Gemengde Berigten.
ttZZSÏÏSEZ f
Vergadering van den Gemeenteraad.
O ver ij selsciie brieven.
ministers van koloniën versleten heeft. Nu is belasting her-
vorming, herziening van wat niet al het parool der conservatieve
partij. Grondbelasting, personeel, patenten, registratie, alge-
iceene wet enz. moeten herzien worden. Waarlijk, de hr. van
Bosse had regt te vragen ls dat het stelsel der conservatie
ven, of i3 het een oppositie-middel en tevens Zijt gij het in
al die eischen onderling eens, of blijkt niet duidelijk van eene
politieke coalitie, zamengesteld uit de meest heterogene bestand-
deelen En zoo is het ook. Wij kunnen hier niet verder
uitwe'den en vermelden uog maar alleen, dat het amendement
van den hr. v. d. Putte, om de S1^ millioen bijdrage uit het nog
niet verevende overschot der dienst van de O. I. begrooting
van 1S67 te vervangen door de bevoegdheid tot uiigifte van
4 millioen schatkistbiljetten, na eene vrij interessante discussie
is afgestemd met *1 tegen 20 stemmen en dat daarna de ge-
heele wet op de middelen is aangenomen met 38 tegen 23 st.
De kamer is daarna op reces gescheiden.
De Goesscbe Courant merkt o. a. op Het blijkt thans,
hoezeer het besluit van de eerste kamer, om de zaken te laten
liggen en vakantie te nemen, in het nadeel van den rigtigen
gang van deze geweest is. Zoovele hoofdstukken der begroo
ting, als nu z:jn aangenomen, hadden door haar onderzocht
kunneu worden, terwijl het nu onmogelijk wezen zal, om zelfs
maar eenigszins met de begrootiug voor den aanvang des
nieuwen jaars gereed te zijn.
Men las dezer dagen in de N. Utr. Cour. van de hh. mr.
C. W. Üpzoomer, dr. C. H. D. Buijs Ballot en J. G. L. Nolst
Trenitó eene opwekking tot hunne utrechtsche stadgeuooten,
waaraan wij het volgende ontleenen:
«Vóór twee jaren werd in ons land een Maatschappij ge
sticht «Tot nut van den Javaan/'
Haar doei is eenvoudig. Niet om staatkunde, maar om
menschel ij kheid is het haar te doen. Niet om eenig rege
ringsstelsel, maar om hetgeen van ieder regeringsstelsel het le
ven, de ziel moet ziju, om regtvaardigheid en menschenliefde.
In welke vormen Java moet bestuurd wordeu, moge in me
nig opzigt nog onzeker, nog betwist zijn; dit althans is zeker:
ons bestuur moet een beschaafde, een verlichte natie niet on
waardig, moet den Christen niet tot schande zijn. Holland,
dat in Europa voor het regt heeft gestreden, dat on regt en
geweld heeft bevochten, mag in zijn eigen bezittingen geen
ooregt, geen geweid plegen. De staatkunst mag op geen we
gen voeren, die het geweten laakt, die het evangelie verdoemt.
Java brengt ons land groote voordeeien aan. Die vcordeelen
zijn ons tot zegen, als het regt ze ons toekent. Maar ;s het
onderdrukking die ze ons toevoert, zoo worden ze ons ten vloek
Wij mogen winst doen met de krachten die de natuur ous
schonk, maar de winst der boosheid brengt verderf aan.
Handelen wij zoo tegenover Java, dat ons geweten ons vrij
spreekt? Zoeken wij te doen wat den meerdere tegenover den
mindere, het moederland tegenover zijn kolonie, den Christeu
tegenover den Heiden past Komt het in onze daden uit, dat
de welvaart v-o den Javaan, zijn beschaving, zijn onderwijs,
zijn opvoeding tot het ware levensgeluk, tot het kennen en
betrachten der ware levenspligten, ons ter harte gaat? ls het
ons om zijn ontwikkeling te doen, en valt het wereldsche voor
deel ons slechts als toegift in den schoot? Of bedoelen wij
voord"alleen, op welken weg uu» verkregen, en is het
heil van den Javaan ons onverschillig?
De geschiedenis heeft geantwoord, maar duizenden in Ne
derland hebben dat antwoord nog niet verstaan.
Het allen te doen hooren, allen tot de op een juiste mede-
deeling van feiten gegronde overtuiging te brengen, dat het
moederland onregt pleegt, dat een zware schuld op ons rust,
die wij moeten afdoen, ziedaar het doel der maatschappij.
Is die overtuiging gevestigd, hare vruchten zullen niet uit
blijven. Zijn wij eens van onzen pligt doordrongen, een ge
zoude staatkunde, vrij van alle opgewondenheid en allen hars
tocht, zal ons den weg wijzen, waarop die plicht te vervullen
is. Als maar bet eigenbelang- niet den hoogs ten toon heeft,
zal spoedig overal de stem gehoord worden, die ons zegt, wat
ons te doen «taat.
De maatschappij beeft in de twee jaren van haar bestaan
zich in alle oorden des lands uitgebreid. Het geul barer ieden
is tot 1500 geklommen. Een groot getal voor zoo korten tijd
en bij zooveel bewaren, een klein getal bij een zoo groot en
edel doel.
De Arnh. Ct. verneemt, dat een aantal leden van het
's gravenhaagsche scherpschu'terscorps, alsmede verschillende
begunstigers van die weerbaarheidszaak, zich hebber terugge
trokken, naar aanleiding van hetgeen in de tweede kamer ten
opzigte van die veieenigingen in het algemeen is gezegd. De
houdiag, die een van de officieren van het h*agsche corps te
genover de heeren de Roo en ?!onn heeft aangenomen, moet
daartoe veel hebben bijgedragen.
Men schrijft uit Leyden
Terwijl ten gevolge van de langdurige droogte de teelt
van koolsoorten steeds met verlies gepaard ging, beeft het
groeizame najaarsweder nog zeer voordeelig op het late gewas
gewerkt. De verzendigen o. a. van bloemkool, schoon niet zoo
uitgebreid als andere jaren, hielden dan ook dusver aan met
veel vraag voor het buitenland en tegen hoogej prijzen. Nu
de uitvoer verminderd is, zijn de prijzen lager. Van ƒ15 is
de markt langzamerhand lot ƒ5 de 100 stuks gedaald. Door
het zuiver gewas, de vele vraag en hooge prijzen komt bij
slot van rekening de koolbouw nog niet zoo ongunstig uit,
als aanvankelijk werd verwacht. De toestand der weilanden
is zeer gunstig en zij vertoonen zich allerwege bijna Jnog zoo
groen als in de lente. Hoewel er slechts eenig jong vee in
de weiden wordt gehouden, zou er op sommige plaatsen nog
gras genoeg voor koeijen zijn. Daarbij komt dat het wagens
eene over bet algemeen voor den winter buitengewoon hooge
temperatuur nog niet aan groeikracht heeft ontbroken.
Men leest in de Leydsche Courant
Regenten van het ev. luth. wees- en oudeliedenhuis brengen
hun dank aan d3. Inckel, die ten voordeele van genoemd lief
degesticht, bedreigd door ondergang na bet genomen besluit
des gemeenteraads om de subsidie aan de pieuse gestichten
ailengskens te verminderen, en eindelijk geheel te doen ophou
den, op gisteren avond, ten voordeele van genoemd gesticht,
alle vrienden en vriendinnen van verlatene weezen en hulp
behoevende ouden kennis heeft doen maken met enkele bladen
uit zijn levensboek. Regenten herinneren zich dankbaar, hoe
voor vele jaren uit 's Gravenhage, en niet het minst van de
koninklijke familie, uit het weldoend Amsterdam, Rotterdam,
Haarlem en andere plaatsen, op de dringende roepstem van
genoemden predikant, duizenden zijn ingekomen, zoodat een
liefdegesticht te Leyden is daargesteld, hetwelk aan alle ver-
eischten voldoet, en waarin ook tegen billijke vergoeding de
weezen en hulpbehoevende ouden der remonstrantsche en doop-
gezinde gemeenten worden opgenomen. Regenten zijn de tolk
van velen, wanneer zij zeggende blik in het levensboek van
den evangelie-bedienaar deed het hart weldadig aan, en peiste
meerderen eene traan uit het oog. Zij spreken de hoop uit,
dat ds. Inckel in genoemde en andere steden ten voordeele van
het liefdegesticht, hetwelk hij zoo eigenaardig zijn kind noemde,
de bladen van zijn levensboek ter kennisse moge brengen van
alle vrienoen en vriendinnen van weezeu en hulpbehoevende
ouden aan dezen geeft hij een genotrijken avond, en zeker
zal de toekomst aan hunne zorg toevertrouwd, verzekerd wor
den, en de overtuiging, door den leeraar nitgesproken, zal ten
voile worden bewaarheid: God heeft het ons gegeven,God zal
niet laten varen het werk Zijner handen.
Men verzoekt ons over te nemen uit het Handelsblad
van 15 dezer
Aan de Redactie.
Den 22° October 11. schreef ik eene beschouwing over de
vennootschap Holland en haar beheer onder directie van de Wei-
Edele Heeren H. W. Fischer en D. Verhoop, te Amsterdam.
Als gevolg van dat ingezonden stuk zonden die Heeren mij
hunnen hoofa-inspecteur den Heer P. Wiarda, die mij de zaken
naauwkeurig heeft toegelicht en hetwelk later is gevolgd door
een schrijven van de Heeren directeuren, beide versterkt door
een schrijven van een mijner geachte bloedverwanten uit Am
sterdam en door het, op mijn verlangen, benoemen van een
solied en fatsoenlijk agent voor het arrondissement Winschoten.
De vertrouwbare inlichtingen, die ik op deze wijze bekwam,
hebben mijne bezwaren, in genoemd schrijven geopperd, geheel
weggenomen.
Ik aarzel dus niet, tot wegneming der verkeerde beoordee
lingen, die bij sommigen mogtcu zij», gerezen, te verklaren,
dat ik de zaken dier vennootschap en hare directie thans uit
ccn geheel ander standpunt beschouw dan vroeger en mijne
medeverzekerden, en die daarin wenschen deel te nemen, uit
vaste overtuiging de vennootschap Holland aanbeveel als eene
Maatschappij van Levensverzekering, die de waarborgen bezit
èn «'an zekerheid èn van soliditeit.
Door deze regelen te plaatsen in uw veelgelezen blad zoudt
gij mij zeer verpligten.
Wildesvank, Uw Ed. Dw. Dienaar
8 December 1868. A. W. YERSFELT.
De vrede tnsscheo Spanje en Chili wordt als zeer aanstaande be
schouwd Te Erzerum is een aanslag gedaan op den engelschen con
sul Taylor. In Zweden komt het daar zeldzaam geval voor der
vervolging van een dagblad. Het fransche eskader der middellandscke
,ee heeft bevel ontvangen om ziel» gereed te banden. De Indianen wor-
jeu m bet westen van Noord-Amerika rampzalig uitgemoord. De sollici
tatie naar den spaauscheu troon staat nog altijd open. De engelsche
minister van oorlog heeft zijne bezuiniging toegezegd op marine en oor-
]og Griekenland maakt ontzagwekkende krijgstoerustingen. De
frrtg voor oorlog ia gering, omdat het bloot eene zaak is van geld en
rusland weinig, Turkije geen geld heeft en Griekenland nsets dan onbe
taalde schulden. Gladstone en Lowe zijn zonder tegenstand
herkozen. Te Suez werken thans 17,000 arbeiders aan de doorgra
ving. De italiaansche kamer heeft na hevig debat toch besloten tot
betaling van haar aandeel in de pauselijke reute. De hondenbelastiug
te Berlijn brengt jaarlijks op meer dan honderd duizend gulden. De
Amerikanen zenden een gemagtigde naar Spanje om Cuba te koopen.
]d sommige districten van Hongarije wordtu de personentreinen wegens
Je onveiligheid begeleid door militairen. De opstand maakt vorderin
gen .u bet noorden van China De keizerlijke troepen in Japan heb
ben de insurgenten overrompeld. Gladstone is over zijne nederlaag in
Lancashire gecondoleerd door 4810 dames. lu Spanje wordt de invoer
van tarwe en andere granen bevorderd door het opheilVii van belemmerende
bepalingen. Door geheel China zijn proclamatien aangeplakt tegen de
christenen.
Woensdag, 23 December.
Tegenwoordig de heeren van Bergen IJ/.endoorn, voorzitter, de Grave,
Viruly, Loyten, Braggaar, Westerbaan, Reray, Droogleever, v. Gennep, van
Straaten en Peeters.
De notulen der vorige vergaderitig worden gelezen en gearresteerd.
De heer Buchner heeft kennis gegeven, dat hij verhinderd is de ver
gadering bij te wonen.
Zijn ingekomen
vier dispositien van bh. ged. staten, houdende
a goedkeuring van een raadsbesluit ter wijziging der begrooting van
1868notif.
b. mededeelmg van eene geprojecteerde vereenigiDg van verschillende
gemeenten, als Noord- en Zuid-VYaddiuxveen met een gedeelte van Broek,
Keeuwijk en Sluipwijk en een gedeelte van Steiu, Gouda met een ge
deelte van Stein (voor- en midden-Willens) met de daarbij behoorende
stokken ter visie
De heer Reutmger komt ter vergadering
c. houdende goedkeuring van eenige raadsbesluiten notif.
d. houdende goedkeuring van de suppletoire begrooting van den hoofde-
lijken omslag notif.
eene missive van het israelitisch armbestuur, houdende verzoek tot
autorisatie van eene af- en overschrijving van de verleeude subsidie; en
wordt die verleend
eene missive vau den gemeente-bouwmeester, zijnen dank betuigende
voor de traktements-verhoogiug notif.
een adres van A.. J. Gabry, verzoekende in aanmerking te komen voor
de betrekking van gaardermeester der scheepvaart-regten notif.
De commissie van fabricage rapporteert ten aanzien van het adres der
turfmarkt-bewoners over de brug aan de Eijerstraatde conclusie strekt
om over te gaan tot het voorloopig maken van een noodbrug voor voet
gangers, met uitzigt op eene mogelijke demping van een gedeelte der
turfmarkt in bet vervolg.
Hierover voeren in verschillenden zin het woord de hh. Luyten, Pee-
ters, Remv, Droogleever, Viruly, van Gennep Reut.nger, Je voorzitter,
en vnn Straaten eindelijk wordt het voorstel der commissie met 10 tegen
2 stemmen aangenomen.
Aan de orde is het verzoek van kerkrentmeesters der ev. lnth. gemeente
om den toren van hun kerkge' -W. voor zooveel die het eigendom der
burgerlijke gemeente is, te doen afbreken.
De commissie vsn fabricage breagt gunstig adv.es uit, daar de on-
kosten der afbreking door de baten znllen gedekt «orden
Na eenige disenssien wordt over het al of met dadelijk beslissen ge
stemd en blijkt bn de uitkomst dat de stemmen staken.
»nf Ht» verkiezing van leden in verschillende
Nu wordt het weeshuis herbenoemd: L. Proos
coramissieu, en worden tot rtgeiu vunuct h<.=tP«lp1inir.
Hoogendijk' tot regentes mevr Knaap-boot to regent van het
huis TAG van Detb tot regent der gasthuizen: I). W VVesterbaan
tot regentes- mevr Rooseboom-Gronovms tot lid van het burgerlijk
armbestuur H P Roll; tot lid van de gezondheids-commissie: dr. V
Hofrerdë kanter tot lid van de commissie J'^tlgën
J. H. van Gennep; tot curator der latijnsche schoolnu. A. A. v. Belgen
IJzendoorn tot lid der commissie van middelbaar °nder"'J3 -
bist- tot lid der pl. school commissie: U. F. Barb. in dezellde com
missie benoemd: K. Mars; tot gaarder der scheepveart-regtenP. ten
Srummeler Andrie.se. de ben0EmiDg, op den Ssten jan. a s„
een^^m "sm van v^ftien ingezetenen, ingevolge art. 131 der gemeente-
te°MagSarw:ëdtW:ëSadn'to. Uitvoering zonder resumtie, waarna de
vergadering eindigt.
Tweede Serie.
V.
Aan den eenen kant nog begeesterd door zoo menige schoone
redevoering dezer dagen op het Binnenhof nitgesproken tot
heil van Vaderland en Oranje, zoo zeer getmgende van wat
men in waarheid kan, vermag en moet indien men slechts
ernstig wil. maar aan den anderen kant ook nog aan deri groiid
genageld b het hooren van al dat onbesuisde, onbekookte.
Godtergende en onehr.stelijke zoowel als onjoodsche, waarvan
datzelfde Binnenhof insgelijks getuige is geweest, gevoel ik m J
weinig gestemd om de verschillende provinciale nieuwtjes der
laatste dagen bij elkaar te scharrelen, en daar iets dragelijks
uit zamen te stellen, te wel overtuigd, dat dit alles bij 't
voorgaande in 't niet verzinkt. Maar om den overgang niet
al te groot te maken en toch provinciaal te zijn, wijs ik u
nog eens al weet een ieder, die slechts open ooren en ziende
oogen heeft het al even goed, zoo uiet beter, op de hou
ding van onzen Gefken, wiens beginselen zedelijk en wiens
ametidemenien stoffelijk dood zijn verklaard op otizen Kalff,
waar de schoolopziener bij de schoolkwestie zoodanig gewerkt
heeft, dat de afgevaardigde naauwelijks te herkennen en in te
genspraak was met de inlichtingen, die zekere kiezersvergade
ring vóór zijn verkiezing ingewonnen heeftop onzen v. Naamen,
die zijne eenmaal gegeven woorden gestand doet en w iens par
lementaire loopbaan het bewijs levert, dat iemand zeer goed
volbloed conservatief kan zijn en tevens een ware voorvechter
van het ons zoo dierbare nationale ouderwijs; op onzen wak
keren v. Storm, die de kracht bezit om telkens een storm te
doen waaijen naar eiken hoek, waar onzuivere bestanddeelen
zich ophoopen tot verpesting van 't algemeen en den moed, in
weerwil van zijn jonkheerstitel, om opentlijk den draak te
steken met ai die soldaten-naiiperijdat beruchte en inderdaad
mensch-onteereude en dubbel kinderachtige onzer dagen, die
flaauwe en ellendige afspiegeling der aloude, zoo door en door
ridderlijke tournooispelen op de Deventer afgevaardigden v.
Delden en Dumbar, die kampioenen voor onze burgerlijke vrij
heden en den laatste met zijn flink volgehouden eeuwigdurend
protest tegeu allen broedermoord en menschendood, en einde
lijk op den hoofdman onzer goede provinciale elementen, die
wij Haagwaarts sturen, den tweeden Almeloschen afgevaardigde,
die ruimschoots opweegt tegen hen, die hun mandaat te dan
ken hebben, niet aan overijselsch gezond verstand, maar wel
aan zameukoppelingen van richtingen, waarbij Joden, Christeotj
en Heidenen nog veel meer overeenkomst met elkaar hebben.
Gij ziet hieruit, waarde Redacteurdat wij het onze wel bij
brengen tot instandhouding der kwestien en, zoo mogelijk, tot
hare nadere oplossing, en de gedachte, dat de provincie der
boeren, visschers en fabriekarbeiders, waarvoor gij ze, in uwe
streken, o zoo gaarne uitscheldt en tevens voor houdt, niet te
min een krachtig a ndeel heeft in het levensproces der natie,
is te streelend, dau dat ik z.e, als briefschrijver, niet eens ou
der de oogen uwer lezers zou brengen. Eu hiermede sluit ik,
na uog een paar locale m* dedeelingen.
De zwolsche burgemeester heeft dezer dagen eene commissie
van 3 leden benoemd, ten einde behulpzaam te zijn bij bet
uitvoeren van art. 188 der gemeente-wet, welks tweede lid
hem opdraagt te waken tegen het doen van mei de opeubare
orde of zedelijkheid strijdige uitvoeringen, door 1°. hem om
trent te dezer zake betrekkelijke onderwerpen advies uit te
brengen, bepaaldelijk door vooraf de tooneelstukken te beoor-
deelen, welke zullen worden opgevoerd, en 2°. hem uit eigen
beweging mededeeling te d ien van feiten, welker kennis zij
voor "hein noodig acht. Welke beweegredenen hiertoe geleid
hebben, is inij niet bekend, evenmin of zulks is toe te schrijven
aan een overdreven-arislocratisch-zwolsch-gevoel van kieschheid.
Jammer, dat de tijd van de opvoeringen van Klaasje ™orbij
is, anders had de commissie al dadelijk handen vol werk. Het
doel echter der geheele /aak verdient goedkeuring, en allerlei
middelen, aangewend om het tooneel van zijne ziekelijke be
standdeelen te zuiveren, kunnen niet anders dan ten goede werken.
Over allerlei nutslezingen en rederijkers voorstellingen, die
in de provinciesteden als om een haverklap gehouden worden,
wil ik thans niet spreken Deventer, Zwolle, Kampen en Goor
wedijveren als om strijd en ^laatste stad geeft op hare kwart-
komedie nog een bal op den koop toe. Maar dat ziju allen
«rewone dingen, eiken winter terugkeerende. Der hoofdstad
komt echter de eer toe op dit gebied iets bijzonders tot stand
gebragt te hebben, hoewel in navolging van Amsterdam en
Arnhem. Denk hier echter niet aan volksvoorlezingen met of
zonder muziek, zoo als te Deventer; daarover heb ik in mijn
vorigen brief reeds gesproken noch aan lezingen over moderne
theologie, zoo ah in eenige hollandsche plaatsen en ook in
laatst genoemde stad, met veel succes gehouden wordenneen,
voor zoo iets wordt de gemoedelijke zwolsche ge-st tot nu toe
no* bewaard door hunne leeraars van de zuivere leer; zulks
strookt niet met de type eens echten Zwollenaars Om kort t3
gaan, het plan is geopperd en reeds gister avoud tot uitvoe
ring gekomen, om lezingen te houden voor Dames.
Voelt ge niet den aristocratischen gloed, die er in dat *oord
liet opgesloten? Geen vrouweulezingen over huishoudelijke
-aken dat riekt zoo burgermansachtiggeen lezingen voor
een gemengd publiek, dat is zoo alledaagsgeen voor een ge
distingeerd van beiderlei kunne, dat geeft zoo ligt aanleiding
dat er andere drijfveeren in 't spt! komen neen. mets van dat
alles enkel, enkel en alleen voor damesdat is iets deftigs,
hoogët fatsoenlijks, zeer betamelijks, trotscb, verheven, in ecu
