Gemengde Berigten.
Varia.
AD VERTEN TI EN.
Burgerlijke Stand.
runderpest, en rijn rij levens opmerkzaam gemaakt op de ge
volgen bijaldien nu door hen geen waakzaamheid betracht wordt,
Men meldt uit 's Hage Z. SI. de koning heeft aan
den heer E. de Waal, minister van koloniën, een verlof van
vier weken verleend tot herstel van zijne gezondheid.
De minister van binueulandsche zaken heeft bekend ge-
maakt, ua«. de examens voor het verkrijgen van acten van
bekwaamheid tol het geven van school- en van huisonderwijs
voorde tweedemaal .n het loopende jaar zullen morden gehou
den op woensdag den October (voor Zeeland den 28n Octo
ber, voor Drenthe den 6° Oci.ber) aanstaande en volgende dagen.
Uit het tweede verslag van de maatschappij //Tot nut van
den Javaan blijkt, dat het getal der afdeeüngen in het laatste
jaar met nfgen is toegenomen, terwijl het getal leden, van 850
in Augustus 1867, tot ruim 1400 geklommen is.
In het weekblad voor het hooger onderwijs Jeest men
Kaar men ons verzekert, zal in het wetsontwerp op het hoo
ger onderwijs, dat door den heer F'»ck wordt ontworpen, de
instelling worden voorgedragen van eenige rijksgymnasien,
waarvan de kosten voor een gedeelte zullen komen ten laste
van de gemeenten in welke >ij gevestigd zullen zijn.
])e X. Utr. Courant verneemt, dat de kweekelingeu aan
de school voor militaire geneeskundigen te Utrecht reeds aan-
schrjving hebben bekomen, ol. zich op den la oct. a. s. ter
beschikking ie stellen van den eerst-aanv.ezenden officier van
gezondheid te Amsterdam, met opgaaf van huuEe woonplaats
daar ter stede. Alleen die kweekeliugen van het laatste stu
diejaar, welke in dec. a. s. staats-examen moeten afleggen,
bleven tot d.en tyd te Utrecht hunne studiën voortzetten.
Men leest ïu de Leydsche Courant van heden Ter
verbetering van een in ons vorig nomraer voorkomend berigt
meldt men ons uil IVaddinxveen het voigende
De uitgebroken ziekte onder het vee van den landbouwer
Rune werd door den vee-arts O verbosch uit Gouda tei stond
als runderpest erkend. Eene cummissie uit gedep. staten her
waarts gekomen, heeft op advies van den voormaligen districls-
comrni—.iris Snellen, de afmaking der aangetaste en verdachte
runderen gelast, waaraan gevoig is gegeven. De hier in den
aanvang getooude weifeling en besluiteloosheid had over dit
gewest, ja over gausch Nederland de schromeiijkste gevolgen
kunnen brengen, zoo niet de flinke, krachtige houding van den
commissaris des konings, barou Rengers, daarin had voorzien.
De i.oeve is door militairen afge/et en alle toegang verboden.
Men schrijft ons uit den Alblasserwaard, dd. 25 Aug.
Gistereu werden op de bekende paardenmarKt te Lexmoud,
zeer veel paarden eii veulens aan de lijn gebragt. Schijnbaar
was de markt gedrukt, daar slechts in de beste soorien flinken
handel was door Iransche en pruisische kooplieden. Goede
oude werkpaarden werden veel voor binneulandsche rekening
genomen. In de tusschensoorten was weinig omzet. Yermoede-
lijk heeft het ongunstige weder grooten invloed gehad op de
tuestrooraing van menschen, die in veel minder aantal dan ge
woonlijk waren opgekomen.
Men schrijft uit:
Het eiland Yoorue: De granen zijn hier thans geheel bin
nengehaald eu over het algemeen uitmuntend van kwaliteit en
kwantiteit. Ook de aardappelen zuilen een goed beschot op!e-
vereu, ofschoon sommige over doorwas beginneu te klagen; van
ziekte is volstrekt niets ie bespeuren. Weiisehelijk ware t mis
schien, dat in 't volgende jaar zorg werd gedragen, alleen vau
gezonde aardappelen te doen steken en de hier of daar aange
tasten streng te weren. Het vlas is bijna geheel tegengevallen
en zoo gunstig het voor den landman is afgeloopen, zoo cn-
gUDStig ziet het er met den arbeider uit. De veldarbeid zal
namelijk vroeg afgeloopen zijn, en voor den winter zal er
zeer weinig werk wezen.
Hoorn De uitvoer van peren en appelen, die dit jaar
wel eene maand vroeger geschiedt dun in gewone jaren, is
grooser dan men gedacht heeft. Honderde manden ziet men
dagelijks hier aanbrengen en verschepeD. De prijzen zijn, in
aanmerking van de menigte die er zijn, nog al hoog. Zelfs
de fijne late soort appelen ziet men reeds aanvoeren; deze
zijn dus al te vroeg rijp, en men vreest, dat zij niet lang
zullen kuDr.en duren.
Meppet, dd 22 Aug.: Ten gevolge van den veelvuldig
gevallen regen, waardoor het waterpeil alleen op gisteren en
in den afgeloopen nacht, bij vreeseiijke onweders, met pl. m.
1 voet is verhoogd, is de geregelde communicatie voor scheep
vaart, oombooien, trek- en veerschuiten, op de onderscheidene
kanalen in de/e eu de naburige provincie Overijssel, hervat.
Zwolle, dd. 24 Aug.: Bij de algemeeu erkende behoefte
aan regen en het groot belang dat de a \atschappij bij het «ral
len daarvan heeft, achten wij overwaardig te vermelden, dat na
het onweder van vrijdag namiddag den geheelen dag en daar
op voigende nacht hier en twee a drie uren in den omtrek
veel regen gevallen is. Zaturdag m°t den middag begon het
andermaal le regenen, dat bijna zonder ophouden tot gisteren
avond zes uur aanhield, waarna het helder is geworden, zooals
bij het verzendeu «lezer, ongeveer 9 uur nog het geval is. De
drukte die onder de landlieden heerscht, met het zaaijen, ver-
pooten en beplanteu, is onbegrijpelijk. Wanneer het drooge
weder nu vooreerst mag blijven aanhouden, krijgen wij een
najaar zooals bij menschen geheugen niet bestond.
Uit Batavia zijn berigten ontvangen van 11 Julij
Wij ontleene» aan het Alg. Overzigt van het Dat. Hdbl.
Er is een besluit verschenen, dat de heerediensten der be
volking cp Banka regelt en op nieuw bewijst, dat heden aan
eene regering naar vaste beginselen niet meer gedacht, doch
dat de leer van v. Zuylen gevclgd wordt, niet om vast te
stellen wetten aan beginselen te toetsen, maar de beginselen
te wijzigen naar omstandigheden. De bevolking van Banka
moet volgens dat besluit 's lands goederen en gelden, 's lands
ambtenaren en postpaketten vervoeren (dragen) en wegen en
bruggen onderhouden. Het laatste is bij eene zoo dun ge
zaaide bevolking reeds onmogelijk; tot het eerste zijn zij in
andere gedeelten van Nederi. Iudie niet verpiigt. orden zij
voor die diensten ten minste betaald: Naar hel schijnt niet,
want het is eene regeling volgens art. 57, en het besluit ge
waagt van geen betaling; 't zal daarom noodig zijn, dat ie
mand in de kamer genoeg belang stelle in ae inboorlingen
van Banka, om den minister daarover te interpelleren.
liet Alg. Overzigt van den Java-Bode bevat o. ra. het
volgende De nieuwe regeling van het laser onderwijs in Ne
deri. Indie, afgekoudigd in de Javasche Courant, wordt ge
heel en al beheerscht door het beginsel der scheiding van kerk
en staat. Wel treft raeu in het programma voor het examen
der hoofd-onderwijzers en der hoofd-onderwijzeressen het voor
schrift aan, dat zij duidelijke begrippen moeten hebben vau de
wijze, waarop het schooloude»wij3, onder het aanleeren van ge
paste en nuttige kundigheden, dienstbaar kan worden gemaakt
aan de ontwikkeling van de verstandelijke vermogens der kin
deren en aan hunne opleiding tot alie christelijke en maat
schappelijke deugden (eene formule, welke van zeer nabij her
innert aan de in Nederland vigerende onderwijswet van 1857);
doch het reglement van orde, tucht en beheer maakt noch van
de maatschappelijke, noch inzonderheid van christelijke deug
den eenige melding. Art. 3 van dat organiek reglement luidt:
„Het ouderwijs wordt dienstbaar gemaakt, zoowel aau de zede
lijke als aan de verstandelijke ontwikkeling en vorming der
leerlingen. Hunne ligchamelijke ontwikkeling mag daarbij niet
uit hel oog verloren worden.Daarenboven leest men in art.
19 van het hoofdieglement, dat de onderwijzer zich te ont
houden heeft vau iets te leeren, te doen of toe te laten wat
strijdig is met den eerbied, verschuldigd aan de godsdienstige
begrippen van andersdenkenden; dat het geven van onderwijs
in de godsdienst overgelaten wordt aan de kerkgenootschappen,
en dat de schoollocalen daarvocr buiten de schooluren beschik
baar kunnen worden gesteld; terwijl uit art. 3 blijkt, dat niet
alleen de openbare, maar ook de bijzondere scholen, ingeval
zij door het gouvernement gesubsidieerd worden, toegankelijk
ziju voor alle kindereu. zonder onderscheid van godsdienstige
gezindheid.
Voor ditmaal zij het genoeg, het feit geconstateerd te heb
ben, dat, wordt de nieuwe verordening behoorlijk nageleefd,
de volksschool in Nederi. Indie naar waarheid en in den goe
den zin des woords godsdienstloos zijn zal. Dit is eene ge-
lukweusching waard. Geen grooter ramp toch voor nieuwe
verordeningen, dan wanneer men van haar getuigen moet, dat
zij tot de klasse der anachronismen behooren. Wij beslissen
met, of eeue zoo volstrekte emancipatie der volksschool als
door het reglement van 7 julij wordt voorgestaan evenzeer
voldoen zal aan hen, die voor zich zeiven en voor huDne
kinderen prijs stellen op specifiek-kerkelijk onderwijs, als zij de
wenschen bevredigen moet dergeuen, die de scheiding van kerk
en staat, ook op het gebied van het lager onderwijs en bij
voorkeur op dat gebied, met de meeste consequentie toegepast
wenschen te zien. Wij beweren alleen, dat het gouvernement
in Nederi. Indie zedelijk genoodzaakt is, het godsdienstloos
karakter der volksschool tot ieJeren prijs te handhaven Over
de vele nuttige bepalingen, welke in het nieuwe reglement wor
den aangetroflen en daaronder tellen wij in de eerste
plaats de splitsing van Nederi. Iudie in drie ir.spectit-atde"
lingen met te Batavia, te Samarang en te Soerabaya geves
tigde inspecteurs, alsook de regeling der klassen en bezoldi
gingen van de onderwijzers spreken wij bij eecne volgende
gelegenheid. Tevens leelen wij dan de bezwaren mede, welke
ouder bet lezen en overwegen van sommige bepalingen by oos
opgerezen zijn.
Uitwendig bloeit Batavia zeer. De oostmoesson is
jaar genadiger dan anders vaak het geval is; de overvloedigs
regenbuijen reinigen van tijd tot tijd het grijs bestoven groen,
en uit eeoen mond prijzen de nieuw aangekomen het gezegend
oord hunner vrijwillige of onvrijwillige ballingschap. De za
ken daarentegen gaan bij voortduring^slccht'handelen scheep
vaart blijven kwijnen; ieder klaagt. Blijkbaar doet het in
Europa heerschende wantrouuen ook hier nog altijd zijne te
rugwerking gevoelen, en er zal veel moeten gebeuren alvorens
bet openbaar krediet zich h?rstelt.
- Het Kaapsche Volksblad van 18 Julij meldt o. a. het
voigende: Het door den heer Solomon op nieuw ingediende
wetsontwerp, volgens hetwelk, behoudens reeds verkregen reg—
ten, alle ondersteuning van staatswege aan kerkgenootschappen
wordt afgeschaft, welk ontwerp ten vangen jare, na een hevi-
gen strijd, alle phasen in liet lager uis met succes heeft
doorloopen, maar door het hoogerhuis w.rd verworpen, is nu
weder na ernstige discussie» de tweede Ang gepasseerd en
heeft veel kans om andermaal den raad te worden voorgelegd.
De regering heeft ditmaal in den parlementairen strijd
eene overwinning behaald, die weinigen haar hadden toegedacht
en die meest allen heeft bevreemd. Haar lievelings-ontvverp,
de schepping van gouvernements inuntpapier als wettig betaal
middel, is met 25 tegen 18 stemmen tot de tweede lezing
toegelaten. Dat is nog wel geene aanneming, maar toch een
belangrijke stap in die rigting.
Te Washington heeft men een in de hollandsche taal
gedrukt boek van het jaar 1772 gevonden, waarvan de bladen
uit de meest verschillende soorten van papier zijn vervaardigd.
Men vindt er onder papier gefabriceerd uit wespennesten, hout
zaagsel, brandnetels-, wijnranken, hennep, moerbezienbladen, a-
loëbladen, distels, stroo, houtskool, wol, gras, hout van po
pulieren, wilgeu, berkenboomen en beukenboomen, kastanje-
boombladen en tulpen. De bladen zijn niet alleen zeer blank,
maar uet boek bewijst, dat men voor honderd jaren papier
wist te maken zonder gebruik van lompen.
Met geuoegen kunnen wij mededeelen, dat het beroemde
gezelschap van zangers uit Lauguedoc, voornemens is om zich
ook hier te doen hooren. Sedert eenige weken lazen wij in de
dagbladen v°n de concerten door deze zangers in Arasterdam,
's Hage en elders in ons land gegeveu en wal men ons van
daar mededeelde bewees, dat hunne kunstreis door ons land,
een ware zegetogt is. Bevoegde beoordeelaars stemmen in met den
lof, overal door een verrukt publiek hun toegezwaaid en beves
tigen de getuigenissen, die reeds in andere landen omtrent hen
gegeven waren. Nog onlangs werd het gezelschap door prins
Frederik der Nederlanden uitgenoodigd, om zich op zijn bui
tenverblijf te doen hooren en oogstten zij den ruimsten bijval
der vorstelijke personen in. Zeldzaam gebeurt het, dat een
gezelschap van zoo groeien naam, de kleinere provincie-steden
bezoekt en wij tw ijfelen dus niet, of deze aankondiging zal velen
welkom wezen. Zij die het geluk hacideu de concerten der
Societe Chorale de Chanteurs Languedociens bij te wonen, verze
keren, dat men niet minder door i.et gevoelvolle, dan door
het kunstrijke wordt weggesleept, terwijl het eigenaardige van
sommige hunner liederen en het nationaal kostuum, waarin deze
wordeu voorgedragen, eene juiste voorstelling geven van het
volksgezang in de ver van ons verwijderde oorden.
De luister der zon van von Bismarck begint te tanen. De fransche
bladen hebben een fenian uitgedacht, naar Lucern gereisd, om Victoria te
molesteren. Langs de pruisisch—poolsche grenzen wordt cordon getrok
ken tegen de vee typhus. Te Pesth hebben eenige overspannen knapen
een complot beraamd tegen Deak. Zaturdag ziju te Parijs in beslag geno
men 30,000 exemplaren van het nummer der Lanterne, dat nog uitge
geven moest worden. \njdag avond had te Jasszereny eene aardbeving
plaats, waarvau de schokken ook gevoeld zijn te Pesth. De russische
uitvoerhandel naar Europa is in de laatste elf jaren verdubbeld. In
Demak (Java) sterken veel inlanders Te Athene verwacht men eerlang
den val van het roiuisterie. Tu Hanover zijn de veen- en boschbranden
aan de orde van den dag. in Frankrijk is de jagt op de dagbladen
gaopend. Bij Liverpool zijn dezer dagen eenige schepen vergaan.
Zondag i3 graai von Bismarck bij Varzin van ziju paard gestort. Te
Petersburg zijp aanzienlijke hennip- en vlaspakhuizeu verbrand. Dc
komeet van Encke is zigtbaar te Washington. D heer Rochefort is
weder naar Brussel gereisd. Jefferson Davis zal koopman worden te
New-Orleans. De koning.n van Spanje denkt pensioen aan te vragen.
In den vorigeu winter hebben in Frankrijk 800,000 volwas
sen personen van de avondscholen gebruik gemaakt. 39,000
ouderwijzers gaven op 33,000 avondscholen ouderrigt in lezen,
schrijven eu rekenen. Aan vrijwillige giften, om de kosten
van dit onderwijs goed te maken werden in 4 maanden ruim
1 millioen gulden ontvangen. Waartoe toch vrijwillige giften
om het onderwijs te schragen? Is de schatkist zoo door mijn
heer Chassepot uitgeput, dat de minister van onderwijs een
lofzang moet zingen op het ontvangen millioen? En toen hoe-
veel geld wordt niet bespaard aan onderofficieren-instructeurs als
de recruten ten minste eenig onderwijs hebben ontvangen.
Kom zus zeide een kleine aardige jongen tot zijne oudste
zuster, die als huishoudster lungeerde, kom zns laat ons nu
ook eens in de mootje kamer kouten. ij zullen zeker geen
kwaad doen, maar u zooveel helpen, als wij kunnen om de
kamer op te ruimen. Keen mannetje, antwoordde de zuster,
ga maar met het andere volkje builen .pelen, ik kan je in die
mooije kamer nier vertrouwen, gij zoudt de buel breken daar
moet gij uitblijven, en dit zeggende, draaide zij de deur een
voudig op slot. De kleine man wist niet beter te doen, dan
het op een schreijen te zetten, en de vader, wiens lieveling
hij was, te hulp te roepen tegen zusterlijke willekeur en on
verdiende beleediging. De vader door drukte verhinderd, of
misschien onverschillig geworden door dit voortdurende ge
kibbel, stuurde het mannetje weder n r de huisvoogdes, om
op nieuw de zoo begeerde toelating te verzoeken, maar ja wel,
het hielp weinig. De zuster hield de deur gesloten, er was
niets aan te doen. Om evenwel weder door geen schreijen ge
hinderd te worden, werd het ventje gepaaid met de vertelling
dat de de deur gesloten moest blijven, omdat anders de bulle
b=k in de kamer zoude kemen en alles wegnemen. Hiermede
nam de lieve jongen genoegen en speelde zoet naast den stoel
van zijne zuster.
Hoeveel menschen wonen er toch wel in Europa? Als men
het politieke nieuws leest schijnt dat getal niet groot te zijn
en zich tot eenige vorsten en hun naaste omgeving te bepalen,
want daarover wordt toch uitsluitend gehandeld. De vorsten
gaan uit, ontmoeten elkander, vermijden elkander eu terstond
wordeu dagen achtereen alle courantenlezers vergast op de ver
moedelijke gevolgen van die zoo hoogst gewigtige gebeurtenis
sen. Allerlei gissingen worden geopperd en lekt bij toeval
uit of zij elkander eens of tweemaal de hand gedrukt nebbeD,
dan wordt weken achtereen nagepluisd wat daarop v/el zal vol
gen. Zijn de dagbladen de schuld van dit verschijnsel of moet
men die zoekeu in den toestand van het beschaafde Europa1
Hoelang zullen de volken zich uog laten gebruiken om lee
ningen vol te schrijven of tot kanonspijs te dienenwanneer
zullen zij eindelijk eens tot het besef hunner regten komen -
Het nederlandsch onderw ijzers-genootschap telde op I janu-
arij 2099 leden, waarvan 1337 abonnenteu op het maandblad,
5 IS contribuerende leden, 7 leden van verdienste, 184 hono
raire lede;,, 185 voorstanders en 113 algenteeue leden. Gedu
rende dit geuootsehapsjaar zijn 5 afdeeliugen te niet gegaan,
maar nieuwe werden opgerigt, waaronder twee afdeeüngen
vau onderwijzeressen, een te Amsterdam met 19 en een te
's Gravenhage met 7 leden.
Giborem 20 Augustus. Margrietha Vt'ilhelmina, ouders J. Volkert en
P. L. Huisman. 22. Willem Cornells, ouders J Kromhout en J. Bon
neur 23 Alida Berta. ouders G. de Mooij en C. Schellenborg
Cornelis, ouders C. van Wijngaarden en H vau der torm, Willem,
ouders W'. Stikker en C. E. Ypelaar. 23. Jan, ouders G. van Winger
den en G. Mappendvl. 25. Gijsbertus Cornelis, ouders D. E. fsser
en J. vaa Dijk.
Overleden: 21 Augustus. J. T. Zau'berg, 56 j. 23. H Bruii<=ten=
76 j. 10 in. J
Voorspoedig bevallen van een Zoon
C. E. STIKKER—Ypelaab.
Gouda, 2- Aug. 1868.
De
dank
onderget eekenden
voor de blijken
betuigen
-an be-
Bevallen van eene Dochter
C. DE MOOIJ— ScHUILENBURG.
Gouda, 23 Aug. 1868.
langstelling, bij hun huwelijk ondervonden.
H. J. KRANENBURG.
W. KRANENBURGBuskes.
Gouda, 26 Aug. 1868.
De ondergeteekende bericht, dat door
hem en een' Hulponderwijzer lessen gege
ven worden in de PBANSCHE
T A. A E, maandag en donderdag, 's av.
van 68 uren.
Gouda, A. van dee SLUIS,
26 Aug. 1868. Bxjz. QtuJencijzer.
