Gemengde Berigten.
Ingezonden.
f It IIC It t rt II c*
Marktberigten.
Gouda, 11 J Til ijMaandag a. s. *.al de raad vergaderen
dei middags ten 12 ure en o. a. behandelen het adres van de
gasmaatschappij
Den 7n en 8B dezer werd alhier de j aarlijksehe algem.
vergadering van de maatschappij tot afschaffing van den ster
ken drank gehouden Dingsd.ig avond de openbare en woens
dag de bijzondere vergadering. In de eerste traden verschil
lende sprekers op, die op verschillende wijze de zaak der
afschaffing aanbevalen. Na de opening door den voorzitter,
u*. A. van Limburg Brouwer, voerden achtereenvolgens de
hh. de Vletter, jhr. J. L. de Jonge, J. Herman de Ridder,
dr. T. C. R. Huydecoper en D. S Adama van Schelteraa het
wo^rd, de een om bezwaren op te heffen, de ander om de
maatschappij meer regtstreeks aan te bevelen. De laatste, die
in de plaats van den heer K. T. baron van Lvnden ("door de
aanwezigheid van H. M. de koningin v.in Pruisen verhinderd
hier te zijn) sprak, gaf zeer interessante reisbijzonderhecfen
ten beste.
Als eene bijzonderheid wordt uit het naburige Reeuwijk
gemeld, dat bij L. van der Lecq, metselaar aldaar, op 15
april dezes jaars is gepoot een aardappel (jam genaamd), ter
zwaarte van 111/3 ned. oucen, welke in het voorjaar van
zijn tuingrond was gerooid en waarvan nu de plant een
omtrek heeft van 9 ned. ellen, terwijl de meest opgeschoten
stengel eene hoogte van 1,90 ned. ellen en eene dikte van 3
ned. duimen heelt. De uitslag der rooijing zal later worden
medegedeeld.
Uit Batavia 29 mei. leest men in de Ja va-Bode:
Het is thans vrij kalm in Indie, zoowel in de natuur als
in de gemoederen der goc gemeente. Hier en daar echter is
in beide ka:egt rien nog wei een regen- of donderbui, doch
dat kan zeer gevoegelijk op rekening worden gesteld van de
kentering. Zoo was het nlrngs nog al stormachtig in eene
vergadering van e Jav s*he bank, waar tie meen in gen omtrent
tie uitbreiding van directie en controle nog a! verschilden
De gev.one wijzigingen en mutatien bij bet dienstpersoneel
gaan hun gang, zoo ook de afwisselingen ttisschea droogte en
regen, gezondheids- en ziekte-toestand der bevolking, de%oor-
en tegenspeel der rijr- en andere oogsten in de onderschei
dene streken der kolonie.
In de jongste berigten uit Banjermassing komen o. a. de
volgende bijzonderheden voor: De togt naar Tjandjon, ter
opsporing van een bende muitelingen, welke zich aldaar onder
zekeren Adipatti, had genestel 1, is met den besten uitslag
bekroond. Het stoomschip Celebes, onder bevel van den seheeps^
luitenant Bowier, heeft den 24ltcQ April het detachement troe
pen, onder kapitein van uuren. en de mariniers, onder bevel
van den lui", de Ruiter de Wiidt, in de baai van Kloempang
ontscheept. i een bezwaarlijken marseh van drie dagen is
het verblijf v.-n Adipatti gevonden, en is den 29»,e" aldaar
een scherp gevecht geleverd. De versterkte woning is stor
menderhand vermeesterd, en de pangerang, zoowel als lloeta
Awang Maatop, zijn met de wapens in de vnist gesneuveld.
De on en telden 17 gewonden; een marinier is bezweken. Kapt.
van Vuren is door vier kogels getroffen, daarenboven kreeg hij
een steek met eene lans; zijne wonden zijn echter niet gevaarliik.
Alen verneemt dat een nieuw brevet is aangevraagd om
de potroiemn-olie te gab ruiken in buizen die naar de verschil
lende verdiepingen in de huizen leiden, op dezei, manier als
men gas verbruikt, alleen met een toestel, die in keider of
zolder wordt gezet, waar elke maan l de benoodigde voorraad
moet ingedaan worden; alle pijpen en toestellen blijven zoo
ze zijn, allren aan de lusters of lampen wordt een kleine ver
andering gemaakt, om eene kous of pit in te doen die nooit
wordt gesiio.en.
Re oppos'tie heeft gezegd, dat men sommige leden der
eersie k imer had geintimidi al en dat ze daarom vóór de
begrooting van koloniën - aei'u. De oppositie zwijgt op de
vraag, of alle leden egeiis'emden dat. deden uit volle
overtuiging, uit vrije ke ut n lar eeuig eonvenu, ten gevolge
van intimidatie van eeue andere zjde. Men raogt toch"begrïj-
pen, dat als het er om te doen is om het prestige van dat
hooge staatsligchaam te bewaren, teen dan niet over deszelfs
leden spreken moest,-als ef liet kinderen waien, die men door
bedreiging bang maken, of met beloften zoet maken kan. Dat
is beieedigeud voor de kamer, voor de staten die hare leden
kiezen eu voor het volk, dat de zulken in den rei der aanzitn-
lljkstfii tellen moet, omdat zij de hoogstaangeslagenen zijn.
Goeascï/e Ct
's Gravenhav», 9 Julij. Do hoofdcommissie tot oprig-
tmr vin rui pedciikteeken tot herinnering aan 1813 heeft
de plaatselijke eimitiissien te onderwerpen-
ofjtlgfër een gcdeaku i&i'l te Seheveningen; 2®. op-
rigting van een gedenkleeken in liet Willemspark alhier,- en
3°. de stichting eener nationale ambachtsschool in Neeriamh
hoofdstad voor 400 knapen.
Eergisteren is de gewone zomervergadering der prov. staten
door den comm. des konings, uit naam van Z. M. den koning o-,..
opend. Na onderzoek der geloofsbrieven, worden define
nieuw benoemde leden, de heeren mr. F. W. N. Surino-ar
jhr. J. Uesfpalm van Hoorn van Burgh en C'. Maas Geeste-
rantis, toegelaten. De voorzitter doet mededeeiing van vele
ingekomen stukken, die voor kennisgeving worden aangenomen.
Door gedeputeerde staten zijn onderscheiden voorstellen
g-edaan en ontwerpen aangeboden, die in handen van commis-
sien gesteld zijn, om daarop rapport uit te brengeu. Non-
zijn, o. a., gedeputeerde staten diligent verklaard met de hun
tegen de zomervergadering van dit jaar, opgedragen algemeene
herziening van het reglement op de wegen en voetpaden in
Zuidholhnd. Tegen donderdag a. s. zijn eeuige ondenverpcu
aan de orde gesteld.
Wijhe, 6 Julij. De berigten .^mtrent de te veld staande
gewassen luiden thans als volgt: Tarwe, rogge, gerst en boek
weit staan uitmuntend en beloven een ruime opbrengst. De
rogge begint reeds te rijpen, is goed met graan geladen en
lang van stroode boekweit begint reeds te bloeijeii; van de
peulvruchten is de opbrengst ruim; de boonen zijn sedert de
laatste dagen aanmerkelijk aangekomen en beloven eene ruime
opbrengst; van de boomvruchten zal de oogst gering zijn; de
appelboomen hebben veel van de nachtvorsten geleden," ofschoon
de peerenboomen in den beginne een ruimen oogst deden ver
wachten, zal de opbrengst, doordien deze boom en de vrucht
tengevolge der koude weersgesteldheid hebben laten vallen,
middelmatig zijn; de pruimenboomen zijn goed geladen; de
kersenboomen leveren een ruim beschot op. de prijzen zijn
evenwel nog zeer hoog; de aardappelen zijn klein van stuk
doch uitmuntend van smaak, men schrijft zulks toe aan de
koude weersgesteldheid en de afwisselende nachtvorsten van
het voorjaar, waardoor zij iu hunnen groei gestuit, zijn. Sedert
eenige dagen heeft men de ziekte weder in die aardvrucht
ontdekt, welke zich ook reeds aan de knol Leeft medegedeeld.
De bijen hebben reeds honig gezet, mogt de boekweitbloei door
het^ schoone weder begunstigd worden, alsdan verwachten de-
ymkers een buitengewoon honigjaar; de hooioogst is thans ge
ëindigd en de kwaliteit uitmuntend, de opbrengst is ruimer
dan die des vorigen jaars. Hierdoor zijn de prijzen van het
vee aanmerkelijk gerezen.
In Griekenland is weder een nieuw ministerie opgetreden. De prui-
sische minister van oorlog zegt, dat hij bij de reorganisatie van de armee
niets dan de sergeant-majoor van den Koning was. I)e roineinsche re
gering heeft het duel van generaal Bosco met verbanning bestraft.
Wielopolski gaat \oor vier maanden naar het eiland ltügen. -- De tweede
haringjager bragt den b dezer 53 ton, behalve 17 ton per extra gele
genheid De prijs daalde van f 1000 tot f 300. In Drenthe zijn in
lhf>2 gemaakt ruim 1' millioen ton turf tci waarde vau meet dau twee
en een half millioen gulden, waartoe büUO wcikliedeu gebezigd werden.
Bij den Bosporus wordt een kamp van 20,000 man opgerigt. Iu Cir-
eassie woedt de opstand hevig. Er hebben elf gevet*h'eu ia zes dagen
plaats gehad Men beweert dat de nationale gedachtenisviering van
1 SI3 jammerlijk vermoord is door de antinationale monument-commissie.
Het gemeentebestuur van Ede heeft besloten tot de op. ubare verlichting
door bronolie met bijlevering der lampen. In 1SG(> zal te Weeneu
eene algemeene tentoonstelling gehouden worden. Beijeren blijft pro
testeren tegen de verjaging vau koning Ofto. De Franseheu beginnen
eene nieuwe expeditie, nu zal Madagascar gezegend worden met keizerlijke
weldaden. In den omtrek van Haaksbergen is door hagelslag een groot
gedeelte van den oog>t vernield. Te Wisehnitz in Gullicie zijn 300
huizen verbrand, waardoor 500 gezinnen zonder dak zijn. Men ver
wacht algemeen dat te Brussel eene conferentie zal gehouden worden om
de poolse be zaken te behandelen en niet af te doeu. De Antwerpe
naars willen geen feest vieren voor de vrijverklaring van de Schelde, om-
dat zij hun zin niet hebbi n kunnen krijgen met de fortificatiën. De
feestelijke opening van den ned centraal spoorweg van Ltiecbt naar Hat-
tern zal aanst. donderdag plaats hebben. Te Xippes lij Keulen is eene
stearine kaarsenfabriek afgebrand, die voor 327,ISO tbr. verzekerd was.
De Huishouding der Maatschappij, een leesboek voor de
volksschool, door J. F. Jausen, Hoofdonderwijzer te
Harlingen. Te Groningen bij F. Folkers. 25 ets.
Ouder de voordeelen, door de nieuwe wet. op het onderwijs
aangebragt, behoort ook de aanschaffing der schoolbehoeftcu
door de gemeentebesturen. De onderwijzers toch, hoe ijverig
iu hunne betrekking, zagen dikwijls tegen de onkosteu op, aan de
aanschaffing van nieuwe leesboeken verbonden,en dit veroorzaakte
dat jaar in jaar uit dezelfde boeken op eene schooi gebruikt,
geknauwd en herkaauwd werden. Bovendien hadden die boe
keu meestal eene zedekundige strekking. Na 1857 zijl» tal
van werkjes uitgegeven van geheel anderen, meer practischtn
aard, ter vervanging der gelezen en herlezen Honderdtallen
en zedekundige leesboeken, waaraan de treffende verhalen
reeds aan de kinderen bekend waren voor zij het boek in
handen kregen.
Zonder de pedagogische reis van prof Veth eenigzios te
willen beoordeelen, is het toch niet te ontkennen, dat hij de
aandacht der onderwijzers op een meer practische rigting ge
vestigd heeft en die invloed wordt meer en meer merkbaar in
de nieuw uitgekomen leesboeken, die over het algemeen, be
halve onderrigt in het lezen, ook het aanbrengen van kennis
ten doel hebben.
Zulk een werkje is ook het bovenstaande, dat wij met deze
aankondiging bij schooltoezigt en onderwijzers willen aan
bevelen.
Wilt gij het doel van het werkje weten, de schrijver zegt
in het voorberigt„De maatschappij, de staat heeft er regt
op, dat wij, onderwijzers, de jeugd eenigzins bekend maken
inet de grondslagen waarop de maatschappij rust, de draden
toonen, waardoor schijnbaar tegenstrijdige belangen aan elkander
zijn verbonden, de lessen, welke de staathuishoudkunde met
zorg verzamelt, althans in breede trekken aan de jeugd ont
vouwen. Verre zij het van ons, neuswijze politiseerders en
redeneerders van de knapen op de schoolbank te willen ma
ken, maar de staathuishoudkunde, de logica voor den staats
burger, moet eenige waarde hebben voor den toekomstigen
burger. Bekrompenheid en domheid tieren daar het best, waar
het volk van schijnbare oorzaken tot schijnbare gevolgen ras
besluit, en zoo doende worden volksbeschaving en vooruitgang
duurzaam struikelblokken in den weg gelegd."
Het werkje wordt in de volgende hoofdstukken verdeeld:
Werken. Om. rseheid van arbeid. De waarde van den arbeid.
Yerdeeiing van den arbeid. Werktuigen. Bezwaren. Het fa
briekwezen in Engeland. Handel. Prijzen der goederen. Ka
pitaal. Tijd is geld. Papier van geldswaarde. Staats-schuld-
brieven. Bescherming van nijverheid en handel door de re
gering. Koloniën. Waar de zorg der regering voor de
volkswelvaart behoefre is. Vermindering van armoede.
Kort en bevattelijk zijn deze verschillende onderwerpen door
den schrijver behandeld eu een leesles uit dit boekje in de
hoogste klasse eener volksschool zal goede vruchten dragen.
Gaarne bevelen wij dan ook dit boekje ten gebruike bij het
onderwijs aan. R.
Mijnheer de Redacteur
ïloewel de grootte van uw blad niet veel plaats beschikbaar
laat, verzoek \K u toch nog eene kleine ruimte om op eene
afgedane zaak terug tp komen. Het gewigt der zaak zal u
voorzeker mijn verzoek doen inwilligen.
M. vraagt ten opzigte der doodstraf: De straf is middel-
eeuwsch, maar worden er dan ook nog geene middeleeuwsche
raisdadeu gepleegd?
Gaat die redenering op, welnu dan ook de pijnbank, de
holen otuler den grond; de marteltuigen onlangs te Bruinisse
verkocht, zouden opgeld doen. Ongelukkig dan onze tegen
woordige minister van justitie, die buitenverblijven koopt ter
opneming van jeugdige veroordeelden, dan hadden de veroor
deelde vrouwen best in Gouda kunnen blijven; ligt dat die
gevangenis beter was dan de oude gevangenissen der mid
deleeuwen waarom dan toeh alleen de doodstraf overhouden
en niet al het andere daarbij behoorende middeleeuwsche ge
reedschap; dat zoude ten minste consequent zijn, en dit zal
toch wel niemand terugwensohen
De staat inoef zorgen voor de veiligheid der burgersieder
zal M. toestemmen, dat dit het hoofddoel is. En is dit nu
alleen te verkrijgen door den dood des misdadigers? Is de
veiligheid der burgers minder dan in de tijden, toen iedere
stad, ja vele dorpen het regt hadden een schavot, te bezitten,
en het beroep van scherpregter, hoewel zeer veracht, toch vele
winsten opleverde? Hoort men thans van rooverbenden, moord
aanslagen en gruwelen, waaraan de vorige eeuw nog zoo rijk
was? Leert de geschiedenis niet veeleer dat met de afneming
der straffen ook de misdaden verminderd zijn en daardoor de
veiligheid der burgers veibeterd is?
Of de doodstraf juist zulk een afschrikkende straf is, wordt
dikwijls betwijfeld en de geschiedenis zoude dien twijfel bijna
tot zekerheid brengen, als men bepaalde gegevens had om het
voorheen en thans in dit opzigt met elkander te vergelijken.
Zelfs geloof ik dat de dood te verkiezen zou zijn boven het
levenslang gemis der vrijheid en er zijn voorbeelden genoeg
dat de misdadigers uit wanhoop zich zei ven het leven benamen,
Liar zij voor een levenslange gevangenisstraf terugdeinsden.
Moet :ie doodstraf bovendien afschrikken, dan doet het en-
ge'ische bestuur wel verkeerd, daar in het land van openbaar
hei 1 bij uitnemendheid, de teregtstellingen in de gevangenis
ten overstaan van enkele getuigen plaats hebben, omdat men
niet wilde, dat het volk bij zulke treurige gebeurtenissen door
zoutelooze aardigheden het doodsuur van den misdadiger nog
verbitterde.
l)at eindelijk het dooden gelijk zoude staan met het ont
nemen der vrijheid of het doen betalen eener boete, gaat
mijns inziens volstrekt niet op.
De regering is verpligt voor de veiligheid der burgers te
wakendaartoe heeft zij het regt, hen die de veiligheid ver
storen, onschadelijk te maken, en van dit regt maakt zij ge
bruik. Verbetert zich de overtreder, toont bij zich waardig
zijn plaats in de maatschappij te hernemen, de deuren zijner
gevangenis wc-rdc» gcuprnü en ücor een hernieuwd ijverig
Wen kan hij der maatschappij vergoeden, wat vroeger door
hem misdreven is. Met den dood evenwel houdt alles op*
En hoe dikwijls is liet met reeds gebeurd, dat de deuren des
kerkers zich voor een onschuldig veroordeelde openden, doch
ook hoevele voorbeelden zijn er niet, dat na verloop van tijd
bleek, dat de menschelijke geregtigheid gefaald had, maar dat
door den dood des ongelukkigen alle herstel onmogelijk was.
Zoude dit alleen niet reeds moeten afschrikken, om de dood
straf ooit toe te passen?
M. wenscht zoo weinig mogelijk de doodstraf toegepast te
zien. Waartoe dan echter? De stiaf is goed of niet goed,
een middenweg bestaat niet. Hoe zullen die exceptionele ge
vallen moeten aangewezen worden?
Heeft men niet reeds in vroeger jaren een voorbeeld gehad,
dat een vadermoorder gratie verkreeg, en zoude er afschuwe
lijker misdaad bestaan
Wat beteekent bovendien straf, die niet uitgevoerd wordt?
Maar genoegDe gronden tegen de doodstraf zijn reeds
oud, maar nog niet volkomen weerlegd, en zoo lang dit niet
geschied is en de kwestie hangende blijft, kan men de zaak
niet als afgedaan beschouwen. Met de plaatsing, mijnheer
de redacieur, zult gij verpligten
Gouda, 9 Julij. Tarwe per 2409 N Poolsche 350,
Zeeuwsche per mud 10,40 a 11, Polder 8,75 a f 9,50.
Rogge, Polder 7 a 7,75, Amerik. 7.75 a 8 Haver
per 50 N. 3,50 a 3,75. Gerst per mud 4,75 a 6,50.
Boekweit, N.-Brab. per 2100 N. *8 210 a f 220, Fransche
175 a f 130. Voer-erwten 7,75.
De Veemarkt met goeden aanvoer doch flaauwen handel.
Schapen en Lammeren mede traag, magere Varkens en Big
gen als de vorige week.
Aangevoerd 115 partijen Kaas 19 a 23,50. Goeboter
3,12 a 1,22, Weiboter 0,94 a 1,02.
Dordrecht, 9 Julij. Tarwe vond trage koop^rs tegen
10 c. verlaging, puibe n. Z. en Overm. 10,20 a./ 10,40,
mindere f 9,80 a f 10,10, geringe 9 a 9,70, Zomertarwe
9,20 a f 9,80. Rogge flaauw, Overm Z. en V!. 7 a
7,50, 150/2 Dantz. f 220 "gedaan. Gerst, beide soorten
in puike kwal. weinig aangevoerd, hielden stand tot vcrigen
prijs, w interzakm. 4,SO a 5,30, gesfort f 5,60, zomerzakm.
4,80 a 5,40, gestort 5,60. Spelt in een doen 3 a
3,60. Haver, inl. voeder 3 a 3,60 en dikl e 10 c. lager
f 3,30 ii 3,90. Paardeboonen 6 a 6,50. Duivebooneii
7 a 7,50. W. en br. Boonen 7,50 a 9. Erwten
goed kokende bi. 20 c. meer 8,20. Mesting/7,30 a/7,40.
W. Koningsb./ 7,50. Boekweit, grove Fr. per 2100 N. f 175,
Bredasche en Stichtsche op 140/2 215 gelaten, 208
geboden.
Delft, 9 Julij. De Graanmarkt met geringeo aatrvoer,
weinig handel en de stemming niet williger Tarwe 9,5»
af 10, GO. Bogge 7 a 7,10. Zomergerst 5 a 5,30.
Korte Haver 4,25, lange f 3,50. Paardeboonen f 0,50.
Witte Erwten f 1 a f 7,50.
Aan stads waag gewogen rnn 39 julij 47/4, 1074/3 en
03/10 Boter, te zamen 23990 N. 'B. Boter 40 a 50 her
vierde, 1 ii f 1,25 per N. "St.
Ter markt 383 mud aardappelen 3,60 a 4-.-
Middelburg, o Julij. Bij ftatrawe vraag waren Tarn*
en Bogge 25 e. lager. Erwten "en Boor,en onveranderd.
Deventer, 10 Julij. Tarwe .9,50 a 10. Bogge/7,40
11 7,80. Boter per 20 N. "tê le s. f 14 a IB, infer, 13,
2e s. ƒ10 a ƒ11.
Zwolle, 10 Julij. Middelprijzen.. -Tarwe 10,12. Bogge
7,45. Boekweit 0,37. Gerst f 5.20. Aardappelenƒ2,37.
Boter per N. <S 0,82, 20 N. "51 ƒ.16,25.--
Londen, 7 Julij. Boter, Frie.sc.he 80/ a 82/Kamper
en Zwolle 72/ a 78/Kans, Edam 48/ a 53/en Gouita
38/ a 44/—.
8 Julij. Granen. Eng. en vr. Tarwe flaauw en in da
lende stemming. Meel mede gedrukt. Gerst stil en Haver
vast. Aanvoer vau 37 julij 46*6 qr. iul en 1610 qr. v*.
Tarwe, 860 qr. vr. Gerst eu §9S0~-qr. vr. Haver.
