rr cs'tSr"». fc
OuitenlanïJ.
öinnenianö.
Gemengde Berigteu.
ingezonden.
HET ONDERWIJS AAN MEISJES.
die meer en meer de
Kuns tnieuws.
Burgerlijke Stand.
voorspellingen beschamen -,1s al dat woedend twisten uitloopt
op eens vreedzame schikking.
Het zal het best zijn Jlaxiiniliaan t' huis te wachten. De
zaken mogen Virward staan in Mexico, de geruchten zijn nog
verwarder, ïemql d" een hem door Bazaiue te Orizaba laat
gevangen houden, heeft de ander hem door juaristisehe ben
nen doen opiigten, een derde verzekert dat hq zoowel als zqne
vrouw waanzinnig is. Dit alleen is zeker, dat het uit is met
zijn keizerrijk.
Onze phlegmatirke vertegenwoordigers houden zich rustig
bezig met het onderzoeken det begrooting. Sommigen pro
testeren tegen de stoutigheden der ministers, maar men ver
neemt weinig van de billijke verontwaardiging eener vrije
vertegenwoordiging, die zich de les laat Ie/en door de diena
ren Jer kroon, zonder den moedwil te bedwingen, die zich
vergrepen heeft aan de regten des volks Wij willen geene
driftige uitbare'ingen, maar bedaarde teregtwijzing, mannelijke
opregtbeid in den voorstand van het regt. En dan koine
wat w ilgeen aanzijn gerekt ten koste van wat waarde geeft
aan het leven, niet de uitkomst, het doel is heilig.
Londen, 20 Dec. Eene deputatie van de centrale kamer
van landbouw heeft onlangs eene audiëntie gehad bij den voor
zitter van den geheimen raad, ieu einde hem hare bezwaren,
betreffende sommige met de veeziekte in verband staande maat
regelen, mede te deelen. Zij verlangde vooreerst, dat de ver
gunning, om op enkele plaatsen veemarkten te houden, zou
worden ingetrokken ec gaf voorts haren wensch te kennen,
dat er een duurzaam stelsel van quarantaine voor buitenlandsch
vee zou worden aangenomen. In zijn antwoord deel.ie de
voorzitter mede, dat de regering de bedoelde vergunning had
verleend, ten einde het heimelijk verkoopen en invoeren van
vee tegen te gaan, waardoor, naar haar oordeel, de besmetting
nog meer zou worden bevorderd. VVat de quarantaine betrof,
was de regering voornemens de kwestie der veeziekte in de
aangaande zitting van het parlempnt ter spraak te biengeu,
bij welke gelegenheid dit pint tevens zou worden besproken.
Parijs, 20 l)ec. liet Journal des Débats bevatte dezer
dagen een even goed geschreven als heug artikel tegen de
leger-organisatie. In dit artikel wordt liet ontwerp een ffbe-
treuringswaardig misverst nd" genoemd, en het sluit met de
juiste opmerking dat, indien het wetgevend ligchaam dit ont
werp aanneemt, het vrijwillig afstand doet van zijne constitu
tionele bevoegdheid, om het jaarlijksehe contingent en tien daar
op be.rekking hebbenden post der l egioo ing vast te steile».
Niet c^beiaugnjk is het. dar de e owsiandigheid iti de com
missie ?m den generaal Trochu en den heer iïuuher ï-iet ont
snapte, maar dat de kei/er, in weeiwil der bedenking van den
gencaai eu den minister van staar, meende de constitutionele
bcpal.ngeu buiten aanmerking te moeteu laten.
Berlijll, 19 Deo. Het leirunhuis heeft het ontwerp der
regering, bet:'ff«-nde de o_ hetfïi g tier woekerwet aangenomen
met 59 tegen 4'6 stemmen, naual een voorstei der commissie
tot eene \oorloopige vaststelling tot 1 «.pril 1868 door de
regering verworpen was. Daarna is het ontwerp op de grond
belasting en dat op de dotatien dit laaisie met algemeene
stemmen aangenomen.
20 Dec. De Prov. Corr. zegt ten a.'inzien der vaststel
ling van de begrooting, dat die van gelukkige beteekenis is
voor het pruisische constitutionele leven. De uitslag na laugeu
strijd, met moeite verkregen, zal ook voortaan door alle par
tijen met zorg worden gehandhaafd en niet weder pr.js gege
ven worden. Dezelfde correspondentie zegtde koning en de
kroonprins van Saksen hebben hier den indruk gemaakt, dat
zij een duidelijk begrip hebben opgevat van de taak, welke,
aan de zijde van Pruisen, op Saksen rust en dat zij bereid
zijn die te volbrengen. Het bezoek der saksische vors.en bij
het begin der onderhandelingen over den noordduitschen bond,
waarvan zij naast Pruisen de aanzienlijkste leden zullen zijn,
mag beschouwd worden als een gelukkig voorteeken voor
echte, aan gevolgen rijke bondsgemeeuschap.
GOUDA22 December.
Z. M. heeft bepaald, dat eene der rijks hoogere burgerscholen
net driejarigen cursus te Helmond gevestigd zal zijn, eu bij
die school o. a. tot leeraar benoemd den heer J. van Dam
alhier, die den 20° dezer ook te Harlingen werd benoemd lot
directeur en leeraar.
Jn de zitting van de tweede kamer van Wocusdag zijn
behandeld en aangenomen: l6. wetsontwerpen tol natttrali»atie
van H. D. Schlüler en anderen, het wetsontwerp tot verhoo
ging van hoofdstuk YII.8 der staatsbegrooting voor 1866 (kc,.
ten der proefnemingen van raffinage van ruwe suikers)dat
tot verhooging en wijziging van hoofdst. VII der staatsbe
grooting van 1S65; dat tot verhoogiug der begrooting van
uitgaven van het pensioen-fonds voor burgerlijke ambtenaren
dienst I860. De minister van bimtenl. zaken heeft den wensch
geuit dat nog voor het reces der kamer wierden afgedaan de
wetsontwerpen betreffende de veeziekte en de hegrooting der
staatsspoorwegen voor 1867.
Bij de tweede kamer is ingekomen het antwoord der re
gering op de ontwerp-begrooliug voor de uitgaven teu behoeve
der staats spoorwegen iu 1867. Daarin wordt gezegd, dat de
werken voer den spoorweg Meppel-Heerenveen op 1 dec. 1867
eu die voor Groningen-Winschoten in den loop van 1867 ge-
reed moeten zijn; die voor Zwolle-Meppel in oct. 1867; die
voor Alkmaar naar den IJtlijk iu Mei 1867. Het onderzoek
naar eene andere rigling voor den spoorweg Dordrecht-fiotter-
dam is ingesteld. De wetsontwerpen nopens onteigening voor
de overbrugging van het Hoüaudsch Diep liggen gereed. Het
rapport der gemengde commissie wegens de afdamming der
Ooster-Schelde wordt overgelegd. De afdamming wordt in het
aanstaande voorjaar voortgezet. De bruggen over of in het IJ
wordeu gemaakt.
Iu eene morgen- eu eene avondzitting zijn gisteren door
de tweede kamer der stateu-generaal eelt aantal wetsontwerpen
met grooie meerderheid van stemmen aangenomen, daaronder
dat tot wettelijke bekrachtiging der schorsing van amortisatie
me'. 45 tegen 21 stemmen, daarna de definitieve hoofdstukken
der begrooting huis des kouings, nationale schuld en wet op
de middelen. Voorts is aangenomen de begrooting der staats
spoorwegen voor 1 "67 en eenige der aangeboden credietwetten,
die verner beden worden afgedaan.
Naar men verneemt is het ontwerp van wet tot regeling
der schutterijen bij den raad van state afgedaan en kan men
de indiening bij de tweede kamer zeer spoedig te gemoet zien.
Men meldt uit 's Hage aan de Arnli. Cour.: Uit eene
goede bron heb ik vernomen dat het voorloupig verslag der
tweede kamer over de begrooting van oorlog zeer uitvoerig
zal zijn, teu gevolge van de veterlei bedenkingeu, die in de
seclien zijn gemaakt, en waarbij nog eene afzonderlijke nota
van den lieer Stieltjes zal gevoegd worden. Door sommige
leden moet het denkbeeld zijn aangegeven om de kosten voor
oorlogen marine niet geheel uit de gewone middelen te vinden.
an verschillende kanten werd aangedrongen op eene organi
satie van het leger bij de wet. Het algemeen gevoelen is vrij
gunstig omtrent dezen minister van oorlogmen betreurt het
evenwel dat de mali, van v.I s kunde en humaniteit men
overigens overtuigd is, eenigzins afhankelijk schijnt van sommige
hoofdambtenaren van zijn departement.
In de mijn van Barusley hebb n sullig 358 nersouen het leven ver
loren ten bende valscbe munters is ontdekt en gedeeltelijk gevangen
genomen te Altenkirchin nabij Neuwied. ISu beweert men dat maar
schalk Bazaine, Maxiiniliaan gevangen houdt om hem te dwingen tot een
bepaalden troonsafstand. Te Brtmcu wil men oveigaau tot het geheel
vrijstellen van het beroep van makelaar. In de omstr.ken van Kleef
neemt de veeziekte aanmerkelijk toe De wurtrrubergsrhe regering heeft
octrooi verleend voor de uitvinding der vervaardiging van papier uit stroo,
schors en andere plantaardige stotfen. Met l julij 186? zal het pa-
pierengeld in de vcreeuigde staten ingetrokken knnnen zijn en de schuld
afgelost binnen 25 jaar. Het frausche budget voor 1867 sluit met
een vrij apokrief batig saldo van 50 milloeu. Ken boer van het
frausche dcpaitement Cantal heeft een zilvereu medaille behaald voor bet
vervaardigen vau kaas naar hollandsch maaksel De frausche regering
is nog altijd zoekende naar een volmaakt geweer. Dmgsdag jl. is de
runderpest voor het eerst uitgebrokeu te Amersfoort. Het gemeente
bestuur te Arnhem heeft geweigerd het verleenen van concessie aan eeno
ontworpen groote slagterij. Groote hoeveelheden buskruid worden uit
Maastricht en Veulo vervoerd narr I'.ijmegeo en tlders. De invoer
van Java hier te lande heeft in 1865 bedragen eene waarde van 91,737,733
de uitvoer derwaarts 35,712,907 De raad van Deventer heeft beslo
ten tot het nemen van 2543 aandeelen van 236 of f 600,148 in de
internationale spoorweg en haven maatschappijdaarenboven is door parti
culieren ingeschreven voor f 125,000. Aan de landbouwschool te
Franeker is door deu staat toegezegd eene subsidie van 8000 's jaars.
Het fransche crédit inobilier zal met het dividend eens overslaan.
Het oosten rij ksche ministerie wil wegloopeu voor de hougaarsche bezwa
ren. Zweden heeft vergeefs op de europesche markten beproefd om
geld te letnen. In Beijeren bestaat eene ministeriele crisis Oos
tenrijk zal een blijvend legerkamp oprigten nabij Bruck aan de Leitba.
De telegraafkabel tusscheu Malta en Alexandrie is hersteld. Te
Londen he*ft men des avonds antwoord uit San Francisco van deuzeliden
dag pe. te!egra-jf. Het amerikaansch congres heeft het amnestieregt
van den president beperkt. Kapoleon wil de brieven terng hebben
aan Maximiliaan geschreven. De zes aspiranten-hulpapolhekers zijn
te Leyden allen afgewezen. Te 's Hage zal een tooneelstuk opgeroerd
worden bewerkt naar Klaasje Zevenster. De amerikaansche schuld is
iu vier maanden, van 1 junij tot 1 October, nagenoeg 250 rdillioen gul
den verminderd. Men verwacht det de noordduitache rijkidag den 15
februarij zal geopend worden. Den 19 nov. jl. is te Tetuau de eerste
christenkerk op maroccaansch gebied ingewijd. De Croaten willen met
lllyrie en Dalinatie een zelfstandig koningrijk vormen. De engelsche
bank heeft donderdag het disconto vastgesteld op 3l/2pCt. Bij Caudia
is een grieksch schip in den grond geboord. De Oostenrijkers maken
veel gebruik van de bevoegdheid om tegen eene storting van 2000
hunne kinderen vrij te koopen van de militaire dienst. Het fransche
buÏ9 Fould leent aan de spaansche regering 90 millioen. Te Baren-
drecht hebben baldadigheden plaats gehad, naar aanleiding van het vroeger
afschaffen der kermis. Te Alphen is een arbeider doodgeschoten door
een militairen bewaker van begraven rundvee.
Ieder Nederlander weet, dat het lager onderwijs hier bijna
volmaakt is. Vreemdelingen hebben het bewonderd, en de
landgenoot berust gaarne in dien lof en sluimert er bij in.
Wel worden wij van tijd tot tijd uit dien sluimer wakker ge
schud, wel worden wij somtijds op feiten genezen, die lijnregt
in strijd zijn met de eenmaal opgevatte meening, maar zoudeu
wij minachten, zouden wij verwerpen, wat door vreemdelingen
een sieraad van ons land genoemd is? Bovendien door een
nieuwe wet is de boel netjes opgeknapt, alles is op nieuw ge
reglementeerd, en nu kan hel gebouw weder jaren mede, vooral
na het bijbouwen van een nieuw vertrek, waaraan sedert ge-
ruimen tijd groot gebrek was. En toch de bestaande gebre
ken blijven, in weerwil van alle nieuwe wetten en reglementen.
Het onderwijs is over het geheel niet praktisch genoeg. Veel-
wordt onderwezen van betrekkelijk geen nut voor de leerlingen,
veel wordt verzuimd, wat in het vervolg voor den leerling
van het hoogste nut zoude zijn. Is dat iu het algemeen waar,
vooral blijkt dit, als men het oog vestigt op het onderwijs,
dat de meisjes ontvangen.
Gewoonlijk toch ontvangen deze op de openbare school .iet-
zelfde onderwijs als de jongens; zij mogen iets vroeger de
school verlaten om huiselijke bezigheden te verriglenblijven
zij op de school, zij verrigten dezelfde werkzaamheden als de
jongens, omdat het personeel ontbreekt om zich uitsluitend met
de meisjes bezig te kunnen houden.
De gegoede klassen hebben ingezien, dat meisjes, wier be
stemmingen geheel andere is, ook ander onderwijs moeten
ontvalleen, en de zoogenaamde jonge jufvrouwen scholen zijn
ontstaan. Of die ook als volmaakt geijkt zijn, durf ik niet
beslissen; wel durf ik beweren, dat ook op die school maar
al te zeer de bestemming der vrouw werd over het hoofd
gezien dat zq maar al te veel halve- eu kwarl-savantes of
modeplaatjes hebben aangekweekt, en geen echte nederlandsche
huisvrouwen. Wel zijn er gelukkig bewijzen van het tegendeel,
maar dit waren, voor een groot deei, uitzonderingen op den
algemeenen regel.
Voor de andere standen der maatschappij is evennel in dit
opzigt tot nu toe niets gedaan, en nu de middelbare school
is daargesteld tot vorming der jongens, wordt liet hoog tijd
om eens het oog te vestigen op een voortgezet onderwijs voor
meisies, niet om het getal geleerde dames in ons land te ver-
grooien, niet om op die inrigtingen alle mogelijke vakken van
wetenschap te onderwijzen, maar om die meisjes der burgerklasse
<lie kundigheden te geven, die zij in het vervolg van haar
leven als vrouw en moeder noodig hebben.
Reeds in de hoogste klasse der lagere school dient dit on
derwijs te beginnen, om op de middelbare meisjesschool te
worden voortgezet.
Wnt 711 daar moeien leeren
a Leien, tot vorming van het verstand tot beschaving
j f Hilflehrands camera obscura, dc Genesieis ge-
zinnige fransche ^tfaerégeld haar denkbeelden schriftelijk
pdedeeien en het meer en meer een onwaarheid worde
^at^een vrouw geen brieven kan schrijven zonder postenptum
°f N' mo als de huisvrouw het noodig heeft, ving
fttofd rekenen, in verband met de eerste beginselen
uit het hoofd reien hfit hujsgeiin de voornaamste
van het ^e^enm z00veIen, die daartoe niet xunnen
roeping der vrouw m op an(,ere VVIJ.,en m haar
komen, moeten gelegen daar[oe beter gele.
behoeften te voorzien en wem
genheid aan in ons laD.L zin d;t zoa(]e niet het minst
daardoor alleen toch
pw,gtigemoemnnjrdhPdeDi dage|ijk9 in met weinig
huisgezinnen waarnemen toguwhu*™fijnen.
belangstelling opwekt, dat niet anders dan heilzame gerolgen
kan hebben.
2. Zieken-verpleging. Hoe weinige vrouwen kunnen, hoewel
met den be3ten wil bezield, zieken naar behooreu oppassen,
omdat zij de eerste vereischteu der zieken-verpleging niet ken
nen, en dikwerf door verkeerde liefde gedreven, meer nadeel
doen, dan men oppervlakkig zoude denken Eu toch is er
treffender gezigt dan de beangste moeder bij de wieg van haar
zieken zuigeling. Alles zoude zij willen geven om het leven
haars lievelings te redden, en toch ontbreekt haar alle kennis
om het lijden te verzachten, omdat zij geheel onbekend is met
de inrigting van het meuschelijk ligchaam.
3. Kennis der voeding en de voor- en nadeelen der ver
schillende spijzen en tirankan. Zoude dit ook niet noodzakelijk
wezen voor iedere huisvrouw, en zoude een verkeerde voediug
niet veeltijds de oorzaak zijn van allerlei ongesteldheden
4. Warenkennis, waardoor men hier verstaan moet de kennis
der eigenschappen van de waren, die in ieder burger-huisgezin
gebruikt worden, de meest voorkomende vervalschiugeu, eu wat
verder daarmede in betrekking staaten eiudelijk
5. De kennis der voornaamste eigenschappen der natuur
kunde, hoofdzakelijk iu haar toepassing op het dagelijksch leven.
Zoude natuurkennis, zoodanig opgevat, geen hoogstbelangnjk
vak van onderrigt voor nederlandsche meisjes zijn
e. De voornaamste handwerken. Niei zoozeer om de meisjes
in de gelegenheid te stellen tijd en geld mei allerlei beuzel-
werkjes te verkwisten, maar om ze iu staat te stellen iu hun
volgend leven nuttig eu aangenaam bezig te rijn. Hoeveien
toch kunnen tal van zoogenaamde handwerkjes, doch zijn niet
in staat de noodzakelijkste kledingstukken ie vervaardigen.
Eiudelijk zoude bepaald moeten onderwezen worden
f. Muziek en teekenen. Daardoor toch wordt de smaak ver
edeld, en ile beoefening dier schoone kunsten kan vele aange
name oogenblikken schenken, niet slechts voor de beoefenaarster,
maar ook voor haar geheele omgeving.
Maar reeds genoeg om duidelijk te maken, wat op een mid
delbare school voor burgermeisjes moet ouderwezen worden.
Hopen wij, dat zich spoedig meer en meer stemmen zullen
verheffen, om de opleiding (Gr meisjes eeuigzins met die der
jougeus in evenredigheid te brengen daaraan is even groote
behoefte, en de vruchten van dit onderwijs zullen niet minder
gewigtig voor de geheele maatschappij zijn. E.
Jl. dingsdag gaf het muziek-gezelschap „Sic itur ad astra"
uit Utrecht een vocaal en instrumentaal concert, ten voordeele
der algemeene armen onzer stad met het oog op liet welda-
di" doel, en verlangend kennis Ie maken met ile talenten van
heeren dilettanten, allen studiosi, welke als onder het patronaat
van mannen, als Craeijvanger, Coenen en Bekker, zich zouden
doen hooren, was er een talrijk publiek opgekomen. Reeds de
inzage van het programma deed ons zien, wat de strekking
is viiii genoemde vereeniging, want waar de werken van een
Haydn. MozahT, 11 aan el en andere heroën der kunst met
voorliefde bestudeerd en tot uitvoering gekozen worden, daar
is het niet wat de groote massa zoekt, zinnelijk genot, ooren-
gestreel, ügte kost, welke men zonder eenige inspanning kan
genieten, maar wel liet ernstig streven om door de beoefening
der onvolprezene geniale werken der classiken zich te verede
len, zich te beschaven.
Bescheidenheid verbiedt ons om in eene beoordeeling te tre
den, maar wij kunnen niet nalaten te vermelden de uitstekende
uitvoering van het thema en de variatien over het oostenrijksche
volkslied^van HayDNhet concert voor 2 piano's van .Mozart,
eu bovenal de solo's voor de viool, fraaiieu toon, elegante
stok voering, indringen in den geest der compositien, kenmerken
dit voortreffelijk spel.
Moge de zelfvoldoening, om door hur.ne talenten bijgedragen
te hebben tot leniging van den nood onzer armeu.eu de sympathie
die de leden van „sic itur ad astra* zich oij het goudscbe
publiek verworven hebben, hun eene genoegdoening zijn voo:
de loyale wijze, waarop zij zich van de door ben voorgenomen
taak 'hebben gekweten.
Wij en zeker allen, die het genoegen nadden hen te hooren
en nader kennis met hen te maken, roepen hnn een hartelijk
lot weerziens toe.
GOUDA.
Geboben: 17 Dec. Johanna, ouders \Y. van tlict en A. C.
Heuvel. 19. Gerbrand, ouders G. Mopper en G. Prins. Gtftrd,
fuders G Lodder en C. P. van Strsalen. 20. Bernard, ouders A. feta
en K. Frenk. Johannes, ouders K. van der Hey en A. J. van der
SmChdteBLEDE»17 Dee. M. van der Burg wed. S. Boot, 73 j.
Gehuwd: 19 Dec. A. Kchuilenbuxg ca F. V>- bchouten. P. Sak-
ker *n S. de Jong.
