OinncnLtinï».
Gemengde Berigten.
Ingezonden.
Trichinen-ziekte.
Schoolgeld-heffing.
Vergadering van den Gemeenteraad.
Burgerlijke Stand.
Frankfort, 14 Aug. De ministeriele crisis in Beijeren
is nog met ten einde. Volgens een der augsburgsche bladen
is de= aftreding van den heer Mulzer minister van justitie,
alleen toe te schrijven aan de pogingen der clericalen, die
zich op hem wilden wreken, omdat hij geweigerd heeft het
bekende werk van Renan: het Leven van Jezus, in Beijeren
te verbieden
Gouda, 17 Aug. Op de heden gehouden groote kaas
markt zijn aangevoerd 222 wagens de prijs naar kwaliteit
van 22 tot 29.
De Botterdamsche Diergaarde heeft o. a. ten geschenke
ontvangen twree steenuilen van den b Jer J. B. Peeters Ja. alhier.
De officier van gezondheid der tweede klasse bij de zee-
magt P. J. van Leent thans non-act.ef wordt met 1 september
a. s. geplaatst op Zijner ilajesteits wachtschip te Willemsoord.
Een der voornaamste schoolat-toriteiten nit het noorden
onzes rijks, heeft onlangs den wensca kenbaar gemaakt, om het
buitengewoon groot aantal onderwijzers-kweekelingeu, dat zich
in alle oorden des lands aan rijks-kweekscholen, no'maal- en
hulpnormaalscholen, op ontzettende wijze vermenigvuldigt, niet
no? meer te vergrooten; daar he, zóó voortgaande niet veel
jaren meer zal duren, of het land wordt overstroomd met een
legio onderwijzers, die, elkander a.s 't ware zullen verdringen
eu bij den overvloed van exemplaren zich nog gelukkig zullen
mogen achten, wanneer zij eeue retrekking met de geringste
door de wet bepaalde bezoldiging bekomen mogen.
De onder kan-lel ii.gen oier den defin1 ieven vrede zullen eerst 20 Aug.
te Weeuen aan vanger!Er bestaat dan ter oprigting eener maatschap,
pij tot bet dooden van tijgers in indie. De keizerlijke regering in
Mexico lal ook een Mamteur uitgever. De Denen roepen de dienst-
pligtigen van ht t volgende jaar reeds nu op. Ministeriele crisis in
Beijtren.Tc Belfast in Ierland Ebben verregaande ongeregeldheden
plaats graad, o. a. de vernieling van en nonnenklooster, het inslaan van
gbiz n enz.De N'. Amerikanen eisefceo de uitlevering van kapt. Sem-
mes van de Alabama. Te Leuven rijn 2öü antografische stembriefjes,
die de wet ni-.t erkent, in de bus gevonden met de namen der klerikale
kandidaten Napoleon zal Leopold te Ostende een contra-visite maken.
ln N.lirahaud klaagt men over de vissen -- Te Venray in Limburg is
tene woning met schuur cu stal verarand. Een elfjarige israelitische
scboenuiaktrs-oiirren is te Rome naar een klooster ontvoerd. Te Parijs
is een loncelmg gestikt aan een levend vischje, dat hij voor 10 fr. zoude
doorslikken. De deeusebc gezant is uit Londen teruggeroepen. Acht
Russen hebben te Parijs gedineerd voo~ 45,000 fr. ie Falmay in het
depart. Cot., dor zijn 72 huizen cn schuren verbarnd ter waarde van
ruim 500,000 frs Men klaagt te Zutphen over den toenemenden om
loop van vreemd geld. OpWValcheren hebben 900 kinderen zending»-
fetst gespeeld a la W ullhczeu. Het tractement van den beul te Turijn
is "met 3U0 frs. verhoogd en in Sardii ie zijn twee bulpen benoemd.
De oogst is in Hongarije dit jaar bntengewoon gunstig. Nabij Har-
linnen is een ticehelwerk gedeeltelijk vermand. Coufucius was timmerman,
Mohammed ezeldrijver, Mehemcd All brrbier, de keizer van Marokko lom
bardhouder, de man van Christina van Spanje koffijbuisjongtn. Bij
olverbampton is een goederentrein it botsing gekomen met een passa-
eierstrein tn eenige personen gekwetst. Te Lzbridge (12 a 13 mijlen
van Londen) ziju "door ten geweldigen brand tien gebouwen met graan en
hooi vernield. De prins van W allis heeft te Islington den eersten ezel-
priis behaald. ln de nabijheid van Petersburg is eene suikerfabriek
vai den baion Stieglitz door brand vernield. Den 15n Augustus is de
spoorweglijn tot directe verbinding van Parijs en Madrid ingewijd.
Garibaldi heeft zijn ontslag genomen al grootmeester van bet groot oosten
van Palermo. Te Dalzig in Posen zjn 24 woonhuizen met stallen en
se buren verbrand. In liankrijk zal v .ortaan op de openbare inrigtingen
de photographic kosteloos worden ouderwezen even als bet bandteekeneu.
In Overijssel worden de stieren tot zeer hooge prijzen opgekocht en ver
zonden om den veestapel in Duitscbland te veredelen.
(Slot van n°. 247.)
Haarwormen zijn met goede vergrootglazen te ontdekken.
Het spreekt van zelf dat men van eene zoo bijzondere be
zigheid de handeling moet bezitten. Tet is van kok en keu
kenmeid wat veel gevergd dat zij er gezichtkundige werktui
gen op nahouden om het vleesch in de keuken op trichinen
te onderzoeken. Het is trouwens niet te min waar, dat het
onderzoek van varkensvleeseh met het oog op haarwormen een
gewigtig punt van zorg wordt voor ben die zich met de be
langen der algemeene gezondheid belast zien, het kan dus in
eene gemeente niet overbodig genoemd werden om het vleesch,
bijzonder het varkensvleeseh dat als slarhtv leesch ten gebruike
voorkomt aan eene wetenschappelijke keuring te onderwerpen,
alvorens het verkocht worde, opdat bij het gebruik van var
kensvleeseh oorzaak en vrees voor tricHineu-ziekte zouden
afgewend worden. Het gerookte varkensvleeseh dat van buiten
's lands wordt aangebragt, mag van dit onderzoek niet uit
gesloten worden.
In Amsterdam is daarin reeds voorzien.
Wilt gij lezer een benaderend beeld van trichinen ziekte?
Bekwame geneesheeren, toen ze nog niets van trichinen-
ziekte konden weten, moesten zich meermalen, wegens haren
aard vergissen, immers kwamen hare verschijnselen met die
van andere ziekten overeen. Men zag algemeene ligchamelijke
afmatting, onrust, slapeloosheid, zwelling van 't gelaat, rondom
de oogen het meestpijnen in de ledematen met jichtige of
rheumatische overeenkomende; weerzin in spijzen, verstoppin
gen, diarrhoeëu, koorts, hoofdpijnen, darmpijnen, krampen, ver
schijnselen als of er vergiftiging had plaats gehad, longont
steking van zenuw-rotachtigen aard met doodelijken afloop;
waterzucht; waarlijk een reusachtig zamenweefsel van ziekte
verschijnselen uit eene naauwelijks zigtbare oorzaak! Een uiterst
klein wormpje verwekt immers die smartelijke stoet van mar
telingen die dikwijls slechts met den dood des lijders eindigen,
voordat de onruststoker op zijne plaats is aangekomen, om
zich in te kokeren.
Dit inkokeren schijnt voor den worm de pause te zijn in het
drama dat hij opvoert en voor den lijder, het einde er van;
want indien de zieke het tot dit tijdperk heeft kunnen uithou
den dan begint gewoonlijk zijne herstelling. .Daarom raag men
aannemen dat de ingekokerde toestand der haarwormen een
neutrale is.
In lijken, van aan deze ziekte gestorvenen, vindt men dan ook
steeds veel levende en weinig ot geeue ingekokerde wormen. Na
dit gelezen te hebben, volgt de natuurlijke vraag, hoe kan men
zich van zulk eene plaag verlossen; hoe kan men die afweeren?
De schrijver in de schatkamer zegt: geneesmiddelen zijn tegen
deze ziekte nog niet bekend. De ondervinding beeft voorbe
hoedmiddelen aan de hand gedaan; hij deelt nede, dat, wan
neer er na het gebruik van ziek varkensvee>ch braken en
doorloop ontstond, dit een meer gunstiger afloop aan de ziekte
verzekerde; dat de kookhitte eenigen tijd voortgezet, alsmede
het door en door gaarbraden de wormen doodtdat goed in
zouten en rooken, rookeu namelijk in den heeten rook, even
zeer den dood voor de wormen bereid, en bij gevolg onscha
delijk maakt.
Als voorbehoedmiddel is dit nog iets, iedereen kan hieruit
het gevolg trekken, hoedanig het te gebruiken varkensvleeseh
vooraf zal moeten behandeld worden, zij het ook niet van
ziekte verdacht, terwijl in allen gevalle, braken en doorloop
verwekken, bijaldien men na liet gebruik van varkeusvleesch
mogt ziek worden, ook wel tot de voorbehoedende of liever tot de
ziekte stoorende middelen mogen gerekend worden. I)us als
geneesmiddelen staan de braak- en (stevige) purgeermiddelen, de
laatste liefst uit de zekerwerkende zoute middelen, engelschzout
bijv., op den voorgrond; en hoewel er nog geene bijzondere
bekend zijn, zoo kunnen wij verwachten dat mettertijd wel
het een en ander daaromtrent zal bekend wordenimmers naar
dien het rooken zulk een vermogend trichinen-doodend middel
is, zullen die stoffen welke in den rook gevonden worden, dus
bepaaldelijk die welke het voortbrengsel van verbranding zijn
gelijk koolzuur, creosoot, koolwaterstof, azijn als de voornaamste,
wel eene proef waardig zijn, zoolang wij niets beter weten.
Die over dit onderwerp iets degelijks wil lezen, leze dr. D.
J. Coster's vertaling uit het hoogduitsch van R. Virchows beschrij
ving over de haarwormen bij C. v. d. Post te Utrecht. L.
Andermaal is in de lomervergadering der provinciale staten
van Zuid-Holland schoolgeld-heffing ter sprake gebragt en
weder is gebleken, dat de meerderheid der staten, in strijd
met den minister van binnenlandsche zaken het heffen van
schoolgeld niet verpligtend wil maken voor die gemeenten, die
ten behoeve van het onderwijs rijks- en provinciale subsidie
verzoeken, waarna ook met 32 tegen 15 stemmen werd aan
genomen het voorstel om een gemeente, waar geen schoolgeld
werd geheven, subsidie te verleenen. Een der hevigste bestrij
ders van het schoolgeld motiveerde zijn uit te brengen stem
o. a. door te zeggen:
„Wat de zaak zelve betreft, ik kan, nu. zij is ter sprake ge
bragt niet anders dan mijn vroeger geuite meening herhalen,
dat ik niets nadeeliger voor het onderwijs acht dan schoolgeld
heffing. Zoodra men deze als (conditio sine qua non) vast
hecht aan het verleenen van subsidie, is het noodzakelijk gevolg
daarvan, dat daar waar de heffing verpligtend is, inzonderheid
ten platten lande het vlijtig schoolgaan zal worden benadeeld
en dit acht ik zeer noodlottig."
Of ieder onderwijzer den geachten spreker dit zal toestemmen
ii te betwijfelen. Er zijn gemeenten in deze provincie waar
de schoolgeld-heffing heilzaam werkt, en juist het schoolver
zuim het ergste is onder de niet betalende leerlingen; in de
steden moge het anders zijn, op het platte land heerscht nog
vrij algemeen het denkbeeld dat wat niets kost ook weinig
waarde heeft, en daaruit volgt van zelf slordig schoolbezoek,
terwijl integendeel de betalende leerlingen prijs op het onder
wijs stellen en getrouwer de school bezoeken. Bekend met de
school in een aanzienlijke plattelands-gemeente, waar ongeveer
de helft der kinderen om niet gaat, terwijl de andere helft een
matig schoolgeld betaalt, volgen hier eenige opmerkingen
omtrent het schoolverzuim der betalende en niet betalende
leerlingen. In de hoogste klasse dier school vindt men meer
betalende dan niet betalende, terwijl er slechts 7 leerlingen
boven de 12 jaren zijn, waarvan slechts een niet betalende,
een bewijs dat het schoolgeld de ouders niet noodzaakt hun
kinderen vroeg van de school te nemen.
Des zaturdags morgens, een schooltijd, die vrij ongeregeld
bezocht wordt, zijn altijd in alle klassen naar evenredigheid
meer betalende dan niet betalende leerlingen ter school, hoe
wel de meesten te huis niets te verrigten hebben. Vroeger
verzuimden de niet betalende de school veel meer dan de beta
lende leerlingen, dit is nu evenwel niet meer zoo in het oog
loopend, daar bij het gemeente-bestuur besloten is om de ver
gunning van kosteloos schoo'gaan in te trekken, wanneer de
begunstigden zich aan schoolverzuim schuldig maken.
Dit heeft ten gevolge gehad, dat dit jaar 30 leerlingen die
vergunning hebben verloren; van die 30 zijn er 21 betalend
geworden, en deze behooren, nu zij betalen moeten onder de
getrouwste bezoekers der school. Ook in dit opzigt werkt dus
de schoolgeld-heffing heilzaam; zonder die heffing zoude men
geen middel hebben om de kindereu, tot het schoolbezoek te
noodzaken, en na de invoering van dien maatregel heeft men
gemiddeld 50 a 60 leerlingen meer school dan verleden jaar
om dezen tijd, hoewel- het getal leerlingen op de schooiiijsten
niet vermeerderd is.
Uit een gezin heeft men een betalend en een niet betalend kind
van nagenoeg deuzelfden ouderdomde betalende bezoekt de schooi
getrouw, en verzuimt nooit, de niet betalende verzuimt meestal 2
schooltijden per week Zied* ir eenige feiten, die toonen dat school
geld-heffing in plaats van voor het onderwijs noodlottig te zijn,
op sommige plaatsen heilzaam kan werken. Door het heffen
van schoolgeld heeft men bovendien een middel om de niet
betalende leerlingen wegens schoolverzuim van de school te
verwijderen, dan staat hun altijd de gelegenheid nog open
om betalende ter school te komen, en behoeven zij niet
geheel van onderwijs verstoken te ziju. Wil men alom koste
loos onderwijs, dan ook leerpligligheid, dan dwang, en daar
voor moge ons onderwijs bewaard blijven. Maar genoeg, nog
een kleine opmerking over de gehouden discussie, voorzeker
met belangstelling gevolgd door den heer Groen eu de anti
revolutionaire partij daar juist een der punten, die men veran
derd wil, ter spiake kwam. De uitkomst is voor die partij
niet bemoedigend; de bondgenooten van de stembus stonden
nu reeds bij de tegenpartij, en de minister van binnenlandsche
zaken wilde de schoolgeld-heffing verpligtend stelleu.
Was het dagblad nog niet zulke goede vrienden met de
anti-revolutionairen, dan voorzeker had het uu stof om in ellen-
lage artikelen over het monster-verbond tusschen liberalisme en
anti-revoiutie te schrijven en allerlei gissingen en veronderstel
lingen aan zijn lezers op te disschen. De heer Groen kan daaruit
reeds zien welke belooning hij te verwachten heeft. P.
Zitting van Dingsdag16 Augustus
Tegenwoordig zijn de hh. Viruly, Kemper, Prince, Braggaar, Reutinger, v.
Gennep, Buchner, Remij, Kist, van Straaten, Luijten, en later Droogleever
Voorzitter mr. J. I». A. de Grave.
De notulen van het verhandelde in de vergadering van 8 dezer wor
den goedgekeurd.
Voor notif. wordt aangenomen eene dispositie van den commiss. des ko-
nings, inhoudende verlof aan den burgemeester om tot 15 september a. s.
buiten de gemeente te verblijven.
Op een verzoek van W. Westbroek, terwijl hij beschikbaar stelt het
hnisje, in de nabijheid van de havensluis door hem, om niet, bewoond,
om bij voortduring in het genot te blijven van het hem toegelegde wacht
geld van f 50 als gewezen slnisknecht, wordt besloten het nemen vai.
eene beschikking uit te stellen tot dat de begrooting voor 1865 zal aan
de orde zijn en inmiddels B. en W. te magtigen bedoeld huisje, in het
openbaar te verkoopen, warop de goedkeuring van hh. ged. staten zal
worden aangevraagd.
De hr. Terbrugge geeft kennis zijne benoeming tot lid van het colle-
gie van regenten over het vereenigd Wees- en zElemoeseniershuis aan te
nemen. Notif.
De hr. N. IJzendoorn daarentegen voor zijne benoeming bedankende, zal
daarvan mededeeling worden gedaan aan regenten, ten einde op nieuw
een aanbeveling, ter vervulling, aan de raad in te leveren.
Aan de orde is het voorstel, om de tweede afdeeling van het gymna
sium op te heffen, en de lat. school te organiseren.
lil rover, voeren h?t woord de hh. Prince, de .Grave, Liiljkn Httnii.
Biu-uner eu Reutinger, (de hr. Droogleever komt burnetii, waareu tcniiar.E
«01 li besloten het gyinuasiam op te hellen, zoodra de rijks- hoogcr borat-r-
Z!l1 "ia opging' «1» «oneer gelijktijdig de lat. school bij her-
nieuwing zal worden in bet leven geroepen.
iliaus wordt in overweging genomen het voorstel van curatoren over
het gymnasium tot organisatie van de lat. school, houdende, wat het on
derwijs betreft, dit te doen bestaan in de htijtische en gneksehe talen
.at en gr. letterkunde, oude en nieuwe geschiedenis, oude en nienwe'
aardrijkskunde, gr. en rom. oudheidkunde, fabelleer, reken- meet- en stel-
tSndT daareUb0reE fransche, hoogdnitsche en engelsehe
Wat de docenten betreft, stellen zij voor.- een rector, op eene bezoldi
ging van 1600, en schadeloossielliug voor gemis vao vrije no.iin» eu
vergoeding van de personele belasting, wal de drie eerste gro 1-1 o^n be
treft; een conrector, op eene jaarwedde van f1400, een docent i i de reken
me,t- en stelkunst, tevens belast met hit onderwijs in de opzet, wm.de
talen. Aan dezen wenschen zij een tractement van f1400 te zit -1, -.J
B en W. vereenigen zich met de voorstellen, ma wijziging ,n zrovare'
van hetgeen, wat de inkomsten betreft, van den rector" aan wien rij
1400 met/ 400 daarenboven, zonder meer, voor hm.-buur weuschen toe
te leggen.
Do discussien geopend zijnde, wordt in de eerste plaats het woorl <re-
voerd door den heer Buelmer, d.e betoogt dat de omvang vin het onder
wijs op de lat. school te geven, veel te uitgebreid wordt voorgestel,1 dat
men zich moet bepalen, bij hetgeen de wit vord.-rt cu daa "niet boven
moet gaan. ZEd dit voorop zettende, geelt als zijne meen te ki uuen
dat de organisatie en net bepalen van tractemente-n mo t blijven uit-r
steld, tot dat bekendheid zij verkreg.n met het tijdstip op 't w]k\l,
herboren lat. school m werking kan komen. Wat het geven vim onder»ns
in de wiskunde betreft, op het thans nog bestaande gymnasium, waarin
door vertrek van den heer van Aken zal dienen voorzien te worden, be
strijdt ZEd. het voorstel van curatoren, om eene oproeping te doen ter
vervulling van die betrekking, achtende ZEd. het meer raadzaam een der
alhier in Gouda tot het geven van dat onderwijs bevoegd zijnde personen
daarmede voorloopig te belasten.
De heer Reutinger verzoekt te weten, op welk tijdstip, waarschijnlijK
de rijks hoogere burgerschool alhier in werking zal komen, waarop dé
voorzitter ea ook later de hetr \iruiij, als Luunue mecning te kennen
geven, dat zulks Diet vroeger dan Julij lb65 zijn zal
De heer Luijten oudersteunt hetgeeu door den heer Buchner is in het
midden gebragt, waarbij ZEd. tevens gewaagt van het uiteist gering aai.tal
leer! igen, hetwelk op de tweede aid. van het gijmuasium bij ket openen
van den nieuwen cursus zul overblijven.
De heer Prince spreekt in gelijken zin.
De hh. de Grave, Virulij en Reutinger mede het woord gevoerd heb
bende wordt het eerste gedeelte van het voorstel des heeren Buchner, om
de regeling van het ouderwijs, b.paling der docenten en jaarwedden op de
lat. school uit te stellen, tot het door hun aangegeven tijdstip, eenpari"
aangenomen. 5 r
Het tweede gedeelte van het voorstel des hn. Buchner, om curatoren
te magtigen het geven van onderwijs in de wiskundige' wetens happen
voorloopig op te dragen aan een bevoegd persoon in Gouda gevestigd
wordt bestreden door de hh. de Grave, Viruly cn Reuiii, welke vermen
nen, dat, welk gering aantal leerlingen ook "van het «mderwijs gebruik
moge maken, de gemeente zich jegens de ouders tot het verstrekkeu vlu
aliezins doelmatig onderwijs verbonden heeft, hetwelk, naar hunne ziens
wijze, niet bereikt wordt door hetgeeu de hr Buchner w< ht.
In anderen zin spreken vooreerst de voorsteller, die zijn d beeld ver
dedigd, benevens de hh Luijten Kemper en Prince, de hr. Reut in- r
motiveert in 't kort ziju gevoelen 0111 af te wijzen het g dane \oot-f,
waarna het instemming gebragt cn wordt aangenomen uiet b te^tn 5 .-tuu-
men, die der hh. de Grave, Viruly, Remij, Droogleever en iLatiiwr
Op voorstel van B en \Vwordt goedgevonden curatoren keunis te.
geven, dat het onderwijs in de holl. taal ea letterkunde, ::a het vertrek
van den heer Jorissen, zal dienen te worden op zich genomen, volgens hunne
instructien, door rector er» conrector.
Tot lid van de gezoudheids-commissie wordt benoemd de hr. Kist, en tot
curator over het gymnasium de hr. de Grave, beiden eenparig (zij zeiven
niet medestemmende).
B. en W. verlangen dat de raad zijn gevoelen kenbaar make, ten einde
daarvan, bij het opmaken der begrooting zon kunnen worden acht gi «In-
gen, of hij bereid is geldeu beschikbaar te stellen voor eene nieuw op
te rigten zwemschool; vele leden voeren hierover het woord, en nadat
de hr. Viruly had gezegd, dat de kosten minstens 15«'h»0zou.
beloopen, en, z. i. het gebruik der bestaande inrigting, nu t afzondering
van eenige uren voor het garnizoen, vrij moest worden gesteld van 1 *-
taling en de meer gegoeden, verlangen zij voor zich eene inrigting afzo.
lijk haar bij actiën, kunnen oprigten.
In stemming gebragt, verklaren 10 leden zich tegen bet oprigten van
eene nieuwe zwemschool en 3 de hh. Remij, de Grave eu Kist er voor
GOUPA.
Geboren. 12 Aug. Pieter, ouders P. Broekhuisen eu J. Schoonderwoerd.
Leonardus, ouders L. Steenwinkel en M. Heetman. 13. Adrian us
Nicolaas, onders J. A. van der Steur en P. van Wieringen. 14. Ane
ouders L. Rietveld en W. Ysselstijn. Maria Magdulena, ouders A.
Kwinkelenberg en A. M. Kruisheer. Johanna Maria, ouders P. j Koe-
maus en N. van der Maas. 15. Christiaan, ouders F. van Hofwegen
en M. Jongenecl.
Overledfn: 10 Aug. T. van Steinvoort, wed. K. Nieuwland, 61 j.
12. J. H. Jansen, 59 j. 13. W. Baane, 12 d. 15 S. Tom, 2 j m.
A. den Hertog, 20 w.
WOER DEN!
van 3 tot en met 11 Aug. 1S64.
Bevallen: G. Boekenoogen, geb. Romeijn, d. J. Kuijf, geb. van
Leeuwen, z.
Overleden-. Cornells Pennewaard, 5 j. 6 m. Hermanns Hamerslag, 13 ni.
