öinncnlanö.
Gemengde Berigten.
Over ij selsclie brieven.
Marktberigten.
Burgerlijke Stand.
3<T Juiij. De seuaat heeft de wet, betretfenflte de leeuing j
en eeni^e andere ontwerpen van locaal belang aangenomen.
Daaru.i"beef: de heer Rouher eeu keizerlijk besluit voorgelezen,'*'
waarbij de zitting gesloten wordt. De senatoren gingen uiteen
ouder den kreet „leve de keizer!"
Berlijn, 30 Julij. Ten einde het verkeer met de Neder
landen geheel overeenkomstig te maken met de eischen des
njYN/i"? den 23D de/er maand met de algeraeene diligence-on-
derneining in Rotterdam tloor het uoord-duitsche bestuur der I
posterijen eene overeenkomst gesloten, die deu 1D augustus in
werking tieedt. Het tarief is geheel vereenvoudigd. De over-
een kom*', eeft te gelijker tijd betrekking op verzendingen tus-
schen Ztiid-Duitschlaiid, Oostenrijk, Zweden, Noorwegen, Dene- j
marken en Nederland. Voor behle partijen ziju thans eeusluideude j
bepalingen van kracht. j
31 Jul.j. De Staats-Au/eiger, de mededeeling der Nord
Deutsche Allg. Zt. bevestigende, dat tot de nota van Usedom
aan La Marmora van de zijde der pruisische regeriug geeue
magtiging is verleend en dat zij door haar ook niet is goed
gekeurd, zegt hieruit blijkt, dat de strekking der nota geen
grond oplevert voor de daaruit afgeleide gevolgtrekkingen om- j
trent de bedoelingen der regering.
Weenen, 30 Julij. Aan het ministerie van financiën is
thans eene herziening van het geheele tarief der in- en uit-
roerregtei. ondernomen met een tweeledig doel, namelijk om
het tarief eenvoudiger te maken en om het meer in overeen
stemming te brengen met het beginsel van gematigde handels
vrijheid, waarop de laatstelijk door Oostenrijk gesloten han
delsverdragen rusten. Het tarief van 1S65 zal door een nieuw
tarief vervangen worden.
De heer K. Weltli, vroeger spoorweg-ingenieur te Bern,
thins te Riesbach bj Zurich, heeft een nieuw locomotiefstelsel
uitgevonden voor bergspoorwegen, hetwelk in technische krin
gen groot op/ieu verwekt. Deskundigen van het polytethnicum
te Zurich, die op Jast van den bondsraad de nieuwe uitvinding
hebben onderzocht, hebben in hun berigt verklaard, dat zij,
met het oog op het groote tot dusver onopgeloste problema
der Alpen-spoorwegen, verdient het ei van Columbus genoemd
te worden.
Petersburg, 30 Julij. De correspondent van de russische
telegraaf agentuur in Oretiburg meldt, dat onder de vredes
voorwaarden met de Emirs in Buchanje, de betiding van een
half miilioeu roebels is opgenomen, eu dat de russische troepen
de onlangs bezette s'edeu ontruimen.
Konstantinopel, 27 Julij. De gouverneur van den Donau
heelt de Porie onderrigt, dat benden roovers tussclien Dirnova
en Palola zijn omsingeld en ingesloten. Na drie gevechten
werden zij ten onder gebragt, mpt een belangrijk verlies aan
dooden en gevangenen. Slechts een 50tal slaagde er in om
naar de bergen te ontvlugten. Het turksche grondgebied laugs
den Donau is volkomen rustig.
GOUDA, 1 Augustus.
Naar aanleiding eener missive van deu minister van
binnenl. zaken, van 13 julij jl., zijn burgemeester en wethou
ders der gemeenten iu deze provincie door ged. staten uitge-
uoodigd. om binnen een bepaalden termijn aan dit coliegie de
opgaven te doen toekomen, betreffende a. de uitgaven der ge-
meeute voor het lager onderwiis, over 1 67 b. de ontvangsten
der gemeente in zake het lager ouderwijs, over tS67Verder
zal nog moeten worden opgegeven 1°. Of er in den loop
van dit jaar schoollokalen volgens het 3de lid van art. '23
der wet zijn gebruikt tot het geven van onderwij? in de gods
dienst 2°. de opbrengst der schoolgelden, door de on der w ijzers
ontvangen a. voor meer uitgebreid lager onderwijs; b. voor
onderwijs buiten de gewone schooluren.
Een extro-nonimer der Nijverheidscourant bevat de namen
van hen, die door tie jury voor de tentoonstelling te Arnhem
rijn bekroond.
Groote gouden Medailles zijn toegekend aan A. Hohwa te
Affisrerdam, de komnkiijke lapijtfabriek te Deventer en L. J.
Noor:en te Rotterdam.
Gouden Medailles aan de K. N. beijerschbierbrouwerij te
Amsterdam, B W. H. Cost Budde te Deventer, J. Mouton k
Zonen te 's Hage. Kon. Ned. grofsmederij te Leyden, gebroe
ders Dobbelm .n te Nijmegen. Becker k Buddingh, Heinrich k
Veth, G. J. Thieme. L. H. Eberson, de 4 iaatsten te Arnhem,
J. C. Zaalberg te Leyden en H. Vigeli ts fc C°. te Rotterdam.
Bronzen Medailles werden behaald door onze stadgenooten
ifi. 291, Leendert Begeer; n°. 454, B van Galen; u°. 45*, E.
ran der lüeyii n°. 71fi. P van der W*nt, Gz.te Waddinx-
veeu J. P. Mernink S: C°. en te Moordrecht A. v. Diest C®.
Bovendien viel aan de stearine kaarseufabriek „Gouda", die
buiteu mededinging gebleven was en wier directeur tot de jury
behoort, eene bijzondere eervolle vermelding ten deel.
Met genoegen hebben wij gezien, dat de aanbesteding
voor den aanleg van den spoorweg van hier naar 's Graven hage,
waardoor onze stad in directe gemeenschap met de residentie
zal komen, eerlang zal plan's hebben. De inschrijvingen zullen
vóór of op 20 augustus a. s. aau de directie te Utrecht moe
ten worden ingezonden.
Alen verneemt van vele bezoekers, dat het „Museum
Hartko. ff" zeer voldoet aan de gunstige verwachting, en uit
munt door een groot aantal belangrijke voorwerpen. Hocgst
merkwaardig is hel ten aanzien van de thans veel besprokene
trichinen, gel.jk meJe door groote verscheidenheid van veel
soortige bijzonderheden.
Onder «le kerrnisbijzonderheden verdient wel vermeld te
worden „de reus Aimk," die zich niet alleen door zijne buiten,
gewone grootte, maar ook daardoor van zijne voorgangers on
derscheidt, dat hij tiaar evenredigheid trel geboiucd en dus uiet
uit zijne kracht is gegroeid. Naar wij vernemeu, zal de reus
slechts tot morgen (zondag) avond te zien zijn.
Wij vernemen, dat de directeur H. Da*sie van het nieuw
engelseh paardeuspel, ook uit dankbare erkentenis der belang
stelling vaii het goudsche publiek, op morgeu (zondag) in cle
eerste avondvoorstelling vrijen toegang zal verleeuen aan de
opgenomenen in de werkinrigting.
Men verneemt, dat de Synode :n de zaak van dr. J.
C. Zaalberg Pz., het vonnis van het provinciaal kerkbestuur
heelt vernietigd, «le aanklagt van den kerkertad geheel en al
heeft afgewezen eu het regt van dr. Ztalberg op den kansel
onbepaald erkend eu gehandhaafd heeft. De Synode beeft
evenwel, „op grond van stoute woorden," door hein in de
„Verboden Preek" en in zijn Adres aan de Synode, tegen per
sonen en coliegipn geschreven, deu heer Zaalberg voor den tijd
van vier weken in de waarneming van zijn dienstwerk ge
schorst, en liera op dien grond in de kosten van het geheele
regtsgeding veroordeeld.
Dingsdag jl. is, na afloop der raadsvergadering, het vol
gende voorstel ingediend
Aan den Gemeenteraad van Gouda.
De otulergeteekei.de heeft de eer aau den gemeenteraad de
volgende wijziging voor te stellen, der instructie voor heeren
regenten der beide gasthuizen;
Art. 7 te wijzigen als volgt
1. De lijders sub A. en B. worden opgenomen op eene
verklaring van een der genees-, heel- en verloskundigen
hier ter stede ingeschreven.
2. Bij ongelukken of dergelijke spoed eischende gevallen
zal het gasthuis ten allen tijde ter opntraiug der zieken
of gekwetsien geopend zijn, ook zonder eenitre lastgeving.
De ondergeteeke Jc meent door deze wijziging van art. 7
in eene leemte van de instructie voor hh. regenten te voorzieD.
Deze bepaling geeft aan alle hier ter stede practise rende ge
neeskundigen het regt een zieke in het gasthuis te doen op
nemen, dat tot nu toe alleen aan stads genees- en heelkundigen
verleend was. De behoefte aan dit regt hebben zoowel de
overige geneeskundigen als stads doctoren, en zal door deze
bepaling hierin voorzien worden. Deze w ijziging zal dus leiden
tot vereenvoudiging en bespoediging der zaa*, eu alzoo tot uut
der ingezetenen strekken.
De tweede alinea voldoet eveneens aan eene behoefte, die
zelfs zoo groot is, dat hh. regenten (zoo als de ondergeteekende
gehoord heelt) uit eigen beweging reeds deze bepaling tot rigt*
snoer van hun bandelen hebben aangenomen. Veel regel
matiger eu \eel doelmatiger, ook met het oog op de toekomst,
is het, de/e bepaling door den raad vast te stellen.
Om welke redenen de ondergeteekende de eer heelt deze wij
ziging van genoemd art. ter overweging aan den gemeenteraad
voor te dragen.
Gouda, 2S Julij ISflS. Dr. LUIJTEN.
Dit voorstel wordt ondersteund deor
G. PRINCE eu J. REUTINGER.
Negen personen hebben het leven verloren bij het in de iBch'
vliegen eener buskruidfi.briek bij L'herstown in Engeland
Weeneu vi-naken zicb 15000 scherpschutters. De te Teeth verin
nen honved kolonel Heniiczky is in welstand weder voor deD dag geko
men. Te Lubeck worden ul de verbruiksbelastingen behalve die op de
boter afgeschaft De fransche gezaut te Lissabon is verbolgen o«r "e
goede ontvangst den hertog en der hertogin van Montpensier te beurt ge
vallen. Te Colonia in Guinea is ecu conflict voorgekomen tusscheu Q0
britsche en portugesche autoriteiten. Den 5 Julij is te Panan*8 eeQ
omwenteling uitgebroken. De senstnren van N. Carolina cn Louisiana
ziju toegelaten in deu iioord-.ameriknanscheu senaat Op Hayti heeft
Salnave den titel van keizer aaugeuomeu. Woensdag zijn te Middach-
ten 12 a 15 duizend bedevaartgangers vrij wat beregend Te Amster
dam hebben 5000 personen tegen betaling van 10 centen geprofiteerd van
concert en vuurwerk in het volkspaleis. Het ruiterstandbeeld van Ka-
rel den grooten is te I.uili onthuld Op de p»uisische dorpen is bevel
gegeven om slechts vier bals iu het jaar loe te laten. Ernstige onge
regeldheden hebben plaats gehad in de armenwijken van New-Castle.
Op den spoorweg van Rouaan naar Amiens heelt eeu conducteur eeu
reiziger willen vermoorden, doch is door zijn slagtoffer overmand en ge
vangen A'leliua Eatti is iu het huwelijk getreden met deu markies
de Caux. De bisschop van Salisbury is roomsch katholiek geworden
en verliest daarbij een ïukoinen vau 60,000 gulden. Te Frunstad bij
Settungbourne hebben de controleurs der stemlijsten ook besloten, vrouwen
toe te laten als kiezers. De iu de Trauschvaalsche republiek gevoudeu
goudlaag schijnt rijk eu uitgebreid De frankforter schutters hebben te
Weenen blijk gegeven van hun c wil tegen Pruisen in Rusland be
proeft men voor vijl' jaren eene opheffiug van de krijgsdienst tegen beta
ling vau 570 roebels aau de schatkist. Te Rome is het begin ontdekt
van een mijn, ilie dienen moest om een gedeelte der fortificatiën in de
lucht te doen vliegen. Men meldt uit China dat in Japan eene schik
king getroffen is tusschen de noordelijke eu zuidelijke daiinios. ln Ttxas
heeft de militie met de negers gevochten, waarbij 50 dooden vielen.
Zoowel voor den staatsman Biougham als voor den scheikundige Faradav
zal door het engelschc gouvernement een mouuinent opgerigt worden
Tweede Serie.
I.
De hoofdstad viert haar jaarlijksch feest. De z.wolsche ker
mis, niet zoo zeer beroemd eu evenmin berucht, met al haar
hoezee en al haar wee, benevelt gedurende deze dagen elk
Zwollenaar. De kermisvreugde of kermisroes, door ons zoo
lang verbeid, ofschoon een ieder uur en minuut wist waarop
zij hare heerschappij zou aanvaarden, maakt ons afkeerig van
alles, behalve van haar. Kermis houden moeten we doen; 't
is een onzer heiligste privilegiën; de Zwollenaar is er verzot
op, de natuurlijke neiging, hem zoo bijzonder eigen, om met
al het oude zoo min mogelijk te breken, drijft ook hier boven
en wee hem, die den moed bezit aan dit volkskleinood te tomen.
Zoo slingeren wij nu acht dagen verder t_ssclien uitermate
vrolijkheid en lamlendige lusteloosheid, en ware het niet dat
de Gouwenaars heden in 't zelfde voorregt deelden, de over-
ijseUche brief zou dit keer zoo gloeijend amusant zijn, zoo
hoog of diep van al de kermisgenoegens ophalen, dat elk lezer
of met diepe smart op zijne vervlogen kermis zou weerzien,
of met blijde hoop en groote verwachting haar te gemoet zou
gaan. Nu echter is dat onnoodig. Alle pogingen zouden
gewis schipbreuk lijden. Daarom heb ik dan wel eeu oogen-
blik gedacht om, daar de gelegenheid zich nu zoo bij/onder
goed voordoet, eens eene beschouwing over de kermissen in
't algemeen te houden, hare goede zijde, zoo er die werkelijk
is, even aan te roeren, maar met nadruk te wijzen op al haar
jammer en al haar ellende, op al de onzedelijkheid, verkwis
ting en losbaudigheid, die een kermis medebrengt; maar nu
ik weer denk aan mijn buurman vau gister-avond, die in ge-
moede veiklaarde zeer verheugd te zijn dat wij dit jaar be
vrijd waren gebleven van de cholera, voornamelijk omdat de
heeren anders gewis de kermis zouden erboden hebben, en ik
zelf toen in eene stemming verkeerde, dat ik voor geen geld
ter wereld iets ten nadeele van elke denkbare kermis, waar
dan ook, zou zeggen en schrijven, nu is het mij onmogelijk
dit plan te volvoeren. Men zou het dezer dagen ook niet
willen en kunnen begrijpenmen joolt maar door en later,
ochja dan wil men er wel eens van hooreu, dan vindt
men er zelfs veel waars in, maar toepassing, neen, neen, z.oo
erg is het ook niet. Wij moeten toch iets hebben, iets in een
heel jaar! Welnu dan feestvierenden! joelt dan; jubelt het:
„Wij s. heiden nog niet," met doileradiissteminen langs strateu
en pleinen, dat het weergalme uren iu den omtrek; viert feest
zoo gij kunt en wilt en geeft den vrijen teugel aan eiken
maar even bestaanbaren lust van heden, en denkt in de verste
verte niet aan den lust van morgen. Er hiermee sluit ik den
brief; wat nu nog komt heelt er niet mede ie maken en zou
ook gerust nog acht dagen op de drukkerij kunuen blijven
liggen, zoo het welligt niet beier was, dat bet er voor altijd
bleef,
Wat ik niet verwacht maar wel gehoopt had, is geschied.
Het conservatieve Ter Gouw, altijd zoo lam en flauw, met
zijn Hoffman en de Brauw, heeft nog zooveel zedelijke kracht,
nog zooveel warer, christenzin dal het in staat is, niettegen
staande het warme weer met zijne stofbuijen en het gemis
van de gezellige winteravondbijeenkomsten, eene afdeeling iu
't leven te roepen eener maatschappij die zich op eene zeer
praktische wijze het lot van bruinen broeder aan gin lsche
zijde des Oceaans aantrekt, ju. g praktisch omdat de maat
schappij geen nieuw zendeling. el-of traktaatgenootschap is
om, al is het ook onder anderen orm, onder de Javanen bijheb
«n traktaatjes te verspreiden of dcor zendelingen er een zeker
soort christenen van wil maken, noch integendeel de zendings
zaak bepaa't vijandig is. Wat zij eigenlijk is en wil zal de
goudsche afdeeling wel zeggen, maar ik wil alleen maai 't
eit constateeren, dat ik evenveel sympathie gevoel voor hen die
de maatschappij in 't leven riepen als voor de maatschappij zelve.
len slotte echter nog iets en we! eene zeer ruwe ouuirge-
gewerkte gedachte over de zaak in kwestie, die ik eens toe
vallig hoorde en hier zoo goed mogelijk zal meedeelen
Alle praatjes en redeneringen in de kamer over den Javaan,
redevoeringen over cultuurwetten, liberaal of niet, statistieke
tabellen, batig-slot-kwesties, bemoeijingen van de Javaan-maat
schappij, in een woord, al wat er geschiedt in betrekking
tot het lot van den Javaan, beleekent niets zoolang men niet -en
bepaald antwoord gegeven heeft op de twee volgende vragen
1. Kan Nederland buiten de indische baten?
2. Zoo neen, hoe is bet verkrijgen daarvan dan in over
eenstemming te brengen met de regten der nienscbelijkheid
\ourzeker twee vragen niet zoo gemakkei,jk te beantwoor
den. Met de eerste staat en valt alles. Is bet eenmaal ge
constateerd dat Nederland er wel builen kan, dan is het schande
nog één dag zulk uiizuigiugs-vsieetn in prakiijk te brengen,
als waar de Javaan nog dagelijks onder gebukt gaat. Dan
hue eer hoe liever den Javaan slechts lastig gevallen met alles
wat maar naar vrijheid, kennis en vourregien zweemt; dan
met eik menschenvriend, zooveel als in zijn vermogen is er
toe bijgedragen om daar ginds zoo spoedig mogelijk een rijk te
doen ontstaan dat zich in werkelijkheid „als een" smaragd om
deu evenaar gordelt.» vrij en onafhankelijk, en waarop Ne
derland nog tal van eeuwen later kan wijzen als een voorbeeld
wat kracht, moed, energie en voord liefde vermag, als de
sohoousie daad van eeuig volk der aarde vau af deu beginne
ooit verrigt. Kan Nederland echter niet buiten d.it gouden
kalf, dan bedenke men eerst dat de tijd wel eens kon komen
dal het er buiteu moet en dan zal het zich wel moeten behel
pen, gebukt ouder de grooisie schande, gekru-n I onder het
snoodste ouregt, begraven onderzijn gehuicheld christendom.
-Maar dan ook moeten bijgeloof en volslagen domheid blij
ven voorttiereu; uilzuigeu in elk opzigt moet liet wachtwoord
zijn; te wreed eu te slecht kou men dan niet handelen, als
houden moet men de Javanen beschouwen, want elke billijke
en menschelijke handelwijze is noodwendig de kiem, die de
geheele afscheiding en zelfverheffing tot vrucht heeft. Dau
gouverneur-generaals naar lndie die het stelsel van „stille rust»
en „rustige stilte'1 getrouw in prakiijk brengen, die niet wil
len zien de gruwelen eu knevelarijen van de eeuwigdurende
rapportmakers, die altijd „voldoende" rapporteren, die de Max-
Hnvelaars uiet willen liooren, maar ze liever opsluiten of dood
schieten en zoo spoedig mogelijk de zes jaar maar zien door
te komen om aan 't scheveningsclie siraud wel he ha gel ijk U
kunnen mijmeren over een stelsel dat ben tot moderne Croe
sussen beeft gemaakt. Dan bier te lande ook maar zoo min
als 't kan van die voortvarende ministers van koloniën, die
altijd werken aan cul'uurwetten en altijd peinzen over ver
drukking en vrijen arbeid, maar wel zij die eene al te heftige
karneroppositie weten te beteugelen met allerlei onderzoekingen,
die veel tijds en werks vereischen, die, zoolang de gron Itvet
het maar even toelaat bij alle indische zaken de kamer buiten
spel laten en wel weten wie zij vau hier ginder heen emren,
opdat zij volmaakt passen in de indische draaimacliine. Maar
hoe eene natie als de onze, die zich beroemt bekeerlingen
onder Kaffers en M deijers gemaakt te hehtien, die voor 't
grootste gedeelte belijders van den godsdienst der liefde telt,
die dweept met verdraagzaamheid, en siddert bij de menschen-
offers die een oorlog eisclit, hoe zulk eens natie dit geesuioo-
dende, zielmoordende en ligchanmvernielenile stelsel voor haar
geweten kan verantwoorden, zie dat is iets waarop zelfs het ilei-
phisoh orakel zaliger het diepste stilzwijgen zon bewaard hebben.
Zwolle, Juli 68. a.
fxOUda, 30 Julij. Behalve hiver en boekweit, die ruim
vorige prijzen opbragten, werden alle artikelen lager afgegeven.
Nieuwe tarwe gn-g, door de puike kwaiiteit, tamelijk vlug van
de band.
Kaas. Aangevoerd 61 partijen, prijs /17a/ 23.
Goeboter 1.40 a f 1.50. Weiboter f 1.20 a ƒ1.30.
Geboben: 29 Julij Elizabeth, on fiers F. Herman de Groot en A. A.
van Eeuwen. Jacob, ouders J Sluiter en C. A. van M sa ren SU.
Eion, ouders J. Blanes en J. Coben. Leonardos, ouders A. Keparoo eu
G. Boot.
Overleden28 Julij. W Tauw, 60 j. 29. M. J. van Loon, 1
m. J A. C. Lakerveld, 3 m.
Gzhcwd: 29 Julij C Kalmeijer en J van Loon F. de Grnyl en
G. Koemau. K. Koorevaar en C. kwakernaat. J. Botterop en A. W.
Botterop. A. J. de Keus en J. de koning. K. de haan ep A. S.
krebs. L. Nieveld en J. Wilschut. R Peek en M. M i.i.nccburg
J. Ilageman cn M. 51. kok. M. Natzijl eo M. J. A. Crepin.
