Dinnenlönït.
Gemengde Berigten.
Ingezonden.
Marktberigten.
vergezelt, heeft reeds een aanvang genomen. Alle partijen staan
reeds toegerust tot den strijd. De constitutionele partij is dit
maal meer dan ooit wakker en zal in verreweg de meeste ge
vallen de partij van vooruitgang ondersteunen, omdat alleen
cp deze wijze de zegepraal van hare candiaaten verzekerd is;
wart aan z eh zelve overgelaten, is haar invloed op het volk
uie; groot, hoewel zij uitstekende mannen in haar midden telt.
Be heer tdmson, b. v. was in de vorige zitting een sieraad
cAr tweede kamer.
Het ministerie ontwikkelt eene buitengewone bedrijvigheid.
Bijna dagelijks hebben confereren plaats, meestal over de kwestie
van het budget. De minister van financien heeft nog altijd
hoop door den landdag uit zijne moeijeujve positie te geraken.
M? meldt van de pooiache grenzen: Gisteren is op last
der rusfehiche regering ten opzigte der te "Warschau gevestigde
kooplieden, die weigeren hunne belasting te betalen, een aan
vang gemaakt met de uitvoering van dwangmaatregelen, be
staande in de sluiting hunner affaires, voor zoo lang tot zij
betaald zullen hebben.
De Kreuzzeitung vermaant hare lezers niet alleen te
kiezen, maar ook voor de verkiezingen te bidden. Zij drijft
het zoo ver van te vertellen, dat de conservativen van Jüt-
terbock bij de verkiezingen in 1361 de zegepraal behaalden,
toen zij hunne vergaderingen met gezang en gebed begonnen
('li gesloten hadden, en dat zij daarentegen in 1862 overwon
nen werden, omdat zij dit hadden nagelaten.
Volgens een berigt uit Warschau is de generaal Berg
voornemens om die stad voor iederen politieken moord, die
daar voortaan geghiegd mogt worden, eene boete van 45,000
roebels op te leggen. Ock verneemt men, dat de inning der
belastingen door middel van kozakken het laatste legaat,
dat de grootvorst aan Polen heeft vermaakt thans overal
in praktijk gebragt wordt. Detachementen van 3ÖÖ1000 man
worden daartoe gebezigd. Deze detachementen moeten overal
waar zij komen, kosteloos van fourage worden voorzien.
Aanhoudend zijn russische troepen in aantogt; zoo is weder
eene divisie sterk 13,000 man, uit Zydomirz (Volhynie) Con
gres-Polen binnengerukt.
IS Sept. De feodale partij heeft heden een uitvoerig
klesprogramma bekend gemaakt. Het is al zeer fiaauw. Onder
de onderteekenaars figureren tw ee schoenmakersbazen, drie pro
fessoren, eenige ambtenaren op non activiteit en de heeren, die
bj ile Kreuzzeitung geattacheerd zijn.
Petersburg, 9 Sept. De opstand houdt onverzwakt aan.
De Polei, leggen stero^ grooten heldenmoed aan den dag.
Zoo ziet men niet zelden een handvol hunner uren lang aan
een viermaal sterker troepen Bussen weerstand bieden. Het
i* echter alles te vergeefs. De opstandelingen toch hebben
geen hulp van de mogendheden te wachten en moeten het
dus geheel op ?s keizers goede bedoelingen laten aankomen.
Ongelukkig echter geven zij den moed niet op.
De keizer heeft een nieuwe ukase uitgevaardigd ter algeheele
verzekering der reeds toegekende vrijheid aan de boeren der
westelijke provinciën, waar de eigenaren meest Polen zijn en
aanzienlijke goederen bezitten. Volgens de ukase zijn de boe
ren, ten aanzien var. deze butsten, ontslagen van alle verplig-
tingen, hetzij tot betaling eener geldsom, hetzij tot het ver-
rigten van arbeid, voor de hun afgestane gronden. De regering
zelve zal die eigenaren schadeloos stellen. Dat dient tot
vernietiging van den invloed der eigenaren op hunne vroegere
lijfeigenen, en om deze laatrten meer aan de regering te ver
binden.
Gouda, 18 September. De aanbesteding van een nieuw
te bouwen huis op kleiweg alhier voor den Heer F. van
Bovene, die heden zoude plaats hebben, heeft geen doorgang
gehad, cn wel uithoofde men verlangde onderscheidene wijzi
gingen in het bestek die niet zijn toegestaan, zoo als dat den
minsten inschrijver, wanneer het werk niet werd gegund, eene
premie van 100 zoude worden toegelegd ten voordeele der
armen. Ten gevolge dezer weigering heeft niet een der gega
digden ingeschreven.
De uitnoodiging tot het houden eeuer bijeenkomst met
het doel. eene tweede sectie te vormen voor Gouda en omstre
ken, onder de zinspreuk „Vereeniging der tweede sectie van
het Metalen Kruis", heeft in het logement de Paauw alhier,
den 15 dezer des avonds ten 7 ure plaats gehad; vele inge
zetenen, bezitters van het metalen kruis, waren daarbij tegen
woordig. Nadat door J. V. Weiier een beknopt relaas was
voorgefezen, dat de go°dkeuring der aanwezigen wegdroeg, is
men overgegaan tot het vormen der tweede sectie van het Me-
Gouda eu omstreken en zijn benoemd: A.
president, i. V. Weller tot ln commissaris,
penningmeester,
e stat en-gen e-
riize door den
reeds het pro-
W. Hoensbergen fot 2Q dito, C. de Jong tot
W. van der Wolf tot Secretaris.
De nieuwe zitting der beide kamers van
raai zal op maandag 21 sept. op gebruikelijke wijze door den-
koning geopend worden. De staats-courant heeft reed
gramma daarvoor bekend gemaakt.
Een bij het dep. van koloniën ontvangen regerings-tele-
grara, geclagteekend Buitenzorg, 14 aug. 11. luidt: Eene aard
beving heeft te Banjoemaas onheilen aangerigt.
In het kiesdistrict Groningen is 15 dezer tot lid der
tweede kamer gekozen, de heer rar. J. H. Geertsema, met 389
van de 524 stemmen. Prof. Jonckblcet bekwam 74 stemmen.
Ier verkiezing van een lid van de tweede kamer voor
het hoofdkiesdistrict Dokkum, zijn 1390 stemmen uitgebrag*.
Daarvan bekwam de heer mr. J. H. Albania 514, de heer vai.
Wassenaer «Yitwijck 432, de heer van Limburg Brouwer 345
en de heer van Beyma thoe Kingma 82 stemmen. Derhalve
herstemming tusschen de hh. mr. J. II. Albarda en van "Was
senaer Cutwijck.
Door directeuren der maatschappij tot bev. van n ij verheul
is een adres aan den koning gezonden, waarin de aandacht v„i»
Z. M. wordt gevestigd op den arbeid der kinderen in fabrie
ken en voorziening wordt gevraagd *egen ergerlijke misbruiken,
die het geluk van velen verwoesten, de algeineene welvaart
ondermijnen en de toekomst van het vaderland bedreigen.
Men meldt uit Meppel: De waterstand op de drentsche
kanalen, die gedurende eenigen tijd veel te wenschen overliet,
zoodat de afvoer van turf daardoor moeijelijker en kostbaarder
werd, begint zich van lieverlede iets te hersteilen. De turf is
dit jaar buitengewoon droog en betrekkelijk goedkoop, en toch
maakt de schipperij zeer slechte rekening, daar over het alge
meen de turf nog weinig aftrek vindt.
'S GraVGlThag©, 15 Sept. De tentoonstelling van metalen
en daaruit vervaardigde voorwerpen, is tot dusverre door on
geveer 17,000 personen bezocht. Voor de verloting zijn de
eerste 4000 reeds verkocht. De commissie heeft daarom het
getai loten tot 7000 gebragt. De voorwerpen reeds aangekocht,
voor de verloting, hebben eene waarde van ongeveer ƒ4000.
Am nier stol, 18 Sept. Door het opbreken der zalmvis-
schenjen in de beneden rivier is hier de gelegenheid beter
geworden om alsnog met vrucht te blijven voortvisschen. Er
bestaat dan ook op dit oogcnblik nog geen plan om te eindi
gen. De vangst toch is voor dit saisoen niet onbeduidend, de
prijzen zijn zeer hoog en de verzending vooral naar de duitsche
badplaatsen geregeld. Voor het oogenblik is het ook hier de
markt, die in de biunenlandsche behoefte voorziet. Van maan
dag 15 tot heden werden gevangen 107 zalmen, waaronder
eene nieuwe winterzalm van 29 halve ned. ponden. De prijs
varieerde tusschen 1,40 en f 1,75 naar grootte.
De oogst der aardappelen is in vollen gang. liet beschot
ofschoon niet zoo ruim als iu het voorgaande jaar, is bevre
digend. Opmerkelijk is het, dat de zoogenaamde jammen, die
voor twee jaren, toen alle andere soorten zeef door de gewone
ziekte leden, daarvan bevr.jd bleven, thans het meest zijn aan
gedaan en het slechtst beschot opleveren. Overigens kan vc^-r
deze streek dit jaar, wat de opbrengst der veldvruchten en het
zuivel betreft onder de zeer gunstige gerekend worden.
Op St. Domingo is een opstand tegen de Spanjaarden uitgebarsten.
Men is bezig met het voorbereiden van eeue herziening der kiesdistricten.
In evenredigheid van de vermeerderde bevolking zal het getal leden der
tweede kamer van 72 op 75 gebragt worden. In Zweden is een mag
netische ijzerader ontdekt, die eenige voeten dik is eu een geheel gebergte
doorsnijdt. Op ie uw-Zeeland woeden hevige onlusten. De maat
schappij van weldadigheid wil de contributie der leden van 2.60 tot
f 5 verhoogea. Oostenrijk zal weldra weder eene kleine leening sluiten
om het deficit te dekken van 50 millioen flor. Engeland beproeft eene
bemiddeling tusschen Duitsehiuiid en Denemarken. Dc pruisisefce jon
kerpartij is reeds druk in de weer voor de verkiezingen. De koffij-
oogst in Iudie belooft grooter te zijn dan ooit. De suikeroogst niet meer
dan middelmatig. Het personeel der nacht "politic te Amsterdam bestaat
uit 17 sergeanten, 72 korporaals, 526 nsth.wachts en 75 adsisteuten.
In Pruisen verklaren zich vele stemmen voor de invoering van het me
trieke stelsel van maten en gewigteu. Op Bartados hebben ernstige
ongeregeldheden plaats gehad, wier herhaling meu vreest. Te Kano
hebben de engelsche harddravers het ver gewonnen van dc arabiscbe.
Bij Hilvarenbeek is eene boerenhofstede met den ingczamelden oogst ge
heel door brand vernield. Van 1850 tot 1862 is in Engeland gemid
deld per acre geoogst 32 en een half bushel en in dit jaar 50 bushels.
Engeland wil 6000 Ieren werven voor Maximiliaan. ln Frankrijk
wil men eene bleekenj inrigten ten behoeve der armen als zuinigheid?-
en gezondheids-maatregel. Uit Engeland zal men weder vrijwilligers
naar Polen zenden. De Russen willen Sebastopol weder bevolken.
Den 13n jnlij is een traktaat tusschen Denemarken en China gesloten.
De keizer van Anam vraagt fransche instructeurs voor zijr '"ger.
Koning George der Hellenen begeeft zich op bezoek naar Tut. :rg.
Te Sebaldebnren is eene woning geheel verbrand. Te Nam.M' e schiedt
de* straatverlichting door petroleum. Uit Chili verneemt men dat da
zilvermijnen van Loreto en Dolores Tercera verbazend veel zuiver metaal
opleveren, ook wordt daar veel goud gevonden. Een ubekende te Li
ve: pool heeft 120,('00 beschikbaar gestrid om de. ongezonde arbeiders
woningen te verbeteren. Op het landgoed van Rothschild te Eerrières
zijn in eene week IcQO stuks wild gesehoteu. De 's Gravenhaagsche
brood- en meelfabriek verbakt maandelijks 220 duizeDd ned. pond meel.
De schatkist der amerik. unie geeft dagelijks 5 millioen gulden aan
papmr uit. Te Gent wordt een internationaal congres tot bevordering
der sociale wetenschappen gehouden. In Griekenland is de katoeuteclt
■>.00 zeer geiukt, dat alleen de provincie Lavadi voor 4 millioen fis. heeft
uitgevoerd. Ook de spaansche regering zal Weder eenfe leening sluiten
ter afdoening der vlottende schuld. Zes duizend eng. heeren geven elk
60 centen om den prins van Wallis een bijbel te koopeu. De be
volking der oosteurijksehe monarchie bedraagt ruim 37 millioen zielen
men telt er 890 steden, 2388 marktvlekken en 71580 dorpen. De
anaraitische gezanten zijn noch zindelijk, noch net, zakdoeken zijn hun
oubekend, allen, behalve de vier hoofden, loor^n blootvoets. maai zij zijn
zeer verzot op champagne en gevogelte met truTels gebraden, omdat die
in smaak zeer nabij komen aaa hunne ingelegde rupsen. Zeven perceeleu
weiland op den liuker-rijnoever tegenover Arnhem hebben der gemeente
bij verkoop opgebragt87,500 d. i gemiddeld ongeveer 2200 pr. bunder.
Voor november 1813 is gecollecteerd te Dokkum 107,74 te Lut-
ten ƒ50,61, te Pernis ongeveer 75, te Gecrtruidenberg 'ruim f200
te Hillegersberg 107,09, te Bergschenboek f 46,77, te Ursem 167, té
Hckendorp 18, te Lange Ruige Weide 36. De raad der gemeénte
utrecht heeft een crediet verleend van 5000 voor eeae feestviering
in November. De concessie voor eene tweede waterleiding is te Amster
dam geweigerd. Een moordaanslag op pvvus Couza is te Bucharest
mislukt.
Het bestnur der maatschappij voor geoctroijeerde gasberei
ding is gemind in het contract met de gemeente Gouda de
navolgende bepalingen op te nemen
Wanneer door eenigeriei omstandigheid een nieuw soort van
licht mogt worden uitgevonden of ontdekt, of reeds bestaande
zoodanig worden verbeterd, dat het tot verlichting der gemeente
zonde kunnen worden aangewend en cr alzoo eene goedkoo-
pere eo betere verlichting tot stand te brengen was, zal het
gemeentebestuur het regt hebben deze overeenkomst te doen
vervallen.
Het aanwezig zijn eener zoodanige omstandigheid zal worden
geacht te bestaan, wanneer iu een of meer steden van Neder
land, van gelijke of grooter bevolking dan deze stad, zoodanig
licht langer dan een jaar zal hebben gebrand of zi^n ingevoerd.
De overeenkomst zal in zoodanig geval ophouden te bestaan
op den eersten oc'nber nadat daarvan aan het bestuur der
maatschappij zal zijn kennis gegeven.
Wanneer echter het gemeentebestuur, na opzegging dezer
overeenkomst, voort mogt gaan de gemeente voor eigen reke
ning of door tusschenkomst van anderen te verlichten met de
soort van gas en op de wijze, als bij deze overeenkomst is
bepaaid, zal de maatschappij regt op schadevergoeding hebben,
welke zal worden beoordeeld door drie deskundigen, waarvan
door het gemeentebestuur en het bestnur der maatschappij elk
een zal worden benoemd, terwijl de benoeming van den derde
aan den heer kantonregter in dit kanton zal worden opgedragen.
En bij art. 20: dat de maatschappij, met de ingezetenen
overeenkomsten aangegaan hebbende voor de levering van gas,
geen booger prijs dan 15 o. per kubiek el zal mogen be
dingen.
Ingeval de verlenging, wordt aangenomen, zal het contract
moeten worden gewijzigd en kan de commissie zich vereenigen
met de wijzigingen in het hoofd en bij de artt. 1, 6, 8, 10,
15, 16, 20 en 30 van het nu bestaande contract, door het
bestuur der maatschappij* vroeger voorgesteld.
Ook met de in het eerste lid van art. 2 voorgestelde wij
ziging, als uit den aard der zaak voortvloeiende, vereenigt
de commissie zich; doch zij ziet geene noodzakelijkheid in de
vervanging der woorden „teil gebruike af" door „als regt van
opstal", in het tweede gedeelte van dit artikel voorkomende
en waarop het bestuur der maatschappij dan ook niet blijft
aandringen.
Art. 7 de maatschappij wil „regt van aanneming" vervan
gen door „verpligting tot"; hieromtrent geen advies.
De commissie vereenigt zich niet om, bij publieke aanbeste
ding, na afloop van het contract, bij gelijken prijs, aan de
maatschappij de voorkeur te geven.
Te Parijs is eene zeer buitengewone en hoogst belangrijke
ontdekking gedaan door een Hollander, Hooibrenck genaamd,
en wekt in de wetenschappelijke en landbouwkundige kringen
zeer veel belangstelling, terwijl het haar voorzeker in Engeland
niet aan de welverdiende aandacht zal ontbreken.
Hij neemt een touw ter lengte van 25 a 30 yards en maakt
dit vast aan een stuk stijve wollen franje van ongeveer 10
duim lang. Deze franje doopt hij luchtig in honig en sleept
haar dan in den bloeitijd twee of driemalen over het tarwe-,
rogge-, haver-, gersthnd enz. Het schijnt dat daardoor de
bloemstof der -mannelijke planten medegevoerd en naar de vrou-
weJijke planten overgebragt wordt, hetwelk eene aamnerkeDÏ^
vermeerdering der graanproduct ie ten gevolge beeft. Hier kan van
zijne bewerking slechts deze ruwe beschrijving gegeven worden,
omdat tot nog toe geene wetenschappelijke wedeieeling daar
omtrent openbaar is gemaakt. De proef is daarmede genomen,
te gelijker tijd met de gewone bewerking van den graanbouw,
op een bouwgrond van 300 acres, gelegen in de nabijheid van
Lpernay, ia Champagne, zijnde het eigendom der bekende wijn-
andelaars, de heeren Jacquesson. Laugs dien weg werden bij
vergelijking de navolgende hoeveelheden graan verkregen:
Naar het stelsel van Naar het"
Hooibrenck. gewone stelsel.
In liters. In kilogr. In liters, in kilogr.
Tarwe. 41.5 31 30.5 21
Bogge. 34.6 25.5 22.6 16
Gerst 40 24 28 16
Haver. 42 17 30 12.
Dc. keizer heeft de wijze van bewerking bezigtisrd en be
schouwt haar als zoo aanbevelenswaardig, dat h j <:en uitvindei
het kruis van het legioen van eer heefl geschonken. Op last
van Z. al. is aan eene commissie van mannen uit de hoogs
wetenschappelijke kringen opgedragen de zaak te onderzoeken,
en daaromtrent sen rapport uit te brengen.
Naai het 1 lijkt, heeft de hr. Hooibrenck ook ontdekt, dat
wanneer men de takken der vruchtboomen op eene zekere maat
naar omlaag buigt namelijk ongeveer met een hoek van
112VS over een omtrek van 400 graden in de sappen eeae
zeKere werking te weeg gebragt wordt, die eenQ aanmerkelijks
meerdere opbrengst van vruchten ton gevolge heeft. Met deze
ontdekking, die hij op de druiveuboonmu heett toegepast, zijn
m de wijngaarden der bovengenoemde heeren Jacqi essou proe
ven genomendie de meest verrassende resultaten hebben
opgeleverd.
De lir. Hooibrenck kan eindelijk, door eene wijziging in
zijn stelsel, eene aanmerkelijke vermeerdering in de productie
van gewassen te weeg brengen. Wat toeh de granen betreft,
zoo verzekert hij, dat de bovengenoemde resultaten, hoe ver
rassend ook, niet het maximum zijn van hetgeen hij tot stand
kan brengen, daar zijn stelsel nog meer voordeelen oplever,
wanneer het wordt toegepast op een middelmatigen oogst, dan
op een zoo overvloedigen oogst als de tegenwoordige. Over
het algemeen berekent hij de productie van zaad, vruchten en
gewassen met 50 pCt. te kunnen vermeerderen, zonder dat de
bewerking meerdere kosten zal vereisuhen. Wanneer dus de
berekening goed uitkomt, dan heeft die Hollander een groote
dienst aan de mem heid bewezen en zal hij daardoor eene
aanmerkelijke verandering in verschillende handelstakken doen
on tstaan.
Gouda, 17 September. Tarwe, Poolsche per 24">0 n. *6*
340, Zeeuwsche per mud 10. Bogge, Kor.ingsb. 7 it
7.50, Dantz. ƒ7 a 7.25, Zeeuwsche 7, nieuwe 6.80
a 7. Gerst 4 a 6. Boekweit, Fransche 180, N.-Brab.
225. Yoer-erwten 7.10 a 7.30.
De "Veemarkt met goeden aanvoer en vluggen handel, ook
in vette Schapen en Lammeren. Magere Varkens en Biggen
traag te verkoopen.
Aangevoerd 26 partijen Kaas, 19 a ƒ24. Goeboter 1.04
a 1.20. Weiboter 0.84 a 1.
Delft, 17 Sept. De prijzen der Granen heden zeer ge
drukt, alleen Haver eenigzius gezocht. Paardeboonen williger.
Tarwe 9.20 a 9.60. Bogge 6.70 a 7. Zomergerst
ƒ4.90 a 5.60. Korte Haver 4.20 a 4.90, lange 3.30
a 3.40. Paardeboonen 6 a 6.30. Witte Erwten 7.50
a 7.75.
Aan stads waag gewogen van 11—17 sept. 40/4, 733/8 en
69/16 Boter, te zamen 16810 n. S. Boter 54 a 60 het
vierde, 1.35 a 1.50 per n. (Bk
Ter markt 768 mud Aardappelen, 1.60 a 2.
Dordrecht, 17 Sept. Tarwe vond weinig begeerte, jar.
10 c., nieuwe 20 c. lager verkocht. Bij kleinen omzet bragt
puike jar. witte Zeeuwsche 9.70 a 9.90, mindere en ger.
8 70 a 9.50 op; nieuwe was vooral in de geringe soort
zeer slap eu van 8.50 a 9.60 te plaatsen. Bogge traag
te verkoopen, Overm. 5.80 a 6, Z. en VI. ƒ6.30 a 6.70,
vr. soorten zonder handel. Gerst in epn doen, doch schaarsch
ter veil, voor winterzakm. 4.20 a 5.50, gest. 5.70 be
steed, zomerzrkm. 4 40 a 5, gest. 5.20. Spelt als
voren, goede 3 a 3. 20, ger. 2 a 2.30. Haver, jar.
in!, 3 a 3.50, nieuwe 2.20 a 2.55, enkele klusjes 3
waardig, jar. dikke 3.20 a 3.80. Paardeboonen, nieuwe
20 c. lager 5.60 a 5.80, ger. 5 a 5.20, jar. tot 6.30
vergeefs geveild. Duiven-, witte en bruine Boonen zonder
koopers. Erwten onveranderd, goed kokende bl. 50, Mes-
tingsoorten 7 a 7.20. Boekweit niet begeerd, per 2100
