering dezer zestien ton geschiedt ten behoeve der ge
meenten.
Het patentregt zal zoodanig gewijzigd worden, dat het niet
meer alleen de nijverheid treft, maar allen van allerlei inkom
sten daartoe bedragen.
De accijnsen op de brandstoffen, op de zeep en de azijn zullen
geheel afgeschaft worden, doch die op het bier eenige ver-
hooging ondergaan.
Om in het gemis dezer inkomsten te voorzien zal de accijns
op het buitenl. gedisteleerd verhoogd worden, een regt van
ƒ7 op de 100 N.t koffij en een verdubbeld regt op de thee
geheven worden.
Eindelijk zullen de registratieregten gewijzigd en de zegelreg-
ten op dagbladen en andere gedrukte stukken afgeschaft worden.
De reeks dezer wijzigingen wenscht de minister te openen
met de afschaffing van den accijns op de brandstoffen.
Londen, 20 September. In eene vergadering der knmer
van koophandel te Manchester heeft de heer Laiug, voormalig
minister van financiën in Iudie, eene uitvoerige rede gehouden
en daarin zijn gevoelen ontwikkeld, dat de verwachtingen ten
aanzien der katoencultuur in Indie, zeer overdreven zijn en er
geen vooruitzigt bestaat, dat het indische katoen ooit tegen het
amerikaansche zal kunnen concurreren.
Parijs, 20 Sept. De Moniteur deelt berigten mede uit Mexi
co. Daarin wordt gezegd dat de gezondheidstoestand der troepen,
met uitzondering van eenige gevallen van dyssenterie,uitmuntend
was. Orizaba was goed van levensmiddelen voorzien. De vijand
toonde door alles, dat hij niet gezind was weder een aanval op de
Franschen te doen, die thans ook moeijelijker geworden is,
doordien een klein fort aan de Borrego gebouwd is. De gene
raal Forej, de nieuwe opperbevelhebber, bevond zich 30 Aue\
op Martinique. Op dit eiland waren drie oorlogschepen met
troepen, die naar Vera-Cruz zouden worden gezonden, maar
alleen bij kleine gedeelten, omdat men hen die stad slechts
wilde doen doortrekken. Uit dit laatste moet men opmaken,
dat de gezondheidstoestand te Yera-C'ruz nog zeer veel te wen-
schen oveilaat.
21 September. Men verzekert dat de keizer zijne toe
stemming gegeven heeft tot de reis van prins Napoleon naar
Turijn onder de uitdrukkelijke voorwaarde, dat de prins zich
over de politieke vraagstukkeu van den dag niet zal mogen
uitlaten en aan zijne zucht om redevoeringe. uit te spreken,
bij geene enkele gelegengeid bot zal mogen vieren.
Men is hier zeer verbitterd over de houding van Engeland
in de italiaansche kwestie en vooral over de meetings die er
gehouden en geduld worden in het belang der ontruiming van
Rome door de fransehe troepen.
Marseille, 23 September. Blijkens de berigten uit Rome
van 20 dezer, heeft de municipaliteit aldaar bekend gemaakt,
dat er binnen kort weder een regement fransehe troepen zal
aankomen. Reeds worden de noodige localiteiten voor die
manschappen in gereedheid gebragt. De fransehe gezant heeft
zijne reis naar Frankrijk uitgesteld.
Uit Napels wordt nog van 20 dezer gemeld, dat er nog
voortdurend een aantal Camoristen gearresteerd worden. Van
de meesten hunner is gebleken, dat zij zich schuldig hebben
gemaakt aan smokkelhandel. Naar men verneemt, zijn de ont
vangsten der in- en uitgaande regten te Napels in vergelij
king van vorige jaren verdubbeld. Er vertoonen zich weder
rondzwervende benden, vooral in de Capitanate.
Berlijn, 21 September. De feodale dagbladen en cor-
respondentien verhaien, dat de regering het amendement Sta
venhagen, met uitzondering van de onmiddelijke invoering van
den tweejarigen diensttijd, aangenomen, doch dat de kamer de
aangeboden hand verworpen heeft. Natuurlijk weet ieder dit
beter. De zaak heeft overigens ook hare grappige zijde. Zoo
verklaarde de minister van oorlog eergisteren zelf, dat hij door
den indruk zijner eerste verklaring verrast was; daardoor er
kennende dat het ministerie niet veel verwachting had van
zijne zuogen.t imde concessie.
22 September. In de zitting van de kamer der afge
vaardigden waren de heeren vou der Heydt, van Bernstorff
en van Roon afwezig. Omtrent den waren stand der bestaande
crisis is men nog in het onzekere. Aanstaanden Donderdag
zullen de discussien over de militaire aangelegenheden aan
vangen.
Aanstaanden donderdag zal ook het rapport der commissie
van onderzoek betreffende het militaire budget voor 1863 in
beraadslaging komen. De regering eischt 36,644,960 thlr. voor
gewone uitgaven, doeh de commissie stelt voor dit bedrag te
verminderen met 5,928,302 thir., daar dit bedrag ten laste
valt van de grooter kriegsbereitsehaft, zoodat de commissie
voorstelt voor 1863 niet meer dan 30,716,658 thlr. top te staan.
Men zegt dat de meerderheid na afloop van de discussien
over de budgetten, den wensch zal te kennen geven, dat de
regering door een ontwerp van wet de organisatie der armee
uit deu onwettigen toestand, waarin deze zich thans bevindt,
in een met de zienswijze der kamer overeenkomenden wettelij-
ken toestand zal brengen. De kamer zou zich dau tevens bereid
verklaren, om voor den tijd, die tusschen de aanbieding dier
wet en hare afdoening moet verloopen, door een suppletoir kre
diet in de behoeften te voorzien.
23 September. In de kamer werd heden als zeker ver
haald dat de ministerieele crisis haar beslag heeft gekregen.
De heer von Bisinark Schonhausen za. als minister-president
optreden, gelijktijdig belast met de portefeuille van buitenl.
zaken. De heer von Bodelschwingh zal von der Heydt ver
vangen. De overige ministers zouuen hunne portefeuille be
houden. Dc heer von Bernstorff zal r.ls gezant te Parijs optreden.
RagUSa, 22 September. Kurschid, gouverneur van de
Herzegowine, is heden alhier aangekomen. Heden avond zal
Vukalovich, met de voornaamste hoofden der insurgenten, in
het gemeentehuis bij hem komen. Te Cettinje hebben giste
ren ter gelegenheid van den vrede eenige feestelijkheden plaats
gehad, waarbij onderscheidene daartoe uitgenoodigde turksche
notabiliteiten tegenwoordig waren.
Petersburg, 23 September. Gisteren heeft de keizer een
deputatie ontvangen van de boeren uit Nowogorod e»i hun bij
die gelegenheid gezegd, dat zij geen nieuwe eoncessien te ver
wachten hadden, en zich ten spoedigste met de grondbezitters
dienden te verstaan.
Gouda, 24 September. Op de kaasmarkt werden heden
aangevoerd 220 partijen. De eerste soort 20,a 24,
de tweede soort 17,a 20,Alles werd vlug verkocht.
'S Gravenhage, 22 September. In de bijeenkomst van
de tweede kamer van heden zijn de beraadslagingen over het
adres van antwoord reeds afgeloopen, en is hetzelve met 59
tegen 2 stemmen (die van de heeren Groen en van Lynden)
aangenomen.
Bij de overweging der afzonderlijke afdeelingen, heeft de
minister van koloniën, op eene aanmerking van den heer Wint-
gens, te kennen gegeven, dat bet ontwerp betreffende de cul
tuurcontracten eerlang weder bij de kamer zal worden inge
diend. De spreker heeft daarop verklaard, dat hij alsdan de
gelegenheid zal waarnemen om tot eene wisseling van denk
beelden over te gaan over hetgeen in het algemeen belang
gevorderd wordt.
De heer Groen heeft, bij amendement, voorgesteld om niet
te gewagen van den vooruitgang van het volksonderwijs, en
om de onpartijdige uitvoering van de wet op dit onderwijs
in twijfel te trekken. Dit amendement is met 50 tegen 11
stemmen afgewezen.
De minister van financiën heeft op nieuw verklaard, eene
wet voor schulddelging te zullen indienen.
Het Staatsblad n°. 174 bevat een koninklijk besluit van
4 sept. 1862, houdende voorschriften ter uitvoering van de
wet van 21 dec. 1861 (Staatsbl. n°. 129), regelende de za-
menstelling en de bevoegdheid van den raad van state. Dat
besluit bepaalt o. a., dat buiten de afdeeling voor de geschil
len van bestuur, de raad wordt verdeeld in vijf afdeelingen
Ieder dezer afdeelingen bestaat uit drie le ien. l)e vice-presi
dent neemt aan de werkzaamheden van deze afdeelingen geen
deel. De leden van den raad kuunen tegelijkertijd lid zijn
van meer dan ééne afdeeling. De staatsraden in buitengewone
dienst kunnen tegelijkertijd aan werkzaamheden van meer dan
ééne afdeeling deel nemen. De eerste afdeeling staat ïu be
trekking tot het departement van binnenlandsche zaken; de
tweede tot de departementen van financiën en van buitenland-
sche zaken; de derde tot het departement van justitie; de
vierde tot het depariemeut -an koiouien; Ie vijfde tot «ie de
partementen van marine en van oorlog. Aan de afdeeling voor
de geschillen van bes uur wordt een referendaris, aan elk der
overige een referendaris of commies van staat toegevoegd.
lste Hoofdstuk. Huis des kuuings 900,000. Gelijk cijfer
als voor het loopende jaar.
2de Hoofdstuk. Haoge collegieu van staat en kabinet des
koniugs 578,532, zijnde ƒ30,757 meer dan voor 1^62.
3de Hoofdstuk. A. Departement van buitenl. zaken 526,211
of 30,035 meer dan voor lö62B. Adininistra ie voor de
zaken der roomsch katholieke eeredienst 661,388.80 oïf 3.246
minder dan voor 1862.
-1^de Hoofdstuk. A. Departement van justitie 2,919,261.10
zijnde 39,266.60 minder -Jan voor 1862; B. Administratie
voor de zaken der hervormde eeredienst, enz.1,769,496.581/»
of 10,747.85 minder dan voor 1862.
5de Hoofdstuk. Depart, van binuenl. zaken 17,006,590.71
of 382,976.02 minder dan voor 1862.
6de Hoofdstuk. Departement van marine 8,328,721.10,
of 754,863.50 minde* dan voor 1S62.
7de Hoofdstuk. A. Nationale «uld 30,699,195.23, zijnde
S^SOAOO.öD/g minder dm vo i ."62; B. Departement van
financiën 6,564,857 of 79,331 minder dan voor 1S62.
8ste Hoofdstuk. Departement van ooriogƒ 12,783,000 zijnde
53,000 minder dan voor 1862.
9de Hoofdstuk. Departement van koloniën 15,380,S75.2Ö1/2
of 13,726,089.581/2 meer dan \oor 1862.
10de Hoofdstuk. Onvoorziene uitgaven 50,000, - inde
hetzelfde cijfer als voor 1862.
Ii&ycLdll, 22 September. De minister **an jastiti <eeft,
na een streng onderzoek door een hoofdambtenaar v. t de
partement en door den procureur-generaal bj het v. ge-
regtshof in Zuid-Holland, in de zaak betreffend- de. roeger
gemelden volksoploop, en later door het hooren van den heer
Hendriks op de ingediende klagte, diens schorsing als lste
commissaris van politie opgeheven, ten gevolge waarvan de
heer Hendriks heden, maandag, zijne function heeft hervat.
Woorden, IS September. Heden had alhier de stemming
plaats voor een lid van den gemeenteraad in plaats van den
heer T. W. van Oudheusden, en waarbij de heeren H. van der
Lee 52, P. C. Knijff 45, A. Hofman 43 stemmen op zich ver-
eenigden, terwijl de heeren A. van der Kas 4, J. Knijff 2 en
P. G. Knijff 2 stemmen bekwamen, zoodat eene herstemming
zal moeten plaats hebben tusschen de heeren H. van der Lei
en P. C. Knijff.
Alblasserdam, 20 September. Heden werd deze gemeente
vereerd met het bezoek van den commissaris des konings.
Na in de naburige gemeente Nieuw-Lekkerland de verschil
lende openbare gebouwen en fabrieken bezocht te hebben, kwam
zijne excellentie ten twaalf ure in deze gemeente, wier ingeze
tenen door het uitsteken van vlaggen hunne ingenomenheid met
dit bezoek te kennen gaven.
Na het verleenen van andientie op het raadhuis aan verschil-
