ömnenlana.
Gemengde Berigten,
Ingezonden.
Schoolpligtigheid.
dwing was echter Je vermindering op de inkomènde regti/}
van bewerkte tabak, zoo als sigaren, snuif, rook- en pruimtab^
l)eze resten bedraden thans 9/6 ot 5,70 holl. per pond ge-er'
wist, dat natuurlijk eeiie groote uitnoodiging tot sniuLkelen is.
Het is hoos^t waarschijnlijk, dat mdien de amerikaansche
oorloa niet spoedig eindigt, Engeland in den strijd zal wor
den betrokken. Onze natie wil die ramp liefst vermij len,
doch onze ministers schijnen zich minder omtrent eene derge-
- r;~* rfTr.f-.iïitei' te bekommeren. Graaf Russell en
lord Palmerstou hebben wel bij de opening van het parlement
verklaard, dat de regerng de strikste neutraliteit in het ge
schil wenscht in acht te nemen, doch er zijn iu de laatste dagea"
ongelukkig weder een tal van feiten aan het licht gekomen, die
omejrenzegireiJjk bewijzen det die n{!ui.>.i!ite't sicchts een voor
wendsel is om het noorden gerust ie stellen en dat onze re-,
nering aan de zuidelijken wel degelijk praetische ondersteuning
verleent, door hunnen agenten alhier te veroorloven voortdurend-*,
schepen voor hun gouvernement in onze havens uit te rustend
Marseille, 17 Februar" Uit Rome wordt van 14 dezer,
gemeld, dat het carnaval, ten gevolge der publieatien van het
romeinsch comité aldaar, nagenoeg geene feestelijkheden "ople-^
vert. Men zag er bijna geene rijtuigen. Een aantal dergenen
die de viering van het carnaval verhinderen, hebben getracht
zich bjj de Monte Pincio te vereenigen en bij die gelegenheid
de gendarmerie beieedigd> doch werden teruggedreven, waarna-»
zij door het strooijen van stank verspreidende kruiden, de deel
nemers der gemaskerde bals genoodzaakt hebben uiteen te gaan.
Brussel, 15 February. I)e koning klaagt van tijd tot
tijd over plaatselijke pijnen. Desniettemin is de toestand van -
den vorst /eer Toldoenoe en kan hij dagelijks niet alleen zijn
gewonen arbeid verrigten, maar bovendien, als het weder
gunstig is, eene wandeling ondernemen of wel een of ander
personaadje ontvangen.
Dc heer Rogier is voornemens de 10,000 fr. schade
vergoeding, hem dezer dagen door den directeur van het Jour
nal de Bruxelles uitbetaald, aan de kas tot ondersteuning van
hulpbehoevende boekdrukkers en letterzetters te schenken.
Berlijn, 14 February. Ten gevolge der gebeurtenissen
in Polen heeft, naar gezegd wordt, de kroonprins van Pruisen,
die binnen w einige dagen naar Londen meende te reizen, zijn
vertrek tot 5 maart uitgesteld.
De budget-commissie heeft in hare heden gehouden zit
ting met algemeeue stemmen min twee, den post van 31,000
th. voor geheime uitgaven verworpen.
Naar Bre&Liu «it, ree ls beveL gezonden, dat de llde dD*"
visie de reserve moet oproepen, ten einde de manschappen van
deze divisie naar de poolsche grenzen kunnen oprukken. Ver
der is, naar men verneemt, last gegeven, om alle grensplaatsen
waar zich eer. propaganda voor den opstand openbaren rnogt,
onmiddellijk in staat van beleg te verklarei
Volgeus berigt uit Posen is de reserve aldaar in zoo
grooten haast opgeroepen, dat de manschappen 24 uren na
liet ontvangen van het bevel daartoe zich op marsch moesten
begeven naar Glogau, waar zij bij het aldaar iu garnizoen
liggend regentent moesten worden ingedeeld.
l i February. De overeenkomst van Pruisen en Rusland
t t een eventueele interventie in Pelen houdt de politieke we
reld leven ..z bezig. liet is zeker dat de heer von Bismarck
ueze verwikkeling /oude willen gebruiken om eindelijk een
wapen tegen de kamer te hebben. Ilij weet wel, dat voor een
ïnl'Tventie :cr irunsie van llusla:.J zoolang de pruisische gren
zen Ui' worlen bedreigd, ook de gematigde fractien der tweede
kamer geld zouden weigeren, maar hij hoopt zich, wanneer
PruUeu zich eenmaal tot den ooriog heeft verbonden, bij een
i'iig van de kamer op de vaderlandsliefde van het volk
mi: beroepen, eu ook dc toestemming van den koning
als !an te verwerven.
onl: _tv»g l, dat Engeland en Frankrijk gemeenschap-
p- k -lappen hebben gedaan, om Pruisen van elke voorbarige
Bp K»bwg lijn eigen grenzen bedreigd zijn af te hou-
l-rankryk v«, .rnamelyk moet zich hierbij op krachtige
wijze hebben uitgelaten. De heer von Bismarck die reeds een
verkoei.ng met Oosten "yk heeft te weeg gebragt. loopt dus ook
ia g gevr v ui Pruisen met de beide westerse he mogendheden
in um:n te brengen.
New-York, 5 February. olgen» bcrigten van 31 jan.
i;- *l d® aldaar aanwezige schepen der zui-
ilelyken gezanifiit yk een aanval gedaan op het eskader der
noordelijken, hetwelk die haven geblokkeerd houdt, met het
gevolg dat sommige schepen van dit eskader in den grond
geb< rd en anderen b'vhadigd werden, waarop het gouver-
nein te Richm'-n i amiddellijk op officieele wijze heeft be-
k- gemaakt dat de blokkade van Charleston door de zui
delijken was opgeheven.
De ngeri ig der Unie heeft daarop terstond eene depêche
ui::-' va.irdigd, strekkende ter verklaring, 1°. dat zij het rap
ier zuidelijken betreffende die zaak als zeer overdreven
jdüohwt en 2°. dat zij geene opheffing of tijdelijke schorsing
•tfier blokkade erkent.
Daarna is hier eene depêche ontvangen uit Charleston vau
3 dezer, meldende dat. die haven weel er geheel geblokkeerd is
en dat ineu er ieder oogenblik een aanval der noordelijken
verwachtte.
Het vroeger gemelde voorstel, strekkende tot eene demon
stratie tegen Frankrijk wegens den inval in Mexico, en den
eiseh tot terugroeping der fransche troepen uit dal land, is in
den senaat verworpen.
GOUda, 18 February. MoTgen zal de3 namiddags ten twee
ure ter gelegenheid van 'skonings verjaardag op de markt
groote parade worden gehouden, waarbij ook de schutterij zal
tegenwoordig zijn. Des avonds zal er bal gegeven worden
door de officieren van het garnizoen in het Lokaal Nut en Ver
maak en in het logement de Paauw door de onderofficieren.
Er zijn, naar wij vernemen thans bij den raad van state
aanhangig wetsontwerpen op bnitenlandsch gedisteleerd, enz.
benevens een tractaat met Frankrijk.
Zijn wij wel onderrigt, dan bestaat het plan om van
de voornaamste voorwerpen, die voor de tentoonstelling van
i udheden te Delft zullen worden ingezonden en hijzonder
cte aandacht verdienen om hunne kunstige bewerking of her
inneringen er aan verbonden, een album uit te geven. Het
lijdt geen twijfel of zulk een album zou aan alle oud-
heid-liefhebbers hoogst welkom zijn, en zeker een plaats ont
vangen op alle zoo binnen- als buitenlandsche musea van
oudheden.
Men leest in de delftsche courant: Vergissen wij ons
niet, dan bestaat er bij vele bezitters van oud- en merkwaar
digheden een misverstand aangaande de bedoelingen der hoofd
commissie met de aanstaande tentoonstelling. Algemeen schijnt
men in den waan te verkeeren, dat er voorwerpen worden
verlangd, die uitsluitend op Zuid-Holland betrekking hebben.
Daarentegen heeft de hoofd-commissie in bare circulaire ge
zegd, dat zij alle oud- en merkwaardigheden gaarne zal ont
vangen, die in de provincie Zuid-Holland voorhanden zijn,
onverschillig of zij uit die provincie of van elders afkomstig
zijn. De beperking „met betrekking tot Zuid-Holland" geldt
alleen voor oudheld-liefhebbers in andere provinciën.
In de vorige week zijn te Amsterdam eenige groote ma-
nufactuur-winkels tot geldboeten veroordeeld wegens het voor
handen hebben van oude afgeschafte ellen in hunne winkels
of magazijnen en tevens is daarbij de vernietiging der in be
slag genomen stukken bevolen. Ook is een persoon tot eene
geldboete van 10 gulden veroordeeld, wegens het doen eener
aankondiging van prijzen der waren in oude afgeschafte maat
en gewigt.
By de verkiezing van een lid der tweede kamer in het
kiesdistrict Zierikzce, heeft niemand de volstrekte meerderheid
bekomen. Er moet eene herstemming plaats hebben tusschen
den heer J. J. van Kerkwijk, die 341 en jhr. rar. J. F. Schuur-
becke Boeije, die 303 st. op zich vereenigde. Wijders bekwa
men de hh. Goekoop 119, del Campo gen. Camp 117, van
Wassenaar 74, van den Broek 74 en ven Weel 57 st. Het
getal ingekomen geldige stemmen bedroeg 1124.
Uit Paramaribo schrijft men van 19 January: Het nieuwe
jaar met zijne reeks vau feesten is hier bijzonder rustig afge-
loopen. De vrees voor onlusten van den kant der slaven bleek
ongegrond te ;.ijn. Noch in de stad, noch op de piantaadjen
is de minste ongeregeldheid voorgevallen. De nieuw jaarfeesten
waren veel stiller dan in vorige jaren.
Te Elburg zal, naar men verneemt, een deelhebber in
de onderlinge brandwaarborg-maatschappij, onder directie van
de heeren de Jong Comp. te Amsterdam, de betaling van
zijn aanslag weigeren, ten einde langs uen weg vau eene
procedure de inlichtingen te verkrijgen, die in der minne zijn
gevraagd maar geweigerd, terwijl de gezamentlijke deelhebbers
aldaar de daarmede gepaard gaande kosten zullen dragen.
Te Leyden was eenige spanning ontstaan tusschen het
studentencorps en de professoren over het weigeren van de
gebruikelijke serenade. De studenten hebben den rector mag-
nif. Cobet daarover geschreven en van hem een breedvoerig,
even rond als gematigd antwoord ontvangen, waardoor men
de hoop mag koesteren, dat de geheele zaak eene bevredigende
uitkomst zal hebben. De beide stukkeD worden doordeLeyd-
sche courant van heden medegedeeld.
De hoofdonderwijzers in Dantumadeel zijn dezer dagen
aangeschreven door den schoolopziener, om de volgende vragen
te beantwoorden1°. of de gemeente sedert de invoering der
wet op het lager onderwijs bijbels voor de scholen heeft doen
rtankoopen; 2°. of de bijbei op de school als leesboek tijdens
de schooluren wordt» gelezen, en 3°. of psalmen en evangeli
sche gezangen worden gezongen? Een berigt desbetreffende, in
de nieuwspapieren opgenomen, moet de aandacht van hoogere
autoriteiten tot zich hebben getrokken.
Uitgelokt door eene keurige geïllustreerde „Affiche" die
sederi w einige dagen in onze voornaamste „couditoreijcn" prijkt,
hebben wij ons genoopt gevoeld kenn's te maken met enkele
soorten van het chocoiade-fabriekaat van de heeren D. en M.
Grootes gebroeders, te Westzaan, voor welk fabriekaat „wegens
de deugdelijke bereiding" zij op de jongste internationale Ten
toonstelling te Londen eene eervolle ouderscheiding hebben ge
noten. Het is ons aangenaam om der wille van de nederlandsche
industrie te kunnen zeggen, dat onze verwachting ver over
troffen is, en dat hunne chocolade ten zeerste aanbevelenswaardig
ïs, of juister gezegd, elke aanbeveling overbodig maakt.
Uit dien hoofde kunnen wij dan ook allezins billijken dat
genoemde heeren fabriekanten hunne pakjes, die in de voor
naamste etablissementen van ons land verkrijgbaar zije van
cachet en fabriekmerk hebben voorzien, ten einde voor de ver
bruikers de deugdelijkheid tc waarborgen. Bff. bl.)
'S Gravenhage, 17 February. Bij gelegenheid van 's
koirings vejjaardag zal er ten hove groot diner en gala plaats
hebben.
Bij die gelegenheid zal er bij den heer van der Maesen de
Sombreff, minister van buitenlandsche zaken een groot diner
ea gala plaats hebben, tot bijwoning waarvan vele hooge
staats-ambtenaren zijn uitgenoodigd.
Gelijk gewoonlijk 'lullen op 'skonings veijaardag, de weezen
in de verschillende godsdienstige gestichten op een feestmaal
onthaald worden, terwijl H. M. de koningin weder voorne
mens moet zijn om, wanneei de weezen in het evangelisch
luthersch weeshuis aan tafel zullen zijn gezeten, hen te be
zoeken.
Naar men verneemt zijn thans de regeringsant woord en
gereed omtrent het wetsontwerp nopens de af koopbaarstelling
der tienden, zoodat ook deze aangelegenheid spoedig in beraad
slaging zal komen.
Naar men verneemt, heeft de minister van marine, over
eenkomstig zijn vroeger bij de behandeling der begrooting te
kennen gegeven voornemen, op nieuw aan de tweede kamer
aangevraagd eene soin van ruim 14 ton, voor het aanschaffen
van pantserplateu en het vervormen van sommige schepen van
onze vloot. De som, vereischt tot dekking dezer uitgavee,
zou moeten gevonden worden uit het overschot der dienst van
1862, d-it daartoe toereikend is.
In Bolivia zijn nieuwe zilvermijnen ontdekt. In een der zalen van
het secretariaat der kamer van afgevaardigden te Turijn is brand ontstaan,
waardoor vele belangrijke papieren verloren gingen. Men verzekert dat
het fransche gouvernement twee agenten naar de poolsche opstandelingen
gezonden heeft met den raad om zich te onderwerpen. Door de zouden der
bevolking is te Rome eene soort van pestziekte ouder het vee ontstaan,
die ook de eters \an dat vleesch aantast; ter afwending van dit onheil
zijn openbare gebeden uitgeschreven. Naar Cochin-China is eene ont
zaggelijke hoeveelheid oorlogsmaterieel afgezonden en ongeveer 1250 man.
In verschillende deelen van Zuid-Amerika begint men zich ijverig toe
te leggen op de katoenteelt. In Pruisen zal men een parlementsgebouw
stichten; bet ware beter der constitutie te gehoorzamen. De Franschen
hebben zich verpligt gezien Tampieo in Mexico te ontruimen. Te Pe
king is eene zamenawerng tegen den regent, prins Kong, ontdekt.
Te Genemuidtn is de broodzetting op verzoek der bakkers afgeschaft. Het
was de laatste gemeente in Overijssel, waar die nog bestond. Het turk-
schc leger zal eene geheele reorganisatie ondergaan. Het wetsontwerp
tot het sluiten eeuer leening van 700 millioen is hij de Italia? asche ka
mer ingekomen. Prinses Marianne is naar Yenetie op reic gegaan.
Te Napels is een bal verontrust door het springen cener granaat, die
eenige honderd glasruiten verbrijzelde. Engeland zal tot den afkoop
van den seht-Metol bijdragen 8,700,000 fr. De gemeenteraad van Schie
dam Leeft het besluit genomen tot het graven van een kanaal van de
bchie naar th Maas, dat meer dan een ton gouds zal kosten. De prui
sische staatschuld bedraagt 225 millioen thl\., de rente ruim 9 millioen.
Te Sliedrecht is de pastorij afgebrand en zeer weinig daaruit gered.
Het derde eigenhandig schrijven van Garibaldi is dezer dagen te Gor-
redijk ontvangen. De Pruisen beweren dat zij de Russen reeds voor
zes maandeu tegen den poolsehen opstand gewaarschuwd hebben. Men
raamt de uitgaven der dames voor bet gecostumeerde bal der fransche
keizerin op twee millioen fr. Te Londen heeft zich eene uitgebreide
maatschappij gevormd voor den aanvoer, de zuivering eu de verspreiding
van het petroleum. Een gevecht tusschen raadsleden beeft te Belfast
in Ierland plaats gegrepen. In Kleinazie zijn weder onlusten uitgebro
ken en christenen vermoord. De poolsche studenten zijn uit Pruisen
naar hnn vaderland ten strijde getrokken. De koningin van Pruisen
heeft 2000 overgezonden voor het gedenkteeken ter ef re van den hertog
van aaxen-Weimar. Eene maatschappij v«n binnen- en buitenlandsche
kapitalisten heeft het voornemen opgevat, om de uitgestrekte wouden der
Karpathen aan te koopen, zoomede de ijzermijnen in die streken en die
op nieuw in exploitatie te brengen. 1 oor rekening der zuidelijke staten
worden in Engeland een aantal oorlogschepen gebouwd en uitgerust.
Te Xew-Castle is eene gTOote Leerfabriek door brand vernield. De schade
bedraagt 20 a 30 duizend pond st: 150 arbeiders zijn zonder werk.
Door het voorbeeldeloos zachte winterweder en de vele regens zit het
leger van de Potomac in den modder. In een magazijn »an manufac
turen te Brussel worden gebruikte postzegels aangenomen. Men zegt,
dat generaal Forey nogmaals 15000 man versterking voor Mexico aanvraagt
De Italiaan, die te Schiedam een man in dronkenschap doodstak, is
veroordeeld tot eene tuchthuisstraf van acht jaren. De directeur der
napelsche bank is door roovers gevangen genomen en tegen een losprijs
van 20,000 dukaten weder Trij gegeven. Op de hoogte van Graveseud
heeft de schroefhoot Scotia een kolenschip in den grond gevaren, waarbij
drie menscheu omkwamen. Victor Hugo heeft eene proclamatie uitge
vaardigd aan het russische leger ter gnnstc der Polen. Garibaldi schrijft
aan zijn vriend Masto: De Polen moeten geholpen worden. Iu Monte
negro vecht men weder; twee blokhuizen zijn vernield.
Onlangs viel mij, een der bladen aan het onderwijs ge
wijd doorziende, een overoude verordening in het oog, waarbij
bepaald werd, dat de bedeeling zoude worde ingehouden van
ouders, die hun kinderen niet getrouw ter schole zonden, en
dit deed mij over het voor en tegen van dien maatregel en
over het 'gemeen over de schoolpligtigheid nadenken.
In theorie klinkt schoolpligtigheid zeer mooi; nog schooner
utopie zoude het zijn, als alle ouders het belang van onder
wijs gevoelden en allen vrijwillig hun kinderen ter schole
stuurden, maar daar dit vooreerst het geval nog niet schijnt
te zullen zijn, willen veleu bij de wet de schoolpugtigheid doen
bevelen, en dus de kinderen dwingen om in te gaan.
Behalve dat dwang altijd verkeerd is, kan ik mij niet voor
stellen, dat zulk een wet zoude kunnen worden uitgevoerd, en
laat men uitzonderingen toe, dan kan men wel het begin
maar niet het einde bepalen.
Bij ons volk toch bestaat in het algemeen geen weerzin om
zijn kinderen te doen onderwijzen; men wil gaarne, maar de
omstandigheden van het gezin beletten het.
Ben handwerksman, een daglooner ten platten lande verdient
5 a 6 's weeks, waarvan vrouw en 4 kinderen (dit is
immers het gemiddeld getal) moeten gevoed en gekleed worden.
Vele lezers zullen dit moeijelijk, misschien onmogelijk achten,
en toch leven duizenden onzer b.ndgenooten van zulk een loon
en dragen er roem op nog nooit bedeeld te zijnmaar behalve
de man zijn daarvoor ook vrouw eu kinderen besten,lig werk
zaam, om de schrale verdiensten zoo mogelijk te vermeerderen
De vrouw gaat uit wasschen, werken enz. en laat haar oudste
dochtertje een kind van 9 of 10 jaar te huis om op de kleine
kinderen te passen, terwijl de ondste jongen reeds vroeg het
land in moet om brand te verzamelen, koeijen te hoeden enz.;
dit «paart dagelijks weder vetscheidene centen. Hoe blijft nu
tijd over tot schoolgaan? en toch is men over het algemeen
zoo welgezind, dat juist uit die standen onze plattelandsscho-
len het meest zijn bevolkt. Wei moet men nu en dan klagen
over schoolverzuim, maar zij doen toch wat zij kunnen.
En zoude dit door eene wet kunnen worden veranderd? Goed
willige menschen zoude men kunnen grieven, maar welke straf
fen zoude men een vader opleggen, die zijn kind moedwillig
en zonder noodzaak het noodigste onderwijs onthield? Boete
kan niet voldaan worden, en volgt daarop gevangenis, dan is
het huisgezin voor dien tijd verstoken van een kostwinner, en
het schoolgaan is althans gedurende dien tijd door de wet
zelve, die het schoolgaan verpligtend maakf onmogelijk ge
worden.
Dit alleen reeds is een groot bezwaar otn zulk een wet hier
uit te voeren, om niet te spreken van den algemeenen onwil,
dien zij zoude veroorzaken. De ouders geven vrijwillig hun
kinderen als verdedigers des lands, en zouden zij hen dan niet
veel liever afstaan, om nuttig onderrigt te ontvangen?
Het antwoord kan theoretisch niet anders dan bevestigend
zijn, maar de prakrijk leert, dat de milicien door den staat ge
voed en gekleed wordt, terwijl de scholier ten laste der ouders
blijft, die dikwijls gedwongen zijn tot stelregel aan te nemen;
„die niet werkt, zal niet eten".
Ik heb mij tot nu slechts bij de mindere standen bepaald,
daar toch is schoolverzuim het sterkst, aar ook bij de hoogere
standen zoude de wet in de uitvoering moeijelijkheden veroor
zaken. Indien mr. A of doctor B zijne kindereu te huis houdt,
voorgevende dat zij huis-onderwijs genieten, wie zal dit dan
kunnen verifiëren. Men zal zeggen zoo iets zal geen plaats
hebben, maar eilieve dan is ook geen wet noodig, daar ieder
toch tegenwoordig van de noodzakelijkheid van het onderwijs
overtuigd is.
En nu ten slotte nog iets over het onderwijs aan kinderen
van bedeelden. Zoude een diaken of armbestuurder de bedee
ling van 2 a 3 aan een weduwe durven weigeren, die met
