ei
LÜ
Gemengde Berigten,
Varia A.
AD VERTEN TI EN.
të hxtur!
BOVENHUIS,
Hoogheemraadschap Rijnland.
licht
Kennisgeving omtrent het Gaarderboek.
ive.
landbouw aldaar, die zich, eren als onlangs bg zijn optreden
te Groningen, ten doel bad gesteld, den tegenwoordtgen toe.
stand van den landbouw op Java te schetsen een 0UlJ"werp
waaromtrent zeker niemand, met het oog op de ervaring, door
hem in zijne betrekking op Java opgedaan, hem de bevoegd
heid zal ontzeggen een oordeel uit te spreken. Hij begon met
zijne hoorders in kennis te brengen met de te Batavia be
staande ned. indische maatschappij van nijverheid en landbouw,
haar ontstaan en werking, en deelde vervolgens naar aanlei
ding van hetgeen in het door die niaatschappy uitgegeven
tijdschrift door mannen als van Gorkutn. Holle, van der Poel
enz was geboekt, een overzigt mede van den toestand der
rijst- en koffijcultuur, waarbij hij zich, om met te wydloopig
te worden, bepaalde. De toestand van den landbouw op Java,
zeide spreker, was niet gunstig, daarover werd in niet een
opschrift een gunstig getuigenis gegeven men had zelfs den
landbouw aldaar landbederf genoemd, en toch zij was de bron
waaruit alle inkomsten moesten voortvloeiden. Betreffende de
rijstcultuur stelde bij achtervoigens in het licht, in welken
toestand die cultuur zich bevond, wat de oorzaken waren van
haren achteruitgang en wat er zou moeten worden verrigt
om daarin verbetering aan te brengen. Van de wijze, waarop
de inlander thans te werk gaat hij het ontginnen van woeste
gronden en van de wijze, waarop de cultuur der rijst in de
gouvernementslandeu plaats heeft, deed hij in breede trekken
het verkeerde uitkomen een gevolg van die wijze van han
delen was dat de oogst van de gouvernementslanden zoo ge
ring was in vergelijking met dien van particuliere landerijen.
Uitbreiding werd vooral belet door het niet benuttigen der op
Java aanwezige groote stroomen, waartoe de staat zijne hulp
moest verleenen, dat echter verzuimd wordt. Als oorzaken van
het verval werden door spreker genoemd het gemis van per
soonlijk grondbezit, het dwangeultuur-stelsel en de opgedreven
heerendiensten. Met de koffijcultuur was het, naar sprekers
oordeel, niet beter gesteld. Ook die cultuur leverde treurige
resultaten op. In weerwil van uitbreiding bleef de opbrengst
dezelfde, met vermindering van de qnalueit van het product.
Verbetering zou daarin worden gebragt door aanwending van
kapitaal, het houden van meer toezigt, het geven van regt op
de gronden en afschaffing van heeren- en cultnnrdiensten. De
spreker ging vervolgens de oorzaken na, die aanleiding gaven
dat men de middelen van herstel, die voor de hand lagen,
ongebruikt liet, t. w. dat men de bezwaren te groot 'chlte en
voorbijzag den in den laatsten tijd veranderden toestand op
Java. Men had zich in het hoofd gezet dat de Javaan zon
der dwang niet zou werken, dat hij zijnen grond voor eene
kleinigheid aan fortuinzoekers zou verkoopeu en de baten voor
Nederland verloren zonden gaan en genoten zouden worden
door hen, die in het Willemspark te 's Hage paleizen lieten
bouwen. Om die denkbeelden te bestrijden, gaf spreker eene
karakterschets van den Javaan, als zijnde een mPnsch als ieder
ander, eene mengeling van goed en kwaad, gehecht aan den
grond, wanneer hij dien bezit, en die, in weerwil van gebrek
aan onderwijs, tot eemge ontwikkeling is gekomen, en betoogde
daaruit, dat niets aanleiding gaf om te vreezen, dat hij geen
vrijwilligen arbeid zou willen verrigten of zijnen grond zon
verkwanselen. Door het invoeren van de gewensehte verbete
ringen zon, meende spreke., het voordeel voor Nederland, niet
afnamen, maat toenemen. De tegenwoordige toestand der in
dische maatschappij, de veranderue denkbeelden gedurende de
laatste jaren, moesten voorts eene krachtige aansporing zijn
om tot verbetering de hand aan het werk te slaan. Spreker
eindigde met den weusch dat de agrarische wetten, door den
minister van koloniën toegezegd, den bloei van landbonw en
nijverheid in Ned. Indie bevorderlijk mogten zijn. Het publiek
gaf den spreker luide zijne ingenomenheid met het gesprokene
te kennen.
Na eene korte panze werd ie gelegenheid tot discussie of
tot het verkrijgen van nadere inlichtingen opengesteldhet
publiek was echter toen op rtrre na niet meer zoo talrijk als
bij het uitspreken der rede. Niemand verlangde het woord
te voeren alleen vestigde de voorzitter, prof. Veto, de aan
dacht op eene bepaling, die voorkwam in de door den heer
Fransen van de Putte, als minister van koloniën, ingediende
cultuurwet, dat aan den inlander gcene woeste gronden zon
den worden afgestaan zonder concessie, eene bepaling, waarte
gen men zich destijds verklaard had. Hij vroeg aan den
heer de Bruvn, hoe bij over het al of niet wenschelijke ecner
dergelijke bepaling dacht, en of zij ook belemmerend zou kun
nen werken. De heer de Bruyn gaf hierop te kennen dat het
afstaan van woeste gronden wel eenig overleg vereischte
daar op sommige plaatsen het wegkappen van het hout tot
nadeel strektehier te lande werden de stroomen gevoed door
het smelten der sneeuw op de verderop liggende bergen dit
was op Java het geval niet, de bossehen waren daar op' be-
»*-> i«-Jknu tf
niet kwaad zijn dat de regering de zone bepaalde, waar geen
bosch mogi weggehakt worden. Tegen de bepaling van het
niet afstaan van woeste gronden zonder concessie had hij geen
bezwaar, indien de zaak maar gemakkelijk werd gemaakt en
de lange administratieve weg werd vermeden. Na dankzegging
aan den spreker voor zijne belangrijke en boeijende voordragt,
sloot de voorzitter de vergadering.
Wij vernemen dat op verlangen van vele hoorder", zoo te
Groningen als te Leyden, de redevoering van den hr. tie Bruyn
zal worden gedrukt eu het licht zal zien bij de uitgevers de
Breuk Smits te Leyden.
Aan Jacob de Vletter, die zich in het huis van burger
lijke en militaire verzekering te 's Hage bevindt, is thans door den
procureur-generaal de acte van beschuldiging beteekend. De
Vletter wordt beschuldigd van: het door redenen in openbare
plaatsen gevoerd en door gedrukte geschriften opzetten tot
wederspannigheid, die daarop is gepleegd door meer dan 20
gewapende personen, en, medepligligheid aan de misdaad van
aantasting, gewelddadigheden en feitelijke» wederstand jegens
bedienende beambten, handelende ter uitvoering der wetten
en der bevelen van het openbaar gezag, gepleegd door meer
dan 20 gewapende personen, door de ingezetenen» tot het be
gaan van die misdaad door beloften te hebben uitgelokt en
opgeruid door aanspraken in het openbaar ten aanhoore van
eene verzameling van personen gehouden.
Men verneemt dat eerlang voor het prov. geregtshof zul-
leu teregt staan acht personeu, vervolgd ter zake van de on
geregeldheden, die in den nacht van 31 October jIvoor of
in den omtrek van het raadhuis te Rotterdam (op de kaasmarkt),
hebben plaats gehad, en waaronder zich bevindt de persoon,
beschuldigd van poging tot brandstichting.
Het prov. geregtshof van Zuidholland heeft 1 mei Uitspraak
gedaan in de zaak van Jonas Melhado. Het hof heeft hem
schuldig verklaard aan het door redenen, op opeuoare plaatsen
gevoerd, opzetten tot wederspannigheid, welke daarop is ge
pleegd door meer dan 20 gewapende personen; misdaad met
straf bedreigd bij de artt. 209, 210, 217 al. 1 C. P., in ver
band met art. 2 van de wet van 29 juuij 1854, en hem veroor
deeld, met inachtneming voorts van de artt. 52, 36 en 214
strafvord., tot een confinement in een tuchthuis voor den tijd
van 6 jaar, met bevel van aanplakking van een extract van
van dit arrest te 's Gravenbage en te Rotterdam.
Men schrijft uit Leeuwarden De staad der veldgewassen
in deze provincie i3 zeer gunstig. Ook de vruchtboomen heb
ben een prachtig aanzien en beioven veel. De noord-oosten
wind der laatste dagen heeft echter nog al wat nadeelig terug
gewerkt. vooral ook wegens de daarmede gepaard gegane
nachtvorsten. Gelukkig dat de grond droog isde invloed
der nachtvorsten zou anders veel merkbaarder zijn.
Men schrijft uit
Bergschenhoc1', De -vooruitzigten van den landbouwer zijn
alhier over 't algemeen bevredigend. Korenvelden, wei- en
hooilanden staan zeer alleen bragt de koude noordewiud
wel eei.ige stilstand in den groei te weeg. De grasvelden lijden
wel eenige schade door de zoogenaamde //aardvloo". De vrucht
boomen beloven veel. De stand van het water in de polders
is voor de landerijen gunstig. Van ziekten onder het vee hoort
men niets.
Spijkenisie. Een blik op de velden en akkers vervult ons
met vreugde, als we zien, dat de toestand der verschillende
gewassen zeer bevredigend is, en dat de weilanden reeds als
in zomertooi zijn. De vruchtboomen zijn als met bloesems over
laden en tuinvruchten groeije» welig. Nemen we daarbij in
aanmerking, dat de gezondheidstoestand, zoo van menschen als
van vee, gunstig mag heeten, dan is er alle reden tot tevre
denheid.
Wijk bij Duurstede. Eenigen tijd geleden vertoonden zich
ook alhier de jagers op zoogenaamd schadelijk wild, om den
omtrek daarvan te zuiveren. Onverantwoordelijk is het, zoowel
van de landbouwers als van de gemeentebesturen, dat dergelijke
jagt wordt toegestaan. Reeds nu verneemt men klagten van
zwarte vlieg in de vruchtboomen, van veel kapellen en rupsen,
en vreest men, dat er veel meikevers zullen zijn. Laat het
schadelijke gevogelte eu ook de mollen vrijelijk hun werk ver
rigten, dan zal er minder iast en nadeel van werkelijk schade
lijk gedierte zijn. Allerprachtigst is da bloei der kersen
boomgaarden en der peerenboomen, die als met een wit laken
bedekt zijn en een rijken oogst beloven. Ook de toestand van
korenvelden en weilanden laat niets te wenschen over en geeft
over 't algemeen een gunstig vooruitzigt.
Uit Padang meldde men dd. 3 maartMen schrijft ons
dd. 27 jl. van Padang Pandjang //In den nacht van 25 op
26 jl. hebben wij hier een zeer dikken aschregen gehad. Men
vermeende de digt-opeengepakte aschwolken uit den westelijken
krater van den Merapi te kunnen zien opstijgen. De velden
waren met eene dikke aschlaag belaagd. Gelukkig dat het in
den morgen van den 27° begen te regenen, want de meer en
meer opstekende wind zou veel ongelukken, maar vooral oog-
en keelziekten "eroorzaakt hebbenwant zoo als u bekend
is, is de aschstof zeer nadeelig voor de gezondheid, als zij,
door den wind opgejaagd, tot in de poriën, neus- of keelgaten
dringt. De regen verdreef echter alle vrees en zorgen.''
In Ierland is te Creggan bij Athlone kapitein Rowland Tarletou
gruwelijk vermoord. ln den omtrek van Ntettin stonden op het einde
van april vele korenvelden reeds in volle aren. Eeue bende earlisten
is in Asturie uiteengejaagd. De algem^ene verontwaardiging is opgewekt over
het schandelijk geweld tegen belgische werklieden op Walcheren gepleegd.
Door de spaansche cortes is eene staatkundige amnestie goedgekeurd
ln april is de amerik. schuld verminderd met ruim lö^/2 md!ioen gal
den. Het pruisisch ministerie wil de plaatsbriefjes voor de spoor
wegen belasten. In Frankrijk worden nog voortdurend oorlogstoebereid-
gelen gemaakt. De fransche senaat heeft geen acht geslagen op eene
petitie ter uitzetting der jezuiten. De werkstakiugen in Belgie worden
vooral toegeschreven aan den invlo'-d der „société internationale," die
millioenen leden telt. De fransche academie heeft 29 npril lot leden
benoemd de hh. d'Haussonville, de Champagny tn Auguste Barbier.
In 1866 zijn 2371 zeil- en stoomschepen vergaan Gedurende 10 jaren
hebben de werklieden der maatschappij Cockerill te Seraiug in dagloon
ontvangen 58 millioen fr. De sultan wil de christenen toelaten tot de
krijgsdieust De russische regering wil de drukperswetgeving wijzigen,
daar het stelsel der waarschuwingen niet voldoet. De stoomvaait tus-
schen Petersburg en Kroonstadt is 30 april heropend. De fransche
legitimisten zullen zich niet meer stelselmatig onthouden van de verkiezingen.
In Spanje is eene uitgebreide zamenzweriug ter gunste van Isabella
ontdekt. Op Cuba bedrijven de regeringstroepen gruwzame wretdhtdei.
tegen de insurgenten. Bij het ru-sische leger worden ambulante keu
kens op wagens ingevoerd, waarin de spijzen onder het rijden word'n
gereed gemaakt. De arbeiders te Helder aan het heiblok staakten het
werk en de aannemer heeft terstond twee stoomheijen in werking gebragt.
De oorlog wordt nog altijd voortgezet in Paraguay. ln Engelaud
en Wallis zijn 3 millioen ongehuwde vrouwen van 20—40 jaar. De
weduwe Troplong zal een jaarlijksch pensioen bekomen van 20,000 fr.
In de veenderijen onder Beets iu Frie>land hebben ongeregeldheden plaats
gehad en op weigering van booger loon vele arbeiders het werk ge
staakt. Frankrijk denkt er niet aan om Rome vooreerst te verlaten.
In het noorden van Griekenland bevinden zich 260 roovers, ook in
den Peloponnesus zwerft eene sterke bende rond. Noorwegen wil
5,200,000 species thaler leenen voor spoorwegwerken. De nieuwe con
stitutie van het canton Zurich is goedgekeurd door de bavolking. Iu
de padangsche bovenlanden heerscheu koortsepidemien.
Na den grooten brand, die eenige jaren geleden in de londen-
sche dokken gewoed heeft, is men op het denkbeeld gekomen,
om op elke plaats waar ligt ontvlambare stoffen liggen, een
thermometer van een bijzondere inrigting op te hangen, waar
door een waarschuwend teeken gegeven wordt zoodra de lucht
boven zekeren graad verwarrad wordt. Zoodra de kwikkolora
tot dat punt gekomen is, werkt zij op een draad van een elec-
trisch toestel, waardoor een wekker wordt in beweging ge-
bragt, die ziph in het vertrek der oppassers bevindt.»
Naar aanleiding van het berigt in de dagbladen, dat de Pa
cific spoorweg 9poedig gereed zal zijn is het niet onbelangrijk
te vernemen, dat de reis ora de aarde door dien wsg tot op
75 dagen verkort wordt.
Van Parijs naar New-York per spoorweg en stoomboot in
10 dagen, van New—York naar San Ernncisco dus dwars door
Noord-Amerika langs den pacific-spoorweg in 7 dagenvan
San Francisco per stoomboot nanr Hong^kong in China in
20 dagen. Van Hongkong naar Sue/, per stoomboot in 32
dagen en eindelijk van Suez naar Parijs in (J dagen. De geheele
reis duurt dus slechts in het geheel 75 dagen.
Eindelijk is dan in ons district een goed georganiseerde kies-
vereeniging tot stand gekomen, die aanspraak raag mak^n op
de medewerking van alle liberale kiezers. Het getal kiezers,
dat is toegetreden, moge reeds betrekkelijk groot zijn, dit ge
tal moet minstens nog verdubbelenen in vele gemeenten,
waar nog geen afdeelingen gevestigd zijn, moeten de liberalen
door de oprigting daarvan toonen, dat zij in het verkiezings-
werk belang stellen Alleen door eendragiig zamenwerken kan
de overwinning behaald worden.
an 1848 tot 1868 heeft de uitvoer van goud uit Californie
eene waarde van bijna 900 millioen dollars of ongeveer 2300
millioen gulden bedragen.
Volgt men in Amerika de plannen van den te vroeg ge
storven Lincoln, om hoofdzakelijk de uiijuen tot schulddelging
te gebruiken, en verlaat men het stelsel der hooge in- eu
uitvoerregten, dan zoude het algemeen daardoor zeker gebaat
worden.
Terwijl de vcl»as5en ir.enseh gemiddeld 1500 kub. duimen
hersens bezit, heeft een pasgeboren kind van 450 tot 800 kub.
duimen hersens en aan het einde van het eerste levensjaar is
dit cijfer reeds tot duizend gpklomraen, zoodat er in de vol
gende jaren nog slechts 500 kub. duim bijkomen.
Daar de grootste aap het niet verder dan tot 530 a 540
kub. du im brengt, is zelfs het onderscheid tussehen een een
jarig kind eu een volwassen aap zeer groot.
BURGERLIJKE STAND.
GOUDA.
Gfboren 2 Mei. Wilhelmina, ouders D. Hoebeek en A. Jongeneel.
3. Clara Wilhelmina, ouders W. de Kuijter en D Haesen.
Overleden 30 April A. C. Ouweneel, 6 m. 1 Mei. A. Brouwer,
huisvr. van J. van der Hek 57 j. G. de Gruijl, J2 d. 2. J. Goorissen,
53 j. J. Nederhof, 2. j. 8 m. M. Kunst wed. G. van Leest, 66 j.
4 A. G. van der Beu, lo pi.
Heden behaagde het den Almngtige,
tot diepe droefheid van mij en mijne
kinderen, mijn geliefden Echtgenoot den
Heer JOANNES GOORISSEN, voorzien
van de HH. Sacramenten der stervenden,
na eene slepende ziekte, iu den ouderdom
van 53 jaren tot zich te nemen.
Zij alleen, die den dierbaren overledene
van nabij gekend hebben, kunnen beseffen
wat ik en mijne kinderen aan hem missen
zullen. Wed, J, GOORISSEN
Gouda, 2 Mei 1869. de Hoog.
Eenige en algemeene kennisgeving.
P. S. De zaken zullen met behulp van
mijn zoon, door mij op denzelfden voet
worden voortgezet.
een RUIM, NET en ZUIVER
aan de Zcugslrant G. 4 6, voor ƒ85 's jaars.
DIJKGRAAF en HOOGHEEMRADEN vau RIJNLAND, lettende op het be
paalde in artikel 155 laatste alinea van het Reglement voor dit Hoogheemraadschap,
brengen ter kennisse van belanghebbendendat het gaarderboek, voor het loopendo
jaar, van den 4den tot den 18den Mei aanstaande, dagelijks, de Zondagen uitge
sloten, van 10 tot 1 ure, ter Secretarie van Rijnland te Leydenter inzage zal
liggen, benevens uittreksels daarvan op de Gemeente-Secretariën vau de hoofdplaat
sen der districten, en voor zooveel den Haarlemmermeerpolder aangaat, iu de
gebouwen van de stoomgeraaalwerktuigen de Cruquiusde LynderJt ende Leeyhwater,
en zulks ten einde de ingelanden in de gelegenheid te stellen hunne bedenkiugen
daartegen in te brengen; wordende zij daarbij tevens uitgenoodigd die bedenkin
gen, binnen acht dagen na de ter viste ligging, en dus vóór den 25ften Mei,
schriftelijk en met de noodige bewijsstukken gestaafd, aan de Vereenigde Verga
dering in te zenden.
Leyden, den lsten Mei 1869.
Dijkgraaf en Hoogheemraden van Rijnland,
H. C. J. HOOG, dijkgraaf.
W. G. DE BRUIJN KOPS, Secretaris.
t het
is nii
gekl
^egc.il
inspraj
'feidin
i, het|
fin
'aamdel
e n
'gi
jot
aan j
sr der
ig en
éniet
gister
irwe
m tooI
*n hec
begrej
'wisseiel
ver del
zelfde
t meer
De vors
n verse
vermo
oerami-i
Q.
gen
ïersc li
h aang^
'nrl>';
ti.
*u a
