Gemengde Berigten.
O v er ij selsclie brieven.
VARIA
slechts twee kiezers ter stembus verschenen, moet volgens d
meerderheid der commissie worden aangenomen, dat door deze
vervroegde sluiting 23 kiezers verhinderd waren hunne stem
uil te bKDgeii. Daar dit invloed kon uitoefenen op de ver-
tLVwden heer de Brauw, die slechts 3 stemmen boven
de meerderheid had, maar niet op die van den heer Hoffman,
concludeerde de commissie tot afwijzing van eer^tgenoemden
heer en tot toelating van laatstgenoemden.
In de zitting der tweede kamer van Maandag zijn de
hh Leutieg en Dam beëedigd en hebben zitting genomen.
De interpellatie van den heer Thorbecke heeft plaats gehad,
doch de discussieu zijn niet ten einde gebragt De mterpel-
lant stelde op den voorgrond dat ontbinding der kamer een
uiterst, exceptioneel middel is. De drie hoofdpunten van zijne
rede waren: dat de naam des kon.ngs ten ouregte en zeer
inconstitutioneel in het debat is gebmgt; het volk werd op
geroepen, om als ware 't voor of tegen den koninklijken wil
te beslissen. Ten andere onderzocht hij de vraag, of de hou-
dino- der kamer redeti gaf tot ontbinding. Welk overwegend
staatsbelang motiveerde dat voorstel? lloe dikwerf werd niet
het beleid van dezen of genen minister afgestemd, zonder dat
dit aanleiding gaf tot dergelijk uiterste raiddei? Eindelijk kwam
de spreker tot de openingsrede en zocht naar de ware strekking
er van. Zijne kritiek was kalm, maar krachtig. De grond
gedachte van de handelingen der ministers was (en dat was
ook de opvatting van volgende bestrijders der gedragslijn van
de regering): wij willen, niettegenstaande vroegere afkeuring
en ongeacht of in weerwil van den uitslag der verkiezingen,
t^ch aan het bewind blijven.
De minister van binnenlandsche zaken heeft het voorstel der
ontbinding trachten te regtvaardigenontkende dat 's konings
naam was blootgegeventrachtte het voorstel der ontbinding
te regtvaardigen, op grond van de geringe meerderheid, die
de begrooting van buitenl. zaken afgestemd heeft, en schetste
de strekking der openingsrede en den zin van een beroep op
onderzoek van hetgeen aanhangig of noodzakelijk was. Ge
schiedde dit, dan kon de zitting vrucht opleveren en anders,
wanneer er zich een principieel verschil voordoet, dan zal de oplos
sing afhangen van de omstandigheden,waaronder het zich voordoet.
De minister was over 't algemeen niet sterk in zijne argu-
mentatien; zij droegen het blijk van de wauverhouding, waarin het
bewind n~ den uitslag der verkiezingen tegenover de kamer staat.
Vervolgens hebben verschillende leden de overbekende grie
ven tegen het ministerie helder uiteengezet. De heer v. Bosse
heeft duidelijk aangetoond dat reeds nu het principieel verschil
aanwezig was, de vraag, of de ontbinding geregtvaardigd was.
De nieuwe leden, hetzij met of zonder parlementaire antece
denten, weten toch ook wat er gebeurd is en wal men te denken
hebbe van dat streven eeuer herhaalde kamer-ontbinding? Hij
kan in die handeling van het ministerie niets anders zien dan
gebrek aan ingenomenheid met onzen constitutionelen regerings
vorm misschien zoo men kunnen denken aan minachting.
Alleen de heer J. K. van Goltstein stond de regering in
zóó ver ter zijde, dat hij meende, dat het regt toL ontbinding
onbeperkt en aan geene voorwaarden verbonden was, zoodat de
kamer, volgens de juiste opmerking van den heer v. Eek, in
eenen voortdurenden staat van ontbinding verkeert. Deze laatste
spreker bestreed de handelingen van het ministerie zeer. De
heer Fokker toonde aan, dat het beroep op het succes van het
buitenlandsch beleid in 't ontbiudings-rapport, enz. ongegrond
was; dat dit succes vooreerst niet was te danken aan dit mi
nisterie, dat integendeel ons met de garantie van de neutrali-
leit van Luxemburg had bezwaard.
De heer Godefroi toonde aan, dat de kennelijke bedoeling,
niettegenstaande het aanbieden van het ontslag, tuch was om
aan te blijven. Hij zette verder uiteen, dat de ontbinding
niet geregtvaardigd was met het oog op de omstandigheden;
dat de kiezers over het conflict nopens het buitenlandsch be
leid, over 't algemeen, geeu uitspraak konden doen, maar dat
ze met verkeerde voorstellingen misleid werden. Hij wees. bij
de strenge afkeuring der ministeriele ontbindings-manie, op
datzelfde euvel in Frankrijk onder Polignac, in Pruisen onder
v. Bismarck vóór den oorlog van 1866, en ook in Beijeren
waar echter koning Maximiiiaan een einde aan de zaak maakte
en het ministerie ontsloeg onder deze opmerkelijke woorden:
/,Ik wil vrede tusschen mijn volk en mij".
De minister van buitenl. zaken heeft den storm trachten
te bezweren, door te verwijzen naar de disenssien over zijne
definitieve begrooting. Hij zou dan meerdere inlichtingen
kunnen geven. Maar hoe? Een ministerie, dat in kritiek,
en dus ook in afkeuring eener begrooting reden tot ontbinding
zoekt, doet nu een beroep op de behandeling der begrooting
De volksvertegenwoordiging is immers ontbonden, omdat de
begrooting is afgestemd!
Onder de speciale punten dezer discussie behoort 1°. de af
keuring van het herstel der departementen van eeredienst, door
den h*er Moens uiteengezetdoor welken maatregel aan den
vooravond der verkiezingen de toch reeds gespannen godsdien
stige hartstogten nog meer zijn aangeblazen, en 2°. de vragen
van den heer Heydenrijck omtrent hetgeen het ministerie voor-
uemens is te doen voor het bijzonder onderwijs, en welke wij
ziging zij zal brengen in de schoolwet in een door hem bedoel
de^ vrijgt vigen zin en wanneer men die mag te gemoet zien.
Naar aan eiding van de bemerking aes voorzitters zullen deze
vragen, t- s minder in verband staande tot de interpellatie van
denk.' Thorbecke, later afzonderlijk tot de regering worden gerigt.
In de zitting van gisteren zijn de beraadslagingen voort
gezet. De hh. Fransen v. d. Putte, de Bosch Kemper, Blussé,
Saaymans Vader, Viruly, Jonckbloet, van Beiraa, de Bruyn
Kops, van Bosse en onderecheidene ministers hebben het woord
gevoerd. De heer Fransen van de Putte besprak de uitdagende
houdiDg, die de regering steeds tegenover de kamer nad aan
genomen. De hr. Bosch Kemper meent, dat deze nieuwe kamer
niet gebonden is aan hare antecedenten, en wil thans niet me
dewerken tot de aftreding van het ministerie. De heer Blussó
betoogt dat door dit ministerie de onderwijs-kwestie en de ko
loniale kwestie onafgedaan zijn gelaten het moet dus hoe eerder
boe liever de kamer op nieuw ontbinden of aftreden. De heer
Saavmans Vader meent, dat men de goede trouw der ministers,
die door den koning zijn benoemd, niet in twijfel mag trekken.
De heer Viruly acht de regering niet in staat haar gezag te
handhaven. Door den minister van binnenl. zaken werden de
besehuldigingen, tegen de regering ingebragt, bestreden.
De heer J. F. Zijlker, lid der tweede kamer, is maandag
te Winschoten overleden.
Bij den uitgever H. C. A. Thieme te Nijmegen is het
eerste nommer verschenen van de Nijmeegsche Nieuwsbode,
Nieuws- en Advertentieblad voor Nijmegen en omstreken. In
haar programma zegt de redactie, dat zij behoort tot de partij
van vooruitgang, die den oorlog op leven en dood verklaard
heeft aan stilstand. Zij weuscht in allen hare broeders te zien,
onverschillig tot welke kerk zij behooreu, verklaart dus den
oorlog aan sectegeest en priesterheerschappijzij haat de on
zedelijkheid, als middel en als doel; zij wil de wapenen op
vatten, om haar het masker te ontrukken en haar van de eere
plaats te berooven.
Men schrijft uit den Alblasser- en Krimpencrwaard
De hennip, het eenige teelproduct in deze oorden, is verle
den jaar wegens hoog water met veel inspanning en meeren-
deels te laat in den grond gebragt. De opbrengst, zoo in zaad
als lint, kan naauwelijks met een half gewas van een gewoon
jaar gelijk gesteld worden. In den levendigen kooplust en
belangrijk hoogere gelding van 25 a 30% vo°d de producent
een ullezins gelukkig equivalent. Voor het gewas van 1866 werd
verleden jaar gemiddeld 16, dit jaar 23 per 50 kilo besteed.
Te Granada in Spanje is bet volk oproerig geworden onder het geroep:
werk en brood. Het amerik. congres heeft 50,000 dollars toegestaan
voor amerik. onderdanen in het buitenland gevangen zijnde. Prins
Is'apoleon is incognito een reis gaan doen door Noord-Duitschland.
De algemeene rekenkamer wil hare nienwe woning niet betrekken.
Het het verbeterd chassepotgeweer doet men 12 schoten in de minuut.
Iu 1SG7 zijn alleen te Parijs 700 zelfmoorden gepleegd. Te Teheran
is eene r. k. kapel gesticht. Van 1SG0—1S67 zijn in Belgie 1270
pauselijke zouaven aangeworven. In Zevenbergen ligt thans zoo veel
sneeuw als de oudste inwoners nimmer gezien hebben. De bevolking
van Boston heeft bij den senaat eene petitie ingediend tot afschnlflng van
bet presidentschap. Twee uitstekende amerik. advocaten zijn te Londen
aangekomen, door hun gouvernement belast met de verdediging der fenians.
In Oostenrijk worden de oude geweren veranderd en 250,000 nieuwe
achterladers aangekocht. In twintig maanden heeft het engelsche mi
nisterie twaalf wijzigingen ondergaan. De noordelijke staten van Mexico
willen eene afzonderlijke republiek oprigten. In Marocco heerscht een
treurige hongersnood en eene nog treuriger onverschilligheid van het
gouvernement. Deventer bezit niet slechts in het politieke, maar ook
m het kerkelijke eene oveigroote liberale meerderheid. Rusland zal 30
millioen gulden behoeven om eemgzins in de behoeften der noodlijdenden
te voorzien. Professor Vrede heeft zich bitter tentoongesteld door eene
even voorbarige als hatelijke insinuatie tegen Thorbecke. Lit Emden
vragen 5000 petitionarissen van den pruisischen koning: de vereeuigiug
Jaf v i t_^r'eS^an^ 11166 ^estPkaleo. De oostpruisische vereeniging
tot hulpverleening geeft dagebjks 4 a 5000 thaler uit. De hh. Tem-
pe en Loggia te Marseille hebben twee nienwe kleine planeten ontdekt
tosschen Mars en Jnpiter. Zoo is het getal der kleine planeten geklom-
men tot 97. De zweedsche tweede kamer heeft zich met 100 tegen
69 stemmen verklaard voor het behoud van de doodstraf. De koning
van rnisen wil te gemoet komen aan de bezwaren der mennonieten
vSboden genVet* In is de uitvoer ™n granen en meel
ivr o i vm-
de verkiezingstvphns genoegzaam geweken is en alleen
nog te Haarlem wat Kooriicriaanschwoelingen veroorzaakt,
komt een burgermensch weer wat 'ot rust. We hebben ook
tal van onrustige dagen beleefd. Dat passen, drijven en wer
ven beeft menig woordje gekost. 'tGir.g al aardig op een
loterij-spel aanten minsle bij een derde ontbinding zon het
zedelijk element der verkiezing stellig tot nul dalen. De al
gemeene uitslag mag voorzeker gunstig genoemd worden, of
i!e.Veri.geZ| r tlots a,,e zh'aanschaclitige beraoeijingen,
het liberale, dat is liet mensclielijke, verstandige en wettige,
tot spijt der hons-politiek met al hare kruiwagens, heeft geze
gevierd. Het volk van Nederland, verknocht aan zijne grond
wettige vrij heden, heeft weder ondubbelzinnig bewezen.dat het
nog volkomen instemt met dien schoonen regel van een onzer
volksliederen „Hier duldt de grond geen dwingland»."
Maar Zwolle duldt ze wel en Twenthe ten halve. Zwolle
heeft zijn onvermoeiden Stieltjes laten vallen en een Gefken
ingehaald, „an wien het meerendeel der kiezers niet wist en
ook nu nog niet weet, wie hij is en van waar hij komt. Hoe
hij er ook eigenlijk ingekomeu is, blijft een raadsel. Men ze"t
maar t is bijna ongelooflijk, dat de katholieken in hem een
belijder hunner godsdienst hebben willen zien, en zoodoende
krachtig tot zijne verkiezing hebben medegewerkt. Maar dit
kan men slechts aannemen, dat de groeniaansche partij met hart
en ziel voor hem werkte, openbaar en heimelijk. Veel weet
men niet van hem te zeggen, maar men hoopt. Ea waarlijk
indien hij t onderwijs zoo naauwlettend behandelt als zijn voor
ganger de schutterswet, dan kan er nog wat van komen. Het
nieuwe almelosehe lid Kalff, hoewel zeer gematigd, is volgens
eigen verklaring, voor een schoolwet-herziening. De katholie
ken hebben den groenianen bij zijne verkiezing de broederhand
gereikt, wederkeerig hulp smeekende voor hunnen eeuwigen
kandidaat Vos de Wael. Maar zij zijn weer, als zoo dikwijls
de dupe der historie geworden. Bij het onderzoek der geloofs
brieven m de kamer is gebleken, dat de herstemming te Almelo
alles behalve een lijdelijk karakter heeft gehad. Ofschoon men
onpartydigheidshalve, niet kan zeggen, dat er iets meer onwet
tigs is gebenrd dan bij alle andere verkiezingen, zoo nemen
velen het dien kanton regter toch zeer kwalijk, aangezien hij
landsambtenaar is. Evenwel gaat dit, ons inziens, niet op.
,e.n de. beu'"ste persoon zich met de verkiezingen inliet, han
delde hij in functie van burger of kiezer, en geenszins als regter
of ambtenaar. De aanstelling van ambtenaar zou dan gepaard
gaan met verkorting van persoonlijke vrijheden. Een groot
gedeelte der natie, meer dan eenig onderdeel ontwikkeld, zou
mets anders dan figurant in 't maatschappelijke leven zijn en
zich met mets mogen bemoeijen dan met zijn, maar al te dik
wijls, eentoonig, vak. De kwestie echter is niet nieuw, en nog
onlangs heeft een lid van den gemeenteraad te Deventer de
zaak ter sprake gebragt. Tot grooten spijt van dit lid heeft
de hoogleeraar van Pesch, na voor eenige maanden, ingevolge
de van Vloteu's zaak, ook al eene ernstige berisping te "hebben
ontvangen, zich aan 't bedoelde kwaad schuldig gemaakt door
een adres te onderteekeneu betredende gemeentezaken. Dat
van Vloten erg den draak steekt met dat illiberale deventer-
gemeenteraadslid behoeft voorzeker niet gezegd te worden. Ge
noemde heer gaat maar geregeld voort met op eene rondbor
stige wijze in zijn weekblad alle dagelijks voorvallende zaken
te behandelen maar daar hij geen persoonlijkheid vreest eu
immer regt op den man afgaat, valt het wel te begrijpen.dat
hij voortdurend meer in de fatsoenlijke achting van het De
venter publiek daalt dan rijst. In 't laatste nommer moest het
een Deventer dominc', hoewel te regt, misgelden. De heer
Kits van Heyningen n. 1. heeft in een der laatste nommers
der Kerkehjl e Courant als oorzaak van het kennelijk verval
der protestantscbe belangstelling in geloofszaken, in kerk en
christendom, opgegeven de ongezelligheid der kerkiocalen en de
slechte mngtmg der verwarming. Hoewel die leeraar hier nu
den bal zoo geheel niet misslaat en het een onloochenbaar
feit is, algemeen bekend, dat menigeen om deze reden te buis
blijft, zoo is het aan den anderen kant evenzeer waar, dat
eene godsdienst, die door zulke surrogaten in 't leven 'moet
gehouden worden, al bitter weinig beteekeui, uitgaande altijd
van ne veronderstelling, dat een ieder voor zijn godsdienst
die hem dierbaar en heilig is, ja alles is, ook omgekeerd alles'
veil moet hebben, en ongetwijfeld moet men dan medelijdend
de schouders ophalen voor de tegenwoordige christenen, in
vergelijking van de geloofshelden van voor drie honderd jaren,
„die zich onder den blooten hemel en op straffe van ballin"'
„schap of marteldood waarlijk niet om hunne koude vorteu
„bekommerd, of over de ongezelligheid hunner staanplaatsen
„in t open veld geklaagd hebben." Geen wonder dan dat de
ex-hoogleeraar uitroept
„Maak uwe kerken tot salons, geef warm water in plaats
„van zwavelige vuurstoveu, en 't kristendom is behouden Zcrdt
„gij er met een gebakjen ook bij presenteren en een dansjen
„nadoen? Laat dan, in plaats van kerkbriefjes, danslijstjens
„drukken, stel den onvermoeiden vader De Jong (N.B. Deveuter's
„eersten dansmeester) tot kerkmeester aan, laat zijn jolige vedel
„uw statig orgel vervangen, en 't kristelijk geloof is "niet be-
„houden slechts, maar herbloeit. Dat had zelfs de meest
«moderne kerkleeraar nog niet bedacht; al zijn vermakelijke
"h„5 nm.e.nten met dooP .avondmaal, zijn kunstmatige ge-
"mn„7 I9""86"' Z.'JQ.V00r cltroen te ongeloofsknollen
„moeten den overwinmngspalm afstaan aan deze snedige op-
een B°g alt00s met modern leeraar, den Columbus
arttL ,herboren kristendom." De hoogleeraar eindigt zijn
artikel, door van Heymngeo, hoewel onwillens.de doen uiten:
Hier leit mijn godsdienst zonder rouw,
Hij is gestorven van de kou. P,. j. p.
ik mil toama!d <>*er de godsdienst aan den gang ben,'moet
ninw U.T 6n W geiVafre" over de Mormonen-verschij-
,r= j' °"e 3 °®st"ken. Zij moeten drie in getal zijn, ge-
lurende eenige weken zoo goed mogelijk hij de boeren een te
HnJ .(T C"', ee," Paar 3tokoude 'ieder, bij onderdompe-
'Unae zaak hebben overgehaald, zich aan kleine op-
hebben schuldig gemaakt, preken zoo aandoenlijk als
vader Bogerman zaliger het nooit heeft kunnen doen, en bij
„.'nt Z0° ,Tgeliik. een enkel nieuw-testamentisch-
wonder, ter verdaidelijking, in praktijk brengen, doordrongen
an de naarheid, dat bij alle onderwijs niets beter werkt dan
aanschouwing. Meer weet men er niet vanmaar onze boeren
zijn nog met zoo heel gek. Wel gaan zij zondags middags
ter verpoozing eens hooren, maar daarbij blijft het. De zaak
zal dan wel spoedig haar beslag krijgen, te meer daar de over-
reeds van alles naauwkeurig onderrigt schijnt. D
V ergeven en vergeten is de lens van het oogenblik Alle
vroegere onbeschaamdheid, ijdelheid en onkunde moet verbeven
worden men moet vergeten, dat onze financiën in wanorde
zijn gebragt dat tekorten, en daardoor nieuwe leeningen en
belastingen dreigen, dat legerorganisatie zoo langzamerhand het
wachtwoord wordt, dat met de constitutionele regten des volks
een gevaarlijk spel gespeeld is, dat alles en nog veel meer
moet vergeten worden; de nieuwe vertegenwoordiging moet
de zaken nemen zooals zij zijn, de ministers weten hoe het be
hoort, en daarop kan de vertegenwoordiging vertrouwen. Het
ministerie nadert met vertrouwen de vertegenwoordiging, waarom
zoude dit vertrouwen niet wederkeerig zyn
W at men het ministerie ten laste moge leggen, men zal nie*
unnen zeggen, dat het deu laatsten tijd niet druk gewerkt
heeft. Een wet op het hooger onderwijs, een tiendwet en de
eeuwigdurende regterhjke organisatie, benevens tal van andere
wetten zijn den vertegenwoordigers aangeboden, om misschien
ter griffie gedeponeerd le blijven. Wanneer nu nog eens een
kapitale herziening van de kieswet werd aangeboden, en het
belastingstelsel in orde werd gebragt, dan behoefden de volks
vertegenwoordigers aan geen zomervacantie te denken zelfs
wanneer lastige interpellatien werden geweerd en de wetten
zonder veel aanmerkingen werden aangenomen, om het regeren
aan de ministers gemakkelijk te maken.
Pe verkiezingen hebben een aardige toepassing geleverd op
het thema van nederlandsche wetstoepassing of liever wetsver
krachting. Men zegt wel eens, dat de uitmunteudste wetten
voor ons land geen doel treffen, omdat er hier een natuurlijke
neiging bestaat om alle wetten, zooveel mogelijk, te oiml.dkeo
en bij de verkiezingen is van die stelling ruimschoot, het
bewijs geleverd. Tal van overtredingen van de eenvoudigste
en duidelijkste bepalingen der kieswet z:jn aan den da" geko
men, willekeurige afwijking van duidelijke voorschriften" is ge
constateerd, zoo zelfs, dat de tweede kamer gemeend heeft
daarop de aandacht des ministers te moeten vestigen.
Kan men bet dan euvel duiden, dat kantongeregten zoo
dikwijls pohtie-overtredingen te bestraffen hebben, als ambte
naren een wet van zooveel belang als de kieswet, overtreden
en naar willekeur toepassen
Het hoofd der anti revolutionaire partij beeft zijn mistroostig
heid lucht gegeven in een brochure, waarin hij zijn partij moed
inspreekt, maar haar tevens het heulen met de conservatieven,
die vermomde liberalen, verwijt, en krachtig aandringt op zelf
standigheid, omdat daarvan alleen in liet vervolg heil te ver
wachten is. Zoude de krachtige bestrijder der openbare school,
waarin tegenwoordig zich alle strijd tegen de revolutie schijnt
te vereenigen, nu reeds begrijpen, dat hij van het monster
verbond niets te verwachten heeft, en zonde reeds een der boud-
genooten onvoldaan en ontevreden het bondgenootschap verlaten
Voorzeker dan duurt de vreugde niet lang, en de auti-revolu-
tionaire leden der kamer zullen weinig meer ten voordeele V3n
het nog kort geleden zoo dierbaar ministerie kunnen doen.
Geboren: 29 Februari;. Maria Wilhelmina, ouders T. jrÊriSheerli
t JiI",Kuienba'S- i.,,1 ilaart' Iiena Johanna, ouders J. Baartman
en J. M. N. Edaaw. Elbertus Willem, ouders J. H. Kok eo 8. VV.
langeraar. Anthonia Maria, ouders S. L. Hermans en II. M Glasma-
c. - KeH'je. ouders P. W. de Beu en C. W. van Maren. Catha-
rma Maria ouders J. Menet en B. K. W. Zemp. - Pieternclla Cornelia,
ouders G. H. de Jong en C. Jansen. 2 Cathanoa, ouder, J. Bonnenr
en C. alke. Geertrnida Johanna, onders A. van Gent en J. VV. ran
Jlaaren. Adrianus, onders A Groenendaul en C. K. Pronk.
Overleoes 28 Febr. C Belonje, 45 j. 29. G. van der Burg
huisvT. vau D. van Dam, 76 j.
