ömnenlanö.
Gemengde Berigten.
Varia.
24 Sept. Be Etendanl deelt onder reserve mede, dat
Garibaldi er in geslaagd is, om ondanks de waakzaamheid der
itnliaansche troepen, te Corneto bij Civita \ecchia te landen.
De Moniteur meldt in een telegram uit Florence, dat
Garibaldi op bevel der italiaansche regering te Asinaluuga
gearresteerd is op bet oogeubltk, dat hij zich gereed maakte
om het pauselijk grondgebied binnen te dringen.
Berlijn, 23 September. De conservatieven, vrije conserva
tieven en nationaal-libeialen in den rijksdag zijn overeengeko
men, om in het ontwerp-adres de volgende zinsnede in te
lasschen//Bij kunnen van onze zijde aiieen dan de groote
taak voltooid achten, wanneer de zuid-duitsche stalen in den
noord-duitseken bond de plaats zullen hebben ingenomen, over
eenkomstig art. 79 der bondsconstitutie."
Bij besluit van den 22" september is de pruisischc tweede
kamer ontbonden, liet besluit wordt voorafgegaan door een
rapport, onderteekeud door 't geheeie ministerie, waarin de be
weegredenen voor de ontbinding worden opgegeven.
Florence, 21 Sept. De Gazzetta Uffiziale bevat de vol
gende verklaring van liet gouvernement, aangaande de beweging
fegen Rome. „liet ministerie heeft tot dusver den loop der
gisting naauwkeurig gadegeslagen. Die gisting strekte om, onder
den dekmaulel van den roemrijken naam van Rome, het land
over te halen tol eene schending der internationale verdragen,
steunende op de goedkeuring van het parlement en de eer der
natie. De regering betreurde bet nadeel, door dergelijke aan
hitsingen berokkend aan de rust en bet crediet van den staat
en aan de financiële operatien, waaraan de gemeenschappelijke
welvaart verbonden is. De regering heeft tot dusver de regten
van aile burgers geëerbiedigd maar thans, nu men met ver
krachting dezer regten van bedreigingen tot feiten wil over
gaan, acht de regering zich verpligt het openbaar vertrouwen
en de souvereiniteit der i t te handhaven. Getrouw aan de
verklaringen door haar iu het parlement afgelegd en door die
wetgevende vergaderingen goedgekeurJ, zal zij daaraan volledige
uitvoering geven. Geen burger van den vrijen staat mag zich
boven de wet stellen of de plaats innemen van de groote mag-
ten in den staat, waardoor Italic wordt gestoord iu de moeije-
lijke taak zijner organisatie en het land in de ernstigste ver
wikkelingen wordt medegesleept. Dc regering stelt vertrouwen
in de wijsheid en de vaderlandsliefde der Italianen maar indien
iemand tracht, e de vastgestelde bepalingen te schenden en de
grens te overschrijden, waarvan ons eerewoord ons moet ver-
w ijderd honden, dan zal de regering dit in geen geval toelaten
en aan de overtreders de verantwoordelijkheid laten van de
gevolgen hunner handelingen."
22 Sept. Garibaldi heeft heden deze stad verlaten en
zich naar Arezzo begeven, waar liij eene rede hield, waarin hij
gezegd heeft, dat Italië de oproeping van Rome met van de
hand kan wijzen. Verscheidene afgevaardigden der linkerzijde
hebben heden ochtend eene bijeenkomst gehouden om over den
staatkundigen toestand te raadplegen. Morgen zullen zij op
nieuw eene bijeenkomst hebben.
Het officiële orgaan zegt, dat de telegrammen uit de pro
vinciën in het licht stellen, dat het artikel in bet regeringsblad
tegen de partij van handelen overal goed is opgenomen.
Volgens de Opinione heeft de pauselijke regering bijna al
hare troepen uit de provincie Frosinone teruggetrokken en ze
te Rome geconoentreerd.
23 Sept. Eenige kisten, bevattende 300 geweren, naar
Perngi bestemd, zijn aan bet spoorweg-station alhier aangehouden.
Gisteren heeft de pauselijke politie te Varni een honderd
tal arrestatien bewerkstelligd. Ook hier ter stede zijn in den
afgeloopen nacht eenige inhechtenisnemingen bewerkstelligd.
Een brief uit Rome verzekert, dat al de officieren van het le
gioen van Antibes hun ontslag hebben ingediend. De pauselijke re
gering blijft voortgaan met het concentreren van troepen te Rome.
De Italië meldt, dat de minister van oorlog bevel heeft
gegeven aan de militaire divisien, om troepen naar de pause
lijke grenzen te zenden.
Rome, 20 September. Heden ochtend heeft de paus een
consistorie gehouden. In zijne allocutie heeft hij plegtig het
decreet veroordeeld, strekkende om in Ttalie het heiligschennend
werk te voltooijen van de overweldiging der kerkelijke goe
deren. Hij verklaart bet decreet nietig en bevestigt de censuur
tegens de overweldigers uitgesproken.
Athene, 22 Sept. In berigten uit Canea van den 19den
dezer wordt verzekerd, dat de vijandelijkheden op Candia hervat
zjjn. Talrijke gevechten zouden op onderscheidene punten met
ongunstigen uitslag voor de Turken plaats gehad hebben.
GOUDA, 25 September.
Ter kaasmarkt waren heden aangevoerd 212 partijen, die
▼an 24 tot 29.50 vlug werden verkocht.
Heden morgen is de meesterskneeht B. H. aan den
korenmolen van den heer A. Jonker op de vest bij het om-
kruijen door het breken van den ketting, een stuk hout zoodanig
tegen het ligchaam aangekomen, dat hij over de balie ge
worpen werd, met het ongelukkig gevolg, dat hij neerkomende
op de straatkeijen, in korte oogenblikken een lijk was.
In de zitting van de tweede kamer der staten-generaal
van zaturdag zijn de beraadslagingen over het ontwerp-adres
van antwoord op de troonrede bepaald op maandag ten 11 ure.
Ingekomen is een ontwerp ter aanvulling van artikel 19 5 der
gemeentewet.
Dit artikel luidt„De besluiten der gemeentebesturan tot het
instellen, afschaffen of veranderen van jaarmarkten of gewone
marktdagen worden aan de goedkeuring der gedep. staten on
derworpen, zoover de goedkeuring daarvan niet bij algemeenen
maatregel van inwendig bestuur aan Ons is voorbehouden. Dit
stuk zal worden gedrukt eu naar de afdeelingen verzonden."
In de zaturdag gehouden zitting van de tweede kamer
heeft de minister van financiën de staatsbegrooting voor 1868
aangeboden. De minister heeft daarbij eene uitvoerige rede
gehouden, waaruit blijkt, dat het resultaat van de dienst
van 1866 nog gunstiger batig slot heeft, dan de minister zich
eerst kon voorstellen, en dat de sluiting der begrooting van
de vermoedelijke uitkomsten van de dienst van 1867 kan
worden verkregen, zonder aanwending der buitengewone mid
delen, waarvan de minister vroeger gesproken heeft.
De ontvangsten voor 1868 worden geraamd op 100,082,217,
waaronder bijdragen uit Indie ten bedrage van 10,619,555;
overschot der beschikbare middelen van 1865 a 6,920,000;
batig slot over I860 a 1,560,000; batig slot uit Indie dienst
1867 9,000,000. 1
De voorgestelde uitgaven voor 1868 bedragen 99,675,990.18Y2
of 7,560,172.811/2 minder dan die van 1867. Onder deze
som komen de volgende aanvragen voor: Veeziekte ƒ500,000;
waterwegen van Amsterdam en Rotterdam 1,642,000; spoor-
wegen 12,000,000; aanbouw van gepantserde vaartuigen
2,257,000; nationale schuld 2S,029,668,99; materieel der
artillerie en draagbare wapenen, met inbegrip der vermoede
lijke verhoogiug van 500,000 voor aankoop van geweren,
1,265,525; materieel der genie 1,058,950, te zaraen
46,753,443.99; blijven dus voor de overige uitgaven
52,922,846.191/2. Weshalve de begrooting, zoo als zij thans
ligt, een overschot aanbiedt van 906,226.18]/g.
De minister meent dat wij met onze tegenwoordige inkomsten
en baten voldoende in de behoefte zullen kunnen voorzien, met
uitzondering alleeu der uitgaven voor de voitooijing van de
staatsspoorwegen. l)e minister meent echter, lettende op de
regtstreeksche. en indirecte voordeelen van de exploitatie der
spoorwegen, zonder belangrijk nadeel voor 's lands crediet en
zelfs zonder groot bezwaar voor ue schatkist, dat eene leening
kan worden aangegaan.
De minister besloot zijne rede met de volgende woorden:
„Over het geheel, mijne heeren! zal mijne rede u, naar ik
mij vlei, den iudruk hebben gegeven, dat de toestand onzer
geldmiddelen voorzigtigheid eischt, maar vooralsnog geene ern
stige bezorgdheid behoeft te baren, en dat 's lauds financien,
voor het tegenwoordige althans, den invloed ondervinden van
de welvaart, waarin het nederlandsche volk zich, over het
algemeen, onder Hooger zegen, mag verheugen".
In de zitting van de tweede kamer van maandag was
aan de orde de beraadslaging over het ontwerp van adres in
antwoord cp de troonrede. Dit concept is slechts een weerklank
op die rede. De eerste zes paragraph en werden zonder discussie
goedgekeurd. Over de zevende paragraaf, de geldelijke aange
legenheden betreffende, had eene gedachtenwisseling plaats tus-
schen de hh. Geertsema en Fransen van de Putte en de ministers
van financien en van koloniën. De eerste zag tegenstrijdigheid
in de verklaring der troonrede, dat in de behoeften zou kunnen
worden voorzien zonder buitengewone maatregelen, en hetgeen
in de zitting van zaturdag 11. door den minister van financien
werd gezegd, omtrent een buitengewoon middel, dat strekken
moest om de voorgedragen uitgaven te bestrijden. De heer
Fransen van de Putte deelde die meening en vroeg of er bij
de regering bezwaar bestond om mededeeling te doen van de
saldo's der laatste vijf jaren van de indische kas, om daarvan I
gebruik te maken bij het onderzoek der staatsbegrooting. De I
minister van financien toonde aan, dat er geen verschil in de I
verklaringen der troonrede en van zijne rede bestond, en gaf i
de noodige inlichtingen tot regt verstand van hetgeen in beide S
stukken voorkwam, en de minister van koloniën zeide bereid
te wezen om aan den door den tweeden spreker geuiten wensch
te voldaan. Daarna werden de zevende paragraaf en ook de
achtste (aangekondigde wets-ontwerpen) zonder hoofdelijke stem
ming goedgekeurd. De negende paragraaf betrof het koloniaal
beheer. De heer van der Hucht vroeg, aangezien de rede van
den minister van koloniën in de eerste kamer hem op dit punt
niet duidelijk genoeg was voorgekomen, of deze van zins was
de cultuur-aangelegenheden spoedig in overleg met de volks
vertegenwoordiging te behandelen, en of de voorstellen daartoe
konden worden te gemoet gezien vóór de behandeling der in
dische begrooting. De minister van koloniën antwoordde dat
omtrent de regeling der koffij-cultuur een onderzo ek aanhangig
was; omtrent de suiker-cultuur werd eene regeling ontworpen.
Omtrent de uitgifte van woeste gronden was hij voor wettelijke
regeling, maar wachtte dienaangaande op bouwstoffen tot za-
menstelling van een wetsontwerp. De heer van der Hucht was
niet voldaan over deze inlichtingen, zoodat de minister nog
nader in eene verduidelijking zijner meening trad. Tusschen
den heer Keuchenius en den minister van buitenl. zaken en
van koloniën volgde daarop eene woordenwisseling over het
door de regering gevolgd beleid, en daarmede in verband staande
uitkomsten. De beide ministers kwamen op tegen de bewering
dat zij het christendom op Java vijandig gezind zouden zijn,
omdat, naar het oordeel des sprekers, de evangelisatie aldaar
niet genoegzaam bevorderd zou zijn geworden zij toonden aan
welk staudpunt de regering hierin wenschte in te nemen, te
weten niet zelve te evangeliseren, maar tevens ook toe te zien
dat de evangeliedienaars in de uitoefening hunner taak geene
belemmeringen ondervonden. Nadat nog eenige leden en ook
de ministers van buitenl. zaken en van koloniën het woord
haduen gevoerd, werd de paragraaf zonder stemming goedge-
kei rd. Paragraaf 10 (YVest-lndie) en de slat-paragra.if werden
zondci beraadslaging of stemming goedgekeurd en het geheeie
adres met algemeene stemmen aangenomen.
Iu de zitting van gisteren was aan de orde het voorstel
van de hh. Dullert en Godefroi tot herziening van het regle
ment van orde. Omtrent dit voorstel heeft eetie commissie
den 2" jl. verslag uitgebragt. De conclusie van haar rappor*
was: „wij stellen derhalve der kamer voor dat zij tot het
benoemen door tusschenkomst der afdeelingen van eene com
missie besluite, die zich iu deu aangeduiden geest inet het
ontwerpen van een, bij wijze van proefneming in te voeren,
reglement voor het onderzoek en de openbare beraadslagingen
bezig houde en dit ontwerp aan het oordeel der kamer on-
derwerpe. Alleen voegen wij er den wensch nog bij, dat de
heeren Dullert en Godefroi tot die nieuw te benoemen com
missie mogen behooren".
Na eenige beraadslaging is die conclusie, met weglating
van de woorden „in den aangeduiden geest," aangenomen
met 32 tegen 31 stemmen. Door den heer van Eek werd
op eene volledige herziening van het reglement aangedrongen.
De tweede kamer der staten-generaal zal na afloop der
zitting van gisteren iu overweging nemen de volgende wets
ontwerpen 1°. wijziging van artikel 5 der wet van 19 april
1867 (staatsblad n°. 20), houdende voorzieningen omtrent den
veetyphus2Ü. wijziging van hoofdstuk Y der staatsbegrooting
voor 1866 3°. begrooting wegens den arbeid der gevangenen
voor 1867 4°. wijziging van het IYde hoofdstuk A der staats
begrooting van 1866 en 5°. bekrachtiging van een crediet,
door den gouverneur-generaal van Ned. Indie, geopend boven
de begrooting van Ned. Indie voor het dienstjaar 1867.
Sedert het ontstaan der cholera te Rotterdam op 9 aug.
zijn aan die ziekte overleden tot en met 20 sept. ji. te Rotter
dam 303, te Dordrecht 88, te Delft 102 en te 's Gravenhage
39 personentot en met 19 sept. te Zaandam 94 personen
tot en met 14 sept. te Bleiswijk 22, te Delftshaven 20, te Per
nis 15, te Schiedam 12, te Viauen 17 en te IJsselmonde 14
personen.
Men schrijft uit Hardinxveld:
Den 19 dezer werd eene beslissing genomen in zake de
verbetering van 't voorgemaal in den Alblasserwaard. Zoowei
in den Over- alsj in den Nederwaard w rd besloten, deze
verbetering te doen plaats hebben door toepassing van stoom-
vermogen. Van hoeveel belang deze beslissing is, zal elk, die
kennis nam van de schade en het ongerief, veroorzaakt door
den hoogen waterstand, gereedelijk toestemmen, 't Kernachtige
rapport, onlangs aangaande de verbetering van het voorgemaal
in den Overwaard van de vier deskundigen in 'i licht versche
nen, heeft zeer zeker 't zijne tot deze gewenschte uitkomst
toegebragt.
Men wil in het volgende jaar te Londen eene internationale tentoon
stelling houden van door ambachtslieden vervaardigde voorwerpen.
VaB 714 sept. is in Engeland en Schotland geen enkel geval voorge
komen van veeziekte. De loterij zal in Hanover voorloopig blijven
bestaan. Te Parijs mort men over de dourte van het brood. In
geheel Noord-Duitschland wil men het briefport verlagen tot 1 silber-
groschen. Ook Brunswijk heeft eene militaire conventie gesloten niet
Pruisen. De veetyphus is uitgebroken in Moravie. Te Meudou bij
Parijs hebben dagelijks procfnemiugen plaats met de bernchte draagbar*
kanonnen cu met nieuw revolverge.-chut. De sueeker gemeenteraad
weigert het aanleggen eener schietbaan. In Tunis is "een opstand
uitgebarsten. Zatnrdag jl. heeft men op Malta twee schokken van
aardbeving waargenomen. Te Moscou hebben talrijke en aauzitulij e
faillissementen plaats gegrepen. Ook in Hongarije wil men de ha I
slaan aan de geestelijke goederen. Verscheiden duizenden Circassieu
zijn geïnterneerd in Bulgarije. De atlantische kabel van lb66 is
gerepareerd. De bevolking der vereenigde staten van Noord-Amerika
wordt thans geschat op 35 millioen zielen. In Hongarije worden de
aaukoopen van paarden onafgebroken voortgezet. Men heeft ontdekt
dat te Napels bij de in- en uitgaande regten jaarlijks ze3 millioen fr.
gestolen werden. Te Parijs komen talrijke gevallen voor van typhus.
In het graafschap Zutphen begint de tabaksicut laugzamerha; «ca
tak van landbouw te worden. De spaausche zeevestiugeu zollcu voor
zien worden van nieuw grof geschut. De Arcadicu is geiigt en te
Konstantinopel binnen gebragt. De Tielsche Courant geeft aan den
verrader Lopez een lijfwacht van vrouwen, omdat zij niet onderscheid'
tusschen Paraguay en Mexico. Pruisen heeft den hertog van Nassau
eu den koning van Ilauover met een douceur in geld tevreden gesteld.
De troonrede is gelezen eu door het land beoordeeld, de
taak der vertegenwoordigers begint. Ailes is couleur de rose,
buitenlandsche en binneulandsche betrekkingen, alles is uitmun
tend de financiën, verleden jaar in zuik een treurigen toe-;and
door het liberale ministerie achtergelaten, blijkens de verkla
ringen van onze specialiteit van financiën. z;jn nu, dank de
veelvuldige uitgaven voor veepest, naaldgeweren, fortificatiën,
spoorwegen enz. enz. in uitmuntenden staateen goede !es
voor ieder huisvaderziet hij dat de boel in bet financ le
misloopt, dan behoeft hij slechts veel buitengewone uitgaven
te creëren, en het geld weg te gooijen als of het geen waarde
had, en de uitkomst zal hoogst verrassend zijn, een batig
saldo zal een volgend jaar aan zijn geldzorgen een einde ma
ken. En dan zoude men nog durven beweren, dat er geen
wonderen meer gebeuren. Onze specialiteit gelooft aan de we
duwe van Sarepta, en wij zien het, het land vaart daar wel
bij. Weg dan met het moderne ongeloof, dat aan geen won
deren meer gelooft eu stoutweg durft zeggen, dat bf verledeu
jaar of nu de waarheid verdraaid is. Voor het geheeie land
is het te hopen, dat de minister zich verleden jaar vergist
heeftgelukkig is het een kwestie van cijfers, en alhoewel men
een massa cijfers tot verschillende doeleinden kan gebruiken,
zullen er toch nog wel in de kamers gevonden worden, wier
gezigt niet zoo beneveld is, of zij zullen in staat zijn de waar
heid aan het licht te brengen.
Een donkere stip ontsiert de troonrede, even als de mexi-
caansche expeditie den roem van den derden Napoleon. De
koloniën verkeeren in geen besten toestand, daar beerscht ver
warring en onzekerheid, en toch de koloniën moeten ous in
staat stellen tot het doen van zoo vele uitgaven, waaraau zon
der het aau ieder waar Nederlander dierbaar batig slot niet
te denken was. Hoe is dit mogelijk, zoude men bijna vragen,
nu koning Pieter daar zetelt, de redder in den nood, de man
die alleen uitkomst kon geven, en toch nu het zoo plegtig
verklaard is, moet men het wel gelouven. Wie zal dan nu
de uitkomst geven Een specialiteit voor koloniale zaken is
reeds gewogen maar te ligt bevonden, een tweede zal beproeven
de verwarring te doen ophouden. Genees verkoudheid door
koude en longtering door sterke rum, leert een geneeswijze
de minister schijnt op onze zieke koloniën dezelfde geneeswijze
te willen toepassen. Verwarring heerscht toch in de troonrede
bij het artikel koloniën, zoodat niemand juist kan zeggen wat
men wil of niet wilverwarring heerscht ook in de antwoor
den, door den minister bij de schermutseling in de eerste kamer
gegeven. De specialiteit voor koloniën schreef reeds eenige
jaren, (maar toen was hij nog niet tot specialiteit verheven, en
toen was er een liberaal minister van koloniën,) dat de tijd
voor onderzoeken voorbij was, dat wagenvrachten rapporten
tot niets deugden, dat de tijd van handelen en uitvoeren ge
komen was, en nu was het onderzoeken schering en inslag
onderzoek naar den eigendom van den grond, onderzoek naar
sr-cuituur, onderzoek naar de koffij-cultuur, in een woord
joet onderzocht worden, en toch kent de minister ook
^ezegde van zijn geachten vriend Rochussen zeg mij wie
n zaak in Indie moet onderzoeken en den uitslag van het
onderzoek zal ik u zeggen. De minister behoeft dus geen negen
maanden op het antwoord uit Indie te wachten. Als hij de
personen tot het onderzoek benoemd heeft, zal vriend Rochussen
hem binnen bet uur de resultaten van dat onderzoek mede-
deeleu dit gaat vlug eu is bovendien onkostbaar, zoodat het
batig saldo uiet onder het onderzoek behoeft te lijden.
In de tweede kamer zal waarschijnlijk wel een tipje van het
kleed, dat alles bedekt, worden opgeligt, eu dan zal het kun
nen blijken, wat do minister wil. De troonrede spreekt van
verwarring, die verwarring moet, hoe dan ook, ophouden,
