Ohuuniand*
Gemengde Berigten.
Ingezonden.
De ivies wet.
j >ci.; (q a (Li' ten «-ijnugie barer be-
trekkingen met Jen bond betreft, zoo achtte de minister het
voldoende te verklaren, dat hij den bond beschouwt als met
ma=r Inplan:.de, waaruit de gevolgtrekking gemakkelijk i» at
te _^"p^cho!er.>(.pijemie neemt hier en in geheel Engeland op
onru-'1 rende v. e toe. In de afgeloopen ween bedroeg he.
aant... - >g' dW in de hoofdstad met minder dan 1 did per
sonen. In de aan de rivier gelegen wijken zetelt de ziekte
voornam-k. De riekte is zoo snel toegenomen dat het res-
nectiev, aantal overledenen aan de cholera geuureude de jongste
v^f W-ken, aehtervolnens was s. ld. 32. 345. 1213 De au
toriteiten sekFnen ten einde raad our hulp te verschaffen. De
gehtlrae raait heeft intussehen eeae instructie ui.gevaardigd,
waarin de bekende maatregelen worden aangegeven tot wering
van^de eP^""jjel j,lgerhni3 heeft met groote meerderheid de
tweede lezing aaugenotn-n van het wetsontwerp tot wijziging
van het tractaat van uitlevering met Irankrijk
PaXDS l Au:. De Moniteur maakt een brief van den
keizer aan den minister van staat bekend, waarin de grond
slagen worden aangewezen voor een decreet betreffende de op-
ri-ning van een kas voor invaliden en voor den arbeid.
Men houdt _ioh cp dit oogeublik uitsluitend bezig met
de b' zonderhedeu der organisatie van Duitschland. Het is op-
merké: k hoe de Duitscbers veranderd zijn ten opzxgta van den
heer von T'. smnrek en hoeveel Duitscbers gaarne uit zijne ver-
f-ei :e handen de nationale eenheid aannemen, die hij hun
schi rt r-1 te bieden. Iedereen wil bij Pruisen geannexeerd
r"v, Vee piói-elinge teederheid komt zelfs vnj ongelegen
aan bet k-binet van Berlijn, dat Kgtdjjk door overijlde ba»
delin-eii elementen in Pruisen zou kunnen opnemen, welke
later aan de eenheid der monarchie zonden kunnen schaden.
Men ma: ook aannemen, dat vrees voor Frankrijk het pruisi-
sche kabii.et tot behoedzaamheid aanspoort. Eene betere afron
ding -ier gren.en van Pruisen kan bij Frankrijk geen bezwaar
vinden keizer Napoleon heeft immers zelf in zijn schrijven
aar. drn heer Drouin de L'huvs het billijke daarvan erkend.
Maar door te annexeren al wat op dit oogenöliL geannexeerd
wil worden, :ou Pruisen zich eene uitbreiding geven, die door
Frank rijs wel eens kon beschouwd worden, ais met de theorie
van het curopesche evenwigt in strijd te zijn. el is waar,
er i? spreke van om de publieke opinie in Frankrijk te be-
vrr ien, door het groothertogdom Luxemburg aan dat land
af te staan, doek het mag sterk betwijfeld-worden of deze con-
ces- voldoende zal zijn om Frankrijk te verzoenen met het
dentbeeid, PAian tiefa moester maakt van geheel noorde
lijk Duiischland.
-Zc.c.'.n ilk rat reling, dat Italië de vredes-preliminairen
jn zc:.. aallen de gevolmagtigden
-I, n den tot eene conferentie bijeen-
^omenme^r cn meer gelooft men dat deze te Berlijn zal
vergaderen. De heeren diplomaten, die door de gebeurtenissen
der laatste maanden genoodzaakt waren te Parijs te blijden,
besomen na des wapenstilstand gebruik te maken, cm naar
hunne scedercn of de baden te vertrekken. Zij kunnen dat
zonder «chroom does, vaat aan den vrede, onder keizerlijk-
fnnscbe leiding laaragelijmd, wordt in offidde kringen en in
de omgeving de? keizers een duur voorspeld van minatew»
I - tc^l> m .anden dus tjd genoeg voor een pleisierreisje en
voor het houden der tentoonstelling in ls67. Thans is ook
de heer Fould naar Yieby vertrokkende weinige ministers
die iioo- hier zijn, zullen morgen onder voorzitting der keizerin
vergaderen. Fe heer Nigra vertrekt dezen avond met depeehes
mede naar Vichy. t
3 Aug. liet keizerrijk Mexico wordt bedreigd. De kei
zerin is reeds vertrokken naar Europa.
WeeilOn, - Aug. Ve pruisische troepen beginnen Neder-
Oostenr: v te ontruimen, ten einde de b:j den wapenstilstand
bepaalde demarcatie-lijn te bezetten.
De conventie, waarbij Oostenrijk zich verbindt tot de
betaling van 20 miilioen thaler vergoeding aan Pruisen voor
oorlogskosten, is reeds geteekend.
Berliïn, 1 Aug. Fe Staats-Anzeiger maakt art. 2 der
vredespreiire inaireu van 26 jnlij bekend, om een einde te
maken aan de ongunstige oordeel veilingen, die uit eene valsche
opvatting ontstaan. De keizer van Oostenrijk erkent, dat de
boud opgelost is en geeft zijne toestemming tot eene reorga
nisatie var. Duitschland. zonder deelneming van het oostenrijü-
schc keizerrijk. De keizer belooft de naauwere bondsbetrekkiDgen
te erkeiiceL, die de koning van Pruisen ten noorden van de
M i in linie grondvest, en verklaart er in toe te stemmen, dat
de duitscbe staten ten zuiden van de Mainlinie zich tot een
bond vereenLger., wiens betrekking tot den noord-duitschen bond
aan een nad r overleg tusschen beiden voorbehouden blijft.
Tiet artikt zegt duidelijk, dat Oostenrijk de door Frankrijk
uu 14 j ui ij te WeeL.cn medegedeelde bemiddelingsvoorstellen
inwilligt en de reorganisatie van Duitschland ongestoord en
zonder eigen deelneming zal laten voltooijen. Het keizerrijk
zal alzoo geen deel uit maken van den zuid-du itscbeu boud,
terwijl de natuurlijke nationale band tusschen Noord- en Zuid-
Duitschland door de Mainlinie niet wordt verscheurd.
De verbazende veranderingen, welke in den territorialen
toestand der meeste staten van Duitschland plaats hebben, zijn
uit den ar.rd der zaak het onderwerp van veler gesprekken.
Wie eenigzins oplettend toeziet hoedanig daarbij te werk wordt
gegaan, zal ontwaren, dat willekeurig over land en bevolking
wordt beschikt op de wijze als dat geschiedde in de midden
eeuwen, gelijk dat plaats had in latere tijden tot op het ween er
congres. Thans wordt evenmin gevraagd welke de nationale
behoeften zijn, wat behoorde te geschieden in het belang der
der volkeren, neen, men handelt daarbij naar ie bon plaiser
van dezen of genen magtige in of buiten den pruisischen staat.
Als voorbeelden daarvan mogen aangehaald worden de vol
gende De groothertog van Mecklenburg, een vijand van an
nexatie, van het parlement, een heimelijke aanhanger van het
concordaat, een wetgever die voor niet Langen tijd de ligcha-
melijke tuchtiging door middel van den stok heeft ingevoerd,
die louter uit angst zich heeft geschaard aan de zijde van
Pruisen, die vorst verkrijgt eene vermeerdering van grondge
bied, niettegenstaande ieder weet, dat de bewoners van dien
staat in massa uit vertwijfeling hun vaderland verlaten, ora zich
in het verwijderde Amerika te gaan vestigen. De groothertog
van Hessen wordt door Busland beschermd en behoudt om die
reden zijne souvereiniteiuregten, Saksen blijft een onafhankelij
ke staat, dewijl keizer Napoleon zich voor koning Johann in
de bres stelt. Zoo gaat het in elk opzigt. Wat Duitschland,
dat is, het volk van dat alles zegt, hoe het over dat alles oor
deelt, daarnaar wordt niet gevraagd. Wij zijn, met het oog
daarop, eeuwen teruggegaan.
Dat von Bismarck wordt geprezen, dat hij wordt bewierookt,
dit mag niet verbazen. De massa ziet slechts op den uitslag;
daarin ligt de verklaring van het feit, dat wij thans ontwaren.
Voor een viertal w eken wist men ter uaauwernood woorden te
vinden om zijne verontwaardiging naar behooren uit te urukken
over de daden, welke thans boven de wolken worden verheven.
liet huis der afgevaardigden is zoodaniger wijze zamen-
gesteld, dat het niet mag beschouwd worden ais de vertegen
woordiger van de staatkundige gevoelens des volks; men is
algemeen vrijzinniger dan men zou moeten opmaken uit het
bet rekkel ijker w ij ze klein getal liberale leden van het huis. Maar
men verwachte daarom niet dat de minister-president zich veel
zal laten gelegen iiggeu aan de stemming van het huis der
afgevaardigden. Schenkt het zijne goedkeuring aan de wets-
voordragten, des te beteronthoudt het daaraan de gevraagde
bekrachtiging, dan zal de regering het bewijs geven, dat het
die zeer goed kan ontberen. In dat opzigt is von Bismarck
consequent gebleven.
2 Aug. De Stantsanzeiger bevat eene kritiek van Han
nover's uepec'ne over de pruisisch-hanoversehe onderhandelingen,
die tusschen 21 en 2b junij hebben plaats gehad. Genoemd
blad zet die handelingen authentiek uiteen en beschuldigt de
hanoversche depeclie van vCi,ehing in het uiteenzetten
der feiten. IIeT blad doet, met verwijzing op Hanover's de
peclie van 15 mei, tevens uitkomen, dat de voormalige han
oversche regering gelijktijdig me: Pruisen over een neutraU-
teitstractaat en met Oostenrijk over eene aansluiting van Hanover s
troepen aan de oo&ienrijksche onder den generaal von Gabieni
onderhandelde. Ilinover, aldus zegt het, heeft daardoor zijne
minachting aan den dag gelegd voor de openbare moraal, die
j het eenige grondbeginsel in de politieke betrekkingen tusschen
1 de staten moet zijn.
Stllttgart, I Aug. Alhier is het stellige berigt ontvan
gen, dat de keizer van Kusland voornemens is een congres voor
te stellen van de mogendheden, die de weener verdragen on-
uerteekend hebben. Men verwacht hier eene conferentie tusschen
de door Pruisen veijaagde en beoorloogde vorsten, met name
die van Hanover, Nassau en Hessen-Darmstadt, terwijl voor
den keurvorst prins Frederik Willem daaraan zou deelnemen.
Wurtemberg is nog niet tot het voorstellen van een wapen
stilstand besloten.
3 Aug. De wapenstilstand tusschen Pruisen en Wurtem
berg is gesloten.
FloreilCO, 2 Aug. Bij koninklijk besluit is eene nationale
'i leeniug uitgeschreven van 350 miilioen frs. effectief. De stor
tingen zijn zes in getal, verdeeld van 8 oct. IS66 tot april
I 1867. De intrest is vastgesteld op 6 pet. van de nominale
waarde, waarvan 5 pet. wordt betaald als rente en 1 pot. m
den vorm van premien. De rente wordt ieder half jaar vol
daan, vervallende het eerste half jaar in april 1866, terwijl
j de premien zuiieu bestaan in halfjaarlijksche uitlotingen van
j prijzen van 100 Lot 100,000 francs.
3 Aug. De pauselijke schuld is geregeld tusschen den
paus en Italië.
GOUDA, 4 Augustus.
1. M. heeft goedgevonden eervol ontslag te verleenen aan
C. J. O. Prince als 2C luitenant bij de d. d. schutterij alhier
en daarbij te benoemen J. P. C. Prince tot 2n luitenant.
Eerstdaags zal bij de tweede kamer wordeu ingediend
de memorie van beantwoording op het voorloopig verslag no
pens het wetsontwerp, houdende bepalingen betrekkelijk de in
kwartiering en het onderhoud van het krijgsvolk en de transporten
en leverantien voor 's konings legers of vestingen gevorderd.
Bij de op den 31° julij jl. plaats gehad hebbende her
stemming in bet hoofdkiesdistrict Leiderdorp, voor een lid van
de provinciale staten van Zuid-Holland, zijn ui'gebragt 59(1
stemmen. Gekozen is de heer nr. F. A. G. graaf vau Limburg
Stirum Noordwijk met 323 stemmen, hebbende de jhr. mr. K.
A. T. Gevers 270 stemmen bekomen, terwijl 3 briefjes van
onwaarde werden verklaard.
j )e provinciale staten van Noord-Ilolland hebben in
hunne heden gehouden buitengewone vergadering den heer H.
Bahusen, te Amsterdam, lid vau de provinciale staten van
Noord-Holland, met 31 van de 57 geldige stemmen, benoemd
tot lid van de eerste kamer der staten-geueraal, ter vervanging
van wijlen den heer Bosch van ürakestcin.
Blijkens de met de jongste mail uit de kolonie Suriname
ontvangen berigten, was de gezondheidstoestand aldaar ongun
stig, ten gevolge van de weersgesteldheid en den voortduven-
den landwind. Ook hebben zich enkele gevallen van gele
koorts voorgedaan.
De staatscommissie, aan welke het onderzoek omtrent het
drinkwater is opgedragun, heeft woensdag te's Hage hare eerste
vergadering gehouden onder voorzitting van den minister van
binnenl. zaken. De heer Beijerinck werd tot ondervoorzitter,
de heer v. Capelle tot secretaris benoemd. De commissie heeft
zich in tweeën verdeeld, om zich met de twee volgende punten
bezig te houden
„Welke is de soort en hoedanigheid van het drinkwater, dat
door de bevolking der gemeenten, die in deze en vorige cho-
lera-epidemien boven anderen zijn geteisterd, gedronken wordt?
Mag men, ook door vergelijking met de hoedanigheid van het
drinkwater in gemeenten, die van cholera bevrijd zijn gebleven,
aannemen, dat er verband bestaat tusschen den aard van het
drinkwater en de uitgebreidheid der epidemie?" en
„Zoo er van de bovengencemde gemeenten zijn, waar voor
ziening in de behoefte aan zuiver drinkwater noodig blijkt, op
welke wijze kan dit dan het best geschieden, hetzij de zorg
daarvoor aan particuliere nijverheid worde overgelaten, of de
noodige maatregelen van overheidswege worden genomen?"
In een dezer dagen uitgekomen geschrift van Dr. M. J.
Godefroi: „De cLolera en de openbare gezondheidsregelen in
Nederland", leest men o. a. Engeland en daarna Frankrijk
en Belgie zijn ons voorgegaan op den weg, dien wij te volgen
hebben, om onze steden zindelijker cn gezonder te maken.
Lord Palmerston noemde eenmaal de cholera eene aanmaning
tot reinheid. Het, om zijne zindelijkheid, zoo hoog geroemde
Nederland wordt nu reeds voor de vijfde maal aangemaand,
maar doet ter bevordering der volksgezondheidniets!!
Dezelfde huizen, die in 1832 door de cholera bezocht werden,
hebben ook in 1849 veel van die ziekte te lijden gehad, en
wat lezen wij nu, eenige dagen geleden uit Utrecht, dat meer
dan de helft van de choleragevallen aldaar, zegge racer dan de
helftontstaan is in de woningen waar vroeger de ziekte had
geheerscht of daarnaast
In de stad Exeter in Engeland was bij de eholera-epideime
in 1832 de sterfte aanzienlijk: 402 op de 28,000 inwoners,
ongeveer U/a pet. Keeds bij een oppervlakkige beschouwing
van den loop der cholera in 1832 was het duidelijk, dat^ de
verwoestingen vooral hadden plaats gehad in die gedeelten
der stad en in die woningen, welke blijkbaar zond'gden tegen
alle eischen der hygiene, die namelijk, waar gebrek was aan
behoorlijke luchtverversching, aan gelegenheid tot afvloeijing
van water en onreinheden en aan een genoegzame hoeveelheid
drinkwater.
De aanzienlijks ingezetenen vereenigden zich terstond met
de openbare autoriteiten en namen dit onderwerp zeer ter harte.
In de eerstvolgende jaren werden zoovele gebreken verholpen,
aan zoovele eischen der gezondheidsleer voldaan, dat Dr. Shap-
ter voor dat in 1849 de cholera uitbrak, voorspelde, dat men,
bij' het wederverschijnen der ziekte, de heerlijkste vruchten zonde
plukken van de genomen maatregelen.
Bij het tweede verschijnen der cholera, in 1849, bedroeg
het geheele aantal slagtoffers bij een vermeerderde bevolking
tot 31,000 inwoners, slechts 43, dus ongeveer een zevende
pet., waarvan 13 eigentlijk niet mogen worden medegeteld,
daar zij vreemdelingen en reizigers waren, die ziek in de stad
kwamen en binnen weinige uren bezweken.
In n°, XXX zijner studiën betoogt de heer Groen o. a.
met ne woonlen van den hoogl. Buys in de Gids dat de
nieuwe regering eene eigenaardigheid en eene roeping heeft,
„lïare eigenaa-digheid is. dat zij zich keert tegen de rigting,
waaruit zij geboren werd. Hare roeping is, dat zij voor de
rigting, waartegen zij vijandig scheen, ais stedehouderesse de
loopende zaken regelt en, als baanbreekster, bezwaren, anders
onoverkomelijk, uit den weg ruimt." Het denkbeeld van den
heer Buys, dat de liberale partij, na al het gebeurde, behoefte
heeft aan een zuiveringsproces, en dat dit proces indien men
recidive van de jongste kwalen thans wenscht buiten te sluiten,
zich langzaam moet ontwikkelen, dat denkbeeld wordt door
den heer Groen aldus aangevuld en toegepast: „Het kabinet
Mijer-van Zuylen doet hetzelfde, wat de liberale partij deed,
hetzelfde, wat deze partij, aan het bewind zijnde, nu doen
zon. Het neemt, op den vaeanten zetel, de zaken waar van
den afwezigen heer, zoo lang die, om herstel van zeer wan
kelende gezondheid, tot vacantie-uemen en zuiveriugs-badkuur
verpligt is. Het doet voor de liberalen wat dezen zelf nu
niet kunnen doen."
De vertegenwoordigers van Tennessee zijn wreder toegelaten tot het
amerikaansch congres. De oorlogschatting voor Frankfort is verminderd
op 13 miilioen, waarvan 6 miilioen betaald zijn. Neurenberg is door
de Pruisen bezet. Te Saltley bij Birmingham is een wcrknlaats ver
brand met vele spoorwegrijtuigen voor Indie; de schade wordt begroot
op f 250,000. De turksche regering zal een observatickamp vestigen
bij Moiastir. De keurvorst van Hessen is volkomen vrij ie gaan waar
hij wil, behalve naar zijn vorstendom. De frausche kroonprins ia bij
zijne gymnastische oefeningen gevallen. Drie groote lecniugen zijn
in uitzigt: eene ooatenrijksche, proisische en italiaansche. Oostenrijk
bekomt voor Yenetie 200,000 miilioen francs. Voor de onteigening van
een klein gedeelte eener straat te Parijs wordt betaald 8,895,000. fr.
De wederinvoering der hongaarsche constitutie van 1848 is uitgesteld
wegens feuderalistische experimenten. De heer Delimal, redacteur van
l'Espiègle is te Brussel veroordeeld tot 1000 fr. boete en een jaar ge
vangenisstraf wegens het bekendmaken van »het beste middel om den
oorlog tc beletten" in een plaat, waarop men v. Bismarck en zijn koning
met Napoleon aan de galg zag hangen. Het regt des naaldgeweer»
wordt ven angen door de proisische genade. Te Botterdam petitioneert
men om een echten ouden biddag. Men verwacht dat de vredehande
lingen te Praag gevoerd zullen worden. De duur van den aanstaanden
vrede wordt berekend op minstens anderhalf jaar. Engeland heeft den
bondsgezant terug geroepen. lu Bohcmen door den oorlog zoo geteisterd
heerscheu daarenboven typhus en cholera. Amsterdam vraagt aan het
rijk een voorschot van zes ton. De Pruisen z jn woensdag te Heidel
berg en te Mannheim door de bevolking met vreugde outvaugtn. Men
ducht te Florence eeae gedwongene leening.
Voor twee jaren zijn de verkiezingen voor ons hoogere
staatslichaam weder afgeloopen; in sommige distrikten is de
aftredende afgevaardigde bedaard herkozen, in andere heeft meu
strijd gevoerd, die echter meestal ten voordeeie van de aftre
dende ieder, beslist werd.
Kan men uu de tweede kamer der stateu-generaal een afdruk
van den volksgeest noemen? Vertegenwoordigen de afgevaar
digden de beginselen van buu distrikt r Zoo moest het zijn, en
theoretisch beschouwd is dit ook het geval, maar iu de praktijk
ontdekt men nog al eens aanmerkelijk verschil. De oorzaak
hiervan ligt nergens anders dan in ue kieswet. Groote kies-
distrikten benemen groote miuderhed n het recht zich te doen
vertegenwoordigen. Arnhem moet oor de Veluwe, Dordrecht
voor Alblasserwaard en Hoekscbe u„nrd zwichten. Rotterdam
daarentegen beheerscht de buitengemeenten, en maakt de daar
uitgebrachte stemmen zonder invloed op den uitslag.
Is de census een redelijke maatstaf? Hoevele bekwame bur
gers missen het kiesrecht, omdat zij geen behoefte hebben aan
een groote woning of omdat zij geen bedrijf uitoefenen, dat
genoegzaam door de patentbelasting gedrukt wordt, terwijl
daarentegen velen, die geheel onbekwaam zijn om naar hun
overtuiging te kiezen, het kiesregt bezitten, waardoor de weg
gebaand wordt voor allerlei knoeierijen. Moet de census be
houden blijven, uit gebrek aan iets beters, dan moest zij althans
slechts een der grondslagen uitmaken, waarop het kiesrecht
berust. Geen wetenschappelijk gevormd persoon moest van het
kiesrecht uitgesloten zijn.
Men klaagt aanhoudend over de slechte opkomst der kiezen,
maar ligt de schuld niet aan de kieswet, die het kiesregt ge
schonken heeft aan personen, die dikwerf geen belang stellen
