n
u
Gemengde Berigten.
Varia A.
Tooneelnieuws.
1
h
m
H
H
pn
lan
De eerste kamer der staten-generaal heei": maandag alle
aan de orde gestelde ontwerpen aangenomen, waai onder dat
ep de maten en gewigten. De discussie over de ootwtïpeo,
betreet,J- de zegel-afschaffing en den samarangsehen spoor-
weg is op woensdag tea 11 ure bepaald.
Uit het verslag van de sectieii van de eerste kamer der
staten-generaal nopeos de afschaffing van het zegel op de ge
drukte stukken, enz., blijkt, dat een groot getal leden voor en
velen tegeu dea maatregel zijn ingenomen, terwijl andereu
wenschen te berusten en eenigen hunne stem nog voorbehou
den. De hoofiioedenkingen betreffen de financiële kwestie en
worden door voorstanders der afschaffing weersproken, die
niet de financiële, maar ook de staatkundige en sociale zijde
van het vraagstuk vooropstelde Op ue vraag van vele ledea
of htt equivalent voldoende zoude zijn, heeft de minister van Bosse
met vertrouwen bevestigend geantwoord.
Het hoofdbestuur van het Anti-dagblad-zegelverbond
heeft zich tot de eerste kamer der staten generaal gevveud met
het volgende adres
Meermalen reeds werden aan de Staten Generaal voorstellen
gedaan tot vermindering of tot afschaffing van het zegelregt
op dagbladea en andere drukwerken, maar geen daarvan is tot
dusver bij uwe vergadering in beraadslaging gekomen. Thans
zal dif anders zijn. Het door de tegenwoordige regering in
gediende wetsontwerp heeft de goedkeuring van den anderen
tak der vertegenwoordiging mogen verwerven en van uwe
beslissing hangt het dus thans af, of de vrije drukpers in
Nederland eindelijk tot een waarheid zal worden.
In dezen stand der zaak acht net hoofdbestuur van het
Anti-dagblad-zegelverbond zich verpligt, uit naam van de leden
dier vereeniging tot u te komen met het eerbiedig doch
dringend verzoek, dat het u behage aau het aanhangig wets
voorstel uwe goedkeuring te verleenen. Wij zullen thans
niet op nieuw de redenen ontvouwen, op grond waarvan de
aanneming der regeringsvoordragt ons voorkomt in het alge
meen belang noodzakelijk te zijn. In groote trekken hebbeu
wij die redenen uiteengezet in een adres door ons tot de Tweede
Kamer gerigt, waarvan wij de vrijheid nemen hiernevens als eerste
bijlage een afschrift over te leggen. Bovendien is thans de
werking van bet dagbladzegel genoegzaam toegelicht; het gron
dig debat inzonderheid, waartoe het ontwerp ia de Tweede
Kamer heeft aanleiding gegeven, heeft alle daarmede in ver
band staand* vragen inderdaad uitgeput, zoodat het van onze
zijde een even aanmatigend als nutteloos pogen zijn zoude,
zoo wij thans nog beproefden nieuwe gezigtspunten daarover
te openen.
Dit eene zij het ons echter nog geoorloofd op te merken.
Is het buiten twijfel waar dat eene belasting, welke door de
openbare meenirg veroordeeld is, op den duur onmogelijk
wordt, dan schijnt de tijd gekomen, om aan de heffing dezer
belasting een einde te inaken, want op de meest ondubbelzin
nige wijze heeft zich thans de publieke opinie tegen haar ver
klaard.
Tot staving dezer uitspraak beroepen wij ons vooreerst op de
discussien der Tweede Kamer. Niet slechts heeft de meerder
heid zich voor de afschaffing verklaard, maar, en dit is een ver
schijnsel waarvan de hoogst gewigtige beteekenis uwe aandacht
niet zal ontgaan, het dagbladzegel heeft daar geen enkelen
verdediger, doch wel hevige bestrijders gevonden. Mogen de
opportuniteit van den voorgestelden maatregel en de resultaten
die men er van verwacht, al door sommigen in twijfel getrok
ken zijn en de finantieele zijde der questie tot verschil van
meening aanleiding gegeven hebben, de belasting als zoodanig
heeft bij den anderen tak der vertegenwoordiging geen enkelen
voorstander gevonden.
In de tweede plaats op het groot aantal verzoekschriften,
waarbij uit alle deelen des lands de aanneming van het wets- j
ontwerp gevraagd is. Eindelijk op het bestaan van ons //Verbond", j
dat met geen ander doel is opgerigt, dan om met alle wet-
tige middelen de afschaffing van het Dagbladzegel te bevorderen,
waartoe velen ais leden zijn toegetreden, en dat terstond a'om
vertakkingen gekregen heeft. Men heeft de kracht van de?r
uiting der openbare meening willen breken, door te zeggen dat
wij belanghebbenden zijn, die slechts materieele voordelen voor
ons zelve beoogen. Het onverdiende dezer aantijging zal u
niet beter kunnen bhjken, dan door de inzage der tweede aan
dit verzoekschrift toegevoegde bijlage, houdende eeu overzigt
van de verschillende besturen en correspondenten onzer ver
eeniging. Belanghebbenden, neen maar belangstellenden zijn
wij, die de feitelijke belemmering der drukpers eene anomalie
achten m het zamenstel onzer staatsinrichting, en de opheffin»
dier feitelyke belemmering als een eerste voorwaarde beschouwen
voor de verdere ontwikkeling van ons politiek en maatschap
pelijk leven. v
En als men van dynastieke en nationalc belangen gewaagt
die door de afschaffing lezer belast"— f
den gebragt, dan vergeet men, dat de grootste kracht eener
natie gelegen is in hare gehechtheid aan hare instellingen en
vrijheden, eu dat een goede en ruim verspreide dagbladpers
het voornaamste middel is om de kennis dier instellingen, en
darmede de waardering harer weldadige gevolgen te doen
doordringen tot alle deelen des volks. De vrijheid kan in
Nederland niet gevaarlijk zijndat verkondigt de ervaring.
Reeds op zoo menig ander gebied is hei Europa voorgegaan
inet losmaking van kluisters en boeijen die eene bekrompen
staatkunde weleer vcor orde en welvaart onmisbaar achtte en
de ondervinding heeft geleerd, dat deze er slechts bij gewon
nen hebben. Mogen dan nu ook de laatste kluisters der vrije
gedachte wegvallen in het land waar het recht der vrije ge
dachte het allereerst is erkend.
Voorzeker de belangen der schatkist zullen door u niet ligt
worden gesteld, maar gij zult bedenken, dat de meerdere
opbrengst der posterijen in alle landen het gevolg is geweest
van soortgelijken maatregel. En nu u een equivalent wordt
voorgedragen, dat bet eerst door de vertegenwoordiging zelve
aan de hand gedaan door de overgroote meerderheid der
Tweede Kamer voldoende is geacht, durven wij de hoop koes
teren, dat ook uwe vergadering redenen zal vinden, om aan
het wetsvoorstel haar zegel te hechten en mede te werken tot
eindelijke vervulling van een reeds lang diep gevoelde behoefte.
ïq een kolenmijn bij "Wigan beeft eene gasontploffing plaats gebad,
waarin zich 200 werklieden bevonden, waarvan velen zijn omgekomen. -~
Het geschil tusschen Turkije en Perzie komt tot schikking. De senaat
der republiek Columbia heeft de overeenkomst verworpen ter doorgraving
der landengte Vou Panama. In de concept-constitutie voor het kanton
Zurich is het ouderwijs verpligtend en kosteloos gesteld. Al de katho
lieke bissc tippeu in de pruisische monarchie hebbeu zich geadresseerd aan
den koning .egen de godsdienstlooze school. Te Weenen kan men
telegraferen 'n allerlei talen, zelfs in het armenisch, hebreeuwseh en
turksch. De.i 1 april is te Nijmegen gevierd het 325 jarig bestaan
van het stedelijk gymnasium. Benjamin Higgs, bediende van de Great
eutral Gas-Cotnpauy heeft de vlugt genomen en iaat een deficit achter
van zes ton. Een zware aardbeving in Inöie, beeft te Banjoemaas groote
schade veroorzaakt. Een groot gedeelte der vestingwerken te Keulen
zal afgebroken worden. In Zweden is men woelig en oproerig, vooral
over de verhooging van sommige belastingen. Men meldt uit Kon-
stantinopel, dat drie schismatieke grieksche bisschoppen zich gereed maken
het concilie bij te wonen. Het grootste tijdvak der amerikaansche
geschiedenis wordt ingenomen door een houtvlotter, een kleermaker en
een leeriooijer, Lincolu, Johnson, Grant. Te Kairo heeft men den onder
koning willen vermoorden, door bet plaatsen eener helscbe machine in
zijue schouw burgloge. Op eenige dorpen in de omstreken van Madrid
zijn isabellistische woelingen voorgekomen. In Australië heeft even als
aan de Kaap langdurige droogte, groote schade aangerigt. In Oostenrijk
komt het ongehoorde feit voor, dat de belastiugen in de twee eerste
maanden dezes jaars de raming overtroffen met ruim twee millioen gul
den. De werkstaking te Geneve krijgt dreigender aanzien, daar men
ae drukkerijen geneel tot stilstand wil brengen. In Frankrijk zijn in
13 maanden 118 drukpersprocessen gevoerd. M'tt beweert dat de
belgische regering aan de luiksche hoogeschool een leerstoel wil oprigten
voor de nederduitschs taal. De beijersche tweede kamer heeft voor de
kosten van het militair in plaats vun 4,765,000 slechts toegestaan 1,100,000
gulden. De geoctroyeerde kieswet wekt ia Portugal de grootste onte
vredenheid. De rederijke amerikaansche gezant te Londen, Reverdy
Johnson, zal vervangen worden door Motley. In Pruisen zijn vier
dorpen zamengesmolten tot een Bismarckdorf. Onder de 51 pruisische
veldmaarschalken en generaals zijn 28 prinsen en 23 adellijken. In de
laatste tien jaren zijn in Lithatxen meer dan 100 katholieke kerken ge
sloten en het herstellen van geene enkele toegestaan. De bekende pa-
rijsche dameskleermaKer heeft onder zijne uitgegeven nieuwjaarsrekeningen,
die meer dan honderdduizend gulden beloopen. Met de paaschdagen is
in de bergachtige streken van Frankrijk zoo veel sneeuw gevallen, dat
de gemeenschap op verschillende plaatsen was gestremd. Het getal
zelfmoorden bedraagt jaarlijks te Parijs gemiddeld 800.
Blijkens een verslag over het armwezen in Engeland, be
vonden zich den laatsten september 1866 in Engeland 842,860
armen; in 1867 was dit getal 872,620 en in 1868 bedroeg
het 927,239. Dus een voortdurende vermeerdering van armen
voorzeker een treurig verschijnsel, dat ten volle de aandacht
der regering verdient. Het is dan ook zeer te prijzen dat
zich een vereeniging gevormd heeft, om de werkeloze spinners
in de fabnekstreken kosteloos naar die koloniën te vervoeren
waar gebrek is aan handen Zoo werkt men dubbel nuttie'
men ontlast bet moederland en helpt de koloniën, die slechts
handen behoeven om zich krachtig te ontwikkelen.
Te Parijs vindt ree» "ruim^óOÏ) koffijhuizen enz, die van
omstreeks 30,000 biljarten voorzien zijn. De gemiddelde on-
brengst per dag van ieder biljart wordt op 5 gerekend, dat
dus per dag ongeveer 150,000 bedraagt.
Het toenemend
a - Zouden Wpr- I li eelt,
gebruik vaa
nderzc sch
tcicüiaa
Jende plaatsen. De minst diepe zeeën zijn in de nabijheid van
het vaste land, vooral als het land langzaam afneemt. De
oostzee, tusscben Duitschland en Zweden is slechts 120 voet
diep; de adriatischa zee tussohen Venetie en Triest heeft 130
voet dieptede grootste diepte van het kanaal tusschen Frank
rijk en Engeland is 300 voet. Aan de spaansche kust is de
diepte 6000 voet. In de zuidelijke zeeën vindt men de grootste
diepte. Ten westen van de Kaap de Goede Hoop heeft men
meer dan 50,000 voet diepte gevonden, en ten westen van
St. Heleua was die meer dan 20,000 voet. De gemiddelde
diepte van den atlantischen oceaan is op 25,000 voet berekend,
zoodat het volstrekt geen onverschillige zaak is, waar de tele
graafkabels gelegd worden, die Europa met Amerika moeten
verbinden.
In Rusland wordt de boschgrond op 16 millioen bunders
begroot, die voor het grootste deel aan de regering behoort,
en slechts voor een kleic gedeelte in het bezit is der gemeen
ten of van bijzondere personen. Eerst kort geleden, heeft men
daar het oog op dien houtrijkdom gevestigd, en door het graven
van kanalen en het aanleggen van wegen heeft men die bos-
schen toegankelijk gemaakt. De oprigting van sioomhoutzaag-
mdens op verschillende plaatsen heeft de bewerking van het
hout gemakkelijk gemaakt en een nieuwe bron van rijkdom
voor het russische rijk geopend.
Uit het verslag door den heer Steijn Parvé, omtrent de
hoogere burgerschol#»»}, iü de Economist medegedeeld, blijkt dat
op 31 dec. 11. bestonden 37 hoogere burger-scholen, waaronder
15 rijksscholen. Aan de gesubsidieerde gemeentescholen werd
15 5,750 subsidie verleend. Het getal leerlingen bedroeg 2741.
Op 35 scholen werd ouderwijs in de gymnastiek gegeven, op
18 ook in de exercitie. Onder ue 410 werkzame leeraren
waren 102 doctoren en 22 kandidaten. Het gemiddelde bedrag
der jaarwedden van de leeraren was aan de rijks-inrigtingen
f 1690, aan de gemeeute-inrigtingen 1403, gemiddeld/1508.
Vermeerdert men de jaarwedden met hetgene vo».-t het onder
wijs aan de burger-avondscholen verstrekt wordt, dun worden
die cijfers/ 1731 voor de rijks-ïnrigtingen, 1574 voor de
gemeente-inrigtingen, gemiddeld 1635.
Door den heer dr. Gori i3 de aandacht gevestigd op een
hoogst belangrijke zaak, de kwestie der gasthuizen. Door on-
wederlegbare cijfrrs beeft hij aangewezen, dat het getal opera
tien met ongunstigen afloop veel ra eer is in groote ziekenhuizen
dan in kleinere, en dat vooral de ligging van ziekenhuizen
in het. midden der groote steden hoogst nadeelig is. Maar zoo
iets was onder de geneeskundigen immers reeds lang bekend
reeds herhaaldelijk was op dit feit gewezen, en toch bouwt men
groote ziekenhuizen op verkeerde plaatsen, als of de wetenschap
nog nooit haar stem bad doen hooreu. Gelden worden dikwijls
verknoeid om slechte oude gasthuizen te "rbeteren, en de in-
rigting zoo genaamd op de hoogte der wetenschap te brengen,
maar aan de plaats wordt niet gedacht, en stelde somtijds
iemand voor om een oud gasthuis voor afbraak te verkoopen
en in de plaats daarvan twee of meer kleine luchtige gestichten
buiten de stad te bouwen, dan zoude zeker zulk een plan door
velen als een onzinnigheid worden uitgekreten.
er geen klagten zijn. Eensklaps zijn dus nu alle klagten ver-
dweueu, en men neemt het den minister hoogst kwalijk, dat
hij naar zaken wil zoeken, die niet beslaan. Die eerlijke agitatie
Hoe consequent zijn toch die conservatieven De afschaffing
van het zegel op de dagbladen kon moeijelijk bestreden worden,
en daarom moest bet equivalent het misgelden, en nu de zaak
beslist is, betreurt men de afschaffing, omdat zooveel andere
zaken ontheffing van belasting noodig hebben. De afschaffing
van de accijnsen op vleesch, bier en azijnen, zeep en wat niet
al meer, waren vrij wat noodiger en nuttiger dan de afschaf
fing van het dagbladzegel. Wij hebben dus spoedig van con
servatieve zijde zeer radicale maatregelen ten opr'gte der be
lastingen te wachten. Wie weet of de voordragt van een
income-tax niet van die zijde aangeboden wordt. Een ware
belasting-agitatie staat ten minste voor de deur.
Frankrijk gaat een groote verkiezings-agitatie te gemoet en
daar oppositie voor een vaderlijke regering hoogst onaaangenaam
is, worden nu reeds alle pogingen aangewend om alleen welge
zinde vertegenwoordigers te doen kiezen. Het getal van die
lastige tegensprekers was wel niet groot, maar hun redevoerin
gen weerklonken door het geheele land, en vonden zoo waar nog
bewonderaars, misschien nog meer dan die van den zoo wei
sprekenden ministre-orateur en medekeizer. Zoo zullen de werk
lieden ontslagen worden van het livretten-stelsel, dat zeer gehaat
was, waardoor men de hoop koestert in Parijs van eenige lastige
afgevaardigden ontslagen te worden. De werklieden zullen toch
immers wel dankbaar zijn, en nu opregte vrienden der regering
verkiezen? Iu weerwil van alle geschenken kon dit wel eens
tegenvallen, of Napoleon moest kunnen besluiten dat te geven,
wat geheel Frankrijk vraagt: „de vrijheid", en dan was geen
slaafscli wetgevend ligchaaro meer noodig Maar wanneer zal
dat gebeuren
Nog een inconsequentie! De agitateurs hebben reeds lang
geklaagd over de groote verdrukking, waaraan het bijzonder
onderwijs ten doei stond. Vroeg men feiten, die werden niet
opgegeven, alsof dit niet eens noodig was. Men redeneerde
voort, olsof ieder volkomen van de zaak overtuigd was. De
minister vaardigt nu eeu circulaire uit, waarin alle bijzondere
onderwijzers verzocht worden om klagten, die zij tegen school-
toezigi t>f besturen mogten hebben, hem op te geven zonder
iemand te sparen of iets te verzwijgen, en wat is nu daarvan
het gevolg? De Tijd, een der voorvechters op het gebied der
Roerend zijn, na de opgewonden stemming, de vrisnd-
schaps-betuigingen tusschen Frankrijk en Belgie. Wat is een
cfficieuse pers toch een nuttige uitvinding, zij roert de turksche
trom, en houdt op op commando, en de regering behoeft zich
niet eens te verontschuldigen, zij kan toch niet instaan voor
alles, wat de dagbladen willen schrijven Een conferentie zal
nu al de geschillen op de vriendscbappelijkste wijze regelen,
voor haar genie zullen alle donkere stippen verdwijnen, en de
vrede van Europa is weder gered. Als deze conferentie nu af-
geloopen is, waarover zal er dan een volgen Misschien wel
over een alg ïeene ontwapening, want, o Europa is zoo vre
delievend
De dingsdag gegevene voorstelling ten voordeele van het
centraal verplegings-ge9ticat voor isr. weezen, had ons reeds
lang in spanning gehouden. Wij doorliepen het affiche, en de
namen lezende, vraagt men ai ligt zich zeiven af: hoe zal die
of die het er afbrengen
Het is ons een waar genoegen, niet alleen te kunnen zeggen,
dat allen onze verwachting overtroffen, maar dat eenige ons
zelfs deden vergeten, dat men liefhebbers en geen lieden van
het vak voor zich had.
Het zou meer dau dwaas zijn bier aanmerkingen te maken,
daar wij wel weten, dat een volgende maal men zich zelf
zoude verbeteren alleen willen wij aanstippen, dat var de zang
nog al eens iets verloren ging; misschien had de muziek-be-
geleiding en de hoestende verkouden toehoorders daar de meeste
schuld aan. Even als men Fiageolle zag onderzoeken of hij
zich gedurende een jaar goed in de dienst zoude houden, wil-
den wij het publiek bij het binnenkomen aan eeu onderzoek
onderwerpenalle hoestende en verkouden menschen konden
dan wegblijven en men zou er niets bij verliezen, maar veel
meer door hooren en verstaan.
Wij hopen te vernemen, dat het gezelschap niet even als een
vuurpijl, die, na de schitterendste kleuren verspreid en ons oog
verblind te hebben, eensklaps zal zijn uitgegaan, zonder eenig
teeken van leven meer ie geven. Integendeel, wij zouden ruee-
nen, dat nog eene voorstelling voor hetzelfde doel welligt niet
geheel het publiek ouverschillig zoude laten, te meer, daar men
nu weet, dat een genotvolle avond het wacht.
Nath.
BURGERLIJKE STAND.
GOUDA.
Geboren 2 April. Leendert, ouders J. Lagrouw en A. van Wijk.
Neeltje Johanna, ouders G. IJs&elstiju en P. C'. van Eeuwen. Arnol-
dus Jacobus, ouders A J. vaa Erp en M. M. C. Ephraine. 3. Bartho-
lameus, ouders B. Snaterse en A. Kunsel. 4. Leendert, oaders J. Riet
veld en G. Messer. Naatje, ouders M. A. Trijbits en van B. Aak.
Overleden: 2 April. W. Soest, 76 j. M. N. Donselaar eebtgen*
van P. van Rijk, 70 j. 4. G. Dirks echtgen. ran C. van den Houdel*
7u j. J. C. Morie. 4 w. 5. A. Blok, 3 w. C. kemme, 60 j.
a
a
ta
a
Jei
en
,1.
