<3uinenlanï>.
Gemengde Berigten.
Varia.
Overij selsclie "brieven.
uoodigende am zich gereed te maken, ten einde de beweging
in de provinciën te ondersteunen.
Bij eene proclamatie aan de Romeinen heeft Garibaldi
zijne komst op het tooneel van den opstand aangekondigd, en
tot aan zijne komst de leiding der insurrectie aan zijn zoon
Menotti opgedragen. De pauselijke troepen zijn in onderschei
dene gevechten geslagen en op het italiaansch gebied gedreven,
waar zij zijn ontwapend.
De gemeente-besturen van Lodi eu Brescia hebben inge
schreven ten behoeve der gewonde opstandelingen.
14 Oct. Van de voorposten van Menotti bij Nerola wordt
het volgende gemeldVolgens geruchten is graaf Pagliaeci,
benevens eeuige andere gearresteerde personen, te Rome ge-
fussilleerd.
Brieven nit Rome beweren, dat de Paus het voornemen
heeft opgevat om de wijk te nemen naar Beijeren.
(l)es avonds.) De pauselijke zouaven hebben bij Nerola
de bende onder Menotti Garibaldi aangevallen. De eerste wer
den geslagen en zijn naar Monte Maggiore teruggetrokken.
Andera benden voegen zich bij die van Menotti Garibaldi-
15 October. De Opiuione bespreekt een artikel van de
France en toont daarbij aan, dat de regtring verpligt is on
verwijld Rome te gaan bezetten, len einde de dynastie te red
den en zulks in spijt der bedreiging van interventie, welke
is gedaan.
Het gerucht, dat Menotti Garibaldi in een gevecht met
de pauselijke troeper bij Monte Maggiore gewond is, heeft
zich niet bevestigd. De insurgenten concentreren zich thans
in het naburig gebergte.
Madrid, 14 October. De dagbla .'en deelen eenige tele
grafische berigten mede, waarin gemeld wordt, dat de Gari-
baldianen opentiijk in Napels aanwervingen doen. De dag
bladen dringen daarom bij Frankrijk er op aan, dat het ten
deze de september-conventie zal doen eerbiedigen.
GOUDA, IC October.
De collecte voor de „maatschappij van weldadigheid"
bragt hier 246.46 op.
Gisteren avond werd alhier op eene algemeene vergade
ring van dc weikende leden der volksweerbaarheid „liurgerpligt,"
op vAorstei van het bestuur, met algemeene stemmen aesloten,
om by gunstig weder op vrijdag 25 oct. a. s. een concours
te hondeu in het schijfschieten, waarvoor een 4ta! prijzen zulle»
aangekocht worden, terwijl verder alle leden en begunstigers
nitgenoodigd zullen worden om dien avond feestelijk met el
kander door te brengen.
Men meldt ons nit Stolwijk dd. gisteren
Gisteren middag ten 2 ure brak alhier in den hooiberg van
den landbonwer A.A. brand nit. Door het spoedig in werking
stellen der beide goede spuiten heeft het zich tot genoemd pand
bepaald. Het was niet geassureerd. Verregaande veronachtza
ming van bet uitwerpen van het sterk broeijende hooi is
de reden van het uitbarsten der vlam. Wij vereenigen ons
met den wensch van vele inwoners dezer gemeente, wanneer
wij hopen, dat het dagelijksth bestuur streng toezigt late houden
over de broeijende hooibergen.
Maandag heeft in de zitting van de tweede kamer der
staten-generaal de heer Gratama, na eedsaflegging, zitting ge-
nomen. De aan de orde zijnde wetsontwerpen en conclusien
zijn aangenomen en daarna is de kamer op reces gescheiden.
De minister van oorlog heeft de posten, oorspronkelijk
uitgetrokken op het wets-ontwerp tot verhooging van het VIIIe
hoofdstuk voor 1867, tot een bedrag van 880,000 voor mate
rieel der genie (vestingwerken, enz.) overgebragt op de begroo
ting voor 1868. Deze is dienovereenkomstig gewijzigd en het
oorspronkelijke ontwerp voor 1867 vervalt daardoor.
De minister van oorlog heeft de chefs van de corpsen
der infanterie, cavalerie en artillerie doen aanschrijven, om
een voorloopig examen bij hunne corpsen in te stellen, ten
einde de onderofficieren, die blijken van genoegzame bekwaam
heid geven, deel te doen nemen aan het examen, dat te 's Hage
in de maand december zal gehouden worden, tot het verkrij
gen van den rang van tweeden laitenant.
De Goessehe Courant zegt:
Onze specialiteit voor financien schijnt wel eenige jagt te
maken op populariteit, al zon hij waarschijnlijk niet gaarne
onder de volksmannen gerangschikt worden. Reeds heeft hij
aangekondigd, dat er eene vermindering van het dagbladzegel
te verwachten is en tot aller verbazing is er bijgevoegd, dat
.de schatkist, hoe berooid die wezen moge, dat betrekkelijk ge
ringe verlies wel zal kunnen lijden. Thans wordt er gesproken
van. een plan, om den prijs der binnenlandsche telegrammen
«et 20 ct. te verminderen. Ook deze laatste maatregelen is
met alleen gewenscht en in het belang van het publiek, maar
wij meenen ook, dat de uitkomst bevestigen zal, dat de uit
komst bevestigen zal, dat de schatkist daardoor eerder g"baat
dan benadeeld wordt, vooral, omdat zeker het gebruik vsc den
telegraaf daardoor zal toenemen. De geschiedenis van het b.ïe-
venport heeft geleerd, da» vermindering van kosten de aanv en
ding van net middel bevordert en zeker zal dit ook me bet
gebruik van den telegraaf het geval zijn. En toch most 'v.
bevreemding wekken, dat de minister van financien, die 'O' ?eei
te stellen lieeft^ met de gevolgen van het wanbestuur zijner
voorgangers, niets anders nitrigt dan maatregelen nearea, die
in het nadeel der schatkist zijn of althans kannen zijn, en dat
hy met de meeste naï.eteit voorstelt haar te doen bloeder,
terw ijl hij tevens het doet voorkomen, als of slechts zijne naauw-
lettende zorgen ons kunnen redden van den afgrond waarvoor
wij zijn geplaatst. Waarlijk het Dagblad mogt wel de bede
tot het ministerie rigten //Leg den toestand bloot, zooals gij
dien gevonden hebt, in eene taal, die ieder Nederlander be~
grijpen kan." De menigte wordt voortdurend van het spoor
gebragt door cijfergroeperingen, die zij niet narekenen kan en
die slechts ten doel hebben, cm eene kunstmatige sympathie
op te wekken voor het wankelend kabinet. Is de toestand wer
kelijk zoo rampzalig, dan dient die in het ware licht te worden
gesteld, op andere wijze dan tot hurtoe is geschied. Maar zou
het vermoeden zoo ongegrond zijn, dat men, om er niet voor
uit te komen dat men overdreven heeft, zich nu in allerlei
bogten wringt, om maar de waarheid niet te moeten zeggen,
aan het orgaan overlatende om het volk te bewerken, daar de
minister in de kamer zich wel wachten zal, om becijferingen
te geven, waarin velen hem kunnen volgen. Het komt dan
ooa. duidelijk uit in het slot van de artikelen in het orgaan,
dat zij geene andere strekking hadden, dan ora tot geenen prijs
het //radicaie wanbestuur," zoo als het genoemd wordt, terug
te krijgen. Maar, juist omdat men door zulke artikelen zooveel
agitatie wekt, moet de toestand worden blootgelegd, opdat
blijke, of, dat de zaken niet zoo slecht staan, dat de minister
vrijheid heeft om de inkomsten der schatkist te verminderen,
of, dat de ware toestand door niemand meer wordt verbloemd
en bedekt, dan door het tegenwoordige conservatieve bewind.
Uit Amsterdam meldt men het volgendeDe toebe
reidselen in aanmerking genomen, die in het Vondelspark, op
het slot te Muiden, in de verschillende feestzalen gemaakt en
nog in den boezem der commissie beraamd worden, zullen
de Vondel-fees»en even aangenaam als schitterend zijn. Het
grootsche beeld van den dichter is den 81» dezer onbeschadigd
op zijn voetstuk gezet. De praalwagens der poëzy, der druk
pers en van den bockhandel zullen de glanspunten van den
optogt uitmaken. De laatstgenoemde zal met een kolossaal,
zwevend voorgesteld, vrouwenbeeld prijken, voorstellende de
Faam.
In brieven van een correspondent uit Soerabaija, voor
komende in de Sam. Cour., leest men
ffln de afdeeling Malang leeft men thans in blijde ver
wachting. Sinds jaren heeft de tabak niet zoo veelbelovend
te velde gestaan als tegenwoordig, zoodat planters en opkoo-
pers beiden vol zalige hope zijn. Van aanrandingen tegen
den eigendom in die afdeeling is zeer zelden sprake, van het
in de asch leggen van aan Europeanen toebehoorende tabaks-
schuren, nooit. Dit is zeer zeker voor een goed deel toe te
schrijven aan het krachtige bestuur van den tegen woord igen
assistent-resident van Malang; maar stellig ook niet minder
aan de gelukkige omstandigheid, dat het jammerlijk amfioen-
schuiven, dat in de residentie Kediri zoo algemeen is, dat het
zelfs onder vrouwen en kinderen is doorgedrongen, efl waaruit
in die residentie zoovele misdaden "ntsproten, onder de vele
Madnrezen, die zich in 't Malangsche hebben gevestigd, zeer
weinig voorkomt. De lieden zijn werkzaam en zuinig, en hou
den zich meestal tijdelijk in Java's Oosthoek op, om er een
sommetje over te verdienen, en daarmede nach der Heimath
terug te keeren."
De opstandelingen op Haiti plunderen de zuidkust van het eiland.
De badensche regering vraagt voor het buitengewoon budget van ojrfog
in 1868 en 1869 bijna zes millioen meer dan voor het voorgaande.
Te Parijs zijn 60 Siamezen gearriveerd om de tentoonstelling te bezien.
Binnen twee maanden zal men in Frankrijk 600,000 cbassepot-geweren
gereed hebben. Het engagement van den koning van Beijereu met
de oostenrijksche prinses Sophie is af. Een inwoner van Londen heeft
drie millioen gulden geschonken ter oprigting van een hospitaal voor
herstellende zieken. In Spanje heerscht diepe kalmte, als die een
geweldigen storm vooraf gaat. De tarweoogst is zeer gnnstig uitge
vallen in Noord-Amerika. Te Haparenda in Zweden is de winter
ingevallen en vreest men voor hongersnood. De cholera is aan den
Midden-Rijn zeer aan het afnemen. De oostenrijksche aartsher
tog lieinrich is in het huwelijk getrtden met een zangeres aan den
schouwburg te Graz. De speelbank te Dcberau in Mecklemburg is
opgeheven. Theodorus van Abyssinie heeft het oppergezag van den
h. stoel erkend. In twee dagen, 8 en 9 oct., zijn van Southampton
IcOO duitschers scheep gegaan naar New-York. Men looft 50,000
gn^cen uit voor het terugbrengen van een gasvogeltje, te Schiedam
w**,» "-ftvlogeu. Te Valparaiso zag men de terugkomst der spaansche
71r nog te gemoet. In geen vier weken is in Engeland eenig geval
van veeziekte voorgekomen. Mazzini verklaart zich even stellig tegen
het materialisme als tegen het pausdom. Men is in Luxemburg zeer
misnoegd over de afgekondigde legerorganisatie. In het zuiden van
Peru bestaan insurrectionele woelingen. Men verwacht de spoedige
afschaffing der differentiële regten in Spanje. Te Parijs wordt eene
aynago^-u rebonwd bijna zoo groot ais de cathedraal en veel gelijkende
op dev. tempel van Salomo. In Hongarije is voor ruim 60 millioen
gulden graan, meest voor Frankrijk gekocht en uitgevoerd. De ex-
koning van Napels heeft zijne equipagien uit Rome verzonden naar
Civita-Vecchia. De keurvorst van Hessen zal den winter te Praag
doorbrengen. De koningin van Spanje noodigt den paus naar de
balearische eilanden.
i
De twentsche troebelen zijn weer gesust, meer nog door den
geest der bevolking zelve dan door de bajonetten der huzaren,
't Zijn de vruchten van den vooruitgang, die het ongenoegen,
ontstaan door verkeerde begrippen en ontijdige ophitsingen, in
't begin hebben gesmoord, en zoo ooit dan hier was de komst
der huzaren niet meer dan eene ijdele ver'.ooning, en zoo 't ge
rucht wil, hunne houding verre van flink. Dit verder na te
gaan zou gewis doelloos zijn, want men spreekt reeds van 't uit
reiken van zeker lintje aan iemand wegens betoonde heldhaf
tigheid, en waar znlke feiten bestaan, daar worden de krach-
tigs'e argumenten vernietigd, 't Is dan ook alleen om dit
krachtige tegenbewijs, dat ik den moed verlies dit thema verder
te behandelen 't is anders zoo'n dichterlijk onderwerp en wan
neer men de weerbaarheidsmannekens er dan mede combineerde,
behoefde men voor een vel of zes niet te schroomen. Die weer-
baarheidsmanic, hoewel van den deventer professor uitgegaan,
is niet provinciaal. In de hoofdstad heeft men tot tweemaal
toe getracht een clubje te formeren, doch zonder gewenschte
uitkomst; de zaak stuitte telkens af op den vreedzamen aard
en de stijve begrippen der Zwollenaren. Zoo iets kan tieren
in het levenslustige Deventer, maar niet in het statige Zwolle.
Dat Deventer echter wel eens wat al te opzienbarend kan xyn,
heeft de geschiedenis der laatste weken bewezen. Sedert den
dag waarop de Ueve.iter-gemeenteraad de cordaatheid of liever
bet ongeluk heeft gehad het „anathema" over den hoogleeraar
uit te spreken en reeds vroeger, is er een negentiende-eeuws
hangen en branden aan de orde van den dag Het aloude
Daventria is ter prooi aan geestesberoeringde „doode boom,"
hoewel reeds sedert lang levend, is beginnen te bloeijen en de
vrucht van dat alles zal ongetwijfeld zijn meerdere volmaking
van den deventer geest. De hoogleeraar, waardoor de beroe
ring is ontstaan, zal baar van nu af aan zelf leiden en voor
lichten zijn wekelykseh orgaan zal voortaan by een ieder den
Jan-Salie-geest, waarmede hy behebt is, doen verdwijnen, en
wanneer de hoogleeraar nu maar kan zorgen voor goede stuk
ken en zich niet behoeft in te laten met de gewone kranten
nieuwtjes, noch met allerlei brommende aankondigingen van
Holloway-pillen en dergelyke, die ons aan den tijd der won
deren doen denken, dan zal niet alleen zijn blad zich mogen
beroemen van éénig in zijn soort te zijn, maar bij zelf zal ook
de zalige zelfvoldoening smaken van wel te handelen en on
getwijfeld veel meer nut stichten, alswanneer hij zich een steek
met pluim opzette, het land doortrok en zich voorstelde als
de oprichter en opperste eeaer algemeene-nederlandsche-weer-
baarheids-compagnie.
De hoofdstad verheugt zieh in een nieuw hoofd. Als oud
burgemeester van Enschedé, dat hem noode zag vertrekken, is
hij zieh zijner roeping bewust. Enschedé heeft gejammerd en
getreurd, Zwolle gejuicht en gejubeld, zoo als dat behoort, en
de zaken hebben weer haar gewonen gang genomen.
De overijselsche-spoorweg-combinatie is eindelijk voltooid.
Uit Zwolle spoort men nu in vier rigtingen. Nn nog de vol-
tooijing der noorder-lijnen, en Overijsel houdt feitelijk op van
zoo als vroeger min of meer van 't overige Neuerland uitge
sloten te zijn. En daar men nu al reeds mompelt over con
cessie-aanvrage eener lijn ZwolleAlmelo, is het aan het heden
ia dit opzigt nog niet gegeven om juist over de toekomst te
beslissen. Dit staat echter vast, Overijsel gaat eene betere toe
komst te gemoet. Landbouw en nijterbeid, op zoo vele plaatsen
in deze provincie zoo luttel vaa 'oeteekenis, zullen in bloei toe
nemen Kampen, Zwolle en Deventer zullen ophouden voor
geheel Overijsel door te gaan en eene halve eeuw later zal men
hier kunnen ontwaren wat vlijt en energie vermag bij eene
bevolking, die van nature de kracht in zich zelve zoekt en
afkeerig is van alles wat niet strookt met dsn geest van een
opregt wereldburger, die, niet dan in den nitersten nood, zich
vermomt, het maskerade pak aantrekt en zich oefent om door
woord en daad het éénigst en schoonst gebod van de gods
dienst eens christens niet alleen te verloochenen en te verdraaijen,
maar ge'ueel in omgekeerden geest te wijzigen. D.
De schutterij wet is door de eerste kamer verworpen, dc
weerbaarheid wil niet vlotten, nog een middel bleef over om
den soldatengeest bij het volk op te wekken en dit mid t is
door den minister aangegrepen, de militiewet moet veranderd
en zoodanig gewijzigd worden, dat jaarlijks het getal miliciens
met 3000 vermeerderd wordt. Nommerverwisseiiug wordt af
geschaft en de plaatsvervanging zoodanig beperkt, dat het
hoogst moeijelijk en kostbaar zal worden, en bovendien niet
meer dat voordeel geeft, wat daaraan tegenwoordig verb u
is, omdat rempiaeering geen vrijstelling voor den broeder
den vervangene meer zal opleveren, Bovendien zal uit
gezin slechts de kleinste helft der zoons vrijgesteld word» -u
eenige zoons, die geen eenige kinderen zijn, geen r.gt op
vrijstelling hebben.
Velen dus, die zieh tot nu toe aan hun verpligtingen, hetzij
door vrijstelling, hetzij voor geld konden onttrekken, zuilen
voortaan deel van het leger moeten uilmaken, en een fijn pak
en beter voedsel zuilen velen slechts als een geringe vergoe
ding aanzien voor hetgene zij door de uitvoering van bet
ontwerp zullen missen. Aan landbouw en nijverhtld zv. .en
meerdere krachten onttrokken worden, om de meest inproduc-
tieve magt in den staat, het leger te versterken. En toch i3
de maatregel slechts een halve maatregel. Wil men het ge-
heele volk tot soldaat opleiden, dan moet men ook de middelen
willen, die daartoe kunnen brengendan moet remplacering en
loting worden afgeschaft eu algemeene dienstpligtigheid worden
ingevoerd; dan moet het prnisische stelsel het ideaal zijn, dat
wij zoo spoedig mogelijk moeten trachten te bereiken.
Het nu voorgestelde is, hoe onaangenaam ook voor velen,
slechts een halve maatregel.
In geen der europesche staten was in de laatste eeuw de
aanwas der bevolking zoo gering als in Frankrijk: Van 1861
tot 1865 was de vermeerdering nog geen twee percent. Bijna
900,000 kinderen tnsschen 7 en 13 jaar ontvingen geen on
derwijs, (het kunnen toch goede soldaten zijn). Iu 818 ge
meenten waren nog geen scholen; 30 pet. der lotelingen kon
noch lezen noch schrijven, 3% lazen en schreven slecht, fi4°/0
konden lezen en schrijven en slechts 3% bezaten een hoogere
vorming. Van de schoolgaande kinderen hadden 40% ge~n
vrucht van het onderwijs getrokken. Als die 3°/0 nu dienst
willen doen als officidV, dan heeft men op de 100 soldaten het
voldoende getal van drie officieren.
Het schoolwezen is dus voldoende voor de behoefte, want
waarvoor behoeft een regering tegenwoordig anders te zorgen,
dan voor een goed ingerigt leger, alle overige bemoeijingen
moeten daaraan ondergeschikt zijn.
De tegenwoordige duurte wordt toegeschreven aan inkoopen
voor fransche rekening. In gewone jaren komt Frankrijk een
millioen mudden te kortbij misgewas is dit natuurlijk
meer, van 5356 bedroeg het 27 millioen mud tarwe, ver
tegenwoordigende een waarde van 385 millioen gulden. De
bodem van Frankrijk wordt voor 23% pet. ingenomen door
bossehen, water, wtgen en huizen en voor 13% pet. door
woeste gronden. Het overige is bebouwd land, doch daarvan
ligt nog ruim 10% braak.
Zoude een goede bewerking van den grond het gebrek niet
gemakkelijk in overvloed kunnen veranderen, en zonden de
gelden aan landbouwscholen besteed, niet vrij wat beter vrach
ten afwerpen, dan het geld aan militaire academiën besteed.
Onze afgevaardigden zullen na het opmaken van eenige ver-
slao-eu, het aanhooren van eenige conclusien en het aannemen
van een paar wetten van geringe beteekenis naar huis gaan en
zoo men zegt tot half november uitrusten, om de ministers
gelegenheid te geven hun antwoorden op de verslagen der
staatsbegrooting gereed te maken. De verslagen zijn als ieder
jaar, met de antwoorden zal het ook wel zoo zijn, en zal de
openbare discussie wel veel verschil met vroeger opleveren?
Teel redevoeringen benselen over het toestaan van 1000 of
1200 gulden, stemmingen daarover met amendementen en anb-
air jndementen, maar bijna zonder stemming, beslissen, dat 20
a 35 millioen aan het nationaal vermogen moet onttrokken
