Uinncnlanh.
Gemengde Berigten,
Ingezonden.
Versla? omtrent den toestand van het Onder
wijs over het jaar 1861.
vraag van wie die bijeenroeping zal uitgaan. Dit kan alleen
geschieden door de daartoe bevoegde autoriteit, terwijl het
zeer twijfelachtig is of zulk eene autoriteit op dit oogenblik
in de hertogdommen bestaat. Wel bestaat er een gezag krach
tens het tructaat van 1852, maar dat tractaat wordt aldaar op
het oogenblik buiten werking gehouden, nu de hertogdommen
door vreemde tro ^en bezet zijn en het gezag des konings er
door vreemde mogendheden geschorst is.
Bij de commissie voor onderstand der ongelukkigen te
Sheffield en omliggende plaatsen is thans in het geheel ruim
19,000 ontvangen. Het getal der bij deze ramp omgekomen
of vermiste personen bedraagt op dit oogenblik zoover men kan
nagaan 241.
21 Maart. Eene dcpeche uit Kopenhagen van den 20a
des vends meldt het volgende: Het bombardement van Frede-
ricia heeft helen een aanvang genomen.
Ten 11 ure is het bombardement van het zuidelijk gedcw
der Duppeler schans geopend.
Parijs, 21 Maart. Terwijl de vijandelijkhedet op het oor-
logstocneel in ^lee-ijk-Holstein en aatlandeen steeds dreigen
der karakter aaunem- i, blijven hier aan de andere zijde de
geruchten omtrent het houden der veel besproken conferentie
nog altijd in omloop. Of het daartoe evenwel zal komen blijft
onzeker. Denem arken, zegt men, stemt in het houden der confe
rentie toe, mits de vijandelijkheden inmiddels worden voortgezet
en de onderhandelingen plaats hebben op de bekende grondsla
gen van 1851. Het blijft zelfs dan evenwel eene moeijelijk op
te lossen vraag, welke praetische resultaten uit de zaak kunnen
voortvloeijen.
De Moniteur meldt het volgende: Eenige dagbladen heb
ben berigt dat een nieuw complot tegen het leven des keizers
is ontdekt. l)i?'is van allen grond ontbloot.
De uitslag der verkiezing iv. het erste kiesdistrict der
hoofdstad is thans volledig bekend. De heer Carnot heeft 13554
stemmen bekomen en is dus gekozen. Verder zijn uitgebragt op
den heer Pinard 5979 en op den heer Laboulaye 704 stemmen.
De uitslag der verkiezing in het vijfde district is bekend,
met uitzondering van twee onder-kiesdistricten. De heer Gar-
nier Pages beeft tot dusverre bekomen 13185, de heer Lévy
53S1, de heer Bac 350 en Tolain 380 stemmen.
De heer Gamier Pages is in elk geval reeus gekozen.
Men verzekert dat de regering binnen weinige dagen eene
meer bepaalde houding zal aannemen ten aanzien der deen
sche kwestie. De napoleontisch'1 bladen hebben inmiddels tot
leus om zich gunstig voor Denemarken te betoonen en Zweden
aan te sporen het te hulp te komen.
Volgens de Italië heeft de generaal Montebello, opper
bevelhebber der fransche troepen te Rome, ten einde eene ver
dere herhaling te voorkomen van de vechtpartijen tusschen de
fransche en pauselijke soldaten, aanzoek gedaan om die troepen
gezamentlijk onder zijn com mandement te plaatsen. Dit is
door het hof van Rome ten eenenmale van de hand gewezen,
op grond dat daardoor eene inbreuk zou worden gemaakt op
het souvereir.e gezag van den Paus. Ten gevolge hiervan heeft,
volgens de Italië, de generaal den keizer verzocht hem uit
Rome terug te roepen, daar hij nu niet langer in staat is de
orde te Rome te handhaven.
Brussel, 20 Maart. Zonder dat de dag der terugkomst
van den koning positief bekeud is, acht men het waarschijnlijk, dat
Z. M. den 29 of 30n dezer maand hier zal terug zijn. Terwijl
de fransche bladen beweren, dat de koDing naar Parijs komt,
verwachten de oostenrijksche bladen hem te Weenen. Men meent
echter met zekerheid te weten, dat noch de Par ij zen aars, noch
de Weeners koning Leopold zullen zien. In het algemeen be
twijfelt men het hier sterk, of er iets waar is van al hetgeen
buiienlandsche bladen verzekeren omtrent de opdragt van het
deensch-duitsche geschil aan de scheidsregteMijke uitspraak van
den koning der Belgen. Zooveel is zeker, dat Z. M. in Enge
land zeer geretireerd leeft en dat er geen reden bestaat om te
gelooven dat 's konings reis een staatkundig doel heeft.
"Weeneil, 20 Maart. Het bevestigt zich dat het prui-
siseh kabinet aan onderscheidene kleine duitsche hoven heeft
te kennen gegeven, dat Pruisen, bereid is ingeval de agitatie
in hunne staten tot eene revolutie komt, hen te helpen om die
te onderdrukken.
22 Maart. De Oest-Ztg. deelt mede, dat Oostenrijk en
Pruisen het voorstel tot het houden eener conferentie over de
deensche kwestie aannemen, zonder basis en zonder wapen
stilstand.
Iu de Gener. Corr. wordt gezegd, dat de turksche rege
ring strengere maatregelen neem., tot de surveillance der pool-
scbe uitgewekenen langs de turksch-russisi-öe grenzen. Aan de
poolsche uitgewekenen die bijeenkomsten hielden, heeft zij de
keus gelaten tusschen internering en Uitzetting.
Berlijn, 21 Maart. Als een bewijs van ommekeer in de
zienswijze der duitsche midden-staten wordt van verschillende
kanten medegedeeld, dat de koning van Saksen aan den koning
van Pruisen een eigenhandig schrijven heeft gerigt, hetwelk
overvloeit van vriendschappelijke verzekeringen en niet adders
kan worden uitgelegd dan in den zin van toenadering.
yVolgens de Oder Zeitang, heeft de minister van onder
wijs aan ai die leeraars van het Neusiettinsche gymnasium, die
bij de laatste verkiezingen niet voor den justitieraad Wagener
gestemd hebben, zijn misnoegen doen betuigen. Tevens is aan
de betrokken leeraars te verstaan gegeven, da* zij niet te re
kenen hebben op den voortduur van de welwillendheid, die zij
tot dusver van de zijde der regering ondervonden hebben.
Volgens berigten van hei oorlogstooneei, zij»: in den nacht
van den 18 op 20 dezer drie batter jen voor Fredericia opge
worpen. Een nachtelijke uitval van den vijand werd afgeslagen,
waarbij de onzen eeu officier en een soldaat verloren. Gisteren
ten 5V2 ure in deu morgen hebben de onzen het vuur op de
esting, de stad en het legerkamp der Denen geopend. Ons
geseuut trof zeer goed, zoodat in de stad op verscheidene pun
ten brand ontstond en vijandelijke; kanousen buiten gevecht
werden gesteld. Het vijandelijk vuur is niet hevig en rigt geen
schade aan. Slechts eeu oostenrijksch "oldaat werd gewond.
Het vuur wordt van on/e zijde voortgezet in tegenwoordigheid
van den kroonprins en audere vorstelijke personen.
De Staats-Anzeiger deelt de bekendmaking der deensche
regering mede van 15 febr. waarin de toezegging wordt gedaan
dal, in de deensche havens, de iii beslag genomen schepen van
die staten, welke wederkeerig de deensche schapen zullen vrij
laten, met den eersten april zullen worden vrij gegeven. Uit
aanmerking daarvan worden schikkingen gemaakt om de prui-
sische schepen, waarop in de deensche havens embargo was ge
legd, even als wederkeerig de deensche schepen die in pruisische
havens onder embargo liggen, vrij te doen uitvaren.
Uit Dantzig wordt gemeld, dat de Arcoua met 3 kanon-
neerbooten gisteren op nieuw in zee is gestoken om den vijand
op te zoeken. De deensche oorlogsbodems waren echter ver
trokken en de blokkade der acht pommersche havens is der
halve opgeheven.
Breslau, 21 Maart. Men verzekert, dat de commissie tot
regeling van de emancipatie der boeren in Polen, met den staats
secretaris Milutin aan het hoofd, uit Petersburg te Warschau
is aangekomen, zijnde onmiddellijk daarna de werkzaamheden
dier commissie aangevangen.
Het nationaal bestuur te Warschau heeft een acres naar de
europesche stateu uitgevaardigd, tot ondersteuning der pool
sche zaak.
Frankfort, 19 Maart. Gisteren heeft hier eene vergade
ring plaats gehad van gemediatiseerde vorsten, meerendeels ge
vestigd 111 zuidelijk Duitschland. Er waren 33 vertegenwoor
digers dier huizen aanwezig. Het plan bestaat om middelen
te beramen, ten einde een meer regtstreekselien invloed op den
staatkundigen gaug der zaken uit te oefenen.
Kopenhagen, 21 Maart. De Berlingske Tidende zegt,
dat de regering bet voorstel tot een wapenstilstand niet heeft
aangenomen, en dat zij evenmin kan besluiten tot de ontrui
ming van Duppel, als tot eeu status quo, met een wapenstil
stand tot grondslag.
Kolding, 21 Maart. Het bombardement van Fredericia is
gedurende den nacht eu heden over dag voortgezet. De ves
ting is bij voortduring op verscheidene plaatsen in brand ge
raakt. Volgens de bewering van desertrurs waren er gisteren
omstreeks 200 dooden en gewonden in de vesting. De geal
lieerden tellen sedert gisteren avond slechts 2 gekwetsten. Het
vuur des vijands heeft heden bijna geheel opgehouden.
Turijn, 21 Maart. Volgens berigten uit Venetie wordt
aldaar de keizer van Oostenrijk verwacht, die den 24sten eene
groote revue over de troepen te Verona zal houden, waarna#Z.
M. zich naar Miramar zal begeven, in verband met het ver
trek van den aartshertog Maximiliaan naar Mexico. Voorts
wordt van daar gemeld, dat er nog gestadig troepen aanko
men, inzonderheid kavallerie. In G'adore is een corps vrijwil
ligers uit Weenen aangekomen. De militaire toerustingen wordea
ook nog steeds voortgezet, vooral in Borgoforte en Polesina.
Ook is men bezig met dc werkzaamheden voor eene militaire
route tusschen Vicenza eu Bolzano.
Gouda, 21 Maart. Gisteren was het juist vijf en twin
tig jaar, dat dc heer J. L. Terwen zijne bijzondere school in
deze stad geopend had. Ofschoon die dag door hem zorgvuldig
verzwegen werd, was die echter niet uit het geheugen gewischt
van menigen belangstellenden vriend. De heeren M. Reuhi en
H. W. Kramers in het bijzonder wisten de aandacht er op te
vestigen en daar door werd er op eene onderwijzers-vergade
ring, geleid dcor den Schoolopziener eenparig besloten, dat men
door eene commissie de belangstelling der onderwijzers van het
T distriet aan den feestvierende zou gaan betuigen, terwijl
het den onderwijzers, en hulponderwijzers en anderen vrienden
vrij gelaten werd om zich aan die commissie aan te sluiten.
Ten een ure begaf zich de geachtte schoolopziener met verschei-
dene hoofd- en hulponderwijzers en vrienden van den heer
Terwen naar diens woning, waar het schooUocaal op eenvou
dige wijze feestelijk versierd was, en waarin des morgens reeds
door de leerlingen zijner school en door die van de° normaal
school blijde feest gevierd was. Op zijne zoo regt hartelijke
en degelijke wijze sprak de schoolopziener den feestvierende nit
naam van allen aan, vestigde een blik op die vijf en twintig
jaren, die onder lief en leed voor den feestvierende waren voorbij
gegaan, wees er met dankzegging op hoe menigeen, die nu
reeds zelf eene belangrijke betrekking bekleedde, door hem was
opgeleid, dankte hem voor het goede, dat hij op het gebied
van het onderwijs en ook van de wetenschap gedaan had, uitte
de hartelijkste wenschen voor het geluk van den feestvierende
en diens betrekkingen, en drukte het vurig verlangen van allen
uit, dat de school van den heer Terw. n, die zich in de ver-
loopen jaren altijd zno goed had staande gehouden, zich steeds
door degelijk onderwijs mogt onderscheiden en daardoor
dan ook voortdurend bloeijeu, terwijl er hulde gebragt werd
aan de belangloosheid die de heer Terwen zoo vaak 'betoond
had. als hij het goede bevorderen kon. De Schoolopziener
bood daarop uit naam van onderwijzers, hulponderwijzers, oud-
leerlii.gen, en leerlingen der normaalschool den jubilaris een
prachtigen spiegel tot een aandenken aan. Het hart van oen
heer ^Terweu was te vol, dan dal hij anders dan met een
h.anduruk en een kort woord danken kon voor de betoonde
belangstelling. Van wege de schoolcommissie der stad werd
ook hartelijke deelneming in dit feest betoond, daar de heeren
van Geunep en Peeters, die daartoe verkozen waren den feest
vierende kwamen begroeten en belangstelling betuigden in dezen
zoo gewigtigen dag.
liet outbrak buitendien niet aan treffende bewijzen van ge
negenheid; groot was het aantal leerlingen en vrienden, die
persoonlijk of schriftelijk hunne vreugde betuigden dat de
vriend en onderwijzer feest vierde; uit menige woning wap
perde de vlag en den ganschen dag heerschte de meest blijde
stemming in de woning van den jubilaris, die nog jaren lang
met zegen moge arbeiden in de betrekking, waarin hij zoo veel
nut geslicht heeft.
Door het ministe.:» van oorlog is bepaald, dat onderof
ficieren, die, door pogingen buiten hunne chefs oin, tot eene
burgerlijke betrekking benoemd worden, voortaan eerst hun
diensttijd geheel zullen moeten volbrengen, zoo zij niet de
bronzen medalje voor 12jarige dienst hebben en door het mi
nisterie van oorlog voor zoodanige betrekking zijn aanbevolen.
De heer de Brausv heeft heel aardig gezegd, dat nu een
maal dilettanten zich op het gebied derj diplomatie waagden,
hij zich ook geregligu vond daarop eens rond te dolen." Wij
laten daar of het rationeel is, om wanneer men anderen iets
ziet wagen, dit terstond na te volgen, en meend.n ook. dat de
bedaarde oppositie mannen van alle waaghalzerij afüeerig wa
ren. Maar wij danken den dilettant de Brauw voor de sciioone
greep, die den nieuwen min. van buit. zaken gelegenheid gif om
te bewijzen, dat hij iets meer is dan dilettant en twijfelen er
niet aan, or" het lid der kamer kan nu tevreden zijn, gelijk hij
ook geëindigd is met vdór de wet te stemmen. Of hij nu ook
heeft erkena, dat er iets waars gelegen was in de bewering van
den minister, dai het sluiten vaneen tractaat met eenen of ande
ren staat, de erkenning van dien staat in zich sluit, weten wij
niet, maar wel kan het uit zijne bedenking tegen liet wets-ontwerp
blijken, dat hij meer aan vormen dan aan den inhoud hecht en
dat het zijn vorm is om opposant quand même te wezen.
Goess. Ct.
'S Gravenhage, 22 Maart. Het berigt, heden te ée'n ure
alhier ontvangen, nopens den ziekte-toestand van Z. M den
koning van Wurtemberg, iuidt dat de nachten altijd zeer be-
naauwd zijn, dat de toestand dezelfde is en de krachten afnemen.
Men heeft hier berigt ontvangen, dat H. M. de koningin
te Stutgart door eene ligte ongesteldheid is aangetast geweest,
doch zich thans veei beter bevindt.
a m,d<M™ 189,286,47 en een halve eert meer OBge-
ZTkZ'I T'J i®63" Ia de spoorweg van Zovele
G^es KIeetTfe0^'!d- - P." kinderziekte heerscht sedert eenigen tijd te
ne° SsQ1Juen ooriogzuehtige! dan hun koning Te
scheDen 5„rTl men A™kr na te »o1?™ ia het bouwen van
daarmprl P '"f 'e.,rsch,llende machines. De Amerikanen bouwen
daarmede in eene week 60 vaartuigen, kotters, schooners en barken, d,e
k W..J a S "verlaten. Te Handel (kanton Helmond) is het
d« r "a t0' krankzinnigengesticht door brand vernield
en vi'et-n..l Iia^, maar bijna niets van de nevengebouwen, oogst
va-iatie en rei'-" j e kon'Dg van Griekenland gaat voor de
sneleu ero den 1 t°°r T P™see en Oostenrijkers
Idirrale hl I ,e' s,"Jk "let roove'> eu vernielen. Tegen de
De overle L houmgsbeigen zijn thans 21 processen aanhangig.
De overK.cn koning van Ue.jeren heeft i millioeu nagelaten. - «ari-
I'0'"1™ u°P if'z - Te hlee-.jk hebben 593
will8 sleehr ™°r he' behoud der deensche taal op de sciioiea, ter-
wijl slechts eeue stem daaitegeu was.
3it versing, door den minister openbaar gemaakt is het eer-
na de vrij ulgemeene invoering v.in de nieuwe wit, die
De aeensche regering geeft de hsooversche schepen vrij, waarop emba-go
was gelegd in de deensche havens. Te Stockholm hebben bij herhaling
«masten plaats. 11. zaturdag is te Apeldoorn een huis met inboedel
en twee geiten verbrand. Gedurende 1862 zijn in Engeland bij de
landmaat uitgedeeld zes duizend zweepslagen en bij ie zeemagt 31,692.
Onder Kouder kerk heerscht de typhus in hevige mate. In februarij
Dit
ste na de vrij ...pvu...... ««i-wnuj; «au ue nieuwe wat, aie
met primo Jaruanj 1861 in werking moest treden, en daar
door van belang om den invloed van die wet op verschillende
zaken te leeren kennen. Het voornaamste uit dit versla»-
willen wij aanstippen.
^ef scholen voor lager en meer uitgebreid lager on-
aerwijs was 3574, waaronder 1073 bijzondere*scholen van wel
ke laatste 106 subsidie genoten. Men kan dus moejel.jk zeg
gen, dat door de invoering dor nieuwe wet het bij/onder
onderwijs zoo verdrukt werd. lijn, i/3 v.,n alle scholen zijn
bijzondere scholen, en wil men meer scholen van dien aard
opngten, de weg d tartoe is gemakkelijk; jammer echter, dat
ecu partij iu den lande, de partij, die zich gaarne bj uitstek
de christelijke wil noemen, doch te dik verf het hoof.lgebod
des christen loms de liefde vergeet, zich niet ontziet, het open
baar onderwijs voortdurend te belasteren, en bij ligtgeloovi<ren
or minkuiidigen in minachting tracht te brongen.
Ook on Ier dc oude wet kan men zeggen,dat het aantal
sc.ioicn voldoende was, want in weerwil v, n de strengere be
palingen ten op/igte van het aantal scholen in iedere gemeente
?o!.eU Steele land slechts 35 scholen meer dan in
1860.
Het getal hoofdonderwijzers bedroeg 3121, dat der hulpon
derwijzers 224.S en dat der kweekelingen 2323.
Het ge' tl hulponderwijzers was vermeerderd met 123 en
dat der kweekelingen met 136.
Nu ]«»>i zal dir getal waarschijnlijk nog vermeerderd zijn
en de regering \erkt daartoe ingevolgd de wet ijverig mele
door de oprigring der 3 kweekscholen eu de instelling der
normaallessen in alle provinciën.
Het is evenwel te hopen, dat de mirkt vooreerst niet over
voerd wordt, want daardoor zonde h'1 belang van den onder
wijzersstand niet bevorderd worden. Nu reeds begint men veel
hulponderwijzers betrekkingen van ƒ350 ie zien, en neemt het
aantal roe dan zullen veel gemeen ter i len van Jen overvloed
gebruik m.tken, en de hulponderwij ers tracJeinenien vermin
deren. En is men eenmaal daartoe overgegain, dan zullen ook
de hoofdonderwijzers tr ieremeiiten bij vacaturen wei verminderd
worden. Het minimum van 400 toch dat de wet stelt, zou
een te grot te verzoeking zijn.
Heeft men nu nie: reeds meer dan 50 sollicitanten naar een
gewone dorpschool gehad
Htt getal schoolgaan :e kinderen op de openbare sdiolen was.
gemiddeld 372,693, en op de bijzondere scholen, S6,000; zoo
dat van de 1000 kinderen tusschen de 6 12 jaar 922 op de
schoollijsten voor kwamen.
Telt men nu hierbij de kinderen die door voortdurende on
gesteldheid of ligchaarasgebreken de scholen niet kunnen bezoe
ken, en zij, die huisonderwijs ontvangen, dan is het getal
kinderen in Nederland, die geen onderwijs ontvangen uiterst
gering; maar een andere vraag is het of het figureren alleen
op cie schoollijsten voldoende is; herhaaldelijk hoort uien klag-
ten over het slecht bezoeken der school, en de redenen daarvoor
zijn meestal van loealen aard; bepaalde onwil der ouders om
de kinderen ter school te sturen, komt bijna niet. voor, wel
weinig belangstelling in liet onderwijs. Het is dan ook een
vrij algemeene opmerking, dat betalende leerlingen meer gere
geld de school bezoeken dan de niet betalende, doch ook spoe
diger de school verlaten.
