e
fir-sst» oi gfa»1. k,
JSPSSs SSU'Sffi °iï"<
öinnenlanö.
Gemengde Berïgtciu
Ingezonden.
"S£T«, '7,T' I
te: 50 S4~'- -la- *7 Ï1i£z>;a
in
o.•,l' "r
eend'«*"
een kiezer
ei'kiezingsbrie oen
-p fa'io d, "ju,.
g0einhSeearaddBbrnen^
Aan de K^zers van^GoudaTnTmatrekeQ^
op 22 Junij a. s.
a; j
ij
ive
In Zuiil-Diiifsclihiiitl nemen de ken teekenen toe van eene
krachtige kerkelijke beweging. Naar het voorbeeld van Mann
heim heeft zich ihans ook te Pforzheim eene vereeniging tot
bestrijding van de uitramontaansche pogingen gevormd. Zij
stelt p.ieh in de eerste plaats tot taak 1°. om het misbruiken
van den kansel tot politieke woelingen tegen te gaan 2°. te
werken tot hers!el van den gestoorden vrede in de kerk en
7an ds christelijke verdraagzaamheid en achting van anders
denkenden d°. de aanmatiging der geestelijkheid en het drij
ven der uitramontaansche pers te bestrijden en 4°. pogingen
aan te wenden tot herstel van de aan het katholieke volk
onthouden kerkelijke regten Te Constanz zal eene gelijksoor
tige vereeniging ook worden opgerigt.
Madrid, 15 Junij. In de cortes zijn eenige amendemen
ten voorgesteld op de wet tot het instellen van een regentschap.
Volgens één daarvan zon Spanje vijf regeuteu bekomen in
plaats van een maar dit is bereids door de vergadering ver
worpen. Een ander amendement wil, dat er een regentschap
van drie personen al zijn. Men gelooft dat het oorspronkelijk
ontwerp, volgens hetwelk Serrano dleeu regent wordt, in
hoofdzaak onveranderd zal worden aangenomen.
GOUDA, 16 Juuij.
H ij vernemen, dat gisteren avond onder de gemeente Berg
ambacht, nabij Schooiihoveu.de boerenwoning van Verduin door
het on weder in brand geraakt en in korten tijd geheel is vernield.
ln geeue provincie heeft de algeraeeiie kiesvereeniWug
in Nederland grooter fiasco bij de jongste verkiezingen voor
de tweede kamer gemaakt dan in friesland. De heer mr.
J. H. Albania wees, gelijk bekend is, de candidatuur in he.
district Leeuwarden gracienselijk af, en bekwam dan ook
sleehis luttel stemmen. Op de twee candidaien der vereeni-
ging te Sneek, werden van de 2817 stemmen onderscheidenlijk
met meer dan 386 en 261 uitgebragt. Maar nergens uo"
was de val grooter dan n het hoofdkiesdistrict Dokkum, waar
de candtdaat dier vereeniging, de heer U. baron thoe Schwart-
zenberg en Hohet,lansberg, van de 1646 st. slechts 6 bekwam
Het Vaderland hecht gewigt aan de cijfers en doet op-
merken, dat ditmaal van de 85.7SS kiesbevoegden 76,249 hebben
gesiemd. Op de liberale kandidaten zijn uitgebragt 38 839 st.
op de conservatieve 17,366 en op ultramontanen 5167 Om
streeks 4000 stemmen waren verdeeld over kandidaten van met
geprononceerde rigting. De 900 stemmen te Almelo uitgebragt
op graaf Sci.immelpeni.il,ek telt het blad niet mede, omdat het
met weet tot welke rigting zij behooren.
De N. Roti. Courant zegt o. m.:
liet constitutioneel leven ui ons land wint in kracht In
de meeste districten is met geestdrift gestemd. Wat zoo dik
wijls over laauwheiti der natie en onverschilligheid voor het
kiesrecht is gezegd - en met reden behoeft niet meer te
worden herhaald. Er was warme belangstelling. Zoo wordt
van üe gemeenle Keppel bericht, dat van de 90 kiezers 86 heb
ben gestemd 1 wee waren afwezig, twee ziek. In het hoofd-
kiesdistrict éutphen (waartoe Keppel behoort) hebben van de
-b.jb kiezers 1.313 aan de stemming deelgenomen, dat is ruim
90if C' r }tCv a SpaDt Almel°' Er Zij° in dit district
"Tzers (°P lijsten). Gestemd hebben er 1912 De
overblijvende 160 kunnen ongeveer gerekend worden te"verte
genwoordigen de dooden, zieken, afwezigen, enz. Men kan dus
aannemen, dat bijna niemand is te huis gebleven. Van onwaarde
slechts 14 stembriefjes. Daaronder 8 blanco; van de ^912 dUs
maar 6. die in den vorm gebrekkig waren. Wat een naauw-
keurtgheid! Wat een publiek leven! Dergelijke voorbeelden
vermelden wij met ingenomenheid. Hoe meer alle districten
Almelo nabijkomen in trouwe plichtsbetrachting bij de stembus
des te meer zedelijke kracht verkrijgt de volksvertegenwoordi
ging. Up die wijze zal ook aan de reactie het voorwendsel
ODtuomen worden, waarvan zij zich nu zoo ijverig bedient, om de
beteekeuis van de volkskeus (waar die niet in haar geest uit
viel) te verzwakken. Worden toch van dien kant al de met-
uitgebrachte stemmen gerekend onder de „welgezmdeu" (een
zonderlinge we gezindheidwanneer de kiezers overal doen
gelijk ze in Almelo deden, dan zal het prestige der volks
vertegenwoordiging hoe laoger zoo meer worden verhoogd en
ook haar zedelijke invloed rijzen. En dit is het, wat voor de
const tutionele regeermg levensvoorwaarde is. Districten als
Almelo, hebbel du. den dank der natie verdiend.
r,„ ae' stnkie »Blj ds Stembus" schrijft de heer
G e n van Pnnsterer: Aller oog is op Leiden e„ Gouda
e-nst done 1DU n aldaar, met verdubbelden
antwoord Te en g - riuigd. Reeds gaf ik een Diet dubbelzinnig
antwoord. „Kies niemand van wien gij niet, op «oede eron
li, overtuigd zijidat bij de voorkeur geeft aan de vrije school
boven de staatsschooldat hij dus eene aan de jammerlijke zin-
snee in art. 194 tegenovergestelde verhouding van openbaar
en bijzonder ouderwijs begeertdat hij aldus met den op 19 mei
te Utrecht vastgestelden grondslag van eensgezindheid overeen
komt. Onthoud u als, bij herstemming met een liberaal, de
conservatief uw program niet beaam!, Onthoud u ook dan.
Menig liberaal is beter voor ons gezind dan een conservatief
uit de tegen ons gekante fractie. Thans is het uw voorrecht
te Leiden en te Gouda te kunnen bewijzen dat het ons ook'
aan volharding, toetssteen van beginselvastheid, niet ontbreekt."
In Engeland acht men het onnoodig en verkeerd de ontbrekende vrij.
willigers aan te vullen door loting Het duitsche tolparlemeut heeft
de bondstolwet aangenomen. In de eerst volgende zitting van den prui-
sischen landdag zal een wetsontwerp worden ingediend tot scheiding vau
kerk en staat volgens art. 15 der grondwet. De portugesche kamer
heeft de regering gemagtigd tot het sluiten der noodige leeniug op ge
wijzigde voorwaarden. De generaal Cluseret is in het hotel van den
amerik. gezant onttrokken aan de vervolgingen der parijsche politie. De
op nieuw ingediende wet op afschaffing vau den lijfsdwang is nogmaals
verworpen door den belgischen senaat. In het eng. lagerhuis verheffen
zich vele stemmen tegen de octrooiwet. De 100ste geboortedag van A.
v Humboldt zal 14 sept. te Berlijn door het geogr. genootschap feeste
lijk worden gevierd. Te Parijs worden voortdurend gestrenge maatregelen
genomen tegen de dagbladpers. De agent der cubaausche opstandelingen
vernieuwt te Washington zijne pogingen tot het verkrijgen der erkenning
als oorlogvoerende mogendheid. Te Briiun hebben de werklieden den
arbeid gestaakt in onderscheiden fabrieken. In den nacht van 10 op
11 junij zijn te Parijs 520 personen gearresteerd. Te Praag duren de
woelingen voort. Te Genève bestaat eene dreigende gisting onder de
werk heden. Het fransche hof vertrekt niet naar Foutainebleau voor
dat de rust geheel hersteld is te Parijs. - De heer Darinion is benoemd
tot consul te Rotterdam. De verdere belastingvoorstellen bij den nd
rijksdag zijn ingetrokken. - In Spanje wil men de goederen van de kroon
verkoopen om het deficit te dekken. In sommige gedeelten van Enge
land heerscht hevige agitatie tegen de iersche kerkwet. - De exkoning
van Aapels gaat zich vestigen in Oostenrijk. - De belgische kamer heeft
besloten, dat de leden vau kerkelijke corporatien en proefkloosterlingen
«niet" zullen vrijgesteld worden van de militaire dienst. De kosten
van een enkelvoudig telegram van 20 woorden zullen weldra in Beheren
verlaagd worden op drie en twintig en een halve c. dat zijn 14 kreuzer.
Op den Sn Junij heeft het Nederlandsehe volk reeds uitspraak
gedaan, de strijders voor de neutrale school hebbeu gezegevierd,
de beginselen van ontwikkeling en verbroedering getriumfeerd.
Den 22" zal de strijd in ons district, Gouda, worden her
vat, en wat zal daarvan het resultaat zijn
Zullen de partijen uie immer lijnregt tegenover elkander
stonden, elkander nu de hand reiken zullen de anti-revolu-
tionairen het misleidend conservatisme ondersteunen; zullen
zij de Koomsch-elericalen bijspringen Die cleriealeD, die ten
allen tijde door de liberalen werden beschermd, en na zij zich
sterk wanen, de wapens legen hen keerenzou zulk een bond
genootschap niet spoedig uitéén spatten, en de vriend van
beden, morgen reeds een doodvijand zijn?
Orthodoxie en Katholicisme Lau er éénswillendheid heer-
schep tussehen tivee zulke heterogene leerstelsels; veroordeelen
zij ekander met om het zeerst; voedt de een het vuur der
vertering voor den ander niet in den boezem 1
Voorstanders van de christelijk-historische rigting en gij
Katholieke landgenooten, wanneer gij het beiden met uwe
godsdienst opregt meent, beseft het toch, de geschiedenis leert
het U, naast elkander kunt gij niet bestaan, gelijke regten
kunt gij elkander nooit schenken
De leus „regt voor alle.," is het domein der liberalen, zij
willen geen overheersehende kerk, geen godsdiensttwisten of
partijschappen meer.
Wetenschap en deugd, ontdaan van de windselen der stel-
selzucht. en daardoor juist vatbaar voor edele verdraagzaam-
7°e "r bun beginsel, het groote beginsel van onzen lijd,
mauJh T'S T°01' de ,egenw°°rdige en toekomstige
maatschappij en daarmede willen wij ons voeden, terwijl pries-
leérsteLll gÜnleD ov« '"schillende godsdienst-
wii u»t hunne strijdvragen liggen boven ons bereik,
teic'V,en "'.'J moete". ™lgen, laat hen uit hunne
vnllpr, f" VIJa"dige meeningen de waarheid zoeken, wij
mpn m. u i ,aa".. de sterren des hemels en aan de bloe-
mn Ve. wjjsheid vragen, en wanneer zij. eindelijk
moe gestreden de waarheid, die één is, denken gf ouden te
Som „an hJa daB 'ergadere" °ca aaa hunne voeten!
,l„n bunnen moud banbliksems te hooreu, maar woor-
uen van verzoening es vrede l
een nd?!?' roepiag die gij le vervullen hebt is schoon
teringzieke °P T°°rgrond tredende hiërarchie, en een
teringzieke aristocratie, steken de handen uit naar u ,!L;
voor de neutiale, nationale vniU moed en open vizier,
bakermat van ware beschaving °°'- 0,1 daarmede voor de
Eu mogten dan ook nnre voorult£ang en deugd
wij weder voor andere kHsdisHmlmfde "'et g.elukken- moeien
he*bben "verz'uimd om otfLkt
V.
Ik gevoel behoefte om fd"Ct?'T-
de stemming van 8 Juni j 0D mi, m!de,'e deelen, die
dachten, die naar aauleid/J' »,n J ge'"aakt l,eeft en de ge-
zijn opgerezen. 0 sommiger houding oij mij
Men° ziel ^e7,Jovetie™eTeüzam,e"eU?ieVallen- Ik' d-ht zoo
onderwijs. Men behoeft zich Tan Z S het "Peobaar
gore te storen. De onderwLr? praa',es van deze en
aohting hoog staan aange7oh™!en J" meU5Che"-1 ~die In ai|er
kindereu de vrachten, dfe de welingerichte2'6' d 7" e'gen
afwerpen; de scholen zijn voor ia? gomeugde scholen
zich door eigen aanschouwing overt!iverS"ïe,IJlk; ^e" kan
zijn van ongodisterij en wie weet v„, of dat kweekplaatsen 1
meer die de geestdrijvers ter rechter en'1 i' t. diuge"
zijn, die kijken door den bril 7? I IJSt' d"t er nog velen
met willen zieD, wat zoo diidelbk' "ee en P'1stoor en die
beschouwer in het oo» valt n '"'eren onbevoordeelden
olie andere inrichtin^en gescllkt om I'l e" bo'a"
dat wij kinderen zim vaf deizllf T", kle"'eu te le"en,
zelfde huis. die in'onze jeugd n f" Tadfr' zo,ie» ket-
elders kunnen leeren verd-a?»zaam Schoolbauke" beier dan
waar verschil bestaat omtiinf ,z,IJn en 'lefderijk, ook
Opperwezen en diens vereering0"!!. da"kbee,der> aangaande het
het zijn nut hebben, indien het stemh°0f•1Df',"1°en kiezer zou
Genestet als motto droeg: stembnefje de regels van de
Pas j,j maar"op voor de oude kous
Br^'Taï£i\Hoi?'"rk^,^d^ dat de Keerde
Katholieken. Als één man^st/iiT Ta'ieU 'S behoed door de
Conservatieven. Zijn mijne inliohtl" Z1J *°°r de" caDd'daatder
enkelen hier afwezig J^lëven "7" JU'f' daa 2ij" «'echts
de kurk geweest, waarop de Heer dp B8" d<!r
tot aan de herztemminv Welk pen hl'jreu drijven,
die door de Aprilbpwe"|n„ i„ a l toesIa,,d voor den man.
jaren geleden, Vlnnhee^ df Red ls, gebrachtZestien
door de Conservatieven d!e^ SÏ ZenV"k°™
groote Protestantsche partij" Toen 7| u™6 noeinden „de
earner te verdrijven als van der TI 1 1 ,®aaaen u't de
zj recht en billijkheid hadden Lluden en Metman, omdat
ziekenomdat Zn ï00rf<;staaa. °°k voorde Katho-
landgenooten verstok-n zon 6?rge d> dat een groot deel onzer
om hun kerkbestuur in te richten" zoo iun .oabe'wlslbaar recht
toen in de verbijstering van 7 00' 4 Da'
gezonden om de Protesmutsebe hTi ge de Brauw is
fk zwijg van de Cbnf ^7^°Enau?
zeggen van de Conservatieve „groVm p 'V T" "'at l°
Partij", die gemeene zaak m.r B 6 a 4 a D 3 c b e
iDiet in, dat ze zich zelf vernietiet fl„ T Ziet Z'J
-openbare school, af te laten breken Het"" Werk' 'h
feijn op den weg, die leidt naar 1 1 een eerste stap
boort zij de juichtonen niet f tTr ,°pperheerseh,!ppij.
beopende stembus te Breda en i, L bladea bij de
paus (de conservatieve carxlidateul i, "Lu-vben ea Haif-
pement der bisschoppen zegeviert li Het Het man-
'ersehaffen aan een onderdrukte mind t t aa met recht te
teont DU heerschzuchtige gèe'tdWivers1 d 1 in 1853 g'j
trekken naar het ee/ar Li u! e hun ari»en uit-
tders vrijheid om God te dienfn nau dT' handbavillS y,n
eweten gij aDeeu nn aaar ,Je inspraak van zijn
og. die uit 'haar aard onverzadélijk 7aa 'X
tn^óodi'^scepter*!?^6'^,;^8^^^»''' V'f^""onS j
neemt hand over hand toe Wl m„7' °ngel°°f' kiaSea ze-
heken vereenigen om de moderne °"s n,et de Kalho-
I dan, als dat gelukt is dan zullen gev°e s te breidelenen
I pen als een onnut werktuio- en "e .e Katholieken wegwer-
j terugdrijven. Maar dt be^ekel'I l ,n ba" 'r"gert stelling
i r tUL,e" z'j zal fa'en, want de Xf' T°l M'Juheer de
I ™,ea ''ebben beginselen en L kerk en de Libe-
Het zal gaan als in de fabel de li- r'atleve heeren niet.
verbrijzelen. De Conservatieve,, T" P°' bet aarden vat
voor de moderne beginselen en m"" 7 ges'"'Perd door vrees
°P gezag. Hun politiek is een ni'el,llug voor het gelooven
oud, tusschen liberaal en cleHeaai" b'Tr !"S7':n Dieaw ea
de een of de andere zijde ov"r gS he"eD
godsdie:!! «hh SwZf'0!! en de
IS, aan vvien ue schuldNiet na,, 1. '"d'en dit waar
vei spreidt en den godsdienst ee.mil 0l' die wetenschap
noot,Mappen en de pnrU r g maar aan de kerktre-
sehool mogelijk, dan die h7tIU °"S iaad is geen
kerk overlaat en op de nlichtsh t ik^ de kerkleer aan de
pen is bij de Wet var 57 betracht'"g der kerkgenootsehap-
I dagen nog erkend -1 beeft het dezer
ban werk jammerlijk veronachtzaamden de?e hebben
rekening van de school gesteld 7e .,VOrdt alles °P
geloof volkomen onschuldig is' Het a beueerde on-
wordt verwaarloosd en is voor .godsdienstig onderwijs
baar. De godsdienst-leeraars fl f grooteadeels onbruik-
zouden den last van het eorMip» f en gemakzuchtig en
schouders schuiven. Maakt l °aderwlJs gaarne van de
voor uw tijd; stelt U op de booofTn"dienstonderwijs geschikt
spreekt tot de zonen der 19" X mcuwere beschaving;
-aar U inisteren. Zn zultan dt- X'r «1 zij zullen
edelste bloesem der menscheliWe 4 'lefhebbeu als de
zijn als hunne vaderen maar in UUr Z1J Z1,l^en Rodsdieiistigf
pest destijds, dien gn 'meta|ul..?0,Veree"Stemming me' den
houden. Haat de godsdiens -! 7 ge"°°,ten aiet kuDt teSea"
wijn schenken in plaats van water-!!" 7? rea!. onversneden
dorst komen lesseher, aan de stroom"" ,en W'J zullen onzen
lijnheer de Bedactenr! Mochten veiln
weg z,j opgedreven worden en
Men .egt, de strijd
Van onzen Tijd
Vrees is altnlT' Z0,e,Jr"S aD' "aar Romen,
aandachtig overweg!! o^p!-!:tijdifn""fT, 71"4 k"lm ®a
Vrees voor de moderne begrippen is eeen'TX'TT - 00rdeele"-
de verstandige eonservatfeveT"lek foB Ia'en
hever voegen bij de vrienden dZ w f deuken en zich
lehoudenverdraagzaamheid en wet» l e" aho° be'peu
ware vrijheid. Dan kunnen wetenschap, nationaleu zin en
dragen, indien zij daaro! L7l4 U"-°0nSerTat,ieïe" aam blijven
des vaderlands blhaS'"uLT- 4°Ch het ware be'aag
landsehe volksschool, da"n z'al me! We?! C0"*er™fren de Neder-
over de behoudende richting ran'het h! nr a 46 h'°ZeQ
Gouda, 14 Juni 1869.° Hoofdkiesdistrict Gouda.
_JERAX.
vfi!6, amagteu ?ebt g'j te bestrijden,
Vijandig aan het zniv're licht
Zij sluiten ja! te allen tijden
Voor waarheid hunne oogen di<rt
Komt trouw ter stembus, liberalen l
Werkt edel I doch met alle kracht:'
Moogt ge ook de zege hier behalen
Tot heil en roem van 't nageslacht 1
De Brauw, vot dubbelzinnigheden
Hij weegt te ligt in onze schaal
Gelukkig, zoo hij af moet treden
Voor Bosscha, volbloed liberaal
Dan stexen wij hier, tot besluit,'
loch even onze vlaggen sit, \Y
BURGERLIJKE ST AND.
Aath^ud!' pD"LnJA'!aa J.' g" Bik SiminK f' K?egt'U-
1 KKijLDbj, I I J J nr.ii J r-n 1
>rda
