Binnenland
Gemengde Berigten.
Kiel, 10 Jnuij. Nadat de oosten rijksche generaal v. Gablenz
de vordering van Fruisens stadhouder von Manteuhei tot ge-
raeeuschappel'jke aanvaarding der regering in Holstein en tot
intrekki"g van den maatregel tot bijeenroeping der stenden had
*.an de hand gewezen, heeft laatstgenoemde reeds een stap ge-
laan tot instelling van een nieuw, gemeenschappelijk bestuur
voor de beide hertogdommen. De heer von Scheel Plessen, tct
opper-president daarvan benoemd, heeft bereids eene proclamatie
uitgevaardigd. De generaal von Mauteuffei zal voorts tegen het
besluit tot bijeenkomst der holsteinsche stenden, dat Pruisen
onwettig beschouwt, opkomen.
UITTREKSEL van het VERSLAG
TOESTAND der gemeente GOUDA 1865.
Vergadering van den Gemeenteraad.
Burgerlijke Stand.
deb fransclien generaal B.^aine inSlriictien zija gezomjen tot
,ic regeling" een er nieuwe volksstemming, in geval keizer Maxï-
miliaan aan zijn besluit tot aftreding gevolg raogt geven.
12 Juiiij. De regering heeft het besluit genomen de
diplomatieke betrekkingen met Pruisen af te breken en aan den
gezant bij het hof te Berlijn is bevel gezonden die stad on
verwijld te verlaten. Dit besluit is genomen, dewijl de pruisi*
sche regering door het bezetten van Holstein en het aan z^eh
trekken der aan béide groote mogendheden gem eelt schappelijk
toekomende regering in beide hertogdommen, zcowel het weener
verdrag als de conventie van Gastein heeft geschonden.
Berlijn, U Junij. Het pruisisch gouvernement houdt zich
thans bezig met de zending van een ultimatum naar Weenen,
waarin de eisch wordt gedaan dat Oostenrijk zijne verklarin
gen van 1 junij, omtrent de kwestie der hertogdommen zal
intrekken. Daar dit ultimatum vermoedelijk door een weigerend
antwoord zal worden gevolgd, beschouwt men het als een sein
tot den oorlog.
Het antwoorvan Oostenrijk op de pruisische nota van
3 dezer is heden :.ihier ontvangen. Wegens den vorm en
inhoud wordt het beschouwd als nagenoeg het karakter eener
oorlogsverklaring te hebben. Men verwacht de terugroeping
der pruisische en oostenrijksche gezanten.
Stuttgardt, 12 Junij. Al de verlofgangers zijn opgeroe
pen overmorgen moeten zij bij hunne corpsen zijn aangekomen.
De eerste ban der landweer, de met paspoort ontslagen vrij
willigers en de manschappen behoorende tot de ligting van dit
jaar zijn insgelijks opgeroepen om de wapenen op te vatten.
Darmstadt, 12 Junij. De heer Dalwigk heeft gisteren
in de zitting der kamer te kennen gegeven.dat de boud eerlang
den prii.s vou Augustenburg zal erkennen, zijn gezant bij den
bond voorloopig zal toelaten en de aanvraag om eene aus'ragale
regt bank in te stellen zal toestaan.
Hamburg, 11 Junij. De Pruisen rukken aan op Altona.
De vergadering der steuden te Itzeboe is verhiuderd. De costen-
rijksehe civiel-ccmmissaris is aldaar gearresteerd en naar Rends-
burg overgebragt.
Itzehoe, 11 Junij. De telegrafische verbinding met Altona
i9 afgesneden. Een dertigtal afgevaardigden besloten gisteren,
V-wiel- «idu g eene poging ie doen om de zaal der stenden
binnen te treden. Ie middernacht werd door den pruisischen
kapitein Gottbcrg de oostenrijksche civ iel-commissaris Lesser
gevangen genemen en naar Rendsburg getransporteerd. De beer
Hoffman, civiel-adlatus van Oostenrijk, verliet des nacht3 heime
lijk Itzehoe, om dit ter keunis te Lrengen van v. Gablenz.
Door twintig afgevaardigden ter vergadering der stenden
is een protest opgemaakt tegen de wegvoering van den civielen
commissaris Lesser.
Altona., 12 Junij. Alle Oostenrijkers zijn in rigting
van Harburg opgerukt. De prins v. Augustenburg is gisteren
avond vertrokken. Het vertrek van Gablenz is op morgen vast
gesteld. Gisteren avond bad voor de hoofdwacht, welke door
politie-beambten werd bezet, eene groote zamenscboling plaats,
wpttrp door teruggeroepen ccmpagnien van de vertrekkende
OostenrijVfrs moest worden uiteengedreven. De politie en de
burger- handhaven de thans herstelde rust.
De generaal von Gablenz heeft eene proclamatie tot de
Hoisieiners gerigt. Hij zegt daarin Op eene mefr-de verdragen
strijdige bezetting «<«1 fwn maat re geleg van geweld
gevolgd de rcrgauermg der stenden is met geweld van wa
penen verhindcd, de landsdags-commissaris is in hechtenis. Bij
de proclamatie van 10 dezer heeft de gouverneur van Sleeswijk
verklaard, dat hij ook het opperste gezag in Holstein in handen
zal nemen, en aangekondigd dat de brtf-srids regering des lands
is ontslagen, terwijl een ander burgerlijk bestuur is ingesteld.
De pruisische lioepen rukken op Altona a«n. Mijne sifijdmagt
is niet toereikend om wederstand te bieden aan een vijandelij
ken aan va! der tot dusver met ons verbonden duitsche mo
gendheid. Ik btü bzlr n staat om met mijne kleine schare het
regt *e beschermen. Gevolg gevende aan de bevelen des keizers
wijk ik voor de overn. igt en veriaat het land. Toen ik de
regering aanvaardde, hen gij mij uw vertrouwen geschonken.
Ik zeg u hartelijken dank tlcarvoor Moeijelijke dagen zullen
over u komen. Tijdelijk zal geweld heerschen. Onderwerpt u
Jaaraan met uwe steeds betoonde Blijft getrouw aan
de goeile zaak. Uw lot is iu Gods hand. Volhardt in het
vertrouwen op eene gelukkige uitkomst.
Frankfort, li Juirij In eene buitengewone zitting der
bouds vergadering heeft Oostenrijk medegedeeld dat Pruisen,
niettegenstaande het protest van den oostenrijksehen stadhouder,
zijne troepen Holsteiu heeft doen binnenrukken; dat generaal
v. ManteufFel er zich van het bestuuï meester heeft gemaakt*
dat hierdoor eene 9oliending heoft plaats gehad van het te Gastein
vafVgesteid prolnsonurh, hetwelk Oostenrijk bereid was te doen
voortduren tot dat de bond daaromtrent eene beslissing zou heb
ben genomen dat de keizer van Oostenrijk steeds getrouw is
gebleven aan de bondswet, krachtens welke het verboden is
langs dien weg door geweld een onderling geschil tusscbeu de
stalen van den bond te beslissendat Pruisen daarmede eene
daad van eigen handeling heeft gepleegd, naar aanleiding waar
van de bond, krachtens art. 19 der weener slotacte, verpligt
is alle middelen daartegen in het werk te stellen dat de bond
zich nu in eene positie behoort te plaatsen tot handhaving van
den bondsvrede, en te zorgen voor de inwendige veiligheid
van Duitschland; dat Oostenrijk derhalve voorstelt over te gaan
tot de spoedigst mogelijke mobielraaking der geheele bonds-ar-
mee, met uitzondering van die corpsen, welke tot de pruisische
armee behooren.
GOUDA, 13 Junij.
Bij de gisteren in het hoofukiesdistrict Gouda en de daartoe
behoorende gemeenten gehouden stemming, ter verkiezing van
een lid voor de tweede kamer der staten-generaal, waren op
gekomen 1849 kiezers van 3545 kiesgeregtigden, eu bleek heden
dat ingekomen waren 183S geldige stemmen benevens 7 in
blaDCO en 4 vau onwaarde. Bij de opening bleken uitgebragt
♦e zijn op M. A. F. H. Hoffman 3162 stemmen, op jhr. mr.
W. T. Gevers Peyuoot 636, zoodal de heer M. A. F. H.
Hoffman herkozen is.
Te Utrecht zal eene herstemming moeten plaats hebben.
Te Amersfoort herkozen mr. H. A. M. van Asch van Wijck.
De heer Groen zegt (Parlem. studiën en schetsen XXIV
p. 82.): „Verlangt men reeds nu te weten welken indruk de
officiële mededeeling van het programma op mij gemaakt heeft:
Het ministerie doet niet wat ik, geraadpleegd zijnde, zou
hebben verlangd.
Het doet ook niet wat men, in verband met den loop der
omstandigheden eu de verhouding der partijen, billijkerwijze
te geboet zag.
Het gaat echter, wat het onderwijs aangaat, zoo ver als
(in verband met de niet onbekende denkwijze van den mi
nister van binnenlaudsche zaken) de collectieve verantwoor
delijkheid vergunt."
En daarop zegt de Nieuwe Utrechtsehe Courant:
,/Ce que parier veut dire:
Ze doen het buiten mij af, ze laten me links liggen, en
ik moet me nu maar houden of ik er tevreden mee ben,
of men lacht mij op den koop toe nog uit.
In trouwe, de heer Groen maakt een zot figuur.*
Men leest in de Hollander, een te Holland, ia den staat
Michigan (Noord-Amerika), uitkomend weekblad van 24 mei 11.,
bet volgende„Dezer degen we»d onze plaats bezocht door
den heer J. G. van Rijn. gewezen predikant te Zwolle, in ge
zelschap van mevr. de wed. Pruimers, geb. barones van Dedem.
Zij zijn dingsdag morgen weder vertrokken.
Gorinchem, 9 Junij. Het aanhoudend drooge weder
begint zeer nadeeiig op den plantengroei te werken. De jonge
hennipplanten sterven bij duizenden dagelijks weg. Sommige
akkers vertoonen reeds kale plaatsen. Ook de wei- en hooi
landen beginnen er dor uit te zien. Bij eenea spoedigen en
overvloedigen regen kan nogthans een goede hooioogst worden
verwacht. Vooral voor de aardappelen ware de regen eer
gewenscht. Enkele soorten beginnen zoogenaamd te „nood-
bloeijen". Dit is mede het geval met vele erwten- en boonen
soorten. Zelfs laten vele vruchtboomen, tengevolge van de
droogte, eon goed deel hunner gezette vruchten vallen. Voor
de veehouders is het evenwri een hoopvol verschijnsel dat de
veestapel hier, over het algemeen genomen, in den guDstigsten
toestand blijft verkeeren.
In de week van 27 mei tot 2 junij zijn in Engeland aangetast 960
stuks vee; in het geheel 246,642. De afgevaardigden te Florence heb
ben het beginsel der opheffing van alle geestelijke corporation bijna
eenparig aangenomen. Italië beeft 100,000 paar schoenen besteld te
Waalwijk. Zaturdag zijn te Ilaaften 63 buizen waaronder de school
en het gemeentehuis door brand vernield. Een troep van 70 a 80
engelsche houtbakkers in Honduras zijn door de Indianen gevangen ge?_
nomen.- De siaalgietcrij i,e Essen heeft eeae belangrijke pruisische
leverantie van stalen getrokken geschut op zich genomen. Italië zal
bij het uitbreken van den oorlog terstond eene leening van 750 raillioen
uitschrijven. Oostenrijk heeft 900,000 man op de bérn. Vau 27
mei tot 2 juuij zijn aangelat iu Zuid-Holland 255, in Noord-Hollaud
53, in Utrecht 107, totaal 415 runderen. In Engeland worden door
vreemde agenten vele artillerie-paarden tot hooge prijzen opgekocht.
Te Dublin zijn bij een brand zes personen omgekomen. In Italië is
de tweede categorie der ligtiogen van 1842, 1843 en 1844 onder de
wapens geroepen. In Ierland maakt de veeziekte vorderingen. Te
Athene staan handel eu verkeer stil, de schatkist is uitgeput en de koning
verlaat de stad om naar Corfu te gaan. In de haven van Kiel wordt
een eskader geformeerd uit tien stoomkanonneerbooten. Garibaldi is
maandag te Genua aangekomen en regtsireeks naar Como vertrokken.
De uitvoer van Frankrijk na.r Engeland bedroeg in 1865 eene waarde
van 378 miïlioen gulden. De boerenarbeiders in Engeland vragen 60
c. verhoorir-* iu de week. Te Londen is schietpapier ter vervanging
van bet buskruid uitgevonden.
van den
(Vervolg van no. 437. Slot.)
De redenen tot klagten over vele kerkelijke armbesturen blij
ven bestaanzij gaan voort een groot aantal hunner armen
naar de burgerlijke besturen te verwijzen.
Door het burgerlijk armbestuur en de verschillende diaconien
werden onafgebroken ondersteund 1502 personen, tijdelijk 2193,
die te zanden ontvingen 26,033.01.
In de verschillende godshuizen werden te zamen 308 per
sonen verpleegd; de onkosten bedroegen 43,653.G/s.
Op de 10 verschillende bofje9 waren 137 inwonende perso
nen de uitgaven bedroegen 1,082.18s.
Door drie verschillende genootschappen, die aan schamele
armen onderstand verleenen. werd uitgegeven 439.61 door
het genootschap tot het verleenen van ouderstand aan behoef
tige kraamvrouwen werd ann 62 kraamvrouwen ƒ580.62 verstrekt.
Aan soep en brandstoffen werd gedurende den winter voor
2,767.46 uitgedeeld.
In de werkinrigting was het kleinste getal aanwezige perso
nen 24, het grootste getal 61, terwijl de onkosten ƒ4,841.20
bedroegen.
Het genootschap „hulpbetoon aan eerlijke en vlijtige armoede"
verschafte aan 34 personen werk en be=teedde daartoe 678.17.
De uitga /en in deze gemeente, rakende het armwezen, be
droegen in 1865 82,007.555, waarvan de gemeente 27,376.05s
heeft bijgedragen.
Van wege de gemeente waren met uit0 december voor reke
ning der gemeente in de bedelaars-gestichten opgenomen 42
mannen en 18 vrouwen.
Met uit0 december waren in de bank van leening 16,717
panden beleend met 45,598.25.
Twee begrafenisbussen telden 2389 leden ter begraving van
100 personen werd uitgekeerd 10,439.43s.
De spaarbank telde 570 deelnemers. De inlagen bedroegen
16,683.35s, terugbetaald werd 12,338.97.
In de spaarkas werd door 822 deelhebbers ingebragt./16,124.90,
en terugbetaald 6,340.57. Het verschil werd door het bur
gerlijk armbestuur bijbetaald.
Een algemeen ziekenfonds telde 111 deelhebbers; de contri-
butien bedroegen 576.81 aan 73 personen werd genees
kundige hulp verstrekt. Verder bestonden van verschillende
genootschappen afdeelingen in deze Gemeente.
De orde werd in de gemeente niet gestoord.
De brandbluschmiddelen bevonden zich in goeden staat.
Er rijn zes spuiten met daarbij behoorende aanjagers en drie
draagbare brandspuitjes met toebehooren. Voor het onderhoud
der spuiten werd betaald 350.345, en voor beloouing der
geaffecteerden 539.20.
De straatverlichting was in den afgeloopen winter minder
goed dan het vorige jaar. Het getal gaslantaarns bedroeg 236,
die gedurende 2100 uren zijn verlicht geweest. Per lantaarn
wordt jaarlijks betaald 28.57.
De kosten van verlichting bedroegen 6,860.59s.
De veestapel is in deze gemeente van weinig beteekenis, even
min als het jagtvefd en de visscherij.
Op den 31° december 1865 waren in de gemeente 54 pijpen-
febrieken, 88 ga ren fa brieken en 10 pottenfabrieken, benevens
nog verscheidene andere fabrieken van verschillenden aard.
In die fabrieken waren 11 stoomwerktuigen, terwijl daarin
1409 mannen, 770 vrouwen en 640 kinderen, uitmakende 2819
personen, werkzaam waren. De fabrieken van aarden tabaks
pijpen hielden alleen ruim 1000 werklieden bezig, terwijl in de
garenfabrieken 355 mannen en een gelijk getal jongens of meis
jes werk vonden.
Het werkend personeel in de stearine kaarsenfabriek bedroeg
265 werklieden, verdienende ruim 1100 per week.
De meeste fabrieken werkten met voordeel, de branderijen en
pafentolie fabrieken uitgezonderd.
De binnenlaudsche handel nam toe. De kaas- en boichan-
del, voornamelijk op Engeland gedreven, was zeer levendig.
De binnenlaudsche scheepvaart was in 1865 levendiger dan
ooit; 44,287 vaartuigen, waaronder 1892 stoombooteu, zijn
door de mailegat- en havensluizeu geschut.
Vrijdag, 8 Junij.
Tegenwoordig mr. A. A. van Bergen Uzendoorn voorzitter, en de hh.
de Grave, Yiruly, Luyten, Prince, Braggaar, Westerbaan, Remy, Droog-
lcever, van Gennep, Kist, van 8traateu en Peeters.
T3e notulen der vorige vergad.-ring worden gelezen en gearresteerd.
Is ingekomen eene voordrage van B. en W. ter benoeming van eene
huipondcrwijzeresse aan de atads jongrjufvr. school, waarop geplaatst
zijn mejufvr. Stokhuizcn, Stntterheini en luckel; benoeming in de volgende
vergadering.
Verder eeu adres van A. M. Scbouteu en andere bewoners van den
fiuweelen singel, houdende verzoek dat de vaste- bruggen over die gracht
beweegbaar worden gemaakt en eeu losplaats worde gemaakt aan den
IJsseldijk bij het stoomgemaalwordt gesteld in handen van de commissie
vau fabricage.
Nog twee adressen van KI. Helleman en J. Bulk, verzoekende in aan
merking te komen bij de benoeming van overvaarder over den IJssel
ter visie.
een adres van H. Rost, verzoekende ontheffing van boeten en kosten
hem omgelegd bij vonnis van den kantonregter, betreflende het bonden
van bijen
B. eo \V. adviseren tot afwijzing, als behoorende het verleenen van
gratie niet tot de bevoegdheid van den raad.
Een adres van kerkvoogden der hervormde gemeente, waarbij aan bet
bestuur te koop wordt aangeboden t;gen 600 een huis met grond, mits
daarop binnen 14 dagen besluitende; in handen gesteld van B. en W.
ter Sne van raad enz.
Aan de orde is een adres van A. Koorevaar, houdende verzoek tot het
afstaan van 24 ellen grond, de commissie van fabricage adviseert om
dien grond af te siaan in huur voor 20 jaar tegen 5 c. de vierkants
el, onder voorwaarde dat de huur ophoudt, zoo de gemeente den grond
noodig heeft.
B. en W. vereenigen xich met dit rapport en wordt daartoe na eenige
discussie besloten met 10 tegen 3 stemmen de hu Loyten, Prince en kist.
Een adres van II. Faaij, verzoekende den afstand van een gedeelte van
de kruidenierstraat of eeue sttook grond van de vest, tegenover die straat.
De commissie van fabricage adviseert om den grond in de kruideniers-
steeg niet af te staan, maar wel die aan de oostzijde van de vest en
wel voor 10 jaren tegen 10 in bet jaar onder verband van beschoeijing
en omrastering; na korte discussie goedgekeurd met algeineeue stemmen,
terwijl te gelijk is bepaald, dat de afgestane grond niet meer is bestemd
tot de openbare dienst.
Op een adres van Koot, verzoekende ontslag als bestelder van het
amat veer, wordf guustig beschikt; vier adressen van zooveel personen
om aangesteld te worden in zijDe plaats, worden ter zijde gelegd, en
op voorstel van B. en W. besloten de benoeming vau bestellers aan de
schippers over te laten.
Eu vraagt de heer Peeters verlof een opheldering te mogjn vragen,
en zal hem later daartoe gelegenheid worden gegeven.
Is ingekomen eeue missive van mr. J. Fortuijn Droogleevc, kennis
gevende dat hij zich de benoeming tot lid der gezondheids-commissie
laat welgevallen; en zijn gelezen
Vier missives van de hh jiooseboom, Buchncr, Kramer en Koorevaar,
dat zij voor de bovengenoemde commissie bedanken, notif.
De heer Lu} ten verklaart dat hijna het bedanken der twee
oudste geneeskundigen bereid is de betrekking thans bij benoeming te
zullen aanvaarden; waarna hij terstond met algemeene stemmen is be
noemd, gelijk mede de bh. dr. X. H de Kanter tot geneeskundig lid, als
scheikundige K Mars, en als bouwkundige de heer J. D. Kijk met 12
van de 13 stemmen.
De heer Peeters het woord bekomen hebbende, vrargt of er een regle
ment bestaat voor verschillende beortveeren, en stelt voor die ia te
trekken of beter te handhaven;
De voorzitter antwoordt, dat voor enkele beurtve.ren reglementen be
staan en dat bij hém geene klagten daarover zijn ingekomen, zullende zij,
zoo die mogten inkomen, worden onderzocht en voor de handhaving der
reglementen worden zorg gedragen.
Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten.
GOUDA.
Géboren: 9 Junij. Arip, ouders J. van der Kleijn en J. Noordeman.
Catharina Jacoba, ouders N. van der Kleij en J. Hofman. 10. Gerar-
dus Hendricus, ouders G. C. Spijkerman en A. Rabonw. Gee»--
truida, ouders A. Borst eD G. Woudenberg. 11. Geertruida Johauna, ou
ders G. J. van Vliet en J. Huijvenaar.
Overleden: 8 Junij. K. de Regt, 35 j. 9. F. M. de Vroom,
j. ij. J. Bremmert, 10 w. F. Fortuijn, 83 j. G. van Dun-
ren 17 w\ M. de Lijster, huisvr. van I. van Leeuwen, 72 j.
F. D. Woerlee, 20 m. H. Weeldenburg, 18 j. C. Aarsen, 78 j.
10. H. Sprrnjt, 20 m. G. de Vries, 7 m II. A. M. Verbeij, huis
vrouw van A. Snelleiran, 46 j. C. de Bruiu, 7 j. L. H. van
Eeten, 8 m. A. Berlijn, 13 j.
Van 8 tot 12 juuij is bij den Buigeiocesiei aaLgifte gedaan van 12
choleralijdus. In bet geheel aangetast 96, waarvan 49 zi^n overleden.
