Buitenland. Binnenland. Gemengde Beriglen. Overijselssche brieven. te» kr.icli(ei.'oa wapeu, als het geldt wezentlijke bezwaren weg te ne ■li; -ij serlengt slechts den loup der geschillen en het leven van den zieken man, die toeh ook bezwijken moet. I)e dagen der tnrksclie heerschappij in Europa zijn geleld; Enge land zal op oen duur zijnen goeden vriend niet kunnen be veiligen en de vernieuwing van die gewesten, ouder den invlued der europesche beschaving verhinderen. Onze crisis spoedt ten einde, de zaken zijn geregeld en wij zullen n nieuw tijdperk iuiredeu. Hel duurde lang genoeiz hatelijkheid en verguizing zijn ten top gerezen. Wij hebben te doen met oiiveibeterlyke tegenstanders; zij willen geen over tuiging, want ditis niet alleen hier het geval, maar allerwegen behoud en terugging zijn onmogelijke zaken, onluikkeling en vooruitgang is de onverbiddelijke wet, waarloe ook zij onwillig medewerken, die haar het brutaalst verloochenen. De kwestien die ons beroeren, zijn zoo volledig toegelicht, dat de uitspraak veilig mag overgelaten worden aan hei eenvoudig oordeel indien sleclils p.iriijzucbt zweeg; eu het opvolgend geslacht zal zich schamen over ue verfoeijelijke hebzucht en kleingeestige bekrompenheid, ten aanzien onzer onschatbare koloniën, over de laaggeesiige en verraderlijke ondermijning onzer schoonste instelling:, de volksschool, en zich verbazen over de kinder achtige aanleiding dezer crisis. Is er iemand, die na de be- seheidene en overtuigende verdediging van den oud-minister Cremer, de partij kan opvallen van den minister en zijne on- opregtheid ontveinzen; niet een, al de leden der tweede kamer hadden behooren op te staan, om te verklaren, dat zij geen vertrouwen mogten sielleu in dien ijdelen diplomaat. Geen partijschap benevele den blik, maar besef van zedelijke waarheid besture ons oordeel, geen redelooze voorliefde doe ons meien met twee maten, dan kan eensgezindheid lerugki-eren en billijkheid jegens aller regten een betereu toestand voorbereiden. Londen, 17 Dec. liet buskruid-verraad in Clerkenwell blijft natuurlijk iiet voornaamste onderwerp van den dag. Ver- dere bijzonderheden aangaande het feit, dun die reeds mede- j gedeeld zijn, werden niet bekend. De bladen bevatten al,een j nadere bijzonderheden, waaruit blijkt, dat het verlies aan aieii- schenlevens en eigendommen veel aanzienlijker is dan men aanvankelijk vermoeide. H. M. de koningin he.fl een bezoek afgelegd in het St. B irthoionieiis ho-piiaa! en den verschillenden lijders, die door dezen verschrikkelijke» aanslag gewond wer den, haar diep leedwezen over het gelieurde betuigd. Allerweue worden vergaderingen belegd, om inschrijving.» te erlangen, ten einde het lot dier lijilt-rs 7.00 veel mogelijk te verzachten. Het gouvernement heeft eene belooning van 400 pond uit geloofd aan heiu, die den misdadiger aan den regler zal over leveren. Tol nu toe zijn de daaromtrent ingestelde pogingen totaal mislukt. 19 Dec. Het schijnt, «rachlens een document, dat te Wolverhampton gevonden werd, dat de fenians het plan ge vormd hadden, out in aile steden van Engeland de wapende pot» der mili'ie gelijktijdig aan te vallen. De autoriteit stelt een onderzoek in. 20 Dec. lier verdachte manneii zijn heden nacht gear resteerd. De burgers van Eoiiueti dovu zich in grooten getale als hij,oudere constables inschrijven. I11 de pruvincieii heerscht de beste geest. Er is weder een der s agioffers van het „bus- kru 1,1 verraad" bezweken. Parijs, 18 December. De conclusie van het rapport om trent liet ontwerp, betreffende de legerorganisatic, door de ce»- trde sectie van liet wetgevend ligchaam ungebragt, strekt om het jaar.jksch contingent op 100,000 man te stellen. 19 Dec. I» de zitting van het wetgevend ligchaam zijn door het bureau drie aanvragen tot h»t houden van iuterpel- latien verworpen. De discussien over het ontwerp betreffende de militaire reorganisatie zijn begonnen. Berlijn, 18 Dec. Nadat door de commissie der eerste kamer hel wetsontwerp tot vereeniging van het hof van appel met het hoog geregishol is verworpen, is dit ook door de kamer verworpen met 42 teget, 83 stemmen. De minister van justitie en de heer von Bismarck n-uiigen aan op aanneming van het voorstel, de laatste om staatkundige redenen. De hr. vou Bismarck zeide o. a. dat de regering de verani woordelijk heid der gevolgen van eene verwerping liet voor lien, die tegen zouden stemmen. 20 Dec. In de vergadering van het huis der afgevaar digden, bij de discussie over het budget van handel en land bouw, erkent de minister in antwoord aan een dpr sprekers, dat betere middelen van verkeer over de nederlandsche grenzen noodig zijn, dat reeds daaromtrent een onderzoek heeft plaats gehad; dat .an Nederland van wege Pruisen het een en ander daartoe strekkende, is aan de hand gedaandat Nederland het grootste aandeel in de kosten zal moeten dragen, daar Neder land er net meeste voordeel van zal hebben. Weenea, 19 Dec. lu de vergadering van het heereuhuis op donderdag ts de wet op de quota der staatsschuld aange nomen. In de zitting van de commissie uit het heerenhuis, heeft de aartsbisschop kardimal von E.iuscber in eene lange rede de door he1 lagerhuis aangenomen wetsontwerpen betreffende net burgerlijk huwelijk en de scheiding tussehen de kerkelijke en onkerkelijke scholen bestreden. De heer Lichieufels heeft de beginselen van het wetsontwerp veroedigd. De minister Hije verklaarde, dat de toekomstige minister van eeredienst de inzigten der regering zou blootleggen. Pesth, 20 December. Het lagerhuis heeft de wet op de emancipatie der Israëlieten aangenomen. Agriini, 20 December. Het resultaat der verkiezingen is dat 2/3 der benoemingen zijn uitgebragt ter gunste van de partij der unie met Hougarije. Florence, 18 Dee. De Gazetta d'Italia b.'rigt, dat de minister van oorlog besloten heeft, onder de wapenen te roepen de ingeschrevenen van de 1» categorie der klasse van 1846. Het leger zal zoodoende met ruim 50,000 man versterkt worden. GOUDA, 21 December. In de zitting der eerste kamer van woensdag zijn twee wetsontwerpen met aigemeene stemmen aangenomen. Het eene strekt tot wijziging vati arl. 5 der wet van 19 april 1867, (S' hl- n°. 30), houdende voorzieningen omtrent den veetyphus' welk artikel betrekking heef', op het verbod tot het laten los- loopen van honden. Het andere dient lot verlenging vau den termijn, gedurende welken de wet van 17 October 1865, (Stbl. n°. 121), betrekkelijk het vaststellen van bui'engewune maat- I regelen tot afwending van besmettelijke veeziekten eu tol wering I harer uitbreiding en gevolgen, van kracht is. De omstaudig- heid, dat zich zoow el te Antwerppn als ook hier te lande nieuwe gevallen van veeziekte hebben voorgedaan, heeft bij sommige i sprekers aanleiding gpgeie» om, bij erkentenis van hetgeen deze minister tot dusver met energie gedaan heeft, waakzaam heid eu voorzorg vooi h»t vervolg aan te bevelen. De mit.is'er heeft medegedeeld, dat bereids, zoowel aan de grenzen alsook wat het geval binnenslands betreft, strenge maatregelen zijn voorge-chreven, hetzij lot wering van invoer of tot het tegen gaan van verspreiding. In de zitting der eerste knm°r van donderdag zijn al de hoofdstukken der staatsbegrooting, hetzij definitieve ol kre dietwezen, inet aigemeene stemmen aangenomen, zoomede de begrooung der staatsspoorwegen eu d: kredietaanvrage voor eientuele exploitatie der staatsspoorwegen c.isu quo voor eeni- gen tijd. Meestal gaven deze voordragieu geene aanleiding tot discussie. Ad leen zij vermeld, dat de minister vau koloniën op de vraag des heeren Hansen, wat er was vnn de beriglen in onderscheidene dagbladen op- en overgenomen, omtrent een conflict tusschen den gouv.-gen. Mijer en den min. van kol. geantwoord heeft, dat die bertgten onwaar zijn; dat geen brief bij den minister is ontvangen, waarin de heer Mijer als zijn gevoelen zou hebben te kennen gegeven, dat ludie niet op conservatieve wijze kon geregeerd worden, en dat hij gouv.- gen. sommige bevelen van hier uit moest onuitgevoerd laten, ais strijdig met het regerings-reglement. Hieruit blijkt, dat de minister niets van dien aard ontvangen heeft. Ten andere heett de minister van binnenlandsche zaken, bij de discussie over de heffing eener provinciale belasting in Friesland, waaruit subsidie aan het lager onderwijs wordt verstrekt, zijne vroeger meermalen verdedigde stelling volgehouden, dat door dergelijke subsidie geen inbreuk wordt gemaakt op de wet op het ón derwijs, en dat bovendien art. 33 dier wet schoolgeldheffing facultatief steltzoodat het niet-heffen daarvan niet is te gen de wet. Men kan het heffen; daarin ligt geene ver- pligting opgesloten. Vrijdag ten 2ure is een aantal wets- oulwerpeti aan de orde. De zitting van de eerste kamer der staten-generaal is gisteren, ten gevolge van de langdurige receptie bij den koning, eerst ten vier ure geopend. Bij de stemming over een voorstel van den heer Schimmel- peniiiuck van der Oye, om de zitting te verdagen tot morgen, hebben de stemmen geslaakt. De vergadering is daarop ^ge scheiden tot heden ten elf ure. Uit de residentie wordt medegedeeld aan de Arnh. Ct., dat den 16° de commissie, door de vergadering vau aandeel houders benoemd, om over het belgisch voorstel, ten aanzien van het exploiteren der staatsspoorwegen te adviseren, confe- rentien gehad heeft met de ministers van binnen!, zaken en financiën, en dat het resultaat daarvan de uiet-aanneiniDg van die voorstellen is geweest, en men levens het besluit heeft ge nomen om de maatschappij tot exploitatie der spoorwegen te liquideren of te ontbinden. Van rijkswege zal er nu eene commissie benoemd worden om de exploitatie namens den slaat over te nemen eu verder te regelen. De N. Bott. Cour. schrijft: Het ontbrak heden (donderdag) te 's Hage niet aan geruchten en verzekeringen vnn allerlei aard, als: spoedig aanstaande sluiting der zitting en ontbinding der tweede kamer; recon structie van het kabinet, opgedragen aan den heer Heemskerk, met uittreding v ,n de graven van Znvlen eu Schimmelpeii- ninck. Spoedig zal blijken wat van een en ander waarheid is. De kredietwezen zijn nu door de beide katners aangeno men, en volgeus Z. M. kabinetsbrief aan het ministerie zou alsdan eene beslissing genomen worden. In een particulier schrijven uit den Haag aan de Arnh. Ct. wordt de ontbinding der tweede kamer sterk in twijfel getrokken. De brochure v iiu den heer Creiners en de kwestie tusschen de hh. Mijer en Hasselnian moet het wankelende kabinet veel kwaad gedaan hebben. De heer Mijer stond ten hove te hoog in gratie orn zoo eensklaps door den eersten den besten minister te worden teruggeroepen. Dingsdag berigtte men uit Weenen, dat de abyssinische '"rpeditie ge schorst was, omdat Theodorus beloofd had de gtvangeren vrij te zullen geveu. De uieuwe omwalling van Rijssel zal in de volgende maand voorzien worden van 900 stukken freerutfu geschut op atfuiteu. Fe Darcelona hebben de bakkers bij abuis ratteukruid in het brood gebak ken 800,000 Franschen hebben op aanmoediging van het gouverne ment het mexicaansche keizerrijk gesteund met 291.517,121 fr en klagen du jammerlijk dat zij bedrogen zijn Te Hengelo heerscht de typhus onder de fabriekarbeiders. De Monteuegrijuen eischen te konstauti- nopel op dreigenden toon den afstand der haven Antivari of Spezza In Rusland is geen deficit op het budget van 186S. De naar Abyssinie bestemde stoomboot Bosporus is den 21 oct. tusschen Algoa- cu Ninons- baai op eene rots gestooten en verbrijzeldvau de 88 personen aan boord zijn omstreeks 5') omgekomen De candiotische opstandelingen hebben de Turken geslagen bij Zouwa Te Floreuce zijn 6,620.000 Ir. toe- gestaau voor het veranderen van wapenen Te Nieuwedi«-p zijn o a. aangespoeld da scheepspapieren van een brik uit bunderland. l>e prins vau Wallis heeft 2500 fr. overgezonden ten behoeve der nagelaten betrek kingen der garibaldistische vrijwilligers. koning Theodorus heeft de stad Debra Tabor in brand gestoken en vernield, opdat zij met in handen der opstandelingen mogt vallen. In Frankrijk kost het krijgs wezen 26 inaal zooveel als het \olksouderwijs De Saksische regeling stelt de invoering der jury voor in het stelsel der regterlijke orgauisatie. ]Q Beijeren is bij de nieuwe legerorganisatie het stelsel van rem placering aangenomen. De bevolking vau bt Thomas heeft reeds de vereeniging goedgekeurd met de vereenigde staten. Het stormachtige weder der laatste dagen, december waardig, maakt een raensch zwaarmoedig en lusteloos; alleen de avond- vertoouingen doen hem somwijlen herleven en schudden hem wakker uit zijn roes. Zóó is het hier, zóó zal het wel overal zijn Vraagt van mij ditmaal geen nieuws, het is er niet. Brandje* en ongeinkken zijn er als altijd, maar daarbij blijft het. Zelfs het woelige Deventer, het levenslustige Kampen, het levendige Enschede, alles dommelt. Sedert de begeestering door de magische kracht van tien aartsbisschoppenijken staf schijnt men overeengekomen om maar lijdelijk en geduldig het eindje van 67 te verslijten, om het nieuwe des te krachtiger in te kuunen zetten. Geen wonder dan ook dat een Hagenaar, een man als ds. Hermau de Ridder, door zijne laatste nuts- voordragt in 'l Odéuu der hoofdstad, al had hij ook eene echte Jan- en allemanslezing, al sprak hij ook in zeer hofschen tr int en al had hij ook wijzelijk den dominé in den H -tg ge laten, geene betere goedkeuring van 't publiek wist te verkrij gen dan „aardigjes maar niet boeijeud." Eu als ds. Beets, (he donderdag a s. zal optreden, zich gedurende dieu avond niet doet kennen als den schrijver van de éénige Camera Obscura, dat pronkjuweel onzer boeken, dat nimmer genoeg kan gelezen worden en klassiek is onder alle klassieken, wacht hem onge twijfeld een zelfde lotmaar de wereld eischt veel, belaas! in dit opzigt, te veel. Met net bovenstaande zou ik gewis mijn artikel „avondver- toouingen" kunnen sluiten, en daarbij mijn geheelen brief; doch dan beging ik twee grove fouten, die mijn eergevoel te na ko men. Vooreerst toch bestond mijn brief alsdan uit niet meer dan twee holle phrasen, geen dubbeltje port waard, en nog mindïr om gedrukt eu gelezen te worden want van dit laatste is niemand beter dan ik zelf, dank zij mijne nederigheid, over tuigd en ten tweede zou ik eer. feit vergeten aan te stippen, dat° mijn hart, al» overijselschiuan, goed doet, eensde^ omdat bet eene zaak geldt, steunende op regt en billijkheid, ander deels omdat uwe provincie een voorbeeld aan de mijne kan nemen. En dit is, gij zult het zelf moeten bekennen, wel 9terk, welligt te sterk voor menig hooghariig zuid-hollandseh hart Zoo als gij zeker wel zult wet eu, bestaat er eene maatschappij „Tot uut vau den Javaan," maar wat gij denkelijk niet weet is, dat zij Zwolle eu Enschede onder hare afdeelingen telt. Dat zegt heel wat in Overijsel, die van oudsher bekende boe ren -provincie, afdeelingen eener maatschappij te vormen, wier eerste werk volstrekt niet is om de Javanen bijbels en trak taatjes te be/orgeu of hen op den koop toe lastig te willen vallen met heeren zendelingen maar wel om tot de verheffing van ons volk mede te werken ./door aan dat volk dat het „niet weel te zeggendit doen wij op Java en dat moeien w ij doen. Die maatschappij wil ons volk leeren inzien, dat „het door de Voorzienigheid tot geheel iets anders bestemd is „dan om zich te verrijken met het dagloon, dat den javaan- „schen arbeider naar regt en wet toekomt, waarvan hij leven „en zijn gezin onderhouden moet." Zij wil het nederlandsche volk aansporen „tot menschwaardige gevoelens, tot handelen „naar de beginselen van regt, billijkheid en heerseherspligt." Zij wil dat Nederland vertuigd «orde „van het misdadige „zijner oneerlijke winsten op de koffij, van het onzedelijke der „opium-pacht, en dat het niet langer teren mag op hei daaruit „voortvloeijend batig slot, dat de oorzaak is van on/e politieke „eliende eu zedelijke verbasteringwant dat batig slot zóó ver kregen, is de kanker, die aau ons volksieven. aan onze eer „en roem, aan onze deugd knaagt, ons christendom schaudvlekt. „Dat is het, wat ons ontzenuwt en onvatbaar maakt om de „stem van waarheid en regt te verstaan. Zóó is er bederf ge- i „komen in den staat, waar dagelijks tweedragt gezaaid, wan- „trouwen, wrok en partijschap gevoed, de waarheid verkracht „en het goede verstikt wordt, ouder allerlei leu/en, mei tal „van drogre lenen." Zij u i! waarheid voor Neder.and eu regt- vaardigheid voor Java. Dit doei zal zij trachten ie 'uneiken in Nederland „door vergaderingen en populaire geschriften de kennis ver spreiden vau den maatschappelijken en /edelijken toestand der „Javanen, en wijzen op brouueu van welvaart eu bloei, thans „tot schade van moederland eu ludie veronachtzaamd of be lemmerd „in het licht stellen en bestrijden alle ouregt, tegen Java- „uen, door wie ook, gepleegd „maatregelen uitlokkeu en ondersteunen tot bevordering van „het doe! der maatschappij, in overeenstemming met de wet „eu de staatsinstellingen „op Java „binnen de grenzen der wet en met eerbiediging van den „band, die Java aan Nederland verbindt, door zedelijken iu- „vloed en stoffelijke middelen het welzijn der inboorlingen be- „vordereu, zoowel door aaiimoedigiug van het onderwijs als „door ondersteuning der pogingen, die tot hunne geestelijke „ontwikkeling worden aangewend." En om dat alles, zeg ik nogmaals, dat het mvn hart, al» ovenjselschraan, goed doet in mijne provincie twe» afdeelingen te tellen van eene ra ta:schappij, die eene waardige tegeuhang- ster is van den algempeneu weerbaarheidsboud, en die in de schoonste van Neerland» provinciën slechts door enkele cor respondenten wordt vertegenwoordigd. Waarlijk, hel zoude de stad uwer inwoning schoon staan, zoo zij koude beslu^n eene afdeeling dier maatschappij op te rigien, niet omdat nierdoor den bruinen broeder aan gir.dsche zijde des oeeaans terstond gebaat werd. want hiervan zal geene sprake kunnen zijn alvorens alle Nederlanders als één man medewerken aan de noodige hervormingen op Java; maar èn omdat men iu Zuid-Holland toch ergens moet beszinuen, èn om dat de zaak zoo bevorderlijk is tot het doen ontwaken van het maar al te dikwijls insluimerende volksgeweten En dit laatste (sit venia verbo) is, zoo ergens, bij u wel noodig. En hoewel de maatschappij zelve zegt, dat zij gen partij/aak is, geen partijgeest wil en geen partijbelang bedoelt, toch kan ik u de heilige ver zekering geven, dat zij niet behebt is met dien lamleudigen geest eu zielmoordeuden saavmansgeest, die schier overal in ons dierbaar landje over Gods lieve beemden en wateren zweeft, en bij u haar hoofdzetel schijnt t» houden. Daarom zal het mij hoogst aangenaam zijn, dat binnen kort in uw blad deze zaak ter sprake gebragt worde, om zoodoende tot zaroeusteiling eeuer afdeeling te geraken. Is deze eenmaal gevestigd, welnu, men houde maar eene vergadering, noodige een teder tot bij woning uit en spreke ovei het kultuursteisel, door aan ie tooneo da: het „zeer slecht, maar voordeeiig is," zoo als onlang» te Zwolle is geschied, eu men heeft reeds stof genoeg tot na denken gegeven voor dagen achtereen. In afwachting van gunstige uitwerking eindig ik. Onder het schrijven is mij nog te biuneu geschoten, dat het zwolsche garnizoen, dat vertrekken zou, op de gedane aanvrage waarschijnlijk wel zal bliyvem.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1867 | | pagina 2