Bmncnlanö.
Gemengde Berigten.
Ingezonden.
Marktberigten.
Gouda, 23 Mei. Tarwe werd weder tot minder prijzen
verkocht, rogge gerst en haver als in de vorige week.
Burgerlijke Stand.
ontslag van de officieren bij dc schutterij. Een amendement
van den heer Thorbecke op dat artikel, om alle beperkende
bepalingen nopens het ontslag uit de «et te ligten als strijdig
met de regten en bevoegdheden van kroon en gouvernem°nt,
werd na eene korte maar vrij interessante woordenwisseling
tnsschen den heer Thorbecke en den minister van binnealand-
sche zaken, aangenomen met 47 tegen 14 stemmen. Alle
andere amendementen op datzelfde artikel werden verworpen.
Nog is aangenomen een amendement van de heeren Stieltjes
en de Roo van Alderwerelt om aan de officieren tan de schut
terij vergunning te geven, tot vermeerdering van militaire
kennis, eenigen tijd dienst te nemen bij het leger, tegen eene
vergoeding uit 's rijks kas.
-In de zitting van de tweede kamer van gisteren zijn
de artt. 102110 behandeld. Art. 102 is aangenomen na
het verwerpen van een amendement. Art. 103 is gewijzigd,
104107 zijn ongewijzigd aangenomen. Op art. 108 is eene
wijziging van den heer Erausen van de Putte door den mi
nister overgenomen; art. 109 is onveranderd gebleven en op
art. 110 een amendement aangenomen van de hh. Stieltjes en
de Roo.
Z. M. heeft o. a. beroemd: Tot kolonel, plaatselijken
kommandaut van de tweede klasse te Nijmegen, den luitenant
kolonel L. E. Tiesselinch, van bet 4de regiment infanterie;
bij het regimeut grenadiers en jagers: tot kommandant van
het corps den kolonel N. Mac-Leod, kommandant van het 4de
regimeut infanterie, van welk bevel hij eervol wordt ontheven
bij het 4de regimenttot luitenant-kolonel, den majoor G.
P. Booms, van den staf van het wapen, toegevoegd aan den
inspecteur der infanterie.
De heer J. B. Snellen, die de maatregelen tegen de
veepest genomen, niet zoo geheel goedkeurde, schrijft in „De
Runderpest," dat de campagne hem over 't algemeen meevalt;
het gaat werkelijk vrij wel. Zeker zijn n;et alle vee-inspecteurs
juist volmaakt geschikt voor hunne betrekking, niet alle bur
gemeesters zijn eensklaps van stille tegenstanders in wakkere
medewerkers veranderd, niet iedere districts-commissaris vat
zijn taak eveneens op, maar toch kan men niet anders dan
zich in den gang der zaak verheugen. Verzet is er niet of
zeer luttel, gevallen van verzwegen aangifte komen er gelukkig
weinig voor, de controle op de handelingen der veehouders
is iu het algemeen vrij goed, heimelijk vervoer van vee komt
weinig voor, en het aantal aangetasten wordt met den dag
minder, waarlijk altemaal goede zaken, waarover men zich
met reden verheugen mag.
Men schrijft uit BlokzijlIn de laatste dagen zijn in
deze environs door veehouders uit Zuid-Hoiland en Utrecht
eene menigte koeijen gekocht, sommige dagen werden er hier
meer dan 100 afgeleverd, tegen 125 a 150 per stuk.
De vruchten staan in het naburige Ambt Volleuboven over
het geheel zeer schoon, de vruchtboomeu, vooral de perenboo-
men, beloven veel en de stand van het gras geeft hoop op
een ruimen hooi-oogst.
De invoer van vee uit Overijssel in Utrecht is tegen
woordig zóó groot, dat op een stuk land, anders slechts vol
doende voor 3 a 4 beesten, thans wel 100 stuks geplaatst
worden, welker nu te karig rantsoen gras door hooi moet
worden aangevuld.
Deze ronclnsien zullen aan het oordeel van helgische inge
nieurs worden onderworpen.
Berlijn, 22 Mei. Aan de agitatien in Hanover is, blij
kens mededeelingen der regering, een einde gemaakt. De re
gering is aan Pruisen zoowel als aan de hanoversche bevolking
verpligt die agitatien krachtig tegen te gaan.
Het Journal de St. Petersbourg betoogt de wenschelijk-
heid, om bij de thaus algemeen heerschende vredelievende ge
zindheid, het oostersche vraagstuk ie regelen. Het meent dat
de ziekte van het ottomannische rijk geenszins ongeneeslijk
is indien slechts de Pcrte wijzen raad volgen en de opgege
ven geneesmiddelen bezigen wil en dat zij, dit weigerende,
zelve de »evo!gen daarvan zal moeten dragen.
frankfort, 22 Mei. Te Tubingen heeft de wurtemberg-
schè nationale 'party eene bijeenkomst gehouden, waarin het
volgende besluit genomenis: „Wanneer Duitschland, ook zon
der" Oostenrijk, geheel vereenigd is, kan he zich veilig achlen
tegen eiken buitenlandschen vijand. Zoo lans men dat doel
niet bereikt heeft, blijft de toestand der zuidduitsche staten ge
vaarlijk. De natuurlijke overeenstemming der verschillende af-
deeliu"en van het duïtsche volk zoowel als het materieel be
lang, "eischen de oogenblikkeiijke vestiging van een eenig
duitsch rijk. Op het toetreden van Zuid-Duitschland moet,
als eenig middel van redding, met den meest mogelijken na
druk worden aangedrongen." De voornaamste spreker bij die
"elegenheid was de hoogleeraar Romer.
Weenen, 22 Mei. De keizer heeft heden den rijksraad
geopend met eene rede, waarin hij ten slotte zegt„Laat
ons heden, nu wij een aanvang maken met de vestiging van
het werk van vrede en eendragt, den sluijer der vergetelheid
werpen over het laatst vervlogen tijdperk, hetwelk aan het
rijk diepe wonden heeft geslagen. Laat ons ter harte nemen
«"at die tijden ons leeren, maar laat ons tevens daaruit on-
verbroken moed, kracht en wil scheppen, om het rijk zijn
aanzien binnenslands en tegelijk zijne magt naar bniteu weder
te geven. Ik vind daartoe een waarborg in de trouw mijner
volken, die zich ook in tijden van den meest dringenden nood
heeft gehandhaafd. Het mag niet de geheime gedachte van
wedervergelding zijn, die onze schreden leidt. Eene meer edele
voldoening zal ons deel zijn, wanneer het ous meer en meer
gelukt om, door hetgeen wij toestaan en vestigen, allen tegen
zin en vijandschap te doen overgaan in achting en genegenheid.
„Dan zullen de volken van Oostenrijk, tot welken siarn zij
ook hehooren, welke taa'. zij ook spreken, zich oto de keizer
lijke banier scharen en met een verheugd hart zich vertrouwd
maken met het woord van een mijner voorvaderen dat Oos
tenrijk, onder de bescherming van den Almagtige, tot in late
eeuwen in een dnurzameu bloei zal verkeeren
GOV DA, 25 Mei.
Naar men verneemt zal morgen (zondag) kwart voor een
uur muziekuitvoering plaats hebben in het plantsoen door de
stafmuziek van het 4e regiment infanterie.
Sedert eenigen tijd werden op den marktdag uit ver
schillende logementen alhier jassen vermist, die, zooals nader
aan de politie bleek, op dezelfde tijdstippen bij de beleenbank
n reu ingebragt, zonder dat zij met den ondernemer dier winst
gevende zaak in kennis kon komen.
Donderdag evenwel, toen binnen den tijd van slechts een
half uur dooreen en denzelfdeB persoon, zekeren J. Koopman,
schoenmaker uit den omtrek van Bodegraven, bij de beleenbank
ten tweedemale eene jas werd gepresenteerd, gebruikte de kassier
der bank, na kennisneming dat op nieuw iu een der logemen
ten eene jas was vermist, de vrijheid den daardoor bij hem
verdachten persoon in het banklokaal in te sluiten en de
politie te doen inroepen, die hem, na zijne bekentenis reeds in
de beleenbank te hebben afgelegd van dader te zijn der dief
stallen van acht winterjassen uit verschillende logementen, in
verzekerde bewaring heeft gebragt.
In de zitting van de tweede kamer der staten-generaal
van woensdag is do discussie voortgezet over het amendement
der heeren Stieltjes en de Roo van Alderwerelt, om de slot
bepaling van art. S5 weg te laten, zoodat de gewezen miliciens
niet bij voorkeur uit de corpsen schntterij kunnen genomen
en tot afzonderlijke corpsen geformeerd worden, om onder
militaire officieren gemobiliseerd te worden. De heer Thorbecke
heeft dit amendement herhaaldelijk verdedigd, waarna het, na
hevig te zijn bestreden door de ministers van binnenl. zaken
en van oorlog, is aangenomen met 41 tegen 19 stemmen.
Daarna is voortgegaan met de behandeling der verdere artikelen.
Donderdag werd de zitting van de tweede kamer der
staten-generaal byna geheel ingenumen door de behandeling
van art. 98, houdende de regelen voor de benoeming en het
De sultan wordt te Parijs gewacht met een gevolg van 500 personen.
Te Hanover zijn bij een bankier 60,000 th. in beslag genomen van
den exkoning George. Het eng. lagerhuis heeft zich met 196 tegen
73 stemmen verklaard tegen het toekennen van het stemregt aan
vrouwen. Engeland en Frankrijk willen op nienw bemiddelen tus-
schen Brazilië en Paraguay. Te Schiedam zal men dit jaar op den
gewonen tijd kermis houden. Op Mauritius zijn van 10 febr. tot
15 april 19000 personen gestorven aan koortsen. Schnlze Delitsch
wordt door Pruisen aanbevolen tot den grooten tentoonstellingsprijs van
100,000 fr. als verdienstelijk man. De vestingwerken van Praag
znllen afgebroken worden. Te Vlaardingen is een garancinefabriek
uitgebrand. Op de parijsche tentoonstelling is eene medaille le klasse
toegekend aan paus Pius IX voor ingezonden mozaikwerk. Aac den
oostenrijkscbeu rijksraad zal een ontwerp van wet worden voorgesteld op
de ministeriele verantwoordelijkheid. Pruisen zal zich haasten met
de ontruiming der vesting Luxemburg. Professor Fichte uit Stut-
gartt verzekert dat de Duitschers den eeuwigen vrede willen. Bij
Raguza zijn de Turken handgemeen geweest met de bewoners dier om
streken, veroorzaakt door verzet teger het cordon wegens de cholera.
Op de haag he kermis is het zakkenrollen met succes uitgeoefend.
De koning van Portugal heeft het eiland Madeira te koop ln den
loop van den zomer ducht men te Rome woelinger onder generaal
Garibaldi. In den Libanon is eene algemeene amnestie uitgevaardigd
door Daoud Paeha. Pruisen beeft den afstand van Waldeck afgewezen.
De keizer van Rusland en dc koning van Pr ;sen zullen niet gelijktijdig
te Parijs zijn. De veepest heeft zich op uieuw vertoond te Pijnacker
en ook te Nootdorp. Te Louesmes is bij gelegenheid van den plegtigen
omgang der jonge lieden, die hnnne eerste communie hadden gedaan, de
toren der hoofdkerk nedergestort op het gebouw, waardoor 13 personen
verpletterd en velen gekwetst verder.. Het blijkt nu toch dat de
vtreenigde staten de scheidsregtjrlijke uitspraak in de zaak der Alabama
hebben aangenomen. Het spoorweg' ation te Bergen iq Henegouwen
is afgebrand. De cholera is in Tun.e uitgebroken In Frankrijk
is vergunning geweigerd om voorlezingen te houden over kaut en de
onafhankelijke zedeleer. In Bolivia is eene omwenteling uitgebroken,
waarbij de president Melgarejo is omgekomen. In de omstreken van
Bruun zijn al de te velde staande gewassen door hagelslag vernield.
Donderdag avond is te Brody in Galicie een hevige brand uitgebarsten.
Het verzoek, dat gedaan is door honderd tachtig stembe
voegde leden der hervormde gemeente te Gouda, om vernie
tiging en verklaring van onwaarde der stemopneming, zooals
die thans door heeren predikanten en ouderlingen heeft plaats
gehad, is door het klassikaal kerkbestuur verworpen, omdat de
synode ten deze de meest mogelijke vrijheid heeft gelaten,
zoodut de redenen, die heeren predikanten hadden, om nu met
zeer vele leden van de gemeente, die in hun wijk wonen, te
gaan spreken, met wie zij dit in de laatstverloopen zes, acht
of tien jaren niet hadden gedaan, voor hen thans hare waarde
behoudt.
HET VOORSTEL VAN DEN HEER DE BRAUW.
Eindelijk, na verierlei klagt, agitatie en insinuatie is in
een wetsvoorstel geformuleerd, welke verbeteringen men in
de wet op het lager onderwijs wenscht, en de afgevaardigde
uit ous district heeft den moed gehad dien twistappel mede
leden en het ministerie toe te werpenvoorzeker in het oog
van velen een twijfelachtige eer. Spreekt onze afgevaardigde
iu dit voorstel zijn overtuiging uit, en moet hij daardoor zijn
bekeering tot de anti-revolutionaire beginselen aan het algemeen
bekend maken, of wel, vervult hij daardoor den pligt der dank
baarheid voor de stemmen, hem bij de laatste verkiezing van
anti-revolutionaire zijde geschonken, of is het geheele voorstel
slechts een politieke manoeuvre, om eenige verkeerde bestand-
deelen uit het zoo homogene ministerie te verwijderenhet
kan ons vrij onverschillig zijn wat daaromtrent gegist wordt,
het voorstel is ingediend, de weuschen der groote minderheid
zijn geformuleerd en kunnen nu ook besproken en beoordeeld
worden. Wat het doel van het voorstel betreft, dit is duidelijk. De
ondersteuning van het bijzonder onderwijs en wel bepaald van
die scholen, waar godsdienstig onderwijs gegeven wordt en die
met den naam van sektescholen bestempeld zijn. Het middel
is drieledigsubsidie uit de gemeentekassen, verbod van koste
loos onderwijs, vermindering der inkomsten van vele openbare
onderwijzers. De zakelijke inhoud der acht wetsartikels is de
volgende
In art. 1 worden de bijzondere scholen in twee soorten on
derscheiden vooreerst de tegenwoordige bijzondere scholen,
opgerigt door een onderwijzer, waar men zich. even als op de
openbare school, van alle godsdienstig onderwijs onthoudt, en
nu reeds van de gemeente-besturen subsidie kunnen ontvangen,
en scholen, opgerigt door een kerkelijke corporatie, of een ver-
eeniging die regtspersoonlijkheid bezit, en waar godsdienstig
onderwijs gegeven wordt, dus de zoogenaamde sektescholen.
Wegens het godsdienstig onderwijs hebben zulke scholen nu
geen regt op subsidie; het wetsontwerp wil dit regt geven on
der zekere voorwaarden. Wanneer in deze gemeente zulk een
school een jaar bestaan heeft, minstens 250 leerlingen vau 612
jaar telt, en de helft der kosten uit andere dan openbare kassen
gevonden wordt, moet de gemeente subsidie verleenen. Daar
voor is het bestuur der school verpligt jaarlijks rekening van
ontvaug en uitgaaf te doen, en ten allen tijde burgemeester
en wethouders, op aanvrage, inzage van alle boeken en beschei
den te geven.
Verder heeft men de bepaling der traktementen van hoofd
en hulponderwijzers, voor zooverre die in rekening mogen ge
bragt worden. In deze gemeente zal de hoofdonderwijzer 600
en de hulponderwijzers 300 ontvangen. "Wat hebben die
openbare onderwijzers toch vreeselijk hooge traktementen, hier
1000, en dan durft men nog wel zeggen, dat het in een
stad te weinig is, om daarvan fatsoenlijk met een huisgezin
te leven
Nog een bepaling in art. 1 is vreemd. Wanneer er bedrog
in de boeken is gepleegd, of outvangsten zijn verzwegen, of
uitgaven te hoog zijn opgegeven, dan wordt de subsidie inge
trokken. Hoe is zoo iets te verwachten van mannen, die het
godsdienstig onderwijs voor hun kinderen op de lagere school
onmisbaar achten Zoude voor zoo iets bij zulke mannen vrees
kunnen bestaan? Wij dnrven onzen afgevaardigde in bedenking
geven, die bepaling uit art. 1 te ligten, als een wanklank in
het geheele ontwerp. Als men zulke mannen op hun woord
niet kan vertrouwen, waar moet het dan heen met de zedelijk
heid maar 't is waar, het zijn leerlingen der openbare school
geweest, en wie weet wat zij daar niet ingezogen hebben. Bij
een volgend geslacht eerst zal die bepaling kunnen vervallen.
In art. 2 vindt men een begin van afmaking der openbare
school. Als de bijzondere scholen voldoende zijn voor het
aantal leerlingen, kan de gemeenteraad de bestaande gemeente
school sluiten. De weinige ouders, die wars van sektegeest,
openbaar enderwijs voor hun kinderen verlangen, kunnen die
nitar een naburige gemeente zenden, waar nog een openbare
school bestaat.
Maar wat zal dan met den openbaren onderwijzer geschieden?
Waarvan moet de man leven, die van zijn jeugd bij net on
derwijs werkzaam, den rijperen leeftijd heeft bereikt en op de
bestaande wetten vertrouwende, door zijn onderwijs het brood
voor zich en de zijnen verdient? Is hij door de wet van 1857
een onafhankelijk ambtenaar geworden, de tegenwoordige wets-
verbetering stelt hem voortdurend aan ontslag bloot, dikwijls
op eeu ouderdom, dat hij niet meer in staat is op een andere
wijze in zijn onderhoud te voorzien.
Bovendien na 40jarige dienst en 65jarigen ouderdom heeft
hij regt op pensioen, daarvoor stort hij jaarlijks van zijn trak-
teroeutde wet heeft hem dit gewaarborgd, moet bij de schade
lijden Voorzeker een schoone toekomst voor de openbare on
derwijzers, en deze toch zijn meestal geheel onschuldig aan de
oprigting der sektescholen. Zij toch moeten de wet gehoorza
men en /ich van godsdienstig onderwijs onthouden. Z;j moeten
hun iustructien volgen en de bevelen van het schooltoezigt
uitvoeren.
Zijn die tegen den geest der gemeente, dan verlaten de kin
deren de openbare school, deze wordt gesloten en de onderwijzer
is het slagtoffer, terwijl de gemeentekas daarbij uog wel zal
varen. Zoude het te verwonderen zijn, indien bekrompen ge
meente-besturen van dit middel, om eenige honderde guldens
te sparen, gebruik zullen maken Tot geruststelling van vele
onderwijzers was het noodig «lat de voorsteller eene bepaling
maakte ten voordeele der afgemaakte openbare onderwijzers.
Zoude men b. v. de betrekking van baanwachter op de staats
spoorwegen niet voor hen beschikbaar kunnen houden, even
als gepasporteerde onder-officieren de voorkeur hebben als veld
wachter of agent van politie? Het was toch altijd beter dan
niets, en daarvoor zullen zij toch nog wel geschikt zijn.
In art. 3 wordt aan hoofd- en hulponderwijzers hel beklee-
den van kerkelij' ambten en bedieningen verboden, wanneer
daaraan iukomsl verbonden zijn. Uit de memorie van toe
lichting schijnt net, dat dit alleen op openbare onderwijzers
ziet, hoewel dit uit het art. niet duidelijk blijkt. Kunnen de
onderwijzers toch leven, dan zouden wij dit art. kunnen goed
keuren de man, die zes dagen bijna onafgebroken met het
hoofd moet werken, mag wel één dag in de week rusten, al
is bet dan ook een gedwongen rust; maai hoevele ouderwijzers
kunnen de inkomsten niet missen, aan die ambten eu bedie
ningen verbonden Voor hoevelen zijn zij noodig om het schrale
minimum-traktement eenigzius te verbeteren Hoe dikwijls
ontbreekt bovendien in een kleine gemfente een geschikt per
soon om die betrekkingen te vervullen. Eu het kwaad, dat
uit de vereeniging van die betrekkingen voortvloeit, beslaat
meer in naam dan inderdaad. Ware dit het geval, het was
wel van de daken gepredikt en de feiten alom bekend.
Zoude het ontnemen dier betrekkingen soms moeten dienen
om de traktementen der bijzondere onderwijzers met die in
komsten te kunnen verhoogen, en zoude men daardoor het
openbaar onderwijs op vele kieiue plaatsen onmogelijk willen
maken Slot volgt.
Tarwe Pooische per 2400 kilo ƒ445. Boode Kleefsche ƒ440.
Zeeuwsche per mud ƒ12.00 a 13.60. Rogge 8 a 8.90.
Gerst 6.60 a 8.20. Haver 4 a 5.90. Boekweit Fr.
per 2100 kilo 220. Noordbrabantsche 240. Br. boonen
13 a 15.75. Witte boonen 11 a 13. Paardeboonen
7 a 7.80.
Veie schapen en lammeren waren heden aangevoerd,
doch de handel ging niet vlug van de hand, gelijk mede het
geval was met de in ruimte aangevoerde varkeus en biggen.
Kaas. Aangevoerd 36 partijen 25 a 27.
Goeboter 1.10 a 1.24. Weiboter 0.90 a 1.00.
GOUDA.
Geboren 21 Mei. Susanna, ouaers J. Trist on C. Lansen. Sophia,
ouders M. Schoonderwoerd en G. Stolwijk. 22. Adolf Bastiaan, ouders
B. Blokland en i. Umans. 23 Mattheos Lambertus, ouders M. Mol
en M. Ophof. 24. Wilhelmina, ouders J. van Erk en J. C. Kisman.
Overleden 22 Mei. W. D. de Lange, 76 j.
Gehlwd 22 Mei. J. G. Jnrgens en A. F. Weck. P. Hooftraan en
M. J. Hijdelaai. A. van der Sluijs en M. Riga.
