öinnenlanö.
Gemengde Berigten.
Ingezonden.
Schoolverzuim.
flf.fazzl *v:tn Jo pmisisehe ambassade mcdedeeling heeft ont
vangen van eone depeche uit Berlijn, waarin aan de italiaansche
regering dank wordt betuigd ^oor de verzoenende stappen, die
zij in de luxemburgsche kwestie gedaan heeft. Hetzelfde blad
maakt gewag van geruchten, dat onderhandelingen, betreffende
de kerkelijke goederen, met het huis Rothschild zouden plaats
hebben.
De Gazetta d'Ilalia berigt, dat morgen de overeenkomst
betreffende tie vervreemding der geestelijke goederen zal getee
kend worden.
GOUDA, 8 Mei.
Wij vernemen dat heden avond te 6l/s «re -muziek-uit
voering zal zijn van het 4e regiment infanterie, iu het plant
soen bij de watermachiene.
Den 6° Mei had te Utrecht eene vergadering plaats die
voor de toekomst onzer stad van het grootste belang zal zijn.
De directie namelijk van de ned. rijnspoorweg-maatschappij
maakte haren deelnemers bekend dat het haar, na eene onnoemelijk
aantal pogingen, na een strijd van vele jaren, eindelijk gelukt
was op billijke voorwaarden van de regering concessie te er
langen, 1°. voor het leggen van een spoorweg van 's Hage
Gouda en 2°. van een spoorweg HarmeienBreukelen; rnet
geestdrift werd die blijde tijding door de vergaderde aandeel
houders in die maatschappij vernomen, met algemeene stemmen
werden de eoncessien aanvaard en besloten tot uitbreiding van
het maatschappelijk kapitaal, ten einde met kracht en spoed
de werken aan te leggen en naderhand de exploitatie, op groo-
ten schaal en met énergie te kunnen ondernemen.
Met dankbaarheid en blijdschap zal deze tijding in onze
stad vernomen worden.
Als men nagaat de talrijke adressen, zoowel door den ge
meenteraad, de kamer van koophandel, als door de ingezetenen
over den spoorweg 's GraveuhageGouda tot de regering ge-
rigt, de meetings die over deze zaak, zoowel in de residentie
als ia onze gemeente gehouden werden, de wanhopende phase
waarin zoo dikwijls de verwezentiijking van dit plan stond,
dan moet thans een ieder opgetogen zijn dat aller wenschen
staan vervuld te worden en wij in betrekkelijk korten tijd met
grond mogen hopen en vertrouwen aan de residentie, de hoofd
plaats der regering, aan een der meest bloeijende steden van
ons vaderland met ijzeren armen verbonden te worden en
eene reis van 7 uren gaausch weldra in een half uur te kun
nen afleggen.
In den loop der omstandigheden ligt het zonder twijfel dat
eenmaal te Scheveningen een zeehaven zal gesticht worden.
Die haven zal de gelegenheid geven om de grootste wereld
stad, het magtige Londen in slechts weinige uren te kunnen
bereiken.
Wordt ook dit plan uitgevoerd, dan zal de spoorweg ook
daarheen verlengd worden en onze stad zal ruimschoots daar
van de vruchten plukken.
Sedert jaren moest onze gemeente zich een allerellendigst
station getroosten, een gebouwtje dat ineen zakt en veel te
klein is om de reizigers te bevatten, die van den spoorweg
wenschen gebruik te maken, een gebouw, dat onze stad niet
waardig was. Ook dit wanstaltig en hoogst ondoelmatig sta
tion zal weldra verdwijnen en plaats maken voor eene sierlijke
en ruime inrigting, die voorzeker aller wenschen zal bevredi
gen en het doorgestane leed spoedig doen verdwijnen.
Gezwegen van de voordeelen, die de spoorweg voor handel
en nijverheid zal opleveren, zal hij ook niet weinig de genoe
gens van Gouda's ingezetenen vermeerderen. Onze stad toch,
door de natuur zeer misdeeld, komt nu op slechts korten af
stand van het bekoorlijke haagsebe bosch en het schocne zee
strand van Scheveningeu te liggen. Menigeen zal, na ver-
moeijeüden arbeid, zich op eene gemakkelijke wijze daarheen
kunnen begeven en daar vinden, hetgeen hem hier in zoo
ruime mate ontbreekt.
De spoorweg llannelenBreukelen kan ons ook niet onver
schillig zijn. Is die gereed, dan zal men in een klein uur
van ons n*ar den Amstei stoomen en de eerste koopstad des
rijks komt aan onze poorten te liggen.
Gouda wordt een centraal spoorweg-punt Weldra zullen
zich twee spoorwegen hier kruissen. Zou het nu zoo ongerijmd
zijn aan te nemen, dat het daarbij niet blijven zal Zou zich in
het verschiet geen spoorweg van hier naar Gorinchem en zoo
naar het zuiden laten zien? Mij gelooven dit stellig en mee-
nen dat het niet uitblijven kan. En wat zegt een centraal
spoorwegpunt
Wq verwijzen u naar Oberhaosen, vroeger een gehucht, waar
weinig of piets omging, thans een oord, waar eene onbegrijpe
lijke bedrijvigheid heerscht en waar de nijverheid zich met
reuzenschreden uitbreidt.
Gouda gaat alzoo eene schoone toekomst te gemoet. Gelegen
aan een voorireffelijken waterweg, verbonden door ijzeren armen,
zoowel aan het buitenland als aan de grootste steden van ons
vaderland, bevolkt door een uitgebreiden arbeidenden stand,
voorzien van inrigtingen, die kunsten en wetenschappen bevor
deren, bevat het alle elementen in zich van voorspoed en geluk.
Toont nu, inwoners van Gouda, dat gij die weldaden waar
dig zijt. Gij wandelt op het goud, als gij het slechts weet
op te rapen. Daartoe is noodig, in de eerste plaats kennis en
energie; mogen die bij u niet ontbreken! De 6de mei zal voor
u een gedenkwaardige dag blijven.
Eere komt daarvan aan de liooge regering toe, die eindelijk
den knoop doorgehakt heeft, zich heeft weten te verheffen boven
de kleingeestige tegenwerking van eigenbelang en zelfzucht en
daardoor eene grootsche onderneming helpt tot stand brengen.
Lof zij ook toegebragt aan de ned. rijnspoorw eg-maatschappij;
zonder hare onvermoeide pogingen, hare volharding gedurende
eene lange reeks van jaren ware de uitvoering van dit werk
van nationaal belang misschien nog in de verre toekomst gelegen.
Door de heeren P. T. Coumans, J. H. van Gennep, L. de
Groot Jr., W. Kromhout Jr., T. de Lange Jr., K. Mars, H.
1'. Muller, G. A. Oudijk Jr., J. T. C. Prince, C. Prince Jz.,
H. J. Steenbergen, G. J. Steeus Zijnen, G. F. van de Velde,
T. P. Viruly, O. M Mresterbaan, F. C. van Zevlen is de vol
gende oproeping rondgezonden:
;,In onderscheidene plaatsen van ons vaderland zijn in de
laatste maanden vereeuigingen tot stand gekomen, (lie zich ten
doel stellen ^vrijwillige oefening7' in het 3cherpschieten en de
verdere behandeling van het geweer.
De beweging in dien zin is algemeen, omdat, waarin
wij ook onderling verschillen, lieuie tot vaderland en koning,
en zucht tot behoud onzer onafhankelijkheid in ieders borst
evenzeer gloeijen.
Jaren lang hebben wij van de groote voordeelen der onaf
hankelijkheid genoten; Nov. 1863 getuigde van onze dank
baarheid daarvoor; niets waarborgt Ons evenwel, dat wij niet
eens geroepen worden om die onafhankelijkheid te verdedigen,
en hoewel het zeker niet aan den goeden wil ontbreken zou,
willen is niet genoeg, men moet kunnen.
Daarom heeft de sedert jaren alhier bestaan hebbende schut-
tersvereeniging //Gouda" zich ontbonden om, in overeenstem
ming met de scherpschuttersvereeniging ,/burgerpiigt," die onder
de leiding van den heer Steenbergen alhier "bestaat, eene
#algemeene goudsche weerbaarheids-vereeniging" op te rigten.
Het doel, dat de weerbaarheids-vereenigingen zieh voorstel
len, is grootsch en edel; het verdient onze ondersteuning met
ter zijde stelling van alle bedenkingen van ondergeschikten aard.
De ondergeteekenden roepen daarom uwe medewerking in
tot het tot stand brengen eener //Goudsche weerbaarheids-
vereeniging."
Zij wenschen dat op zulke grondslagen te doen, dat ieder,
van welken rang of stand, daaraan kan deelnemen.
lot het vaststellen dier grondslagen noodigen zij ieder drin
gend uit, eene vergadering bij te wonen, die op VRIJDAG
10 Meides avonds te 8 uurzal gehouden worden in eeuo
der zalen van de sociëteit „Ons Genoegen," in de
Boelekade."
- Van elk bataillon van het wapen der infanterie zullen
- en hiermede is reeds voor een gedeelte aangevangen één
luitenant en twee sergeants bij de normaal schietschool ie
s Hage worden gedetacheerd, ten einde daarbij onderrigl to
ontvangen in de behandeling van het achterlaad-geweer.
Men berigt uit Luxemburg
Aangezien de ingezetenen van de hoofdstad beducht zijn voor
de gevolgen van de ontmanteling der vesting, zoodat het ge-
heele garnizoen zal worden verwijderd, is een verzoekschrift
aan den president der londensche conferentie gerigt, waarbij
wordt aangedrongen op de neutraal-verklaring van Luxemburg
dopr annexatie aan Belgie.
Men schrijft uit Voorburg
De iifgebakende lijn voor den spoorweg van 'sGravenbage
naar Gouda, die juist langs de kom dezer gemeeute gaat, door
snijdt het buitenverblijf Hofwijk, de beroemde stichting van
onzen grooten dichter Constantijn Iluygens. Gelukkig dat slechts
een gedeelte van den aanleg, die door verloop van tijd reeds
veel gewijzigd is, zal weggenomen worden. Het huis in zijn
oorspronkelijkeu staat zoo bevallig in het water gelegen, zal
gespaard blijven.
7~ Men schrijft uit Hengelj De stand der veldgewassen
is in deze streken over het ftlgeüsocu zeer gunstig. De rogge,
hoofd vrucht alhier, schiet welig op en zal spoedig den halm
vertoouen. Het koolzaad staat overal vrij goed. Het rundvee
vindt, door de vele gevallen regenbuijen, overvloed van gras
in de weiden. Elke kersen- en peerenboom schijnt een groote
schoone bloem zij beloven dus veel. De bijenhouders hopen
op een droogen, warmen zomer, daar zij in de laatste jaren
door gebrek aau honig, menigen zwerm hebben moeten dooden
en de overige dezen winter slechts met moeite in het leven
gehouden hebben.
Men schrijft uit ZwolleVele boeren, waaronder zelfs ge
goeden, zitten in verlegenheid met de betaling hunner land
pachten als audemns een gevolg van sehaarschte aan klinkende
specie bij hen, doordien zij wel veel van hun vee verkocht
hebben, maar om het eerst te mogen leveren tegen het
tijdstip van de opening der lijn vau afsluiting, welke zij tot
heden nog vergeefs afwachteneene onvoorzigtigheid, die zij
thans duur moeten bezuien, want terwijl zij door den gesloten
koop zich de handen zien gebonden, wordt het vee, vooral het
gi«!e, hier hoe langer zoo meer geldig.
Te Dockum was iu de vorige maand de handel in vlas
zeer g' ïimeerd ofschoon de prijzen geene aanmerkelijke ver
andering hebben ondergaan, blijven zij steeds zeer hoogmen
besteedt thans van 1.50 tot 3.10 per bundel; de aanvoeren
worden met iederen marktdag geringerblijft de vraag voort
duren, dan zal de geheele voorraad spoedig zijn opgeruimd.
Het natte weder werkt zeer nadeelig op de uitzaaiing voor
het nieuwe gewas, die echter zeer aanzienlijk zal zijn; de enorme
hooge prijzen van dezen winter doen menigeen besluiten, om
ook in den vlasbouw het geluk te beproeven. In granen en
zaden gaat hier voortdurend niets om. Aardappelen gevraagd
en gelden van 3.75 tot 4.50 pe: mud, naar kwaliteit.
Gedroogde chicoreij 6.75 a 7 pe: 100 k.
l)e bataviascbe berigten loopen tot 30 maart.
Aati het algemeen cverzigt van het Bat. Handelsblad
ontlcenen wij het volgende
De regenmoesson met zijne stormen en blaauwe vlaggen en
samarangsche ree-ongelukken heeft reeds opgehouden stof te
leveren tijgers en slangen hebben ook geen bewijzen van vraat
zucht gegevenwij kunnen daarom over de laatste 14 dagen
geen accidenten, maar slechts eenige incidenten mededeelen, die
hier de belangstelling gaande maakten.
Het eerste was een telegram van 1 maart, per vorige mail
ontvangen, waarin vrees voor verwikkelingen van Nederland
met duitsche mogendheden doorstraalde en de raad gegeven
werd, geen schepen te assureren tegen oorlogsmolest. De zeil-
dag van Z. M. stoomschip Java is verschoven en dit schip
tot nadere order hier aangehouden. Bedoeld telegram had de
gemoederen hier nog al opgewonden, zoodat men verleden za-
turdagavond, toen een talrijk publiek op het Waterioo-plein ver
gaderd was, om de militaire mnziek aan te hooren, herhaal
delijk het „volkslied" verlangde en telkens met geestdrift be
groette.
Het tweede incident, dat in den dagelijkschen gang van zaken
eigentlijk gezegd dagelijkschen stilstand van zaken eenige
verandering brengt, is de komst der samarangsche deputatie,
die heden morgen door den gouverneur-generaal in particuliere
audiëntie is ontvangen, en een adres heeft overhandigd, hou
dende de aanwijzing van den ellendigen toestand der reeJe
aldaar en het verzoek, om door doortastende en spoedige maat
regelen aan dien toestand een einde te maken. De handelsstand
van Batavia toont niet alleen de levendigste belangstelling in
het lot der zusterstad, maar heeft ook een adres van adbsesie
opgesteld, en door eene deputatie, in vereeniging met die van
Samarang, aan Z. Exc. doen aanbieden.
Morgen zal aan die deputatie door eene talrijke schare in
gezetenen van Batavia een dine in de „harmonie" worden aan
geboden, waartoe, gelijk dat gewoonlijk geschiedt, door de
feest-commissie de militaire muziek, (het eenige goede muziek
corps dat hier bestaat), was verzocht, hetgeen echter door de
militaire autoriteiten goedgunstig is geweigerd.
Moordrecht, 29 April. Heden had alhier de openbare
aanbesteding plaats van de vergrooting der school en onder
wijzerswoning in deze gemeente. Bij de opening der biljetten
bleken te hebben ingeschreven de navolgende personen voor
de nevenstaande sommen: G. W. H. Wouterlood te Dubbel
dam, 6999.99, W. de Jong te Gouda, 7699.M. den
Ouden te Moordrecht, f 7384.—, C. van der Kuy te Moor
drecht, 8900.—, zoodat het werk is aangenomen door G. W.
H. Wouterlood te Dubbeldam.
Op de parijcche tentoonstelling zijn bekroond voor schilderkunst twee
Nederlanders, de heeren Alma Tadema en Jozef Israëls. De saksische
kamers hebben de constitutie van den noordduitschen bond aangenomen.
De roorloopige fransche krijgstoerustingen hebben reeds 800 millioen
gekost. Belgie wil Luxemburg volstrekt niet hebben. De fransche
erfprins gaat slechts zeer langzaam vooruit. Van 18591866 heeft
het engelscbe gouvernement ruim 16 ton uitgegeven voor den aanbouw
van schoollokalen. In een gedeelte van Yorkshire hebben de metselaars
knechts den arbeid gestaakt. De catalogus der parijsche tentoonstel
ling in twee deelen van meer dan 2000 bladzijden kl. Svo is in den
nacht van 31 maart geheel afgedrukt. Krupp te Essen heeft nog
2200 kanonuen in dc maak voor verschillende gouvernementen tot een
bedrag vau 15 millioen francs. De koning van Belgie verwoonde te
Parijs in het hotel Walewski 2000 francs per dag. Het getal der
inzenders op de parijsche tentoonstelling bedraagt ruim 4G000. \ati
2127 april zijn aangetast in Zuid-Holland 338, m Noord-Hollaud G,
iu Gelderland 3, in Utrecht 15, in Noord-Brabant geen, totaal 362
runderen. Een spoorwegarbeider te inschoten heeft zich zeiven aan
geklaagd van een moord, 12 jaar geleden gepleegd in de gemeente
Haarlemmermeer. In Engeland zijn van 21—27 april geene gevallen
van veeziekte voorgekomen. De gemeenteraad van Luxemburg heeft
den groothertog bij adres te kennen gegeven dat zij niet verlangen als
zelfstandig vorstendom te blijven bestaan. In 1 rankrijk wil men Ne—
derlaud even als Belgie neutraal verklaren. Op Sicilië zijn onver
wachts een 300tal goed gewapende bandieten aangekomen. De heer
van de Weijer zal Belgie vertegenwoordigen op de conferentie. frank
rijk heeft 200,000 paarden aangekocht. De dotatie aan Lamartine is
door den senaat met algemeene stemmen verleend. Het derde katho
lieke congres, in 1866 uitgesteld, zal 2 september te Mechelen worden
geopend. Het kanaal van Suez is werkelijk van de Middellandsohe
tot de Roods zee geopend voor de verzending van goederen. Het
water rondom 's Hertogenbosch blijft nog altijd ongewoon hoog. Het
nederlandsche taalcongres zal dit jaar in aagnstus te Gent gehouden
worden. Den veldtuigmeester Benedek zijn al zijne ordeteekens ont
stolen. Weldra rollen de speelbanken te Wiesbaden, Homburg en Ems
opgeheven worden. De vorst van Waldeck is te Berlijn aangekomen
om zijn landje te veilen. Men begint met het versterken van Wecnen.
Den 6 dezer is de ijsgang op de Newa begonnen. Te Londen en
Ashby zijn weder gevallen van runderpest voorgekomen. In de om
streken van Breda worden de beste rijpaarden tegeD hooge prijzen opge
kocht voor fransche rekening. Keizerin Eugéuie bedt een standbeeld
van Columbus aangeboden aan de republiek Columbia.
Het onderwijs kost thans veel, zeer veel geld, en nog jaar
lijks schijnen de uitgaven te vermeerderen. Ruimer loealen,
vermeerderd personeel kosten groote sommen en drukken de
gemeente-begrootingen 1 Zoo hoort men dikwerf klagen, zelfs
van hen, die belang stellen in het openbaar ondewijs en de
gemengde school niet gaarne zouden missen. En voorzeker,
de kosten van het onderwijs zijn sedert de invoering der uieuwe
wet, vooral in plattelands gemeenten, aanmerkelijk verhoogd,,
en de resultaten van het onderwijs niet altijd in evenredigheid
van de vermeerderde kosten. Wel ziju de meeste scholen, door
de vrijgevigheid der gemeente-besturen om kinderen kosteloos
toe te laten, drukker bezocht, en wijzen de schoolstaten een
grooter getal leerlingen aau, maar in hoe weinige gemeenten
ontvangen alle kinderen onderwijs, hoe zelden bedraagt het
getal leerlingen meer dan 12 a 15 pet. der bevolking, en toch
dit cijfer moest 18 pet. zijn.
Volgens het verslag dezer gemeente over 1S65 was het getal
leerlingen op de scholen 186S, onder welk getal de leerlingen
der bewaarscholen, ten getale van 475 niet begrepen waren.
Het bevolkingscijfer was toen 15,514 zielen, zoodat met de
leerlingen der bewaarscholen mede 15 en zonder die leerlingeu
12 pet. der bevolking ouderwijs ontving.
In 1842 was de verhouding, volgens de bijdragen tot de
geneeskundige topographie en statistiek van Gouda door W. F.
Buchner, iets ongunstigertoen toch was het getal schoolgaande
kinderen 1591, op eene bevolkingscijfer van 14,451 of 11 pet.,
zoodat dit iets vooruitgegaan istoch ontvangen vele kinderen
nog geen onderwijs, toch maken vele van de thans zoo ruim
schoots aangeboden gelegenheid geen gebruik. En dat niet
alleen, maar bijna nog erger dan het geheel wegblijven, is
het slordig schoolbezoek van zoo velen, waardoor vele vruchten
van het onderwijs verloren gaan, en de staten der schoolgaande
leerlingen dikwijls getallen aanwijzen, die niet in werkelijkheid
op de scholen gevonden worden. Van vele zijden is over dit
verzuim geklaagd, en vele. middelen zijn aan de hand gedaan
om het kwaad zoo mogelijk te doen ophouden of althans te
verminderenmen heeft dwang willen gebruiken en school-
pligtigheid als een noodzakelijkheid voorgesteld, maar de toe
passing is tot nog toe uitgebleven, en het kwaad woekert voort
en neemt meer en meer toe, vooral op het platte land.
Het mag een gelukkig verschijnsel genoemd worden, dat de
groote somman voor het onderwijs gevorderd, de belangstelling
van velen heeft opgewekt, om met het onderwijs bekend te
worden. Onbekend maakt onbemind, en dit is in vele ppzigteu
met het onderwijs het gevalmen heeft nog flaanwe herinne
ringen nit de kindschheid, men weet nog het een of qnder uit
zijn schooljaren, maar het tegenwoordige onderwijs is voor velen
een onbekende X, alleen weet men dat het vrij wat meer geld
kost dan vroeger, verder gaat de wetenschap niet. Hierin be
gint verbetering te komen, men wil wel eens weten, waartoe
het geld besteed wordt, en de zaken van het onderwijs wekken
meer en meer de belangstelling. Is eenmaal de belangstelling
op het schoolwezen gevestigd, dan kan het niet uitblijven of
het schoolverzuim mort veler aandacht trekken, en men mag
hopen dat de kenDis der kwaal door het algemeen een eerste
