öinncnlanö.
Gejogde Berigtcii.
Ingezonden.
Burgerlijke Stand.
de keizer en de keizerin linn vertrek uit de hoofdstad eenige
dagen hebben uitgesteld. Dit geschiedt ten gevolge van eene
ongesteldheid vaif den kroonprins, die, naar men verneemt, door
de ioogeuaaaide n iodpokken is aangetast, \olgens een berigt,
voorkomende in de \niee, zal de keizer //binnen' zeer korten
tijd" de hoofdstad kunnen verlaten, hetgeen van gelijke betee-
kenis moet geacht worden met: de ongesteldheid des prinsen
heeft niet veel te beteekeuen. Toch sclignt die //ligte onge-
of misschien wel het „berigt" nopens die ongesteldheid
niet zonder indruk te zijn geweest op de beurs. Men maakt
dit op uit de daling der 3 pCts., want, zegt men, de speculanten
•/ijii van het/elfde gevoelen als de markies de Boissy, lid van
den -ena.it. namelijk dat er zekere gebeurtenissen zouden kunnen
plaats hebben, t< u gevolge waarvan het land in een zeer zon-
derlin. n toe-" a»d zou kunnen geraken Niets bevestigt gelukkig
Hat de ongesteldheid van den kroonprins van ernstiger aard
dreigt te zullen worden.
Ween en, 17 Julij. Het aanstaande kabinet, dat nog altijd
in de lucht zweeft, geeft even als de badreis van graaf Bel-
eredi steed- veel stof tot gesprekken, en talrijk zijn de gissingen
naar de redenen, welke den graaf er toe hebben geleid om juist
op reis te gaan op het oogenblik, dat hij zich bezig moest
houden met het zoeken zijner ambtgenooten, die gehouden zijn
wonderen te verrigun. Inmiddels blijft het oude ministerie
met de leiding der zaken belast, terwijl ook de rijksraad, in
dezen buiten gewonen en hoogst ineonstitutionelen toestand, de
wetgevende werkzaamheden voortzet. Men behoorde naar huis
te gaan, tot tijd eu wijle het nieuwe kab'net zou hebben plaats
genomen op tie zetels, die thans door ministers, die geen mi
nisters meer zijn, worden bezet.
he A ben tl post zegt liet volgende: Wat betreft de berig-
Uu iu de dagbladen, omtrent zekere aanbiedingen, reeds gerui
me» tijd geleden van de zijde der Engelsehen aan den minister
van financiën gedaan, aangaande de betaling der staatsschuld
aan de bank, zoo kan worden medegedeeld dat eene formele
aanbieding daartoe niet gedaan is, maar de zaak is een on
derwerp van bespreking geweest en er is een ontwerp van
b 'palingen opgemaakt, waarin o. a. de verpachting van een
at-monopolie tot een equivalent werd gemaakt; doch die
voorwaarden waren van zoodanigen aard dat de regering ze
niet kan aannemen.
\h .lulij. Aan de vaststelling der financiële wetten voor
I sb5 staat thans niets meer in den weg, daar men het heden
m de gemengde financiële commissie daaromtrent eens geworden is.
Berlijn, Is .lulij. DeStaats Anzeiger behelst het koninklijk
besluit, waarbij de door het ministerie opgemaakte staat van rijks
inkomsten en uitgaven over 1865 als rigtsnoèr voor het staats
beheer wordt gedecreteerd. Gelijktijdig wordt eene som van
r,00,000 thaler ter beschikking gesteld van den minister van
marine, ion einde hem in de gelegenheid te stellen zwaar ge-
yrhut van gegoten staal ten behoeve der vloot aan te schaffen,
h. M en.'.e hij <leu kouiug tegen het einde van het jaar rekening
t ii vi r o.; woording daaromtrent te doen. Deze besluiten zijn
eotlagtcekend van Karlsbad van den 5 julij 1865 en door al
de ministers geeontra-:gneerd.
Het rt gerin',r<b!:td lant op deze besluiten nog een rapport van
bot ministerie volgen, betreffende de huishouding van den staat.
GOUDA19 Julij.
Gi-ferrn waren ter verkiezing van 5 raadsleden ingekomen
307 stembillcften.
Bij de opening op heden is gebleken dat uitgebragt zijn op
den heer W. J. Fortuiju Droogleever, 310 stemmen, J. Reu-
linger, 236, W Brandt van Straaten, 224, J. J. Braggaar, 19*2,
K Kemper, 118, J. B. Peeters, 111, W. Bost Drost, 107,
G. van der Want. IV.., 91, W. Hoogendijk Wz., 72, II.
Koeman?, al, J. Kortenoevcr, 49, M. Koek, 42, F. Al. Montiju,
15, Bannier, 11 en overigens enkele stemmen op verschillende
andere personen. De uitkomst is derhalve dat de vier eerst
genoemde lieeren zijn herbenoemd tot leden van den raad, en
n.it eene herstemming moet plaats hebben tusscben de lieeren
A. K. Kemper en J. B Peeters.
De tweede kamer der staten-generaal heeft zaturdag, met
verwerping eener motie tot uitstel, besloten om maandag de
onteigeningswet voor den spoorweg Willemsdorp-Dordrecht en
dingsdag het traelaat met Frankrijk te behandelen.
De tweede kamer der staten-generaal heeft maandag de
onteigeningswet voor den spoorweg WillemsdorpDordrecht
uautjchOhtfu met 44 tegen 4 stemmen. Dc andere aan de orde
gestelde ontwerpen zijn mede aangenomen.
De tweede kamer der staten-generaal heeft gisteren het
hand»-, 'rmet Frankrijk aangenomen met algemeene stem
men op m i van den heer Wintgens. De hr. Roehussen
is bij de beraadslaging tot de orde geroepen wegens eenige uit
drukkingen die li ij heeft gebezigd. Heden ten 11 ure zal
waarschijnlijk de laatste zitting worden gehouden.
De eerste kamer der staten-generaal is bijeengeroepen ter
hervatting barer werkzaamheden tegen maandag 31 dezer, des
namiddags ten half drie ure.
Zaturdag is van de werf van den heer C. van derGiessen
scheepsbouwmeester aap dep Stcrmpolder onder de gemeente
Krimpen aan den IJssel, te water gelaten het stoomschip „de
stad Gouda", gebouwd voor rekening van de beurtschippers van
Gouda op Botterdam; de machines worden vervaardigd in de
fabriek van de heeren D. Christie en C°. te Kraliugen.
De verzending van vruchten, schrijft men uit Rotterdam,
naar Groot-Brittannie grenst aan het ongeloofelijke. Alléén
met de stoomboot Agrippina zijn vrijdag namiddag aldaar ruim
4000 manden pruimen uit Duitschland aangevoerd, terwijl tal van
schuilen uit het Geldersche en uit het Westland, duizende mud
den aardappelen aanbragten. De geldersche aardappelen werden
hier in muds manden gepakt, terwijl de westlandsche in half
muds manden gepakt aangevoerd en zoo werden overgela
den. Geldersche aardappelen werden per mud verkocht voor
1.80, terwijl de westlandsche ongeveer 1 per J/2 mud op
brengen. De prijzen zijn alzoo lager dan voor weinige dagen.
Ook op de engelsche markten zijn die lager. Zaturdag zijn pee-
ren, zwijndrechtsche en zeeuvvsche ajuin, aalbessen enz., bij
honderde manden verscheept, waardoor vooral de stoombooten
op New-Castle, Leith, Glasgow en IIull deklasten bekwamen
zoo als men maar zelden heeft aanschouwd.
Men schrijft uit liet Westland, dd. 15 julij: Wij genieten
hier thans de meest gewenschte weersgesteldheid. Het poten
van de tweede vrucht wordt met kracht voortgezet, vooral van
bieten, die dit jaar druk geteeld worden, ract liet oog op den
schralen oogst van het hooi. De landlieden hopen echter ook
op eene goede opbrengst van het nahooi, daar het gras thans
welig groeit. Ook de graangewassen zijn door den regen veel
aangekomen.
Uit Iloogeveen verneemt men-. De veidvruchteu staan
hier uitmuntend. Aan de rogge, die in het vorige jaar een
derde meer dan gewoonlijk opleverde, verwacht men weder de
zelfde uitkomst. Gerst en haver staan zeer goedzoowel de
zand- als de veenboekweit beloven een ruim beschot. De aard
appelen, ofschoon wat klein van stuk ievereu vrij veel op, terwijl
de hoedanigheid uitmuntend is. De bijenhouders hebben het
tot heden zeer goed. Indien het weder gunstig blijft kunnen
zij op een rijk gewin rekenen. De prijs van de eikenschors
bedraagt 3.25 per mud, en die van het geldersche hout
(schelbout) 3 per duizendtal.
Het ouweder dat woensdag in den vroegen morgen en
des avonds boven vele streken is losgebarsten, heeft weder op
onderscheidene plaatsen onheilen veroorzaakt. Te Empel nabij
's Hertogenbosch is een man doodgeslagen. De watermolen van
het waterschap den Duil, onder Emmikhoven is door den blik
sem get rollen en verbrand, even als eene boerenwoning onder
Dussen. Aan den westervoortschen dijk bij Arnhem is een
arbeider door den bliksem doodgeslagen en zijn drie anderen
gewond. In de rigtiug van Pannerden heeft men brand bespeurd.
liet algemeen overzigt van dc Java-Bode, dd. 31 mei,
luidt als volgt
Onze litteratuur is in den laatsten tijd verrijkt geworden met
het verslag van de kamer van koophandel en nijverheid over
het jaar 1864 het 6e deel, 5e aflevering nieuwe serie van het
tijdschrift voor nijverheid en landbouw in Neuerlandsch-Indie
eene memorie behoorende bij het rekest van theefabriekanten op
Java, gerigt aan Z. Exc. den G. G. do. 20 Mei lb65, en liet
verslag van de maatschappij tot bevordering van m "ju-ontgin -
ningen in Nederlaudsch-Indie over het jaar IS64. De beide
eerste werken bevatten belangrijke stukken, en zullen voorzeker
door de beoefenaars van Indie's maatschappij in Nederland met
vrucht geraadpleegd worden.
De apothekers van Batavia hebben bekend gemaakt, dat zij
door den chef der geneeskundige dienst zijn aangeschreven,
geene herhalingen van recepten gereed te maken, zonder dat
deze door den doctor geteekend zijn. Deze geneeskundige dwang-
cultuur was den ingezetenen van Indie zeer onwelkom. Zij verwach
ten echter, dat zij meer in naam dan met der daad bestaan zal.
Op Samarang, Soerabaija, Soerakarts en Poerworedjo (Bage-
len) zijn op den 20sten mei hevige schokken van aardbeving
waargenomen.
Het programma van het examen voor oost-iudiscbe ambte
naren is onlangs in de Javasche Courant openbaar gemaakt.
Velen drukken thans vooral den wensch uit, dat er spoedig
in het geven van voldoend onderwijs zal voorzien worden.
Men is hier met verlangen uitziende naar de cultuurwet. Zij
zal in eene dringende behoefre voorzien. De kamer van koop
handel en nijverheid alhier heeft in een adres aan de regering
van hare volkomen ndhaesie aan de memorie over de suiker
industrie in de g mvernements residentien van midden Java door
4e kamer te Samarang, onder dagteekening va a 0 apriL 18G5,
der regering aangeboden, doen blijken.
Het berigt, dat de minister van koloniën aan geene telegrafi
sche gemeenschap met Singapore denkt, voor dat die stad met
Europa zal verbonden zijn, heeft den indruk gegeven van een
ccht-hollandsch denkbeeld te zijn. Achteraan komen schijnt in
Holland's vaandel geschreven te moeten blijven, want anders be
grijpen we niet, waarom wij niet de engelsche lijn zouden te
gemoet gaan. Daarenboven, liet beweren, dat Batavia en
daarmede geheel Indie geen belang heeft bij eene telegrafische
vSrbindiug met Siugapore voor dat die plaats aau Europa is
aangesloten, is van evenveel kracht als de bewering, dat men
geen brood moet bakken, voor dat men honger heeft.
Volgens de Register heeft de kamer van koophandel te Ade-
delaide (Zuid-Australie), op voorstel van een harer leden, het
volgende besluit genomen. De kamer is van oordeel, dat het
tijdstip is aangebroken, waarop de havens van Zuid-Australie
tot groot eu voortdurend voordeel van het algemeen voor den
vrijen hanlei kunnen worden opengesteld, en dat dergelijke
maatregel, genomen zonder beduidende vermeerdering van het
additioneel regt (directe belasting), ten gevolge zal hebbdh, dat
de handel der provincie zich zal uitbreiden, dat de eigendom
men in waarde zuilen rijzen, dat voor liet kapitaal en de on
dernemingszucht een ruimer veld zal worden geopeud, en dat
de kolonie zich in alle opzigten tot dien staat van bloei zal
verheffen waarop hare geographische ligging en algemeene
hulpmiddelen haar aanspraak geven.
Uit O. Z. Beveland meldt men Het dorsehen van het
koolzaad is in deze streken in vollen gang. Hoewel de opbrengst
iu het algemeen niet zeer overvloedig is, kan zij toch boven
het middelmatige worden genoemd en zijn er landbouwers die
40 mudden per bunder oogsten. In de polders der nederland-
sche maatschappij van landaanwinning, waarin ruim 100 bunders
met koolzaad zijn bezaaid, brengt dit product vrij veel op.
Doesborgil, 18 Julij. Gisteren is het concours in goede
orde afgeloopeti. De deelneming was groot; de geheele stad
was dan ook in feestdos gehuld. De kaders werden door bur
gemeester en wethouders voor het stadshuis verwelkomd en
begaven zich vervolgens naar het terrein. De eentoonigheid
van het schieten werd afgewisseld door flinke muziek. Zutphen's
kader viel dc eer te heart de drie hoogste prijzen te schieten,
terwijl de vierde naar Deventer ging. Het prijs uitdeden en
concert 's avonds heefi evenwel niet dat aangename opgeleverd
wat het kou opleveren daar er tegen den avond eeu hevig on-
weder met zwaren regen losbrak en de feestvreugde verstoorde.
Zaturdag is te Parijs liet nieuwe marktgebouw du Temr.le geopend.
Rui-ii 5 )00 kooplieden hebben diar vaste standplaatsen. l gebouw heeft
vier en dertig poorten. Maandag is tc Plymouth de groote tentoon
stelling geopend der koniakl. maatseh. van laudbouw. keuer Xapoleon
en koningin Isabella zullen vi ites bij elkander afleggen. Pruisen beweert
liet wantrouwen niet te verdienen dat het bij allen ondervindt. Keizer
Max heeft een frausehmau tot minister van linaucien benoemd om de
fransehe zuinigheid in Mexico in te voeren. - Iu engelsch Indie is eene
zaïaenzwering ontdekt. Te Chicago heeft Anna L. Wilson 1000 dollars
als den prijs der schoonheid bekomen. 300,000 personen hadden ieder
1 dollar versnoept oin een kijkje te nemen. In Ecuador is eene om
wenteling uitgebroken. Spanje eu Chili hebben bunne geschillen geschikt.
Iu Peru duren de onlusten voort; iu Bolivia i« de derde omwenteling
uitgebroken. Pruisen wapent zijne vestingen in Silezie alleen om tech
nische oorzaken. -Het eng. parlement wordt bijeen geroepen tegen de
•lerde week van augustus. De spoorwegen ter vergemakkelijking van
het verkeer in Londen zullen eene lengte hebben van 120 mijlen eu
drie tnillioen golden per mijl kosten. De grootste tunnel van den
Brenner spoorweg, waaraan sedert lang 10,000 man werkten, is voltooid.
De cholera neemt af te Alexandria, doch toe te Kaïro. Al de ver
kiezingen zijn te Athene goedgekeurd, er was te veel geknoeid om de
zaak aan te vatten. De groote droogte heeft in Finland de hoop op
ten gnnstigen oogst verijdeld. Voorname eng. huizen bieden bij ver
nieuwing aan te Weeneu eene bank te stichten met een kapitaal van
40 millioen fl I.eipziger kooplieden vragen de erkenning van Italic.
Men wil den parijscheu advocaten liet waarnemen van gesalarieerde
betrekkingen verbieden. Rusland wil geen deel nemen aan de mari
time pret te Brest en Cherburg. De wereld-tentoonstelling op het
f'harnp de Ivlars zal duren van 1 april tot 31 december 1867. In
Engeland verbindt men zich geen vleesch te eten, ten einde tot lagere
Prijzen te dwingen. Parijs heeft in 12 jaren 3 a 4000 millioen frs.
uitgegeven. De cultuurwet is in aantogt. Te Parijs is op de Seine
ketel van eene sleepboot gesprongen, vijf personen zijn gedood en zeven
-xwond. Slechts een der opvarenden bleef ongedeerd. Te Dublin was
Is ijver bij de verkiezingen zoo groot dat ei* dooden gevallen zijn.
Jen 17 zijn te Alexandrie aan de cholera 21 lijders bezweken, te Kaïro
en 16 dezer 105. Een geweldige brand heeft te Rome gewoed in het
«leis Sciarra. De kunstverzameling is gered.
Voor eenige weken deelden we enkele opmerkingen mede
betreffende bet j. J. voorjaars examen voor de onderwijzer-,
hebben we alle producten van kweek-, normaal- en vormscholen
buiten kwestie gelaten. Thans zij 't ons vergund deze eens
nader te beschouwen.
Was er bij de invoering der nieuwe wet op 't lager onder
wijs groot gebrek aan genoegzaam onderwijzers-personeel, de
oprigting der drie rijkskweekscholen Groningen, Haarlem en
s Hertogenbosch, alsmede de menigte normaal- en enkele
vormscholen, deden dit gebrek spoedig verdwijnen. Die oplei-
dings-instituten, tegenwoordig in alle deelen des lands aanwezig,
die onderwijzers-fabrieken zijn reeds in volle werking en de'
resultaten komen reeds jaarlijks bij het komen en gaan der bla
deren te voorschijn. Vraagt men of zij aan t nederlandsche
schoolwezen goed hebben gedaan en nog doen, ons antwoord
is mathematisch uitgedrukt plus minus. Zie hier onze redenen.-
Scholen tot opleiding voor onderwijzers, tot opleiding voor
burgervormers; 't doei is heerlijk! menig jongeling die zich in
't hoofd gezet heeft of heeft laten zetten oin „meester" te wor
den maar bij gebrek aan genoegzame opleiding almagtig veel
kans had om op 18 of 19 jarigen leeftijd voor goed uit de
onderwijzers-wereld verbannen te worden, vertrekt nu met zijn
15e of 16c jaar naar zoodanige school, krijgt geld toe, doet
er bijna niets voor, en tien tegen één of hij legt met s/4 ge
zonde hersenen en 3/t wil op 18 jarigen leeftijd met gunstig
gevolg zijn examen af. Was dus de qualiteit van een schooK
wezen evenredig met de quantiteit van 't perso 1, voorzeker
geen land ter wereld zou zich na eenige jaren, en reeds nu op
ulk een schoolwezen kunnen beroemen als 't onze, en de Arnh.
Cour. zoude, hiervan zijn wij stellig verzekerd, triumpherend
uitroepenNergens vindt men zulk degelijk sehool-onderwijs
en zulke degelijke schoolmeesters als in Nederland
Ongelukkig echter dat die qualiteit zich niet naar de quan
titeit kan of wil schikken, ongelukkig vooral daarom, omdat
het ons nu onmogelijk is die zwarte geest der Arnh. Courant
geheel te doen verdwijnen. Het onderwijs van bovengenoemde
opleidingseholen is voor zoover we zulks kunnen nagaan over
't algemeen voldoende; hier eu daar zelfs *zcer goed (de nor
maalscholen te Gouda en Deventer zijn volgens officieel verslag
de premiers in den lande).
Van enkele is ons echter ter oore gekomen dat men zich met
dingen inlaat die èn geene betrekking op de school fn geene
betrekking op het progvamma-examen hebben, b. v. hei behan
delen van de evangelische gelijkenissen enz.; doch tot gerust
stelling kunnen we er bij voegen dat zulke gevallen uiterst
zeldzaam zijn. En alzoo voortredenerende zou mei; al spoedig
in den waan verkeeren, dat door eiken kweekeling zoodanige
opleidingschool moet beschouwd worden als een aardsch p iradijs
Doch we hebben hier nog met eene schaduw/ijae te do- *i, eene
schaduwzijde des te donkerder om lat veel van 't positieve goede
door haar in een negatieven toestand veranderd wordt. Die
schaduwzijde is dat op verre weg de meeste normaalscholen de
kweekclingen theoretisch ontwikkeld worden met weglating van
de praktijk.
Men pompt maar onophoudelijk in, tot suf wordens toe, maar
aan schoolhouden denkt men veeltijds niet. Wel is waar de meeste
reglementen dier scholen behel. en een artikel dat ieder om de
2 of 3 weken in de school moet helpen; maar wanneer men
hierbij bedenkt dat 15/ic gedeelten niet strenger kan gestraft
worden dan met een uur school houden, dan begrijpt men alras
hoe weinig nut die verordening geeft. l>it is trouwens ook
ligt te begrijpen. .Men is op die school om zich voor 't examen
voor te bereiden, d. w. z. theoretisch en hoe mooi en grondig
al die redeneringen over het praktische ook zijn, .-ij a n den
aspirant-hulponderwijzer maar geen praktisch voordeel. De
praktische schade die daardoor later ontstaat wordt door hem
niet geleden, maar wel door 't nederlandsche schoolwezen.
Vandaar dan ook dat tegenwoordig menig kundig onderwijzer
voor hulponderwijzers geen ond-norraaalkweekelingen w il hebben.
Voor eenige weken hoorden we nog iemand zeggenIk heb
„het niet. begrepen op die ga-dresseerden, op dat fabriekwerk,
„'t Is waar, ik moet het zelf bekennen, zij weten veel meer
„dan ik, maar op school zijn zij geen cent waar 1 En ai
zijn er nu loffelijke uitzonderingen, m den giond tie i :k had
de man, onzes inziens volkomen ge'ijk. De kunst van goed
schoolhouden verkrijgt men door het langdurig en geregeld
van jongs af aau te doen en niet door eens te hooi eu te gras
voor schoolmeestertje te spelen. Maar we hebben nog andere
grieven, dit is slechts een gedt°lte der schaduwzijde.
GOUDA.
Geboren; 13 Julij. Bernard Abraham, ouders A. B. van Leer en K.
van Cleeff. li. Johanna Aliua, ouders P. J. van den M'itteuboer en M. J.
Zaudijk. Alida, ouders A. van der Vree eu G. van d» u Arend. Pieter
Diderik, ouders A. W. u Kin ij ve en G. II. lit-nlaar. 15. Her-
manu«, ouders H. Rijnhout en Ab'ocma. Matje, ouders M. A.
