öhtnenlanïr.
pressie van de publieke opinie in bun land, die overigens over
eenstemt met de openbare meening in geheel zuidelijk Duitseh-
land. In al deze recriminatien en verdenkingen heeft men
echter slechts de uitwerking te zien van het slechte succes der
oosten rij ksche wapenen. In elk geval is het de schuld niet van
Benedek, dat men van hem een held en een militair genie
van den eersten rang heeft willen maken. Hij heeft nimmer
iets gedaan dat zoo groote iilusien regtvaardigt.
Weenen, 2 Julij. Gisteren zijn het eerste oostenrijksche
legercorps en het saksische corps door de Pruisen teruggedreven
en in de rigting van Köuiggratz afgetrokken.
Dat prins Karei van Beijeren tot opperbevelhebber van het
bondsleger werd gekozen is hier ter stede geeuzins met vreugde
vernomen. In de oorlogen van 1813 en 1815 heeft hij zich
een goeden naam verworven, maar van generaals kan niet on
voorwaardelijk worden gezegdhoe ouder, hoe beter.
Uit het oostenrijksche hoofdkwartier wordt van 27 junij
gemeldIn Judicarie werd een inval der vrijscharen door de
oostenrijksche troepen in vereeniging met de landschutters-com-
pagnie van Insbrück afgeslagen. Daarbij leden de Oostenrijkers
een verlies van 24 man aan dooden en gekwetsten. Een ka
pitein sneuvelde. Het verlies der Italianen was aanzienlijker.
Uit Brescia meldt men, dat Garibaldi zich aan de oevers van
het meer Idro bevipdt.
Den 27n Junij wordt uit Zerwets gemeld, dat de oosten
rijksche troepen, welke de eerste cantonnière op het Stilftzer-
Joch bij Alsbad bij Bormio hadden bezet, laatstgenoemde plaats
zijn binnengerukt en dat de Italianen, die aan de duivelsbrug
stonden, naar Terano zijn teruggetrokken, omdat de verwachte
hulp niet aankwam. Tengevolge der voorwaartsche beweging
in Yalteiine, zijn de zwitsersche troepen te Puschlov versterkt
en zullen, om onmiddellijk van de gebeurtenissen in die stre
ken onderrigt te worden, telegraphen plaatsen op den Oieu-
berg, Munsters en Morgem.
3 Julij. Er zijn berigten uit Bucharest van den 1D.
Er hebben gewelddadigheden plaats gehad tegen de israëlie-
ten; het volk heeft de synagoge vernield. ele israëlieten
hebben de wijk genomen in het oostenrijksche consulaat.
De zetel van het gouvernement in Bohemen zal worden
verplaatst, om van Praag vermoedelijk naar Pilsen te worden
overgebragt. De trage bewegingen van de geallieerden boe
zemen hier bezorgdheid in. Het weinige succes der oosten
rijksche wapenen wordt toegeschreven aan de vernielende wer
king van de pruisische zundnadel-geweren.
Reichenberg, 1 julij. De pruisische armee zet haren
togt in Bohemen overwinnend voort. De vijfde en de derde
divisie hebben den 29 junij Gitschin bestormd en een niet on
aanzienlijk verlies geleden, doordien de positie des vijands zeer
sterk was. Het verlies der Oostenrijkers wordt op 4000 man
begroot. Nog steeds ziet men overal transporten gevangenen
doortrekken.
Gitschin, 2 Julij. Het verlies der Oostenrijkers in het
gevecht tegen het leger van den kroonprins is 25,000 man,
en die tegen prins Frederik Karei 15,000. De Italianen deser
teren bij grootere troepen. De Oostenrijkers vlugten zoo snel,
dat in een verkenning van negen uren geen vijand meer gezien is.
3 Julij. De verliezen der oostenrijksche armee bedragen
meer dan 40,000 man, waarvan er 15,000 zijn gevangen ge
maakt. De gevangen gemaakte officieren zeggen, dat het oos
tenrijksche leger ontmoedigd is en zich gisteren ten deele ont
bonden heeft. Er zou volgens hen geen mogelijkheid ;;.eer
bestaan om de overigen te djen stand houden.
Berlijn, 1 Julij. Uit het hoofdkwartier van den kroon
prins is hier bet volgende berigt ontvangenHet resultaat
van deu driedaagschen strijd van bet vijfde pruisische corps
kan niet te hoog worden gewaardeerd. Den 27n junij stond
dit corps tegenover de zesde oostenrijksche legerafdeeling, onder
bevel van generaal Bamming. Onze troepen hebben een brief
in handen gekregen van dien bevelhebber aan Benedek te Jo-
sephstadt. Uit die missive blijkt, dat dit oostenrijksche corps
geheel was uitgeput. Bamming vraagt daarin om twee nieuwe
brigades, ten einde ouder bescherming dezer manschappen zijne
troepen te doen bivouacqueren, terwijl hij tevens verklaart
buiten staat te zijn om den 28° slag te leveren. Dientenge
volge s'ond het vijfde pruisische corps dien dag en ook den
volgenden dag tegenover dat van den aartshertog Leopold en
een andere afdeeiing. De strijd had de beide dagen een veel
uitgebreider omvang. Het oostenrijksche corps van Gablenz
is door de pruisische gar.de totaal te niet gegaan. Behalve
een esnrm aantal gevangenen zijn twintig stukken geschut, vijf
vaandels en twee standaards van dat corps in handen der
Pruisen gevallen.
Ten gevolge van den oorlog is de gemeentelijke belas
ting hier te lande nagenoeg verdubbeld, doordien de gemeen
ten moeten voorzien in alle benoodigdheden voor de armee.
Zij moeten dat alles zelven bekostigen, onder toezegging van
restitutie na het sluiten van den vrede. Ook in Har.over is
dit het geval, doordien het land alsnu te zorgen heeft voor
de kosten van het onderhoud der garnizoenstroepen. Üit Sak
sen zijn nog geene berigten ontvangen aangaande eene ver
hoogde opbrengst; doch nu het gouvernement aldaar te lande
aan den pruisischen opperbevelhebber eene som van 40,000
florijnen per dag moet uitbetalen, en het tevens moet zorgen
voor de dienst in de hospitalen enz., zullen de gewone in-
komsteu aldaar wel niet lang meer zonder verhooging van
belasting tegen zulke buitengewone uitgaven bestand zijn.
De staten, die zich tot dusverre bij Pruisen hebben aan
gesloten, zijn
De beide Meckl en burgen met 650,800 inwonersOldenburg
met 295,200; Saksen-Coburg-Gotha met 164,500Saksen-Al
tenburg met 141,900 Beusz, jongere tak, mer 86,500; Lippe-
Detraold met 111,300; Schaumburg-Lippe met 31,400; Waldeck
met 59,100 Anhalt met 193,000 de beide Schwarzburgen met
139,900; Bremen met 104,000, en Lubeck met 50,400 inwoners.
Dus iu het geheel 14 staten, die van de 46Va millioen zie
len, welke Duitschiand telt, te zamen niet meer dan 2,028,000
inwoners hebben.
-Hamburg heeft, op Pruisens aanmaning, zich wel is waar nu
ook bereid verklaard om zijn gezant te Frankfort terug te roe
pen, maar bet sluit zieh daarom in den oorlog nog niet bij
Pruisen aan.
2 Julij. Het leger van de Elve en dat van Silesïe zijn
thans met elkander in gemeenschap en wel over Gitschin. Oude
vestingen zijn gevuld met oostenrijksche krijgsgevangenen.
Uit Beicheuberg wordt aangaande de zegepraal, door de
Pruisen den 27° en 28° op de Oostenrijkers behaald, het vol
gende van pruisische zijde geschreven Het 5e legercorps heeft
wonderen van dapperheid verrigtniettegenstaande er 1500
dooden waren gevallen, werd eindelijk het 6e en 8e oostenrijk
sche legercorps geheel uiteen gedreven. Ook bewees het corps
der garde dat 1200 man verloor uitmuntende diensten
en sloeg na een harden strijd het 10e oostenrijksche legercorps
geheel op de vlugt. Van een gevangen genomen officier ver
nam men, dat generaal vou Gablentz zich als een waanzinnige,
te paard te midden van den hevigen kogelregen bewoog, om
de zijnen tot een stormloopen aan te zetten. Hij slaagde hierin
echter niet. De alles vernielende zundnadel-geweren vau de
regimenten der garde dreven alles terug. De oostenrijksche
generaal moet zelf gewond zijn. Het 2e pruisische regiment
der garde geleek een vuurspuwenden vulkaan, en het was on
mogelijk iu de nabijheid van dien helschen vuurregen te komen.
De pruisische troepen hebben 6 a 7000 gevangenen gemaakt
en 20 a 30 kanonnen benevens 6 a 7 vaandels genomen.
Officieel wordt medegedeeld, dat naar zekere berigten uit
Bohemen de maarschalk Benedek, ten gevolge van de oplossing
van het legercorps van Gablenz en den terugtogt van het oos-
tenrijksch-saksische corps zich genoodzaakt heeft gezien zijne
voorgenomen operatien bij Gitschin op te geven, om zich op
een meer geschikt punt te concentreren.
"Van het gevecht bij Trautenau en de uitwerking der Zünd-
nadel-geweren schrijft de Pr. Ztg. op gezag van een pruisisch
ooggetuige: „Men gaf op 800 schreden afstands vuur, dat eene
vernielende uitwerking had; de grond was wit van de oosten
rijksche uniformen. De Oostenrijkers maakten zich daarop ge
reed om den aauvai met de bay onnet te doen. Wij lieten ze
tot op 150 schreden naderen en gaven, iu strijd met het re
glement, in plaats van^uit twee, uit drie gelederen vuur; het
eerste gelid wièrp zien, even als in de tijden van Frederik
den groote gebeurde, op de knieën. De Oostenrijkers stoven
door ons vuur uit elkander; en wat niet gevallen was, haastte
zich terug te keeren. Wij legden ons doodelijk vermoeid in
de korenvelden neder, en ieder, behalve de voorposten, gaf
zich aan den slaap over. Plotseling werd alarm geslagen daar
de vijandelijke artillerie in aantogt wa9. Naauwelijks waren
wij opgestaan en haddeu wij onze geweren genomen, of wij
werden met een moorddadig kartetsvuur begroet, tengevolge
waarvan ik gewond werd. De onzen slaagden er evenwel in
om de Oostenrijkers, fiadat zij de gevallenen hadden uitge
plunderd, terug te slaan."
Uit Kiel schrijft men van den 28°De in onze haven
liggende pruisische oorlogsflotille heeft heden morgen ten 8
ure zee gekozen. De flotille bestaat uit de korvet Arcona,
vlaggeschip des admiraals, de Hertha, Gazelle en Augusta. De
beslemming is onbekend, aangezien de verzegelde orders eerst
op zee worden geopend.
Uit Hohenzollern wordt d. d. 28 junij berigt, dat 150
man bondstroepen te Hechingen binnen zijn gerukt. De wur-
tembergsche bondscommissaris graaf Leutrum heeft eene pro
clamatie aan de inwoners uitgevaardigd, waarin hij het vertrouwen
der inwoners vraagt en de verklaring aflegt, dat de publieke
zakeu geregeld zullen voortgaan.
De Publicist verklaart „na naauwkeurig onderzoek en in
gevolge daartoe van officiële zijde bekomen verlof," dat de
legerorder van von Benedek echt is en dat het stuk, in de
Wiener Zeitung opgenomen, later is vervaardigd en als onder
geschoven moet worden beschouwd.
Volgens officiële bekendmaking wordt de vereeniging der
armeecorpsen van den kroonprins en van prins Frederik Karei,
ten gevolge der geslaagde bestorming van Gitschin, als ten
volle gelukt beschouwd. In weerwil vau alle inspanning tot
den bloedigen strijd, heerscht bij de pruisische armee een voor
treffelijke geest.
Luidens de Weimarsche Zeitung is het gros van de prui
sische afdeeiing, welke tegenover de Hanoveranen stond, reeds
van Eisenach in zuidelijke rigting vertrokken.
Het heet nu, dat de beijersche troepen, die tot dusverre
nog geen deel aan eeuige operatie hebbeD geoomen, naar Saksen
oprukken, om van hunnen kant aldaar de Pruisen aan te ta9ten.
Er is sprake van, dat bij de opening der kamers, die
waarschijnlijk noch door den koning, noch door den graaf von
Bismarck zal worden bijgewoond, eene verklaring der regering
met betrekking tot de kwestie nopens het budget te wachten
is, die geschikt zou zijn om het daaromtrent tusschen rege
ring en vertegenwoordiging bestaand geschil uit den weg
te ruimen.
3 Julij. Uit Trautenau wordt gemeldDe oostenrijksche
noorderarmee is door het succes der pruisische wapenen en de
vereeniging der beide ,pruisische legers gedwongen achter de
vestingen Jozefstadt en Königsgratz bescherming te zoeken en
schijnt daar eene stelling te willen innemen. De hertog van
Koburg is te Gitschin aangekomen.
Leipzig, 30 Junij. Men zegt dat koning Jan zich in dien
geest heeft uitgelaten, dat men eene spoedige schikking tusschen
de beide oorlogvoerende mogendheden mag te geraoet zien.
De pruisische landscommissaris heeft 2000 mijnwerkers uit
Freiberg ontboden ten einde te arbeiden aan de schansen, welke
bij Dresden worden opgeworpen.
Hier ter stede werden gisteren avond 1000 centenaars ijs
gerequireerd voor de gewonde Hanoveranen en Pruisen, en nog
in den afgeloopen nacht per extra-trein naar Gotha verzonden.
Het leger vau den kroonprins, alsmede dat van generaal
Steinmetz, rukken zegevierend voorwaarts. Het oostenrijksche
10de legercorps onder den generaal von Gablenz is door het
pruisische garde-corps bij Trautenau geheel verstrooid. Men
heeft van den kant der Pruisen op 28 Junij in den vroegen
ochtend de dagorder van Benedek onderschept, waarin de be
schikkingen werden getroffen voor een algemeeneu aanval,
waarbij het corps Gablenz de voorhoede zoude vormen. De
Pruisen kwamen nu de Oostenrijkers voor en bleven overwin
naars.
Hanover, 30 Junij. De acte tot capitulatie is eerst gis
teren avond ten 10 ure geteekend geworden. Zij is geschreven
in de fran9che taal eu bevat onder audereu de bepalingeu, dat
de koning zich buiten het koningrijk Hanover vrij mag be
wegen, dat zijn particulier vermogen te zijner beschikking
blijft, dat de officieren den degen behouden, mits zij hun woord
geven niet tegen Pruisen te zullen vechten. De groote zelf
verloochening, waarmede de hanoversche troepen hun hard lot
hebben gedragen, verzekert hun de achting van het pruisische
leger: trouwens iedereen is overtuigd, dat de hanoversche troe
pen hun ouden goeden naam hebben gehandhaafd. De heer
von Falckenstein heeft gisteren avond doen bekend maken, dat
de hanoversche troepen, niettegenstaande hij allen mogelijken
bijstand had verleend, gebrek ledenlevensmiddelen en ver-
verschingen ontbraken hun ten eenenmale. Hij vorderde alle
Hanoveranen op om zoo spoedig mogelijk hulp te verleenen.
Eene dergelijke bekendmaking ging van den generaal van het.
slagveld uit aar. den burgemeester van Göttingen, onder bijvoe
ging dat het hanoversche leger heden in Mühlhausen, morgen
in Heiligenstadt en overmorgen in Göttingen zou aaukomen.
Talrijke hanoversche soldaten zijn heden hier aangekomen.
Prinses Friederike, de oudste dochter des^onings, is heden na
middag naar haren vader vertrokken, die zich, naar me'n zegt,
op weg naar Frankfort bevindt/
Frankfort, 2 Julij. Tot voltalligmaking vau het acht
ste bondscorps is het oostenrijksche regiment, bekend onder
den naam van het italiaansche regiment, dat o. a. tot dat corps
behoort, reeds te Darmstadt aangekomen.
- De Deutsche Beichszeitung schrijft: „Te Berlijn, zoo lezen
wij iu een particulier schrijven uit die hoofdstad, hebben reeds
meermalen tumulten plaats gegrepen. Op de Alexanderplaats
zijn dingsdag jl. zelfs barrikaden opgeworpen, waarop de land
weer bevel heeft bekomen om op de menigte te vuren. Aan
de bladen is streng bevel gegeven om niets, aangaande deze
gebeurtenissen te melden. De Frankforter Zeitung deze mede-
deelingen overnemende, zegt dat zij zulks met de meest mo
gelijke reserves doet."
GOUDA, 4 Julij.
Naar wij vernemen zal de stafmnziek van het 4dt regiment
zich heden (woensdag) avond ten 7*/s nnr doen hooren in het
park bij de watermachiene.
Z. 41. heeft benoemd tot burgemeester der gemeenten
Noord-Waddinx veen en Znid-Waddinxveen G. W. C. van Dort
Kroon, secretaris dier gemeenten, ten einde die betrekking ge
lijktijdig te bekleeden met die van burgemeester der gemeente
Broek.
In het jaarlijksch rapport der directie van de ned. rijn-
spoorweg-maatschappij, den 30" junij te Utrecht uitgebragt, leest
men o. a.
i 44 at de lijn Gonda'sGravenbageScheveningen betreft,
de directie vleit zich, dat de regering eindelijk, het algemeen
belang raadplegende, niet langer aarzelen zal de gevraagde
concessie te verleenen."
Een vernieuwd schrijven uit Bad Ems van 29 jnnij jl.
berigt dat de Pruisen aldaar werkelijk binnengerukt waren en
onmiddellijk de post, het spoorwegstation, de eourzaai enz.
bezet hadden, doch dat de aanwezige kassen gelukkig in tijds
geborgen waren. Alle huizen waren opgepropt met soldaten
bruggen en spoorweg werden bewaakt en niemand kan nit of
in. De spoorweg naar Cobienz was opgebroken en de telegraaf
onder militair bestuur. De inwoners haddeu zich tot nu toe
niet te beklagen over de troepen, maar men vreesde voor het
oprukken der bondstroepen. Het postkantoor was gesloten en
de brief bij bijzondere gelegenheid naar Cobienz bezorgd. De
nog aanwezige vreemdelingen haastten zich te vertrekken.
Den 1" julij zijn voor het publiek opengesteld de spoor-
weglijnen van Enschedé tot Hengelo, van Breda tot Moerdijk
en van Boxtel tot Eindhoven. Om de tijdsomstandigheden
hebben er geene feestelijkheden plaats gehad.
De gemeenteraad te Levdeu heeft het schoolgeld op de
meisjesschool voor meer uitgebreid lager onderwijs 1 ki. ge
steld op 80 in plaats van 60; uitgebreid lager onderwijs
2 kl. voor jongens en meisjes, van 16 op 20 te brengen,
werd verworpen, even zeer als om de jaarwedden der hulp
onderwijzers 1 en 2 kl. voor de scholen voor on- en minver
mogenden van 700 en 600 op 600 en ƒ500 te brengen.
De kamers van kooph. te \Vi^3choten eu Yeendam heb
ben bij adres aan de regering aangedrongen op vermindering
van het tarief der biunenl. telegrammen, en de eerste tevens
op de invoering van het uniformport.
Bij het onweder, dat gisteren nacht met zware regenbnijen
is gevallen, heeft de bliksem den molen getroffen vau den hr.
S. Piek, gelegen aan den rijndijk onder Aiphen, die daarbij
geheel is afgebrand. Ouk is de bliksem geslagen iu den kerk
toren te Oudshooru en moet in de kerk brand hebben veroor
zaakt, die echter spoedig is gebluscht.
Blijkens bet verslag over den toestand der provincie
Zuid-Holland bestond de bevolking den 31" december jl. uit
672,367 inwoners (324,799 mann. en 347,658 vrouw, gesl.)
Het totaal is sedert de jongste lOjarige volkstelling in 1859
toegenomen met 52,987 zielen. De aanwas der bevolking ver
toonde zich vooral in de jongste drie jaren. Geboorten in
1865: 14,367 jeugens, 13,5i>7 meisjes, totaal 27,954. Sterfte
10,091 mann. en 9809 vrouw, gesl., totaal 19,900 personen.
Huwelijken 6092. Echtscheidingen 52.
De algemeene toestand van het lager onderwijs was ook
in het afgeloopen jaar bevredigeud. Er is toch altijd, op voor
uitgang in het onderwijs en toenemende belangsieiling van het
publiek in alles wat op het onderwijs betrekking heeft, te wij
zen. Ook de gemeentebesturen geven vrij algemeen blijken,
dat zij doordrongeu zijn van het hooge belang van degelijk
onderwijs, en bij tal van schoolcommissien wordt waarachtige
belangstelling waargenomen in de aan hare zorgen toevertrouwde
aangelegenheid. Te betreuren is het, dat de oude klagt zich
ook ditmaal eu zoo algemeen herhaalt, namelijk die over het
schoolverzuim, dat, door de herhaaldelijk medegedeelde oor
zaken, nog steeds zijn nadeeligeu invloed uitoefent, en over
ongeregeld schoolbezoek, dat meer bijzonder ten platte lande
liet beklagenswaardige gevolg heeft, dat het aangeleerde in de
weinige wintermaanden in den overigen tijd wederom groo-
tendeels verloren gaat.
In de verhouding tusschen het openbaar en het bijzonder
onderwijs viel weinig verandering op te merken. Ook nu ge
tuigen de verslagen der districts-schoolopzipners, dat het gedrag
en de ijver van het onderwijzend personeel loffelijk© vermelding
verdienen. Aan de opleiding van kweekelingen en hulp-on
derwijzers wordt bij toeneming zorg besteed. l)e normaal-lessen
zijn voor een** goede vorming der eersten een uitmuntend mid
del, eu de vruchten, die zij afwerpen, worden allengs meer
