Öinnenlanö.
Gemengde Berigten.
Ingezonden.
Trichinen-ziekte
tiering van liet bedrag der leening, door Denemarken in
1803 gesloten, die gebeei voor rekening van Deuernarken blijft.
De oorlogskosten worden arm de geallieerden door de hertog
dommen gerestitueerd. Na de onderteekening der vredespreii-
minairen vereeuigen de contracterende mogendheden zich tot
het sluiten van een definiliven vrede. De bezetting van Jut
land, op grond van het uti possidetis, duurt voort; zij zal
echter niet sterker zijn dan uit een zuiver militair oogpunt
noodig is. De verpleging der troepen, de iukwartiering en de
transportkosten komen ten laste van Jutland. Wat echter na
de bestrijding van die uitgaven uit de gewone opbrengsten van
dat gewest, overschiet, wordt bij de ontruiming terug gegeven.
Jutland draagt echter niet bij tot de soldij van de troepen en
de oorlogstoeiageu. De staatkundige en krijgsgevangenen wor
den ten spoedigste in vrijheid gesteld, de laatste op belofte,
dat zij gedurende dezen oorlog geen dienst meer zullen doen.
7 Aug. Men meldt uit eene goede bron, dat de rege
ring ld miliioen thai, vordert, ten einde schadeloos gesteld
te worden voor de oorlogskosten; wet betreft de oosteurjjksche
regering, deze verlangt slechts 10 miliioen thai., zoodat de
totale re-titutie, door Denemarken of de hertogdommen te
dragen, bedraagt 20 miliioen thaler.
Men begint meer eu meer tot de overtuiging te komen,
dat de minister von Bismarck de constituering der hertogdom
men ouder een eigen bestuur, zooveel mogelijk op de lange
baan zal schuiven, liet is zijn plan, zoo als men weet, om,
in vereeniging met Oostenrijk, eene voorloopige regering iu
die gewesten te benoemen, die deze dan m naam der beide
groote mogendheden besturen zal. Men zegt, dat de sleeswijk-
holsteinsche ridderschap die niet ongaarne zien zal, omdat zij
daarin een betereu waarborg voor hare privilegiën vindt dan
in de regering van den hertog van Augustenburg, die blijken j
genoeg heelt gegeven, dat hij zijn steun bij de volkspartij
zou zoeken.
8 Aug Het is nu uitgemaakt, dat de vredesonderhan
delingen niet hier, maar te Weenen plaats zullen* hebben,
daarentegen zal de successiekwestie hier behandeld wordeu.
Het deensche hof wenscht, zoo men zegt, dat ia de
staatsregeliug van SUeswijk-Holstein eene bepaling zal worden
opgenomen, volgen? welke het den souverein van dat land
niet geoorloofd zal zijn de kroon van een ander land aan te
nemen, ten einde in dier voege ie voorkomen dat eene te
Kopenhagen heerschende pafrtij, door het aanbieden der deen
sche kroon aan den hertog van Sleeswijk-Holstein ten kos
te der nu in Denemarken bestaande dynastie de voorma
lige deensche monarchie weder tracht te herstellen.
Gouda, 10 Aug. Bij Z. M. besluit van den 29 julij
1804, u°. 48, is aan den heer H. F. de Boek te Botterdam
concessie verleend tot oprigting der binnenl. hypotheekbank te
Botterdam.
Gelijktijdig met de groote tentoonstelling van voortbreng
selen van tuinbouw, die in het voorjaar van 1865 in 't palels
van volksvlijt te Amsterdam zai worden gehouden, is bepaald
een internationaal congres van kruidkundigen en beoefenaren j
van den tuinbouw, lot het organiseren van dit congres zijn, i
naar mcii verneemt, uitgenoodigd prof. F. A. W. Miquel, té
Utrecht, en dr. X. W. P. Bauwenhoff, te Botterdam.
Uit het voorloopig verslag betreffende het ontwerp tot
regeling van de pensioenen der protestantsche predikanten en
predikante weduwen, blijkt, dat door verscheidene leden in de
afdeel in gen op Terschiilende gronden bezwaren daartegen zijn
geopperd, doch dat de meerderheid, hoewel het gewigt van
sommige bedenkingen niet ontkennende, nogtans voor de re
geling der kerkelijke pensioenen bij de wet gestemd was.
De aig. Synode der nederl. berv. heeft, bij de voortzetting
Tan hare werkzaamheden, voornamelijk hare zittingen gewijd aan
de behandeling van het concept-regl. voor de benoeming van ouder
lingen en diakenen en de beroeping van predikanten tot uitvoering
van art. 25 van het algemeen regl., en zoodanig regl. vastgesteld,
om naar de provinciale kerkbesturen te worden verzonden, opdat
deze er hunne stem over uitbrengen.
De nedt -landseh. onderwijzers in de gymnastiek hebben te j
Botterdam eene algemeens vergauering geht uden, welker werk- I
zaamheden zijn afgeloopnn met het resultaat, dat zich eene vereen
iging van onderwijzers in de gymnastiek voor Nederland heeft ge
constitueerd. Deze vereeniging stelt zich ten doel de invoering van
een gelijkvormig onderwijs en beoefenen der gymnastiek; zij zal de
zamenstelling en verspreiding van leerboeken èn andere geschriften
over de gymn., bevorderen; ook is besloten tot eene uitreiking van
eereblijken wegens handelingen, die blijken dragen van te be-
hooren -.tot het doel, hetwelk de gymnastiek in morelen zin
beoogt en voortspruitende uit moed, kracht, zelfverloochening,
gehardheid, enz, bijv. redding hij brand, nit het water, enz.
Eenige weken geleden gaf de hoogleeraar Fruin een open
brief aan den heer Groen vau Prinsierer in het licht, waarin
de handelwijze der anti-revolutionaire partij in haren aard eu
strekking juist werd voorgesteld en deze op haren regten prijs
werd geschat. Het werd daarin voldingend bewezen, dat de
politieke moraliteit dier partij (zoo zij al bestond) ernstig ge-
eden had „oor het gebeurde bij de jongste verkiezingen? Het
liet zich denken, dat de heer Groen, indien hem eenige grond
van tegenspraak overbleef, het antwoord niet zoude schuldi-
blijven vooral daar de vruchtbaarheid van zijne pen sedert
Jare'' bekend is. Maar tot hiertoe wacht men te vergeefs Wel
heeft de heer Groen in een vliegend blaadje, tot het schrijven
waarvoor hij den tijd vinden kon, geschreven, dat hem den
tijd ontbrak om den heer hruin te antwoorden, maar hii heeft
geen uitzigt gegeven,, dat dit antwoord komen zal. Tegenover
de blinde ingenomenheid van sommigen met den lieer Groen
eu zijne theorien, tegen over den eerbied die zelf- zijne halve
volgelingen voor zijne uitsprakeu hebben, tegen over het geloof
aan zijne politieke onfeilbaarheid, dat niet het minst bi? den
heer Groei, zeiven bestaat, is het goed er cp te wijzen, dat
de heer Groen zwijgt op de bondige redenen vau den heer Fruin
Zwijgen kan Kracht, en langzaam antwoorden bedachtzaamheid
zijn, maar in sommige gevallen verraadt het een zwakheid en
tie* under gebrek aan argumenten.
De heer Groen heeft zich onlangs beklaagd, dat hij nu
sedert vijf-en-dertig jaren vruchteloos gepoogd heeft, om zich
door zijne landgenootea te doen verstaan en zijne beginselen
door hen te doen aannemen. Wij bewonderen niet alleen den
volhardenden moed van den prediker, die, schoon niet aange
hoord, immer voortgaat zijne stem te verheffen, maar ook zijne
zeldzame ingenomenheid met eigen begrippen, waaraan hij on
bezweken vasthoudt, schoon ze op den duur door de meerder
heid veroordeeld worden. Maar aan die bewondering paart
zich oo.v eene niet onnatuurlijke bevreemding, dat nooit bij
den heer Groen uc gedachte schijnt op te komen, dat de hem
veroordeelende meerderheid wel eens meer gelijk kon hebben
dan hij. Het ziet er waarlijk voor ons land maar droevig uit
indien slechts zoo enkelen in het bezit der waarheid zijn en
het aantal nog kleiner is, dat naar hen luistert. Maar daar
wij geen enkel spoor vinden van eenige schade, door het niet
luistereu naar den heer Groen te weeg gebragt, gelooven wij
dat de heer Groen gelukkig wezen zou, als hij de werkelijk
heid meer dan zijne theorien raadpleegde, eu dat de natie er
bij winnen zou, als hij zijne krachten aanwendde niet om haar
raet geweld naar zjn verouderd standpunt terug te dringen,
maar om met haar voort te streven op de baan, die zij hem*
in hare voortdurende ontwikkeling wijst.
Bij de weinige sympathie, die de rigting van den heer
Groen in ons land vindt, is het wel niet te verwonderen, dat
haar orgaan of organen zich zwak noemen. Zij zijn dat blijkeus
gemis aau uitwerking, blijkens den onver win lij ken afkeer, die
de meerderheid daarvan toont. Men raag het den zwakken
niet euvel duiden, als hij tracht door nulp van sterkeren eenig-
zins vooruit te komen, en het iaat zich begrijpen, dat het ge
voel van onmagt er toe leiden kan, om zich te vereenigeu met de
genen, die men anders ongaarne tot bondgeuooten nemen zou.
Maar de vraag rijst of het rationeel is om de kracht buiten
zich te zoeken en of niet allereerst moest worden onderzocht,
waaraan de zwakheid toe te schrijven is. Wie het onmogelijke
wil, verspilt zijne krachten en wordt ongeschikt zelfs /oor den
nederigen werkkring, waartoe hij besterad was. Zoo is het met
de historische rigting van onzen tijd, die, blind voor de lessen
der historie, het volk zou willen terugdringen, in klimmende
boeijen sluiten en eene glansrijke historie voor de toekomst
onmogelijk maken. Die rigting is niet alleen zwak, omdat zij
zich vergeefs tegen den magtigeren heeft uitgeput, maar bo
venal, omdat zij magteloos staat tegenover den alles-overwei-
digenden stroom van waarheid en licht. (Goess. Ct.)
Woerden, 9 Aug. Gisteren omstreeks 10 uur arriveerde
alhier het 3e bataillon van 4e reg*. infe. uit Gouda, hetwelk
op marsch was naar de legerplaats bij Milligen. Het was voor
het garnizoen een waren feestdag, aangezien des middags hh.
officieren van het 4e battaillon de officieren van het 3e batt.
uitgenoodigd hadden deel te nemen aan eenen feestmaaltijd,
welke hen ten huize van den heer Koerman werd aangeboden.
Wij noemen het een feestmaaltijd, want welken naam zal men
er anders aan kunnen geven, men behoefde naauwelijks een
blik in de daartoe sierlijk ingerigte zaal te werpen en men
was er ten volle van overtuigd. Treffend was het te zien,
hoe daar tusschen de officieren van tw ee battaillons van den oudsten
tot den jongsteu de meest opregte kameraadschap heerschte en
zoodoende blijken gaven bezield te zijn met die gevoelens, die
men zoo gaarne in een korps ziet niet alieen, maar die om
verschillende redenen zoo hoogst noodzakelijk zijn.
Eere den battaillons-kommandanten Hamming Scoepel en
Hoogeveen, die zoo ruimschoots steeds het hunne bijbrengen
om ilie gewenschte harmonie te bestendigen, en bij deze gele
genheid wederom de ondubbelzinnigste blijken gaven, van iu
den waren zin des woords, kameraad te zijii.
Na afloop van het diner vereenigde men zich voor de So
ciëteit, alwaar de rauzijk vau het regiment zich deed hooren,
en waar men nog eenige oogenblikken regt vrolijk bijeen
bleef, waarna een ieder zeer voldaan over dezen Mag zich ter
ruste begaf om deü volgenden dag wederom bij tijds op
marsch te gaan.
AmTTlOrStol, 5 Aug. Ten opzigte van den stand der
veldvruchten in dezen omtrek zijn er niet dan zeer gunstige
berigten mede te deelen.
De henuip, 11a de aardappelen het meest algemeen geteelde
gewas, staat welig en belooft een ruim en zwaar gewas. l)e
aardappelen leveren althans de vioege eeii ruim beschot. De
late staan welig te bloeijen en vertoonen schijn noch blijk van
de vroeger heerschende ziekte. De appel- en pereuboomen
staan rijkelijk beladen, schoon een regenvlaag daar voor zeer
welkom zou zijn.
Wat de zalm vangst betreft, deze is in de laatste week ook
vrij gunstig geweest, terwijl de prijzen door vermeerderde vraag
eenigzins gestegen zijn. Van zaturdag 30julij toten met heden
werden gevangen 393 waarvan ongeveer 3/t gedeelte zooge
naamde S*. Jucobs-zalmpjes; gemiddelde prijs 65 ets. voor de
laatste, 75 ets. voor de lc, beide per half ned. pond.
Gedurende het jaar 1863 zijn in de steenkolenmijnen van Groot-Brittanuie
907 menschen omgekomen. De keizer van Abyssinie heeft koningin
Victoria ten huwelijk gevraagd. De berigten betreffende den russischen
oogst zijn zeer gunstig. In 1863 is 200,000 poad Devente>--koek van Jaar
uitgevoerd. Iu Brazilië zijn uitgestrekte steenkolenbeddingen ontdekt.
Een Osuabrucker heeft zich doodgezopen aan 9 flesschen tug porter.
Nabij Chilworth is een kruidmolen gesprongen. Een opstand is uit
gebroken onder de Arabieren bij Bagdad De Engcl&chen moeten versche
troepen naar Nieuw-Zeeland zenden. In Griekenland is een nieuw minis
terie gevormd. De regering van Chili koopt te Londeu oorlogschepen,
kanonnen en ammunitie. Op de kermis te Middelburg zijn twee kramen
door brand vernield en twee zwaar beschadigd. De hertogdommen zullen
het gelag betalen. De koning van Napels begint er aan te denken
om Rome te verlaten. Spanje en Peru zullen weldra in schikking komen.
In de maand Julij hebben te Parijs 129 faillissementen plaats gehad.
De Suez-kanaalmaatschappij zal spoedig even voordeelig worden als de
arasterd. doorgravings-maatsciiappij. Men wil uit Coblents een directe
spoorweg aanleggen naar Brussel. Voor de toekomst-armee vau Slees-
wijk-Holstein ziju 60( 0 volledige uniformen gereed. I it China zijn
gedurende de maand Mei ruim 600 duizend balen katoen verzonden naar
Engeland. Alexander Jau I speelt te Bucharest hartig den despoot.
In Indie zijn nabij Bombay door een spoorweg-ongeluk 16 personen
gedood en 30 gekwetst. De stad Delft leent 115 duizend gulden ten
behoeve der nieuwe instellingen van onderwijs. In 1863 hebben de
mijnen van Groot-Brittannie ruim 29 miliioen ponden sterling aan ver
schillende delfstoffen opgeleverd, die na de bewerking eene gebruikswaarde
verkregen van 480 miliioen gulden. Op den spoorweg tusschen Bris
tol eu Exeter, waar voor weinige dagen een trein uit het spoor liep is
een passagierstrein in geweldige botsing gekomen met een goederentrein,
waardoor eenige wagens verbrijzeld en verscheidene reizigers gekwetst
werden. De voorstad van Orenburg in Rusland is door brand vermeld.
Drie duizend gezinnen van werklieden zijn daardoor van dak beroofd.
Op Madagascar is eeue omwenteling uitgebrokende koningin is op de
vlagt. Te ijpijkenisse is de korenmolen verbraud Nieuwe petroleum-
bronnen zijn op 700 voet diepte ontdekt nabij Bristol in den staat New-
York. Het handfclstractaat tusschen de pauselijke regering en Frankrijk
is geteekend.
Overwaardig om door ieder gelezen te worden is een opstel
voorkomende in het maandwerk //Schat der gezondheid" n°. 6
dezes jaars.
Ik acht de kennis van hetgeen daarin behandeld wordt var.
too veel belang voor de algemeene gezondheid, dat ik cr een
uittreksel vau aanbied met het doel om het voornaamste van
den inhoud nog algemerner brkend te maken, overtuigd als ik
ben, dat ieder er partij van trekken kan, vooral in deze omstreken.
Spiraalvormige haarworm is de lange naam van eene slechts
door vergrootglazen zigtbare en niettemin geweldige ziekte-oor-
taak. Deze haarworm die wij beneden wel iets nader zullen
leeren kennen, kiest het vleesch van menschen en dieren tot
zijne ontwikkelingsplaats, onder welk bedrijf de levensgevaarlijke
ziekte wordt opgewekt die trichi\en-ziekte genoemd is, naar den
naam trichina spiralis die de worm in de wetenschap heeft ver
kregen en hierboven is vertaald.
Bij menschen ontstaat deze ziekte, door het gebiuik van vleesch,
hetwelk van een va;ken afkomstig is, dat aan gemelde ziekte
lijdt op het oogenblik dat het geslagt wordt, om later tot
voedsel te dienen.
Het is bekend dat het varken bij voorkeur aan de ziekte
lijdt, alhoewel zij bij ce vleesch vretende dieren wel oorspron
kelijk te huis mag genoemd worden, omdat het gebleken is,
hoe het vieesch waarin zich de wormen bevinden, raauw of
ongaar genuttigd moet worden om de ziekte over te planten.
Van welke bcteekenis deze bijzonderheid is zal ieder die ver
wonderd vraagt, wie eet er dan raauw varkensrleesch? beant
woord vinden in de daadzaak dat het eten van raauw vleesch
zelfs wat het varkens vleesch aangaat, zoo zeldzaam niet is. Men
herinnere zich de grasm.iaijers vroeger, die van over onze oos-
ter grenzen jaarlijks met hunnen voorraad ham of virkensvleesch
tot ons kwamen; vele niet onsmakelijk 1 worsten bevatten -aauw
vleesch; hoe vele raauwe hammen worden er niet gebruikt? De
kok, de keukenmeid, de slagter en menig snoeplustige proeft
wel eens, neemt er een hapje van, zegt de schrijver, om hetzij,
deze uit kwade gewoonte, gene om te oordeelen of het gehakt
dat in de darmen (nl. iu varkens of runderdarmen) gestopt zal
worden,smakelijk zij. Kortom het gebeurt dikwijls dat raauw
varkeus vleesch in het spijskanaal van den mensch komt, eu
ware dit herkomstig vau een dier, hetwelk aan trichinen-ziekte
leedr, op het oogenblik dat. het geslagt werd, gelijk boven reeds
gezegd is, dan zou de gebruiker zeker aan dezelfde ziekte
ziek worden, levensgevaarlijk iijde».
Het is hier minder noodig om de vraag op te lossen hoe
het varken aan die haarwormen, en bj gevolg aan die ziekte
komt; ook het leven van wormen waaronder er zijn d;e in het
darmkanaal van het eene dier eene andere gedaante aannemen
als die zij bezaten, toen zij iu het in ge a and vin een ander
dier woonden, maakt de beantwoording de/er vr-igen te inge
wikkeld voor miju bestek; genoeg zij het aan e haien, dat de
spiraalvormige haarworm het eerst in een mau-ljk werd opge
merkt, zonder dat men wist dut zij het was, als nog opgeslo
ten zijnde iu een klein wit ligchaampje; daar moeiten eenige
jaren verloopen om aan den dag te brengen dat in dat iig-
cliaampje een wormpje was verborgen dat haarfijn en spira&ls
geivijs opgerold hetze!file was als ue beken-le tri hiui spiralis,
ter geringe grootte van één ned. streep Vervolgens vond men
haar doch twijfelachtig bij meerdere dieren-, twijfelachtig dewijl
er nog eene soort trichina afjhiis genoemd, bes'uat.
De schrijver van het ops,tl vermeldt verder dat de dieren,
welken opzettelijk de spiraalvormige haarworm ter proefneming
werd ingegeven, allen trichinen-ziekte kregen eu stierven;
get-fo op hoe een duitsch geleerde het o dar/.^ek op deze wor
men ingesteld, en aangetoond heeft dat .ij vau mond en spijs
kanaal zijn voorzien, dat er minnelijke eu vrouwelijke voor
werpen ouder haar zijn; dat het vrouweljke zeer vruchtbaar
is, en daarin talrijke eijeren zijn gevonden niet alleen, maar
dat de moeder niet minder dan 201) jongeu tegelijk voortbrengt,
hetgeen zij binnen korten tijd verseliei-iene m ilen herhaalt!
Dit nu heett plaats in liet voe ling^kan l il van e.i mensch
wanneer hij vleesch met levende trichinen bezet, heeft ogenomen.
Tot heden toe i iiet varkeus vleesch de drager der trichinen
geweest. Het varken toch alles behalve kieskeurig op zjn diner,
ook niet op de plaats waar het eet, zal wel me.rigm.ul in de
gelegenheid ziju, ora allerlei met zijn voedsel op le nemen; ja
men kan gerustelijk aannemen dat het den haarworm zelfs in
de uitwerpselen van zieken kan aantreffen vooral in landen
waar het vrijeiijk zonder op/.igt kan rondloopen.
Dit alleen kan het varken reeds meer in de gelegenheid
stellen trichinen-ziekte op te doen dan andere dieren; of heeft
bet varken buitengewonen aanleg, meerdere vcorbeschiktheid om
de ontwikkeliug der trichinen iu zijne spiereii te begunstigen?
De wete.ischap zal weliigt hieromtrent het nog te vragene, later
wel aar. den dag brengen; thans moeten wij ens tevreden
stellen met de kennis, dat de, in de spijshuis geraakie haar
wormen tegelijk met raauw varkensvleesch, daarin naaki of
in witte ligchaampjes ais in kokertjes besloten, aanwezig waren,
weike wormen na hare opname de grootte vau 3 4 strepen
verkrijgende, schrikbarend voorttelen en dan, hoewel om der-
zelver haarfijnheid en doorschijnendheid nog zeer moeijelijk
waar te nemen, niettemin de zeer hevige bovengenoem le
ziekte veroorzaken.- want de jonge dieren, het voortbrengsel
dier teling, dringen door de wanden der darmbuis naar de
plaats hunner bestemming, het vleesch, (en gelijk ik bijNijsten lees)
naar de oppervlakkigst gelegen, op de huid des ligchaams
volgende spierlagen.
Men kan begrijpen in welk eene wanorde de dierlijke huis
houding door dit bedrijf gestort wordt. De wormen rusten
niet eer, om zoo te spreken, dan nadat zij op de plaats hunner
bestemming aangeland zijn om aldaar met een schaal, kokertje
of kapsel, te worden omhuld.
Deze schaal bestaat uit eene kalk of krijtachtige stof en
ziet er uit als een zandkorreltje. De wormen zijn daarin ak
de kiem in den graankorrel, als het ei in den dop wachtende
op de gelegenheid om dezelfde levensrol te beginnen, die
hunne ouders hebben afgespeeld. (Slot in eet: volgend nommer),
