Binnenianï».
Gemengde Berigten.
Ingezonden.
E erkiezingsbricven.
V erdacHtmakingspolitiek.
rekent stellig op de herkiezing van den heer Ollmer Voor
loopig heeft zij nog etu paar kandidaten wat voornitgescho
ven. De heeren Terme en Deniere komen met hunne kandi
■laturen eerst regt voor den dag nu de vergadenngen ges oten
zij,,. De laatste moet van den heer Thiers in het 2» district
een ure stemmen rooven.
Lissabon, 18 Mei. Het ministerie stelt financiële maat-
regelen voor. «elke geer. nieuw sysieem "ormen eu Sr00t®D"
deels slechts bestaan in verhoogiugen van beslaande belastin
gen. Deze voo.stellen zijn door de kamer niet met vreugde
begroet. Een berigt uit Madrid verzekert, dat het plan v.-a
een regentschap terrein verliest.
GOUDA, 22 Mei.
Woensdag jl. is alhier de algemeene vergadering gehou
den der liberale kiesvereeniging voor dit hoofdkiesdislrict tot
verkiezing vim een kandidaat voor het lidmaatschap van de
tweede kamer der staten generaal.
De opkomst der leden (120; was zeer aanzienlijk, en getuigde
van verhoogde belangstelling, dve vroeger te zeer outbrak.
Onder dit getal bevonden zich 02 kiezers.
Bij het bestuur was iugekomen het resultaat der afdeelings-
vergaderingen en bleek daaruit dat voorgesteld werden de
volgende kandidaten
J. Bosscha jr., 's Gravenhage
E. C. Biichner, Amsterdam,
I. T. Buys, Legden.
T. Gevers Deynoot, 's Gravenhage
R. 1. Fruin, Utrecht
G. A. van Hou «veilingen, Moordrecht,
WI Knoop, 's Jlertogenboüch
MI'. Lin do, 's Gractnhage.
Deze lijst werd nchtervolgens besproken, en het voor en tegen
uitvoerig toegelicht en ernstig overwogen. De geheele discus
sie werd open eu kalm gevoerd en de uitslag der stemming,
waaraan 92 kiezers deel namen, was, dat de heer mr. J. Bos
scha jr. inspecteur van het middelbaar onderwijs te 's Graven-
hage geproclameerd werd tot kandidaat der kiesvereeniging
met 83 stemmen.
De eerste kamer heeft donderdag avond hare werkzaam
heden hervat. De van de tweede kamer ontvangen wels-ont
werpen zijn naar de afdeelingen verzonden.
Op den 19 mei 1869 is, in eene vergadering van ln-
n-nlanden van den polder Xootdorn nabij fcy coroto
s emming tot gecommitteerd Ingeland benoemd, de heer D.
J. II. Boellaard te 's Gravenhage, oud lid der provinciale
Maten vnn Zuid-Holland, voor het hoofd kiesdistrict Gouda.
Men leest in het volksblad
„Men late zich niet misleiden door het sirenengezang, het
geen de clericalen thans doen hooreu, dat zij hei zoo kwaad
niet meenen met onze grondwet en ons openbaar onderwijs,
nu zij zien dat hun drijven hen in een zeer geisoleerde positie
bij de stembus zal plaatsen. De zuivere r. k. clericalen zijn
vijanden van het liberalisme, vijanden van onze grondwet,
vijanden van ons openbaar onderwijs. Met hen sluite men
geene coalitie of unie. Men zij slechts regtvaardig tegenover
de regten, hun door de grondwet geschonken, maar waarvan
zij thans zoo weinig edelmoedig gebruik maken/'
De N. Utr. Courant zegt o. a..- De conservatieven be
weren in hun oud prograim, dat zij steeds alles over hebben
voor vaderland en koning; wij doen, bij gelegenheid van het
stellen van de volgende verkiezingen, de vraag; of dat nu
juist liefde voor vaderland en koning is, als de conservatieve
mannen, die zich opgeworpen hebben om Nederland te redden
nu juist al wat oud-minister is caudidaat stellen? Zoowel door
liberalen als conservatiever» wordt dit toch afgekeurd, daar het
6tellig moet uitloopeu op een bepaalde en onvermijdelijke por
tefeuille-jacht, en waarvoor geen genezing te verkrijgen is dan
door de kamer alleen uit oud-miuisters samen te s-ellen, als
wanneer de menigte eigenbelangzoekers elkander zoodoende
neutral iseereu.
Het „Leidsch Dagblad", de kandidatuur besprekende van
den heer mr. H. A. Neeb, zegt:
//Wij juichen deze kandidatuur zeer toe. De heer Neeb is
een man van erkende verdiensten en van groole bekwaamheid.
De algemeene achting, die hij in het geheele district geniet
verdiant hij ten volle, daar hij iemand is van karakter, wiens
eerlijkheid en goede trouw zijn beproefd. Vreemd aan partij
zucht, is hij een voorstander der liberale beginselen, die en
dit mag vooral in aanmerking komen onze bestaande volks
school ongeschonden wi! handhaven."
Men schrijft uit Antwerpen
Een in het fransch geschreven dagblad, te dezer stede uit-
komende, zegt het volgende: „Wij vernemen met genoegen,
dat de afschaffing van het dagbladzegel in Nederland, gelijk
men verwachten kon, ten gevolge zal hebben, dat aan de ne-
derlandauhe pers eene aanzienlijke uitbreiding zal worden ge
geven. Vele dagbladen zullen hun formaat aanmerkelijk ver-
grooten. Wij zien in den wijzen maatregel, door de nederlandsche
regering, in overeenstemming met de wetgevende kamers, ge
nomen, het middel, om de gemeenschap met de noordsche
naburen gemakkelijker te maken. De nederlandsche dagbladen
zullen mei meer gemak tot ons komen en de Belgische bladen
zullen meer gezocht worden in Nederland Het zal de beste
wijze iju, om drukke en vriendschappelijke betrekkingen aan te
kneopen tuascben twee natiën, die door zoo vele banden ver
bonden zijn."
Men mag er bijvoegen, dat het meer doordringen der ne-
derlaudsche dagbladen in dit land, den Beigen gelegenheid
zal geven om zich wat beter op de hoogte te stellen der ne
derlandsche aangelegenheden, waarin zij dikwijls groote oner
varenheid a.:n den dag leggen.
Voor de boogere burgerschool te Schiedam is een subsidie verleend van
f 5000. ln het oostelijk kwartier van Londen staat men nog altijd
bloot aan brutale aanvallen op de penbare straat. Het raexicaansche
congres heeft, met algemeene hemmen op twee na, de republiek Cuba
erkend. Sedert 12 mei zijn te Parijs 149 personen wegens woelingen
gevangen genomen en na acht dagen slechts enkelen ontslagen. De
scheepstimmerlieden tc Arasterdam gaan zachtkens weder aan het werk.
Te Pesth zal men den minister van financiën interpelleren over dp on-
regtvaardi belasting op dagbladen en advertentieu. I)en 1 mei I860 was
de au het graan in Engeland 44 sh. 9 pence per quarter, tegen
7i - pence op 1 mei 1868, nagenoeg/ 18 minder. In Nieuw-Bruas-
wijk kan een man 50 acres bouwland bekomen door tien dagen te werken
aan de straatwegen. Binnen kort zal het metrieke stelsel ingevoerd
worden in Turkije. Prof. Eivald is met eene groote meerderheid benoemd
tot lid van den rijksraad. Üc onderkoning van Egypte is zondag jl.
uit Alexandrie vertrokken om zich over Italië en Duilschlaud naar Parijs
te begeveu. In Sutherland waren gedurende de maand mei, ongeveer
180 personen bezig met goud graven, dat echter niet meer dan een goed
daggeld oplevert Van de 4000 parijscbe kiezers hekk^u noog tens een
tiende de vergaderingen bijgewoond. Het engelsche clipperschip Bluet
Jacket is op de hoogte van de Kaap de Goede Hoop verbrand van de
77 persouen aan boord, worden nog 35 man, allen van de equipage, ver
mist. Men wil tc Antwerpen een brug leggen over de schelde. In
België ziju honderd duizend debitanten of slijters van sterke dranken.
I)e keizer van Rusland is ongesteld, sedert hij eenige weken geleden, met
zijn open rijtuig tegen de leuning van een brug door de wild geworden
paarden werd gesliugerd. De keizer van Oostenrijk heeft de nieuwe
schoolwet gesanctioneerd. Te Marseille hebben arrestatien plaats gehad
om het zingen der «Marseillaise." In Xoord-duitschland wil men de
spoorivegkaartjes belasten. - Te Melbourne heerscbl door gebrek aan
water groote sterfte onder het vee. Te Hoorn is de zuidelijke vleu
gel van het huis van correctie verbrand. Men ducht nog altijd in
Spanje dat I'rira heerschzuchtige voornemens koestert.
1.
Mijnheer de Redacteur
Ik hen een oud, vreedzaam burgerman. Ik ben niet oor
logzuchtig en stel mij niet gaarne op den voorgrond. Mijn
bloed is met de jaren al wat minder snel gaan vloeienik
word zoo heel gauw niet meer warm en ijdciheid kwelt mij min
der dan in mijn jonge dagen. Vond ik het toen wel aardig
eens voorop te gaan eu een lans met iemand te breken, thans
houd ik van kalmte en rust en laat het strijdgewoel voor
jongere hoofden en armen over, die er beter tegen kunnen.
Maar zie, Mijnheer de Redacteur, ik geloof wezenlijk, dat ik
gedoemd ben om nu in den strijd, den warmen verkiezings
strijd, die ophanden is, het eerst de wapens aan te gorden en
vooraan te ataau in het gelid om oor alarrn te slaan het teeken
te geven tot den aanval. Ik zie er wel tegen op, maar het
kan r.iet anders; ik haat leugen en bedrog: is moet daartegen
waarschuwen.
Ziehier wat er van de zaak is.
Gisteren ben ik naar de kies vergadering op de Boelekade
geweest, want ge moet weten, Mijnbeer de Redacteur, dat ik
veel belang stel in de tegenwoordige politiek, omdat mea de
opei.bare scholen zoo aanvalt, waar ik in mijn jeugd zooveel
goeds en schoons geleerd hebwaaraan ik alles te danken heb,
wat ik in de wereld ben gewordenwaar mij de eerste be
ginselen van deugd en E'oede zeden zijn ingeprent, die mij mijn
geheele leven door ten veiligen gids hebben verstrekt. Ja,
mijnheer, aan mijn ouden vromen dorpsschoolmeester heb ik
-/et te danken, dat ik met God en met eere grijs ben geworden
en een gerust geweten heb beho .den. En nu zeggen ze, dat
de openbare school goddeloos is. Mijnheer, als ik dat hoor,
dan word ik weer warm, alsof ik jong was en dan zon ik die
lasteraars, die de kroon van Nederland, het pronkjuweel der
natie, zoo aanranden, wel eens duchtig de waarheid willen
zeggen Nu dan, ik had daar aan de Boelekade een candi-
daat voor de 2e kamer kamer helpen kiezen, die heel erg ge
prezen werd om zijne kunde en braafheid, Dr. Bosscha uit den
Haag. D?e Heer wil even als zijn vader, de oud-Miu'ster
Bosscha, de openbare school, die zooveel nut sticht en die alle
volken ons benijden, verdedigen zoolang hij adem heef* om
te spreken. Hij wil, dat ieder3 krachten vrij ontwikkelen dat
iederen burger een zoo ruim mogelijk veld worue geopend, en
dat men alleen in de belangen en de vrije handelingen der
burgers ingrijpe, waar het openbaar welzijn dit duidelijk eischt.
Hij wil in de Oost niets wat den arbeid verlamt of den ar
beider verlaagt omdat bruine menschen toch ook menschen zijn,
net zoo goed als wij, en roet het oog op Indische toestander
wil hij langzame, nuttige hervormingen, nuttig voor moeder
land en koloniën beide. Yindt U dat niet mooi, Mijnheer de
Redacteur
Ik ging naar huis, heel blij, dat zulk een knap, eerlijk en
geacht man, van wien allen zooveel goeds vertelden, ons in ue
2e kamer wilde vertegenwoordigen en daarvoor wel zijne be
dekking wou orgeven, die hij zoo eervol vervult. Ik dacht
zoo Wat zal de tegenpartij, die onze schoien /.oo onchristelijk
vindt, nu op dien man te zeggen hebben Ze kunnen niet
anders zeggen, dan dat ze het niet met hem eens zijn en dan
krijgen we een pleizierige verkiezing. We zullen zien, wie de
meeste aanhangers en geestverwanten heeft, Mijnheer J. Bosscha Jr.
die onze scholen goed, of Mijnheer de Brauw die ze slecht vindt.
Ziet ge, Mijnheer de Redacteur, ik droomde van wat men zoo
in de politiek een strijd over beginselen noemt. Mijnheer Bos
scha is een fatsoenlijk n an, die overal gezien is, die Vaderland
en Koning dient er liefheeft, waar niets op te zeggen valt,
wat men bij verkiezingen zoo al op den breeden lug der can-
didaten schuift; eu Mijnheer de Brauw ook wat ter wereld
zou men toch wei kunnen aanvangen dan een eerlijken strijd
van beginselen.
Maar .deerlijk werd ik teleurgesteld, mijnheer de Redacteur.
Nog geen 24 uren later had ik al van twee zijden een praatje
gehoord, dat uitgevonden schijnt om dour leugen eu bedrog
het eigenlijke punt van verschil te ontwijken. Men vertelde
mij, in gemoedelijken ernst en met bedenkelijk hoofdschud
den schrik niet, M ^uheer Dr. Bosscha is 1°. een on
godsdienstig man (atheïst) 2°. een republikein 3°. een voor
stander van de annexatie aan Pruisen
Verbeeld U, Mijnheer, een republikein, die annexatie bij
Pruisen wil om zich te laten Bismarcken een ongodsdienstig
man (de ander zei een ati eist), zijn troost zoekende bij Ko
ning Wilhelm, die 200 godsdienstig is en zeker zulke nare
menschen niet kan uitstaan. Als ik niet boos werd om zulke
verzinsels, dan zen ik om den onzin moeten lachen. De men
schen, die dat uitvinden en verspreiden, hebben zeker nooit
op een openbare school gegaan, want dan hadden zij misschien
wel eens als schrijfexeropel gehad de spreuk van Seneca:
Tenue est mendacium. peliucet, si diligenter inspexeris.
met de vertaling van vader Cats
De leugen is dun sij schijnt deur, als se wel besien wort.
Maar op de zoogenoemde Christelijk-nationale sciiool kunnen
ze toch wel geleerd hebben
Gij en suit geen valsch getuigenis geven uwen naaste.
Ziet ge, Mijnheer de Redacteur, ik geloof dat die praatjes
afkomstig zijn van het conservatieve hoofdkwartier, want Gou
wenaars zijn te eerlijk en vooral te verstandig om zulke onzin
nige, elkaar weersprekende beweringen uit hun duim te zuigen.
In dienst (want ik ben bij den Tiendaagschen veldtogt geweest,
Mijnheer, en heb van den Koning het Metalen Kruis) in
dienst heb ik geleerd, wat een consigne is en nu houd ik het
er stellig voor, dat het vertellen van die praatjes een consigne
is van de hoofden der tegenpartij, die het gemis van begin
selen voelen en eerlijken strijd niet aandurven. Het zou mij
niet verwonderen of binnen kort roert het Dagblad de groote
Turksche trom, om burgers en buitenlui met die ijselijke,
leelijke, groote woorden kippevei te laten krijgen van den
Heer Dr. J. Bosscha Jr. en ze zoo te drijven onder de bescher
mende vleugelen van den ouovertreffelijken de Brauw, die de
Goudsche kiezers om zich heen wil verzamelen als een hen
hare kiekens. Maar men is nu gewaarschuwd. Kiezers! past
op uw neuzen Ik heb mijn plicht gedaan, laat u niet verschalken.
Ik achtte deze zaak van genoeg beleg om ze U te schrij
ven. Men moet weten, wat er gaande is, want zulke rond
sluipende onwaarheden kunnen veel kwaad doen. De goede
Lafoutaine zegt
L'homme est de glacé anx vérités,
II est de feu pour les mensonges.
Nu hoop ik maar, dat de verdere verkiezingsstrijd eerlijk
en roijaal gestreden zal worden ieder voet bij stuk houdende
op bet terrein van beginselen en niet grijpende naar het slijk
van laster en onwaarheid.
Mocht ik tijd en lust hebben en U wat ruimte over voor
mijn geschrijf, dan hoop ik dat drie aan elkander dubbele nar
ren pak, dat men den Heer Bosscha aangetrokken beeft, eens van
naderbij te bekijken en dan kan, hoop ik, blijken, wat in het
algemeen van de Dagblad-polemiek geldt
De loin, c est quelque choseet de prés, ee n'est rien.
Gouda 20 Mei 1869. YERAX.
Er is strijd op banden. De wapens worden gescherpt en het
plan de campagne van weerszijden vastgesteld. Hevig zal die
strijd zijn en alle eerlijke middelen moeten bedacht worden
om den vijand zooveel mogelijk afbreuk te doen. Tol die
middelen rekenen wij, zich naauwkeurig op de hoogte te stel
len van de taktick onzer tegenstanders, willen wij die met
goed gevolg het hoofd bieden. Ik heb vooral cp het oog het
systeem yan verdachtmaxing, dat in de laatste jaren onder onze
couservatieve -overburen zulk et*, reeks van getrouwe aanhan
gers begint te vinden. Let eens op of dat bij de ophanden
zijnde verkiezingen van die zijde niet in ruime mate in toe
passing zal worden gebragt. Wat het is dat sysieem. Zie
hier eenige instellingenBij de liheraien is elks eigeubelang.
Waarom is Thorbecke opposant Louter kussenzucht. Waar
om wil Fransen van de Putte vrijen arbe»d op Java? Hij heeft
daar uitgestrekte bezittingen en kan dan den javaan beter ex
ploiteren. Zijn mannen als van der Linden, Dumbar, Olivier,
Dam, van Delden en Dullert geschikte en bekwame leden der
kamer? Och neen! 't zijn onbeduidende wezens, maar ze wor
den gekozen omdat het slaafse he volgelingen zijn van den groe
ten meester Thorbecke. Heeft de liberale partij 't belang van
't vaderland op het oog, of stuurt zij ons willens en weteus
op den afgrond aan? 't Laatste. Zijn de liberalen getrouwe
onderdanen en beminnen zij 't huis van Oranje? Verre van
daar, zij schroomen niet te raken aan de prerogatieven der kroon,
't Zijn vermomde republiekeinen. Laat Thorbecke en zijne
volgelingen maar begaan en «le roode muts zal ons hoofdtooi
sel of de guillotine ons voorland zijn.
Rampzalige politiek. Wel een bewijs van oumagt, indien
men daartoe de toevlugt inoet nemen. Maar zacht \re
zouden onzen vijand te ligt gaan teilen eu wij konden dit /.on
der gevaar doen, ware het niet, dat hij er niet voor terugdeinst
om zich te verbinden met machtige hulptroepen, die, hoe ook
in menig opzicht tegen hem overstaande toch genoeg met hem ge
meen hebben om hem somtijds van dienst te kunnen zijnmaar die
hij ook even spoedig weer verlaat, als zijn belang dit vordert.
En nu, zullen wij die vrienden, die er thans belang bij heb
ben zich bij ons aan te sluiten, nu de clericalen 't hun wat
te benaauwd maken, met opene armen ontvangen.
Er zijn er, die 7.00 denken. De discussie over de kandida
ten in de laatste vergadering onzer kies vereen igiug levert daar
voor het bewijs. Maar wij zeggenneenduizendmaal neen.
Geen monsterverbond met cameleontiscbe politici. Onze partij
zal er niet zwakker door zijn.
Wij zullen geen gevaar loopen verraden te worden door hes,
die wij onze vrienden waanden. Nooit den broederkus gedrukt
op de lippen, nog bezwangerd door den adem van het Jezuï
tisme. Nooit? Ja, dan, als die partij, van allen verlaten,
door tegenspoed gelouterd, afwijkt van den weg, dien zij thans
heeft ingeslagen. Als zij afstand gedaan heeft van hare ramp
zalige politiek, door het Dagblad uitgevonden en sedert door
zoovele overigens brave en kundige mannen gevolgd, die van
verdachtmaking.
MARKTBERIGTEN.
Gouda, 20 Mei. Tarwe bragt ruim vorige prijzen op, de
overige artikelen onveranderd.
De aanvoer ter veemarkt was vrij aanzienlijk. De han
del was wel iets minder levendig, gelijk dit mede het geval
was met deii handel in varkens en biggen.
Kaas aangevoerd 61 partijen, 28 a 30.
Goeboter 1.15 a 1.25. Weiboter 1.04 a 1.14.
BURGERLIJKE STAND.
GOUDA.
Geboren: 17 Mei. Jan, ooders C. J. C. Prince en C. J. de Jong.
18. Wilhelmina Debora, ouders J. Sprpijt en H. Okkers. Salmina,
ouders J. Gompers en L. Sanders. 20. Leonardus Jacobus, ouders J.
van Stavel en C. C. Philip. Johannes, ouders J. de Hoop en D. ran
Es. Johannes Theodorus, ouders J. Dongelmans en A. E. Sandmann.
22 Wilhelmus Hubertns, ouders J. A. Brand van Straaten eu C. v. d. Leeuw.
Overleden: 16 Mei. E. van Perridon, huisvr. van A. Sneileman, 74 j.
18. J. C. Gabrij, 70 j. 19. J. M. Besem, huisvr. van A. F. van
Maaren, 33 j. A. de Jong, 21 j. 21. C. de Vroom, 4j.6 m.
A. de Grui.il, huisvr. van J. Hogenbrng, 51 j.
Gkhitwd: 19 Mei. F. Hoosbeek en S. F. van Gelderen. P. van
Leeuwen en A. van der Starre.
