öntnenlfliiö.
Gemengde Berigten.
Burgerlijke Stand.
Onureut het hong.iarschs legioen verleemt men het vol
gende Daar een aantal manschappen naar, hun vaderland wilde
terugkeeren, werd bet ontbonden en liet men hun vrijheid terug
te keereu of zich in Süezie neer te zetten, waar zij dan zeiven
voor hun onderhoud moesten zorgen. Een gedeelte verkoos
uit laatste, en de anderen kregen een gratificatie om terug te
koeren. Zij werden in kleine afdeeliugen en zonder hunne offi
cieren door Pruisen vervoerd. Op oostenrijksch gebied veree-
nigden zij zich tot een kolouue van S00 man, die gevangen
werd genomen, waarop een tweede koloune een anderen weg
naar Hongarije insloeg, maar ook deze werd gevangen geno
men. Onze regering beklaagde zich hierover, op grond van
het verdrag van Praag, en het antwoord was, dat men de
manschappen niet in regten zou betrekken.
Frankfort, 14 Oct. Met opzigt tot de verspreiding der
runderpest heeft de regeringsraad van het kanton Bern zijn
militair departement gemagtigd de uoodige manschappen te le
veren, om de strengste afsluiting der door de pest besmette
plaatsen te handhaven, zoodra bet departement van politie zulk
een maatregel noodzakelijk zal achten. Tot dusver heeft ge
lukkigerwijze, gelijk uit de berigten te Bern ontvangen blijkt,
de ziekte nog geene grootere uitbreiding in Zwitserland gevon
den. Het gerucht was verspreid, dat zij zich ook in het kauton
Tessino hnd vertoond. De berigten uit dat kanton luiden echter
zeer geruststellend er zijn daar nog geene gevallen van be
smetting voorgekomen.
Florence, 14 Oct. De Nazione meldt dat de minister
van financien de bankiers heeft doen weten, dat de onderhan
delingen ever de verpachting van het tabaksmonopolie afge
broken zijn.
i)e exceptionele volmagt aan de regering, die thans opge
houden heeft, zal niet vernieuwd worden.
De schatkist kan voorzien in de uitgaven van IS66 en zal
voor het volgende jaar nog een overschot van 200 miilioen
in kas houden.
Het gerucht nopens het sluiten eener nieuwe leening mist
allen grond. Men gelooft dat het ministerie de opening der
kamers /:.l afwachten tot het voorstellen eener financiële operatie
ten aanzien der domaniale goederen.
Het actief van Veuetie is 25 miilioen en 130 miilioen aan
nieuwe belastingen, die goedgekeurd zijn vóór den oorlog; door
een en ander zal het deficit in 1S67 verminderd worden; de
vermeerdering der uitgaven zal voorts worden gecompenseerd
door hervormingen, die reeds voorbereid zijn, ouder anderen
door eene conversie der pensioenen en renten, waardoor het
budget van eene uitgave van 30 miilioen ontlast zal worden.
15 October. De inschrijvingen in de leening hebben
zeer voldoende resultaten opgeleverd. In het meerendeel der
gemeenten is het aandeel ten volie genomen.
lie Italianen zullen den 26den dezer Verona bezetten
en den 19den Venetie. Oostenrijk stemt er in toe, om de
uitwisseling van veuetiaansche soldaten wegens redenen van
gezondheid uit te stellen.
Dezer dage» heeft de generaal Montebello de pauselijke
regering officieel ter kennis gebragt, dat de fransche troepen,
overeenkomstig de september-conventie, in december aanstaande
onherroepelijk Rome zullen verlaten.
GOUDA, 17 October.
Donderdag, 10 October heeft alhier eene zamenkomst plaats
gehad van eenige kiezers uit de bnitengemeenen van het dis
trict en maandag avond, 15 October eene vergadering van de
kiesvereeniging //de Grondwet." In beide zamenkomsten zijn
met groote eenstemmigheid gesteld tot kandidaten voor het
lidmaatschap van de tweede kamer der staten generaal de hh.
mr. P. P. van Bosse en jhr. mr. W. T. Gevers Deynoot.
Van de koninklijke proclamatie zijn door den hee" com
missaris des konings in de provincie Zuidholland, dd. 12 oct.,
afdrukken ter verspreiding gezonden aan heeren burgemeesters
der gemeenten dezer provincie, met begeleiding der volgende
circulaire:
lk heb de eer, door den heer minister van binneul. zaken
daartoe uitgenoodigd, hiernevens aan CJEd. te doen toekomen
het vereischt getal exemplaren van Zr. Ms. proclamatie van
den lOden dezer, met verzoek om te zorgen dat dit stuk, over
eenkomstig Hoogstderzelver verlangen en het koninklijk besluit
van den JOQ oct. 1866, n°. 76, (Staatsblad n°. 165), terstond
worde aangeplakt op de meest bezochte plaatsen in uwe ge
meente, en indien zij uit meer dan éón vlek of buurt bestaat,
op ten minste ccn plaats van ieder daarvanwaarbij ik
de aanbeveling voeg om zorgvuldig te doen waken, ilat de
proclamatie niet worde afgescheurd of overplakt vóór dat de
tijd der aigetnecne verkiezing voorbij is.
Mogt het getal gezonden exemplaren niet toereikend zijn
dan zullen op uwe aanvrage, door den griffier der staten, on
verwijld meerdere worden verstrekt, zooveel de te mijuer be
schikking gestelde voorraad zal toelaten.
De heer minister verwacht dat IJEd. de gelegenheid niet zal
verzuimen om te wijzen op de edele gezindheid en op de warme
liefde tot zijn volk, die den koning bezielen. VYel verre van
op eeuige bepaalde keuze aan te driugen, verlangt Zijne Ma
jesteit slechts, dat eene getrouwe en algemeene opkomst der
kiezers blijk geve van de belangstelling der natie en van hare
gehechtheid aau onze grondwettige instellingen. Daarvan ver
wacht de koning blijkbaar de door Zijne M .jesteit gewenschte
verbetering in de zamenstelling der vertegenwoordiging.
Zijn koninklijk woord op dez.e ongewone wijze, uit eigen
beweging gesproken, is geen bevel, maar bevat den raad, dut
ieder zijn pligt doe, gelijk. de koning den zijnen.
De regering bedoelt evenmin invloed op de keuzer uit te
oefenen, en ik behoef UEd. zeker niet te vermanen tegen ot
wettige bemoeijing, verwachtende dat EEd. zich daarvan zal
onthouden.
Geen ambtenaaar behoort van zijne betrekking misbruik te
maken om op de verkiezingen invloed uit te oefenen, hetzij
ten voordeeie of ten nadeele van het gouvernement.
De commissaris des konings in de provincie Zuid-Holland
heeft den LIdeu oc'ober aan heeren burgemeesters in de pro
vincie eene circulaire gerigt, waaruit blijkt dat de minister van
binnenlandsche zaken doet opmerken, dat het niet alleen regel
matiger is, dat onteigening van aan veetyphus lijdend vee
thans alleen volgens de wet van den loden sept. jl. (Staatsbl.
n°. 150) plaats hebbe, m^vr ook weuschelijk, omdat bij ont
eigening volgens de wet minder formaliteiten zijn in acht te
nemen en advertentie-kosten kunnen worden gespaardwelk
laatste de cominiss iris bereids mededeelde bij circulaire van 4
dezer. Bovendien kunnen, bij onteigening volgens de wet van
28 augustus 1851, geene gelden ter goede rekening uit 's rijks
schatkist wordeu verstrekt, waarop bij art. 6 der wet van 15
sept. 11. uitzigt is geoptnd.
Daar er zich, zoowel bij de jongste verkiezingen in juuij,
als dezer dagen twijfel heeft voorgedaan nopens den vrijdom
van zegelregt voor gedrukte circulaires, enz. betrekkelijk de
verkiezingen, zoo is het zeker met onbelangrijk hier te herin
neren aan de deswege bestaande en alsnog van volle kracht
zijnde decisie van 16 september 1S50, n°. 60, opgenomen in
het Periodiek Woordenboek, nopens zegel en registratie van 1852,
onder n°. 1753, en aldus luidende:
Drukwerken „Op zich zelf staande, geen deel van een dag
blad of aiuler perodiek werk uitmakende, gedrukte stukken, hou
dende bloot politieke beschouwingen, gelijk een woord aau de
kiezers van en dergelijken, vallen evenmin als de gewone
vlugschriften (brochures) in de toepassing van art. 23 der wet
van 3 october 1843."
Naar men verneemt heeft Z. M. de keizer van Oosten
rijk eenigen tijd geleden aan onzen geachten landgenoot, mr.
P. P. van Bosse, de betrekking van minister van financien
aangeboden, waarvoor gemelde heer echter heeft bedankt. Daarop
heeft de keizer hem doen verzoeken, eenigen tijd te Weeneu
te komen doorbrengen, ten einde hem van raad te dienen.
Aan die uitnoodiging heeft de heer van Bosse bereidwillig
voldaan. Hij is thans reeds weder uit Weeneu in het vader
land teruggekeerd.
-Men berigt, dat de hoogleeraren in de regten de Wal
te Leyden, Philipse en Diephuis te Groningen en des Amorie
v. d. Hoeven te Amsterdam even als de hoogleeraar "Vreede
te Utrecht, geweigerd hebben het manifest der hoogleerareu
te teekenen. De hoogl. de Wal heeft echter verklaard het in
het staatsregtelijk dogma met zijne collega's eens te zijn.
Het wordt den liberalen verschrikkelijk euvel geduid,
dat ze veronderstsllen durven, dat er mogelijkheid op eea coup
d'état bestaat.
Geen schijn of bewijs, neen hoegenaamd niet!
Echter komt het ons altijd verdacht voor, als men zich 'bij
een beschuldiging zoo verschrikkelijk boos maakt.
't Heeft dan wel den schijn als of mep de waarheid heeft
moeten hooren.
In de zamenspraken bij Kemmer, uitgaande van een bepaalde
partij in Utrecht, n°. 378, komt het volgende voor:
,/De grondwet moet veranderd worden. Het zoogenaamd
souverein volk moet souverein afgemaakt worden, dan is de
kuiperij gedaan. Daarom hoopen wij (altijd met twee o) dat
de vrienden van Oranje deze reis eens zullen toonen dat het
hun ernst is, den vorst vau een partij te verlossen, die niets
anders doet dan het ongeluk van het lieve vaderland zoeken"
Neen de ultra conservatieven willen geen verandering van
de Grondwet, wel foei!
In n°. AL zijner Parlem. Studiën en Schetsen, geschreven
vóór het bekend worden van 's konings proclamatie aan het
volk, noemt de heer Groen het eene reden van dank, dat Lei
eigen woord des konings, waarop zoo zeer aangedrongen was,
uitbleef. //Maar (gaat de heer Groen voort), indien het steun
punt der ontbinding, met andere woorden, de iu liet ministe
rieel rapport van 27 sept. gepreciseerde kwestie, eene miskenning
is van het constitutionele abc, zou dan niet, te elfder ure,
ook om 's konings wil le, een kabinet kunnen en moeten worden
gevormd, uit welks zamenstelling bleek, dat de nazaat der prin
sen van Oranje 1°. ook in de christelijke volksbelangen, ge
wetensvrijheid en regfc voor allen begeert2°. wel verre ran
eenige regeringsdaad aan de beoordeeling der kamfer te willen
onttrekken, integendeel de meest vrije gedachtenwisseling in de
staten-generaal als den eigenaardige», on waardeerbaren, onmis-
bareu waarborg beschouwt voor koniug en volk, tegen minis
terieel misbruik vau het prerogatief der kroon."
Onafhankelijk van deze zijdelingsche aanbeveling tot zamen
stelling van een anti-revolutionair ministerie, verlangt de heer
Groen, dat de kiezers zich beijveren zullen getrouwe eu bekwame
vertegenwoordigers van de christelijk-historische rigting in de
kamer te brengen.
Van de volksovatieu gewagend' onlangs te 's Hage gebragt
aau de 'woningen van den graaf van Zuylen, den baron van
Zuylen en jhr. de Casembroot, zegt de heer Groen „Dergelijke
agitatie zou ik althans niet met pligtbetrachting gelijk stellen
en aan de honderden uit den arbeidenden stand, aan het volk
achter de kiezers, zou ik over deze kwestie, te midden der
chaotische spraakverwarring van het oogenblik, niet onmiddel
lijk een goedkeurend oordeel hebben verzocht. Dergelijke co
medies, schrijft mij een geëerd vriend, loopen zeer ligt op
tragedies uit.
Professor Vreede wil niet zeggen, dat de ministers on
gelijk hebben, omdat hij sedert lang gebeten is op de leden
der tweede kamer.
De Friesche Courant, naar aanleiding van de proclamatie
des konings, de aanstaande verkiezingen voor de tweede kamer
besprekende, eiudigt haar leidingartikei aldus
„Nederland was steeds een vrijzinnig land, de stadhou
ders van Nederland waren steeds de beschermers van het volk,
van het liberale, oranje-gezinde volk van Nederland tegen de
aanmatigingen der aristocratie. Het liberalisme is de rigting
der toekomst van geheel Europa, liberaal is constitutio
neel; het liberalisme is inzonderheid de rigting van het ne-
derlandsche volk. De koning weuscht eenstemmigheid tus-
schen volk en regering, meer bestendigheid in de rigting der
raadslieden vau de kroon: de liberale rigting is bestemd zich
in Nederland te bestendigen, de rigting der toekomst ligt
dus in handen der liberale Nederlanders, maar ze moeten
trouw tot de s'erabus opkomen en als ëén man stemmen, ze
moeten aan 's konings oproeping gehoor geven."
De Arab. Courant zegt zeer juist:
„Parlementaire steekspelen die niet tot handelingen leiden,
zijn op den duur het zekerste middel om de parlementaire re
gering in discrediet te brengen. Daarom zouden wij niets
liever wenschen dan een kamer die de nieuwe zitting met een
nieuwen geest begon, die, in plaats van zich te verslijten met
het eindeloos ophalen en herkaauwen van allerlei gegronde en
ongegronde oude grieven, zich terstond stelde op het meest
onafhankelijk standpunt, op dat van eene kamer, gekomen, niet
om ministerieel te zijn of anti-ministerieel, maar om met ijver
en lust de zaken van het land te behartigen en af te doen.
Er is geen beter middel dan dit om oude veeten en grieven
te verdelen en oude geschilpuuten te vereffenen, en aan stof
tot nuttige werkzaamheid is geen gebrek.
„De Mijer-kwestie is de kwestie, de kwestie van en voor
het land, het shibboleth der politiek en der verkiezingen niet.
De kwestie is, een kamer zamen te stellen, die het land ver
tegenwoordigt, die zijne behoeften en belangen kent, en ze
wil en weet te behartigen, een kamer die niet komt met het
a prioristisch voornemen in alles ministerieel te zijn, maar met
den wil en den lost om te doen wat er te doen is, en niet
uitsluitend in de koloniën maar o«k in het moederland."
Uit Leeuwarden dd. 15 oct. berigt men, dat de veety
phus zich op nieuw in het dorp Hemelum heeft vertoom!, en
wel bij twee landbouwers, beide bureu van de wed. van Rys,
waar zich het eerste geval in de laatstvorige week heeft voor
gedaan. Bij den een, den landbouwer R. J. vau der Meulen,
zijn neden alle runderen, ten getale van 34, bij den ander, den
landbouwer A. M. Feenstra, 8 kalveren afgemaakt. Van den
laatste loopen nog 19 koeijen in een stuk land, door een sloot
en hek gescheiden van het stuk, waarin de zieke beesten zich
hebben bevonden. De heer commissaris des konings begeeft
zich morgen ochtend naar de besmette streek.
Men verneemt uit het Westland dat de zonnige dagen van
den laatsten tijd den wasdom der biaauwe druiven veel hebben
bevorderd, hoewel nog niet kon worden gezegd dat de kans
om die rijp te oogsten verzekerd was. De witte druiven,
waarvan de kwcckerij in het Westland echter weinig voorkomt,
zijn meestal geschikt geworden om te '.orden geplukt. Zooals
gemeld is, stonden de bieten gunstig te veld en hel>ben daar
van dan ook, voornamelijk naar beetwortelfabrieken, vele scbeeps-
verzemlingen plaats. De eerste schuiten met andijvie zijn jl.
zaturdag uit Veur naar Amsterdam vertrokkenhet gewas
wordt als algemeen voldoende aangemerkt. Minder gelukkig
is m<ra dit jaar te Veur geweest met het winnen van tuinza
den, waaronder van het bloemkoolzaad vooral veel is verloren
gegaan. Met een bij uitstek gunstig gevolg wordt steeds het
vervoer van roode-, witte-, savoije- en bioemkool uit Noord-
Holiand en van elders voortgezet. Te Rijnsburg komt de late
koolbouw, die zich eerst slecht liet aanzien, thans zeer in aan
merking en geven de buiten verwachting talrijke verzendingen
bevredigende rekening.
Nijmegen, 15 Oct. Door de meerdere standvastigheid
vau het weer in de laatste dagen heeft men zich met onver
deelde kracht aan den oogst kunnen wijden, die in vele opzig-
ten nog bevredigend mag heeten.
Van 2 -14 october heeft hier het koninklijk tooneelge-
zeischap van J. C. Valois, zoo als gewoonlijk eenige representation
gegeven, die telken male met luid gejuich begroet werden.
De stukken waren met de meeste zorg gekozen en werden flink
gespeeld, terwijl het talrijk opkomende publiek blijken gaf waren
kunstzin op prijs te stellen.
Van wel ouderrigte zijde vernemen wij, dat er tusschen
den minister van oorlog eu de stad onzer iu woning bereids
schikkingen zijn tot stand gekomen, aangaande de slooping en
uitlegging van een gedeelte der vestingwerken en wel bepaal
delijk tusschen de molenpoort en ój have;i. Het al of niet
tot stand komen van genoemde slooping z.d wel een voornaam
punt zijn in uijmeegsch geschiedenis, daar men aigemeen van
oordeel is, dat daardoor aan onze stad meerdere bloei en wel
vaart zal verzekerd worden De tijd zal leeren. Hoe het zij,
wij voor ons wenschen ook, dat een gedeelte van nijmeegsch
wallen moge plaats maken voor eene nieuwe stadswijk.
Zweden heeft in augustus aan Pruisen eene nota ingediend over Noord—
Sleeswijk. De opstand der Candioteu spoedt ten einde. Uit Lau
sanne vertelt men dat koningin Victoria een morganatisch huwelijk heeft
aangegaan met haren stalmeester Brown. Napoleon is om den anderen
dag ziek ea gezond. Te Venetie heeft zich de cholera vertoond.
Tegetthoff, de overwinnaar bij Lissa, is in ongenade gevallen. Ter eere
van Gladstone zal te Liverpool een marinereu standbeeld worden opge-
rigt. De bouw van den dom te Berlijn zal op bevel des konings
weder opgevat wordeu. Het boheeinschc stadje Dobruschka is door
een znareu braud geteisterd. Men heeft te Vera-Cruz een geleide
van 400 militairen noodig om van de haven naar het spoorwegstation
te komm De koningin vau SpaDje wil door reactie dc revolutie ont
gaan, elders zoekt men tot reactie te komen door revolutie. Te
Port au Prince op Haïti zijn 2ü0 huizen vernield, door het springen van
het tuighuis. Von Bisuiarek begint zijn mond op te sperren om Sak
sen in te slokken. Eik chassepot geweer moet aan Frankrijk 70 fr.
kosten. De oorlogsschatting zal kwijt gescholden worden aan Frankfort.
De veetypbus in Friesland schijut zich niet te bepalen bij het geval te
H .nelum. Bij het zinken van het stoomschip Evening Star van
New-York naar New-Orleans hcsteiud zijn 300 personeD omgekomen.
De cholera vermindert te Pesth. In Engeland en Schotland ziju in de
week eiudigende 6 oct. 32 stuks vee aangetast. Te Brussel is plegtig
ingewijd het standbeeld van Charh» de Brouckère Santa Anna nego-
tieert te New-York drie miilioen dollars om de liberalen in Mexico te
helpen. Üe bisschop Dupanloup noemt Garibaldi een btlagchtlijk man.
Frankrijk, Engeland en Oostenrijk zijn gekuinen tot overeenstemming
ten aanzien van het oosten. Vau 30 sept tot 6 oct. zijn aangetast
in Zuid-Holland 041, in Noord-Holland 75, iu Utrecht 1149, totaal
18G5 runderen. Iu de bergvlakte der Alpen, niet verre van Poutre-
Sina, h< eft men gelukkig geslaagde proeven genomen met de aeelimatatie
van rendieren. Het kanaal door Zuid-Be»tlaud is met groot feestge
baar geopend. Het Journal des Débats ziet in de proclamatie eene
ongrondwettige inmenging. Op de kust vau Newfoundland is den 22
sept. vergaan het fransche fregat Niobé, waarvan reeds 150 lijken aan
deu wal spoelden. De oorlogsschade, waarvoor aanspraak op vergoeding
bestaat, is in Boheinen gesteld op acht miilioen florijnen. Zondag heeft
geheel het keurhessiscbe leger trouw gezworen aan den nieuwen heer.
Vele familieu verlaten Dresden om de oorlogsschatting te ontgaan.
Iu de omstreken van Delft heersebt de longziekte vrij hevig onder het
rundvee. Te Nijmegen zal eene landbouwschool opgerigt wordeu.
Keizer Max heeft reeds belet gevraagd bij zijn broeder Frans Jozef.
in het koninklijk paleis te Brussel zijn kostbare schilderijen door braud
vernield.
GOUDA.
Geboden 12 Oct. Leendert, ouders L. Broere en W. Mulder.
13. Maria Maartje, ouders W. van Maardingen eu A. E. Begeer.
14. Johanna Petronclla, ouders P. de Jong eu C. W. E. Busgers.
Elizabeth, ouders G. vau der 8pelt eu A. 's Gravezande. Elizabeth, ou
ders E. Iüus eu J triaar.
Oveklldkn: 10 Oct. A. sliedreebt, 19 d. 11. P. J. Boot, 16
m. 12. J. Hoonhout, 8 w. E. Janknegt. G8 j 15. M. J San
ders, 43 j. M. C. van As, 20 m
