Otnncnlanï».
Gemengde Berlgtea.
Ingezonden.
Schoolwet-agitatie.
Vergadering van den Gemeenteraad.
Mar ktberigten
Burgerlijke Stand.
niet het koningrijk Italië vereenigd worde, dit laatste indirect
reeds erkend.
De maatregelen tot bet werkeli.k tot stand brengen van
den noord-duitschen bond zullen nu, daar men van alle uitge-
noodigde staten verbindende verklaringen van toetreding heeft
ontvangen, overal worden genomeu. Voor de inlijving der
nieuwe" territoiren zal eene commissie van hoofd-ambteuaren
uit alle takken van liet bestuur worden benoemd, welke over
lief plan zal beraadslagen om de instellingen der betrokken
staten in overeenstemming te brengen met de pruisische toe
standen. Zoodra de landdag aan de inlijving zijne toestemming
zal hebben verleend, zal het bestuur in die landen, zoo veel
noodig, eene voorloopige regeling ondergaan.
Vit IVeenen wordt, onder dagteekening van den 2 asten,
aan de Kölnische Zeit. geschreven „Met bezorgheid ziet men
hier de gebeurtenissen te gemoet, die zich in het zuid-oosten
voorbereiden, daar alles eene schielijkere oplossing van het ooster-
sclie vraagstuk voorspelt, dan tot dusver voor.ien werd. Rus
land ontwikkelt weder eene cngemeene bedrijvigheid, en de
Porte beschuldigt het dan ook niet ten onregte van niet slechts
in hare geschillen met Griekenland de hand te hebben, maar
ook de gisting in hare Slavische gewesten, met name in Mon
tenegro en in Servie, levendig te houden. In Bosnië, de Her-
zegowina en Albanië u alles voor den opstand rijp. Monte
negro wordt van drie zijden door eene aanzienlijke turksche
magt bedreigd. De servische regering heeft in het bijeentrek-
ken van turksche troepen op hare grenzen, aan de zijde van
Montenegro, insgelijks eene reden gezien om zich te wapenen.
Het schijnt in ïluslands bedoelingen te liggen, om Servie en
Montenegro eene lijn te doen trekken." In een ander schrij
ven uit de oostenrijksehe hoofdstad wordt gemeld, dat zich
daar sedert half augustus eene raonteuegrijnsche deputatie op
hield, die derwaarts gekomeu was, ten einde de bescherming
van Oostenrijk en Rusland tegen de Porte in te roepen. Die
deputatie had reeds verscheidene bijeenkomsten gehad met het
personeel der russische ambassade, maar was nog niet door graaf
McusdorlT ontvangen. In afwachting van een gehoor bij dien
minister, was het hoofd der deputatie voor eenige dagen naar
Belgrado vertrokken, om met het servische ministerie in on
derhandeling te treden.
GOUDA, 1 September.
Z. M. heeft benoemd tot ontvaDger der inkomende regten
en aceijl.sen en eutreposenr te Dordrecht en Dubbeldam, den
beer M. J. A. Bannier, alhier.
In de zitting van de tweede kamer der staten-generaal
van woensdag heeft de regering nu reeds overgelegd het dos
sier stukken betreffende de afdamming der oosiersehelde, op
voorwaarde van geheimhouding. Na langdurige beraadslagin
gen is liet voorster Fokker aangenomen, om maandag de dis
cussie over de motieu van orde nopens die zaak te hervatten,
waardoor het voorstel van den president, o t de zaak commis
soriaal te maken, verviel. Daarna is de discussie over de
oost-indische begrooting voortgezet.
In de zitting van de tweede kamer van donderdag is
de discussie over de iudisehe begrooting voortgezet. Die over
de paragraphen betreffende de inrigting der begrooting, de in-
deeling der departementen en de afschaffing der cultuur-procen
ten is aigeloopcn. Na onderzoek der geloofsbrieven van den
heer Geertsema is tot toelating van dien heer, na het afleggen
der gevorderde eeden, besloten.
lil de zitting der tweede kamer van gisteren is de heer
Geertsema beëedigd en heeft zitting genomen. Daarna zijn
voortgezet de discussien over j 7, over de verhooging van de
bezoldiging der inlandsehe hoofden, waarbij onderscheidene mo-
tien van orde werden voorgesteld. Findelijk stelde de heer
Thoroecke de volgende orde van den dag voor
„De tweede kamer, van oordeel dat de afkoopbaarstelling
van gouvernements-heerendiensten evenzeer in het nederlandsche
belang als iu dat der inl. bevolking gevorderd wordt, en dat
voorts ook alle gedwongen diensten aan de hoofden behooren
cp te houden, gaat over tot de orde van den dag."
De verdere discussie over de motien, die intusschea gedrukt
worden, is daarna verdaagd tot heden.
De uitslag der verkiezing vau een lid der tweede kamer
in het hoofdkiesdistrict Haarlem is, dat zoowei voor het loo-
pende zittingjaar als voor het volgende Ijarige tijdvak gekozen
is de heer mr. J. II. Geertsema Cz.
Omtrent het zoo dikwerf besproken en verschillend be
oordeeld zoogenaamd verlies van 111 millioen in de iudisehe
staathuishouding, door het werk van Motley te berde gebragt,
is, zooals men weet, een onderzoek ingesteld. De Arnhemsebe
Courant zegt daaromtrent:
„Uit ue overgelegde stukken vernemen wij uu, dat van
1S17 tot 1SS7 in Nederland uit en voor Indie ontvangen
zijn 922,197,353.37 en dat eene gelijke som gedurende t£t
tijdstip is uitgegeven. Ontvangsten en uitgaven sluiten volko?
men. De oorzaak van het vroeger geconstateerde verschil ad
114 millioen guldens, ligt in twee omstandigheden: 1. in het
boeken in Indie van verzonden producten tegen prijzen welke
bij verkoop, in Nederland, anders, hooger en vooral lager,- j
uitvielen; 2. in de tot 1841 door het departement van kolo
niën gevolgde zonderlinge gewoonte, om aan het bestuur van
Indie mindere, dus onjuiste opgaven te doen van de ontvang-
sten en uitgaven in Nederland, t>e millioenen kunnen, bij
gevolg, niet langer beschouwd worden tusscben Indie en Ne-
derlund te zijn verloren."
Moordrecht, 30 Aug. Heden vierde de heer G. B.
Lalleman, onderwijzer aan de school voor gewoon en meer
uitgebreid lager ouderwijs in deze gemeente, het feest zijner
vijf en twintigjarige dienst als hoofdonderwijzer, waarvan hij
twintig jaren in deze gemeente is werkzaam geweest. Veie
waren de blijken van belangstelling, welke hij dien dag mogt
ondervinden, terwijl hem door eene commissie uit eenige inge
zetenen een goud horologie met gouden ketting wei 1 vereerd.
Gaarne doen wij hulde aan zijne verdiensten als bekwaam
en verlicht onderwijzer, die niet alleen in deze gemeente, maar
ook ii. ruimeren kring werkzaam is aan de opleiding jer ogd.
Moge hij lang voor ons gespaard blijven en ue lust
en ijver blijven behouden tot zijne gewigtige be reeking, die
hij tot hiertoe heeft aan den dag gelegd.
X>^OC
De opstand op Candia krijgt een ernstig aanzien. Pruisen telt nu
reeds 23,810,743 inwoners, en beschikt met den noordelijken bond over
eene bevolking van 20,216,531 zielen. Te Groningen vragen ie win-
kelieis oin in den nazomer toch nog kermis te houden. Het nieuwe
gasthuis te Amsterdam wil niet vlotten; de commissie heeft zich ont
bonden. Men verspreidt ongunstige geruchten over de doorgraving van
Holland op zijn smalst. Oostenrijk zal nu stellig vooreerst 50 mil
lioen aan 5pCt. obligatien en 90 millioen aan staatsnoten uitgaven.
Beijeren zal 30 millioen leenen en 15 millioen aan renteloos mantpapier
in de wereld zenden. De opstand der poolsche ballingen iu Siherie
is Diet onderdrukt maar breidt zich uit. Maximiliann wil na het
leeg maken der schatkist tot besluit het dal van Mexico droog maken.
De saksische regering vraagt 7000 arbeiders, daar Dresden op bevel
van Pruisen versterkt moet worden. De toestand van den zieken man
is weder zeer bedenkelijk. In Spanje vreest men weder een militaire
opstand. Pruisen heeft te Straatsburg beslag gelegd op 191 vaten
nassauschen wijn. De cholera is bijna verdwenen te Brussel en Ant
werpen. liet grondgebied door Beijeren aan Pruisen afgestaaau telt
33,900 zielen. De sprinkhanen hebben den oogst in Algerie bijna
geheel vernield. Het totaal der oorlogskosten uit te betalen lau Prnisen
bedraagt ruim 111 millioen gulden. De schuld der amerikaausche unie
is in een jaar tijds ruim 300 millioen gulden verminderd. Iu Brazilië
is een nieuw ministerie tot stand gekomen. Humbert, de italiaansche
kroonprins, wordt uitgehuwelijkt aau eene oostenrijksehe aartshertogiu.
Door de pruisische annexatien vervallen acht ridderorden. De italiaan
sche national? garden worden achtereenvolgens naar huis gezonden.
De groote schouwburg te Konstantinopel is afgebrand. De hoogere bur-
gerschool met de directeurswoning is ic Botterdam aanbesteed voor ruim
honderd duizend gulden. De pruisische kamer van afgevaardigden bezit
in Jacoby den eenigen beginseltrouwen liberaal. Keizer Napoleon wordt
gezonder en begint daarom ook lastiger te worden. Met 1 april 1S67
zal het eng. leger voorzien zijn van 25U,000 achterlaadsgeweren. la
de omstreken van Rome zijn 51 roovers opgevaugeD. Hessen-Darmstadt
heeft 20,000 noordduitsche troepen ter inlegering bekomen. Men begint
de hoop te koesteren dat de vestingwerken van Maastricht en Venlo ge
slecht zullen werden. Te Edough in Algerie is weder eene vreeslijke
bosebbrand ontstaan. De veeziekte in Engeland is tot 127 gevallea in
de week gedaald. Iu Chili rigt de regering eene geschutgieterij op.
Het duitsche parlement zal te Berlijn bijeen komen. De uitgaven van
het huis des keizers zullen te Weenen van 7tyj op 5 millioen worden
verminderd.
Het ministerie trad op, eu de vrienden van ons lager on
derwijs waren ongerust. Zouden de theorien, reeds vele jaren
door dtu generaal der anti-revolutie verkondigd, thans in prak
tijk gebragt worden Onder de nieuwe ministers toch waren
mannen, die hun opinie omtrent het onderwijs niet verbloemd
hadden, die als getrouwe aanhangers der anti-revolutionaire
leer bekend wareneen zelfs was met den profeten mantel
omhangen, toen de groote profeet, het moede zijn paarlen voor
de zwijnen te werpen, besloot om met voorbijgaan der wettige
magten en dus van de door God gestelde overheid, zich tot
het volk achter de kiezers te wenden en dit door middel der
drukpers, anders ook een nieuwerwetsch monster, aan te sporen
tot agitatie en religie-strijd. Gelukkig voor ons land, dat dit
1 volk de taai van den heer Groen niet verstond, evenmin als
het de taal verstaat der predikanten, en daarom liever mannen
naloopt, die een voor hun ooren meer geschikte taal spreken.
Het ministerie trad op, en in de eerste kamer sprak de minister
van binuenlandsche zaken in naam van het geheeie ministerie
woorden van geruststelling, woorden zeer ten gunste van ons
openbaar onderwijs, en de andere ministers, de mannen die het
vertrouwen der anti-revolutionaire partij genoten, verklaarden,
dat geen verandering van de grondwet op den weg van dit
ministerie lag, dat de wet op het onderwijs geëerbiedigd zal
worden, dat wel gemoedsbezwaren bestonden, maar dat die voor
alsnog geen wetsherziening noodig maakten. Men zoude de
wet op het onderwijs toepassen, eu daarmede meest de anti
revolutie tevreden zijn.
Wel moeten die verklaringen den heer Groen treurig ge
troffen hebben. Heeds eenmaai is hij door de mannen zijner
partij, toen zij ministers werden verlaten, reeds eenmaal had
een geliefde vriend zijn vroegere begiuseleu verzaakt, en nu
ondervond hij hetzelfde van den man dien hij waardig gekeurd
had zijn opvolger in het parlement te zijn. En gij ook, mijn
zoon!
De tweede kamer kwam bij een. In plaats van bespiege
lingen, hield inen zich terstond met zaken bezig eu de meer
derheid der kamer scheen daarmede ingenomen. Het adres
van antwoord op de troonrede, de begrootings-discussien zou
den genoeg aanleiding geven om de beginselen, waarnaar het
ministerie zoude regeren te leeren kennen. Maar dit lag niet
in de bedoeling der anti-revolutionairen; men wilde zoo mo
gelijk de afgedwaalde schapen tot de kudde der uitverkorenen
terug brengen, en de heer Keuehenius het nieuwe lid uit Arn
hem, de opvolger van Mackay, Lijnden, Groen en v. Zuylen
had die taak op zich genomen, de meester bleef te huis, want
deze mogt zich aan geen echec bloot stellen, deze mogt geen
deel nemen in den aanstaanden broederstrijd. De interpellatie
heeft plaats gehad, en zoo het kon heeft de minister van bin-
nenlandsche zaken nog krachtiger dan in de eerste kamer de
wet op het lager onderwijs tegen de aanvallen der anti-revolu
tionaire partij in bescherming genomen, en de andere ministers,
de afgedwaalden, hebben hun instemming met de beginselen
des ministers te kennen gegeven. De andere leden der kamer
namen een veelbeteekenend zwijgen in achL en daardoor heeft
de interpellatie alleen gediend om de onmagt der anti-revolu
tionaire partij iu het parlement ten toon U stellen. Men moge
dit betreuren, men moge de toekomst van ons land donker
inzien, en als de heer Keuchenis onderwijs, veepest, oorlog en
cholera op een aardige wijze meieren, het is een feit, 's volks
vertegenwoordigers achten het zelfs beneden zich om de onder
wijskwestie tot een onderwerp van discussie te maker.. Zij hebben
den heer Keuehenius laten spreken, en zijn tot de erde van
den dag overgegaan. Na de anti-revolutionaire partij zwijgende
afgemaakt te hebben, werd met veel praten tot het afmaken
van koeijen besloten.
En toch, de interpellatie van Keuehenius had een ernstiger
discussie verdiend. Het valt niet te ontkennen, dat veler ge
moederen verontrust zijn. Wat Groens vliegende blaadjes niet
kunnen bewerken., omdat zij boven de bevatting der menigte
zijn, is bewerkt door tal van andere blaadjes, die naar de be
vatting des volks geschreven en bij duizenden onophoudelijk
verspreid, door altijd op hetzelfde aambeeld te hameren, een
geest van ontevredenheid hebben opgewekt, blijkbaar uii de op-
rigting van zoogenaamde christelijke scholen in verschillende
gemeenten. Het volk achter de kiezers wordt door dit onop
houdelijk hameren medegesleept, dat volk moet gerust gesteld,
beter ingelicht worden, en daartoe ware het te wenschen, dat
de anti-revolutionaire partij in de gelegenheid gesteld werd of
zoo noodig gedwongen werd haar eischeu in het parlement te
formuleren. Het is niet genoeg het openbaar onderwijs te
veroordeelen, men behoort de grieven op te geven, die men
daartegen heeft, zoo mogelijk met de middelen om het te ver
beteren. Men moet aantoonen, welke veranderingen het onder
wijs na C7 heeft ondergaan, dan eerst is de partij te bestrijden.
Uit de wolken, waaruit tot nog toe door de anti-revolutie
over het onderwijs gesproken is, moet zij op aarde nederdalen,
en ook voor de kiezers verstaanbaar maken, waarom de wel
vaart des lands naauw met de onderwijskwestie verbonden is.
Zoolang dit niet plaats heeft, zoolang met groote woorden en
holle klanken geschermd wordt, zal de ontevredenheid voort
duren en langzamerhand in alle gemeenten worden waargenomen.
Alle partijen moeten daarom een ernstige discussie der kwestie
wenschen, opdat liet onderwijs, reeds lang een hefboom tol
het opwekken van verdeeldheid, daartoe niet langer kan mis
bruikt worden. P.
Mijnheer de Redacteur,
Welke geweren zouden tegenwoordig wel de beste zijn? de
pruisische, engelsche, fransche, beigische, enz. verschillen alien
en ieder meent dat zijn uil een valk is; het is te hopen dat
men het maar uiet in massa gaat onderzoeken want dat z^u
vrij wat menschenlevens kosten. Nu las ik onlangs dat onze
regering ook proefnemingen laat doen en plan heeft een ba
gatelletje van 5 ton uit te geven om de tegenwoordige ge
weren te doen veranderen. Zou dit geen geld verkwisten zijn,
want wie weet welke kostbare ontdekkingen in een volgend
jaar gedaan worden, aan zoude het veranderen op nieuw moe
ten beginnen, en toch zonden wij, als de nood aan den man
kwam, nog wel eens van achteren kunnen staan.
Maar bovendien, mijnheer, heeft men laatst proeven genomen
met een onkwetsbaarmakeud kleed en de kogels vielen zoo
plat als een dubbeltje neder, zonder het kleed te beschadigen.
Zoude het dus niet wel zoo verstandig zijn om de uniformen
van onze militairen te veranderen, dat is toch in lang niet
gebeurd, en allen een pak te geven, even als een duikerkleed
met twee glazen oogen, van die onkwetsbaar makende stof
vervaardigd, dan konden de geweren behouden blijven en onze
soldaten behoefden voor geen pruisische naaldgeweren te vree
zen. De militaire oefeningen konden dan veel bekort worden,
en de onkosten van ons krijgswezen zouden daardoor veel ver
minderen. Misschien ook dat in het vervolg die stof wel ge
schikt gemaakt wordt tot het afweren van kanonkogels, en
dar waren wij voor alles gedekt. Dringend beveel ik dit
denkbeeld aan alle belanghebbenden aan. Kusticus.
Vrijdag, 31 Augustus.
Tegenwoordig de hh. mr. van Bergen IJzendoorn, voorzitter, dc Grave,
Viruly, Prince, Braegaar, Westerbaan, Buehner, Droogleever, van Gennep,
Kist, van Straaten en Peeters.
D? notulen der vorige vergadering worden gelezen en gearresteerd.
Zijn ingekomen drie missives van B. en W. houdende:
1. ceue voordragt ter benoeming van een hulponderwijzer aan de
armenschoolJ. W. van der Heul. J. C. van Balen en H. J. Hoogeu
Stoevenbeld van Holten; en van eene hulponder.vijzcres aan de burger
school voor meisjes: mej. C. van Bclkum uit Leeuwarden ter visie en
ter benoeming iu de volgende vergadering.
2. de inzending der begrooting voor 1867, waarbij dc inkomsten zijn
uitgetrokken tot eeu bedrag »an f 195,173.13 en de uitgaven ƒ195,163,28,
sluitende al zoo met een batig saldo van 9.85; gesteld in handen eener
zoinmissic van de bh. Rem}, Westcrbaan en van Gennep; ter visie.
3. een voorstel van B. en W. om gevolg te geven aan een plan,
ontworpen door de kanter van koophandel, oru de Gouwe binnen de strd
bevaarbaar te maken voor schepen met staande mast, door het veranderen
van de vaste bruggen enz. enz. begroot op f 22,000.
Verder is ingekomen eene per post ontvangen opwekking, overgedrukt
uit de Amst. Couraut van 19 aug., tot vrijwillige wapening, wordt ter
visie gelegd.
D« heer Luyten komt ter vergadering.
Aan de orde zijnadressen van Y. van der Ring, C. van Harten, C.
Verkerk Pzn., M. de Graaf, J. P. J. Vernes, hoedende verzoek om in
gebruikgeving vau grond aan de goodsche sluis onder Alphenen wordt
besloten op het verzoek van beide eerst genoemden tot w ederopzeggen in
gebruik af te staan ter bebouwing 283 vierkante ellen grond tegen
10 iu het jaar, terwijl op de andere verzoeken afwijzend wordt beschikt.
Een voorstel tot af- en overschrijving van posten, een van f 50 eu
een van 5, op de begrooting van 1866, wordt goedgekeurd.
Het voorstel der vroeger benoemde commissie tot het nazien der reke
ning van 1865 om die goed te keuren wordt, terwijl B. en W. zich
ingevolge voorschrift van tie stemming oulhoudeu, door de overige leden
aangenomen.
Eindelijk wordt benoemd met 12 stemmen tot klokkenist W. K. van
Zutphen, terwijl 1 blanco biljet is ingekomen.
Niets meer aan de orde wordt dc vergadering gesloten.
Gouda, 30 Aug. Tarwe prijshoudend, vooral de ueste
soorten, die tot eenigzins verhoogde prijzen verkocht verd.
Tarwe l'oolsche per 2400 kilo 350. Zeeuwsche oude per
mud 9.75 a 10.75, dito nieuwe S.50 a 9.75. Rogge
ƒ6.25 u G.75. Gerst/ 5.50 a 6.75. Haver korte 4 a
5.60. Dito lange 3.50 a 4.50. Boekweit. Fr.insche per
2100 kilo ƒ160 a 170. Noordbr. 185 a 190.
Heden waren veel schapen aangevoerd, vette werden vlag,
doch magere traag verkocht, ook varkens en biggen met rui
men aanvoer en levendigen handel.
Kaas. Aangevoerd 46 partijen 26 a 28 per 50 kilo.
Goeboter 1.20 a 1.30. Weihoter 1.04 a 1.16.
GOUDA.
GebokeN: 2S Aug. Antiio:11Marianna, ouder? C. van Eijk en N. -au
der Tooren 29. Jacobus Jobaunis, ouders J Bik en A. holster.
30. Johannes, ouders J. Zeegers en A. C. Zegveld.
Overleden: 30 Aug. G. J. van A1 iet, 9 w. H. Cats, buisvr. van
D. Seijffels, 47 j-
Gehuwd: 29 Aug. F. G. Tijbout, en G. J. Snel. J. M. Jager
en M. W. van Leeuwen. M. van ó*r Laan en J. S. Jager.
J. F. Muller en C. W. van Appeltere.
Van 2S tot 31 aug. is bij den Burgeinetslei aangifte gedaan van 1
choleralijdcr. Iu het geheel aangetast 2üu waai van 153 zijn overleden.
