ötnnenlanö.
Gemengde Berigten.
Ingezonden.
Parijs, 2s F or. Zander dat daarvoor eene bepaalde reden
is a in te geven, word. hier heden veel gesproken over de zin
snede van de troonrede des keizers, waarbij gewag gemaakt
werd van de op handen zijnde terugkomst (Ie retour proehain)
van oaze troepen uit Home. Sommigen willen daaraan thans
de betcckeuis geven, dat het bezettiugscorps zal worden terug
geroepen nog vóór het verstrijken van den in de fransch-i'ali-
aansche conventie bepaalden termijn van twee jaren. Anderen,
die zoo iel- niet gaan, zien niettemin met de grootste belang
stelling de oplossing van het vraagstuk te gemoet. Zij beweren
ie weten, dat liet aanvankelijk bepaald was dat één derde der
troepen in september 1865, het tweede derde gedeelte in mei
1866 en htt overschot bij het verstrijken der bedoelde twee
jaren vertrekken zouden. Maar onze regering heeft dien termijn
gekozen om de pauselijke regering inmiddels de gelegenheid te
geven een eigen leger op te rigten, tot bescherming van hare
eigene veiligheiddaarom alléén is in de conventie bepaald,
dat de fransche troepen Home eerst na verloop van tweejaien
zullen hebben verlaten. De pauselijke regering nu, legt de
handen rustig in den schoot en laat, voor zoover de organi
satie vail haar leger aanbelangt, de raven zorgen. Indien zij
nu eens hij die lijdzame rol blijft volharden en geen pogingen
in het werk g l:efi te stellen om troepen aan te werven
wat zal onze regering din doen? Zal zij hare troepen dan toch
uit Home terugroepen en den paus zonder eenige bescherming
achterlaten tegen de insurrectionele beweging, die onvermijde
lijk losbarsten zal tegen het wereldlijk gezag van den paus en
ter gunste van de vereeniging met Italië? Men gelooft hier
op die vraag toestemmend te moeten antwoorden, omdat het
met aan te nemen is, dat ons gouvernement den pans een ter
mijn van twee jaren gesteld heeft om in zijne zelfverdediging
te voorzien, met de nevenbedoeling om dien termijn voor on-
bepaalden t.jd te verlengen, wanneer de pans niet op zelfver
dediging meent bedacht te moeten zijn. Het ligt, zoo verzekert
men, zeer stellig in de bedoeling, om de fransche troepen uit
Bome te doen terugkeeren binnen deu bij de conventie gestel
den termijn, en zuiks of de paus al dan niet van die twee
jaren gebruik heeft gemaakt om een eigen leger te vormen.
Burgerlijke Stand
Berigteu uit Neiv-York van 17 dezer melden: Generaal
Sherman is met zijne armee Branchville gepasseerd en heeft
Orangeburg ingenomen. Een gedeelte zijuer troepen is op het
eiland James, ter: zuiden van Charleston, aan land gezet. Al
daar heeft een gevecht plaats gehad, hetwelk geen beslissend
resultaat heeft opgeleverd. Een ander gedeelte zijner troepen is
begonnen met de operatie i aan de andere zijde der stad.
De minister van financiën heeft het sluiten eeuer nieuwe
leening van 600 miilioeneu dollars aanbevolen.
Andere berig'en verzekeren: Branchville is door de zuidelijken
ontruimd. Snma tu bevindt zich op twee mijlen ten westen
van Charleston. A olgeas mg andeie berigten zou die stad reeds
door de zuidelijken ontruimd zijn.
-De Economist, deu tegeuwoordigen staat der geldmarkt
beschouwenJr, komt daarbij tot de conclusie dat, ofschoon de
oorzaken tot eene verlaging van den geldkoers zich thans krach
tiger doen gelden en ofschoon het baukdiscouto nog lager schijnt
te zullen dalen, er evenwel geen duurzame lage geldkoers te
verwachten is.
Men heeft alhier e°ne talrijke meeting gehouden, om te
protesteren tegen het toenemend aantal klooster-instellingen hier
te lande. Het resultaat daarvan was eeue petitie aan het par
lement, strekkende tot eene onmiddellijke enquête in deze zaak.
Terwijl de beginselen van het vrij handel stelsel op het
vasteland van Europa al meer en meer ingang vinden, hebben
Eugelauds eigen zonen in de kolomen, waarvan honderddui
zenden in (iroot-Briltam ie opgegroeid zijn, van de hun toe
gekende regten van het zeif-governmer.t slechts gebruik gemaakt,
om zich van het moederland prolectionuistisch af te sluiten.
De Times leidt uit dit verschijnsel af, dat eene parlementsher-
vorming in Engeland, dat eene uitbreiding van het kiesregt
ten behoeve van de groote massa der arbeiders, zeer bedeuke-
lijke gevolgen zou hebben en wel eens tot het beschermend
handelstelsei terug zou kunnen voeren.
De Morning Post deelt mede, dat het getal der in Ier
land braak liggende gronden, in J563 3 ii 4 millioen morgen
bedragende, in het afgeloopen jaar met niet minder dan 58,000
morgen is vermeerderd. Voorwaar een zorgbarend verschijnsel,
omdat men vergeefs uitziet naar de roodige middelen om hierin
verbetering te brengen.
Brussel, 27 Febr. De kamer van afgevaardigden heeft
gisteren met 72 tegen 7 stemmen aangenomen het ontwerp van
wet tot regeling der parlementaire enquêtes ter zake van de
verificatie van geloofsbrieven. Op voorstel van den heer Boden-
bach is duirup de kamer tot 7 maart uiteen gegaan.
De centrale sectie, belast met het onderzoek van het wets
ontwerp tegen fraudes bij verkiezingen, houdt zich ernstig met
dien arbeid bezig.
Weauaa, 2ü February. Men verzekert, dat in de gisteren
hier ontvangen nota der pruisische regering, in zake de elve-
hertogdoiamen, wordt verworpen het voorstel der oostenrijksehe
regering, strekkende om tot aan de beslechting der kwestie van
de erf-oprolging het bestuur voorioopig op te dragen aan den
hertog van Augusteuburg. Voorts wordt in bedoelde nota be-
tooga, dal Pruisen de conitituering der hertogdommen moet
afhankelijk maken van zekere voorwaarden en voldoende scha
deloosstelling moet vordereü. Nadat men het eens zal geworden
zijn nopens de nader aangewezen vijf hoofdpunten, welke Oos-
teurijk's belangen niet kwetsen, kan Duitschland eischen, dat
men overga tot de beslechting der kwestie.
27 Icbr. De nota van Pruisen aan Oostenrijk loopt over
de volgende punten: 1°. het regt tot aanwerving van beman
ning voor de pruisische vloot: 2°. afstand van grondgebied
voor het kanaal tusschen de Noord- en Oostzee, hetwelk zal
aangelegd worden met twee versterkte mondingen, besterad tot
het binneuloopeu van pruisische oorlogschepen 3°. het bestuur
van Pruisen over de telegrafen en posierijeu in de hertogdom
men en 4°. de plaatsing van de armee der hertogdommen
ouder hevel van Pruisen, zonder dat het holsteinsch contingent
van de boudsarmee wordt afgescheiden.
Men verneemt dat een der leden van het huis der afge
vaardigden, de heer Skene, het voornemen heeft opgevat otn
een voorstel in te dienen tot vermindering der rente van de
staatsschuld.
Volgens berigt uit Belgrado, dd. 17 dezer jl„ is daar
en 111 een zeer wijden omtrek eene schier voorbeeldelooze hoe
veelheid sneeuw gevallen. Nabij Kragnjewatz is een dorp ouder
de sneeuw bedolven geraakt. Door tijdige hulp heeft men het
verlies van menscheuleveus weten te voorkomen. Men vreest,
dat die geduchte sneeuwmassa in het voorjaar, vooral bj plot-
selingen dooi, tot overstroomingen aanleiding zal geveu.
GOUDA, 1 Maart.
Naar wij vernemen zal aanstaanden vrijdag, des namiddags
ten een ure eene raadszitting gehouden worden, waarin het
voorstel van den heer kemper, betreffende de wijziging der or
ganisatie van het lager schoolwezen, zal in behandeling komen.
De tweede kamer heeft maandag hare werkzaamheden her
vat. De heer Fokker heeft zijne geloofsbrieven als lid ingezon
den en heeft, nadat die waren goedgekeurd, zitting genomen,
v elerlet wetsontwerpen en stukken zijn ingekomen, die meeren-
iteels reeds bekend zijn bovendien een ontwerp van wet op het
verleenen van concessien en een tot toezigt op liet gebruik van
stoomwerktuigen. Op voorstel van den heer van Bosse :s
voorlezing gedaan vau eene corre-pondentie door de huishou
delijke commissie met de regering gevoerd, houdende beden
kingen tegen het plan nopens het pajeis voor de stalen-generaal,
waarover die commissie niet is gehoord. De heer Wintgens
heeft verlof bekomen om den minister van binnenhindsche zaken
daarover te interpelleren.
In de zitting van de tweede kamer van dingsdag is be
paald dat de discussie over het kolonial batig slot zal plaats
hebben op vrijdag aanstaande. Daarna zijn aan de orde gesteld
de geneeskundige wetten.
Iu de provinciën Overijssel en Drenthe is, naar men ver
zekert, een plan op touw gezet tot het graven van een kanaal,
t welk het Steenwijherdiep, dat Steenwijk met de Zuiderzee in
gemeenschap brengt, vereenigen zal met de groote drentsche
hoofdvaart, en waardoor alzoo der scheepvaart uit het noorden
een gemakkelijke weg wordt bereid.
Maandag is aangaande den toestand van H. M. de ko
ningin-moeder uitgegeven het volgende bulletin „l)e dag van
gisteren was zeer onrustig en vermoeijend even als de laatste
nacht. Ten 9 ure 's morgens van tijd tot tijd wordt de adem
haling minder vermoeijend."
leu 4 ure in den namiddag is op nieuw een bulletin uitge
geven, luidende: „Zorgelijke toestand, met afwisselende verade
ming."
Het dingsdag morgen uitgegeven bulletin meldde: De
afgeloopen nacht werd even onrustig doorgebragt als de vorige
avond; de benaauwdheden herhalen zich veelvuldig, maar met
minder hevigheid.
Hoewel er sedert geen bulletin meer is uitgegeven, be
vindt zich II. M. de koningin-moeder steeds in bedenkelijken
toestand.
Boskoop, 28 Eebr. De kweekers hebben gisteren hunne
werkzaamheden weder kunnen hervatten. Tot genoegen van
alle booinkweekers, is de vorst en het barre weder geweken
om plaats te maken voor zachte lucht eu zonneschijn. Zeer veel
is er nog te verrigten en ofschoon dit wel ieder jaar het geval
is, wordt men echter ditmaal nog al opgehouden door het on
gunstige weder in den hiatsten tijd. Alles moet nu par force
geschieden. Het aflevereu van bestellingen (die volgens gerucht
nog al talrijk eu aanzienlijk zijn) alsmede het poten van jong
goed, zal nog menigen dag arbeilens vorderen.
Zoo ergens, dan is het hier, waar men alles in het werk stelt
om de kweekerijen tegen het voorjaar iu de beste orde te maken
en niet te verwouderen is het, dat in den zomer vooral
tijdens de rijpheid van eene heerlijke vruchtde aardbeziën
tal van vreemdelingen de kweekerijen komen bezoeken, en im
mer hoogst voldaan wederkeeren. De fraaije verzameling rozen
van de heeren M. Koster en zonen, hebben in het afgeloopen
jaar eene menigte bezoeken herwaarts uitgelokt.
Mogt spoedig de tijd eens daar zijn, waarop deze gemeente
werd verbonden aan eene spoorweglijnvoorzeker zouden de
bezoeken van vreemdelingen daardoor niet weinig worden ver
meerderd. Van daar dan ook dat de concessie-aauv» age van
mr. C. J. Amersfoordt zulk eene krachtige ondersteuning, zoo
van particuliere? als van het gemeente-bestuur mogt onder
vinden.
Op bet fransche budget komen de keizerlijke theaters met dc volgprule
subsidieu voor de opera 820,000 frs., het theatre francais 240,00(1 fis
de opera coraiquc 240,000 frs het theatre lvrique iUO,000 frs., het Odé-
on 100,000 frs. en het conservatoire 222,000 frs. De invoer van
katoen bedroeg in Engeland gedurende 1S64 7,070,035 entrs, iu 1863
5,968,122 entrs en iu 1862 4,678,333 cutrs. liet aantal lijders aan
de kinderpokken neemt fe Berlijn buitengewoon toe. iiet geheel be
drag der russische schuld is 813,605,403 zil*. roebels. Meu deukt in
Frankrijk ernstig aan de invoering van kosteloos onderwijs, dat 30 a 40
milhoeu zal kosten. De britsche regering zal hare vloot eu de troepen
in de japansehe wateren vermeerdereu. Of.olioon de katoenoogst in
Egypte niet medevalt, rekent men op twee millioen quintalen, d. i 88
millioen De stad Philadelphia is 8 febr. door een zwaren brand
geteisterd, waardoor ruim 50 huizen werden vernield en waarhij een aan
tal personen omkwamende brand ontstond ia een petrolcum-fabriek, de
brandende vloeistof van 3 a 4 duizend vaten stroomde door de straten.
De Brazilianen hebben bij de inname van Paysandu trouweloos en gru
welijk buis geboudeü. Pruisen wil vuh-trtki eene zeemogendheid wor
den eu daarvoor veel geld opofferen. De poolsche vlug telingen veroor
zaken iu Zwitserlaud veel bezwaar. Te Marseille is veile schatrijke
gierigaard vermoord, hij laat 4 millioen frs. na en toch onthield hij zich
dikwerf het noodige voed-'1 Een afgevaardigde te Brussel zegt van
keizer Max en Mexico. Indien deze kamer en het land sympathie behooreu
te betuigen, dan moet die g rigt worden aan het volk, dat ineu vuu zijue
nationaliteit heeft bcioofd tu niet aan den dwingeland, onverschillig of
hij clericaal of liberaal zij, die heden in de hand der geestelijkheid bijt,
van welke hij zich heelt bediend om deu troon te beklimmen. Toch
blijft hij een dwingeland. liet fransche budget van oorlog voor 1866
wijst geene verandering aan. Zondag nacht zijq te Parijs meer dan
duizend bals gehouden. NedtrlancUehe studenten hebben aanzienlijke
giften gezonden aan d familie Proudhon. De spoorweg van Zevenaar
naar Kleef zul gcopi nd worden 27 maart.
Mijnheer de Redacteur
Het regeringsverslng omtrent het lager onderwijs over 1S62
lezende, kwamen mij de volgende opmerkingpu voor den geest:
Mogt UEd. daarvoor ruimte beschikbaar hebben, dan worden
zij u ter plaatsing aangeboden.
Het getal scholen is in 1802 met 33 vermeerderd. Er ziju
34 openbare scholen en 20 gesubsidieerde bijzondere opgerigt,
21 niet gesubsidieerde bijzondere scholen opgeheven. Waar
schijnlijk zijn eenige dier bijzondere scholen in openbare of gesub
sidieerde veranderd; evenwel is het geen bewijs voor den bloei
van het bijzonder onderwijs, en al mogen hier en daar chris
telijke scholen verrijzen, of om juister te spreken, scholen
waar een dogma aan kinderen onderwezen wordt, dat voor
meer volwassenen niet duidelijk kan gemaakt worden en
uus ver boven het kinderlijk verstand gaat, het blijkt toch uit
deze statistiek, dat het nederlandsche volk niet zoo tegen het
openbaar onderwijs is ingenomen, als sommige redenaars in
cu buiten de kamer het zouden willen doen geioovenhier en
daar slechts moet de openbare lagere school met bijzondere
scholen concurreren, en wilde men uit die op zichzelf staande
feiten gevolgen trekken omtrent den afkeer des volks van de
godsdienstelooze scholen, zooals men de openbare scholen zelfs
in 's lands vergaderzaal durfde noemen, dau diende men volledig
bekend te zijn met den toestand van de openbare school en
vele andere zaken in die plaatsen waar de bijzondere school is
opgerigt. Zoover uit deze opgave blijkt heeft de heer Groen en
zijne volgers weinig kans om het volk voor de bijzondere school
in het strijdperk te doen treden, of alle gemeentebesturen moesten
het voorbeeld der hoofdstad willen volgen. Daar toch hebben
1955, zegge negentien honderd vijf en vijftig kinderen, te ver
geefs aanvrage gedaan cm op een der armenscholen te worden
toegelaten omdat er gebrek aan ruimte was, en in dit lot deelden
°ok 224 kinderen, die aanvrage ge laan hadden, om op de
tusschenscholen te worden toegelaten. Er moeten altijd no*
10 armscholen opgerigt worden, en de bestaande worden allen,
wat de gebouwen betreft, onder de rubriek slecht gebragt, zelfs
zijn er door de bevoegde magt vijf scholen afgekeurd; zie, zulk
een gemeentebestuur begrijpt zijn roeping. Welk prins zal die
schoone slaapster doen ontwaken, of is het de slaap des doods
Het gemeentebestuur is zelfs niet aristocratisch genoeg om te
denken„Het volk behoeft niets te kennen, z j werken, wij
zullen deuken, want ook* voor den burgerstand en de hoogere
standen wordt even erbarmelijk gezorgd. Van de 36 burger
scholen waren er slechts 3 opgerigt. Drie openbare burgerscholen
in een stad als AmsterdamIs het wonder, dat iu zulk een
stad de kanaal-maatschappij met tal vau bezwaren te worstelen
heeft? Alleen de toestand van het openbaar onderwijs is ge
noegzaam om den in 's lauds hoofdstad heerschenden geest te
doen kennen. En is er sedert 1862 beterschap te bespeuren?
De uitvoering der wet op het middelbaar onderwijs gaat daar
deuz.eifden slakkengang als de iurigtiug van het lag.r ou
derwijs.
Terwijl in vele andere steden reeds middelbare scholen met
een aantal leerlingen geopeud zijn, terwijl iu andere steden de
leeraren reeds benoemd zijn, en slechts op geschikte lokalen
gewacht wordt, zijn de amsterdamsche vaderen niet in vol
doend aantal opgekomen, toen het bespreken der regeling van
het middelbaar onderwijs aau de orde was gesteld. Is het won
der, dat in zulk een stad eeu hoogleeraar zijn betrekking neuerlegt
om directeur te worden van de middelbare school te Middel
burg?
Het getal onderwijzers is in 1862 toegenomen met 15 hoofd
onderwijzers, 112 hulponderwijzers en 409 kweekelingen, zoodat
het gebrek aan personeel in 1862 merkelijk is afgenomen; gaat
dit eenige jaren zoo voort, dan zal het gebrek door overvloed
vervangen worden, en het onderwijs z.il daarbij zeker niet
winnen. De gemeentebesturen toch gaan nu reeds zooveel
mogelijk op de tracteraenten der onderwijzers bezuinigen. Hulp
onderwijzers-betrekkingen van f 300 en 350 worden meerei»
meer algemeen, en ook hoofdonderwijzers-tracte.neuten zijn b j
voorkomende vacature reeds verminderd, daar men toch genoeg
sollicitanten kon verwachten. Daardoor gaat veel go«*Js van de
wet verloren; de karig bezoldigde onderwijzer toch, door gel
delijke zorgen gedrukt, kan zijn pligten niet naar ei--h vervullen.
Hij mist die opgeruimdheid, die hem bij zijn arbeid zoo nood
zakelijk is, en het onderwijs zal de wrange vruchten van die
karigheid plukken. Algemeen was in de verslagen der provin
ciale commissieu omtrent de najaars examens iu ISF'4 de klagt,
dat de aspirant-onderwijzers veel minder beschaafd waren dan
de aspirant-onderwijze»essen. Ais oorzaak van dit verschijnsel
werd opgegeven de stand, waaruit de onderwijzers over het al
gemeen voortkwamen en de omgeving, waarin zij voortdurend
gedwongen zijn te verkeeren. Zal dit kwaad niet voortdurend
door de slechte of te geringe bezoldigingen toenemen" Siel
de eischen hoog, zoo noodig nog hooger dan nu reeds ge-
maar dan ook traktementen die den onderwijzer in staat «lellen,
oube orgd te leven. Dan zullen jongelingen ook uit de meer
beschaafde standen der maatschappij zich am hel onderwas
wijden, en de klagt, dat aspirant-onderw ij/ers zich niet eens
beschaafd kunnen uitdrukken en zich door linksche l...n lel iu gen
kenbaar maken zal niet meer vernomen worden.
Maar reeds genoeg voor ditmaal. Vervolg hier na.
GOUDA
GebokeN: 24 Febr. Cornelia Aonetti Jacoba, ouJers 1'. Olree en J
M F. Bruwaan. Maria, ouders J. Schilling tn G. de Jong 25 Lena,
ouders H. de Gruijl eu M. Hopman. Cornelia, ouders G J van Waas
en M. van Dam. 26. Louisa Cornelia, ouders J C. Scheuk tn II Tirie
Cornel is, ouders J. J. van Velzenen C. Bakker Gcertruid i ouders
F. Kraanenveld en G. van Loon. 27. ADlhonetia, oudtrs A Bron eu
A. Verbij.
Overleden23 Febr. J. Horberegel, huisvr. van A B Polet, 60 j.
H. A. M Heimans, 3 w. P. J. L. Quant, 02 j 24 K. G van
Kersbergen, 26 d. S. M. Kooij, 21 j B II. Beam, r, 83 j 25.
S Janmaat, huisvr. van J. F. Roosenstraten, 64 j. A l van d r Kraats,
3 j. A. Puik, 24 j. M. van Vliet, 26 j. 26 K t l ibauus, 1
j. 7 in. A. Gersen, 50 j. 27 N. F. Tuinenburg, 1 j. 5 m
SCHOONHOVEN*.
Ingeschreven van 17 toren met <24 Ee'»r. 18G5.
Geboren: Cors, ouders C. van der Haar eu J. S Prijs. Hendrik
Jacobus Johannes, ouders T. van Aiktl eu H. P. de Hoog Headnka
Andriesia, ouders G. van den Bcrgh en J. Wormboudt. Hndrika Cor
nelia, ouders A C. van deu Bcrgh eu C. van deu Bergh Jansje,
ouders L. van Kassen eu J. Lommtrde. Dirk, ouders C L. Rond eu
D. Reiusburger.
Overleden: M. A Blauw, ruim 2 i. C Entjes, 11 w E M.t-
zier 9 w. C. Voormalen, 5 w.
