Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
I
re
tNGEN
i-Loterij.
Kerste Klasse
luystusiSW.
1869.
Woensdag, II Augustus.
N? 774.
Algemeen Overzicht.
De inzending van advertentien kan goschioden tot één uur des namiddags op den dag der uitgave.
K&L08I be-
voor do vele
I vultrekking van
lIOOGLEEVER
hunnen dank
Jneming, ontvan-
geliefde zuster,
Inn belangstelling
l-EN-TWINTIG-
ÏG ondervonden,
bok namens hun-
dank.
jJJW,
7van Heek.
JUSTUS 1869 des
let koffijhuis »dE
l( ouda, van:
EN, ERVEN en
ide bij elkander
iat te Gouda, wjjk
roeden 74 ellen,
u* eene Fabriek.
INin de Drapier-
59 en 262.
LOODS en ER-
Gouda, wjjk H
lUGUSTUS 1869,
in »HET SuHAAK-
Vouda, van:
een' TUIN daar-
lüAAN met PAK-
staande en lig-
1 te Gondawjjk P
lellen.
18» AUGUSTUS
lelf ure, in de her-
fvt aid IJtselvan
NG en eenige per-
li), staande en lig-
|k te Gouderak, wijk
76 roeden, 34 el-
'sjaars, de Bouw-
70 en de Landerijen
te bekomen ten
|W. J. FORTUIJN
JUlen over dergelijk
Itun, pastilles euz. jje-
luii-middel onbepaalde
iirupiv verbreid en be-
a 30 rent btj J. H.
p' f te Schooiilioven.
Brinkman.
GOÜDSCHE COURANT,
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prijs per drie maanden is j 1.75,
franco per post 2.
<-> 'bi<
AÜVER TEN TIEN worden geplaatst
van 15 regels u 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
IX.
Het koloniaal beheer is eene particuliere ue-
derlandsche voortreffelijkheid. Geen volk ter
wereld heeft ooit meer van eene kolonie weten
te trekken dan wij van Java. En wij meenen
puur en onnoozel te zijn, terwijl wjj volhouden,
dat alles ten beste geschiedt van onze
schatkist? neen, in het welbegrepen belang der
Javanen. Wij zjjn door hebzucht verblind,
doof voor de stem der waarheid en gevoelloos
voor elk besef onzer mensclielijke verplichting.
Het geld verraadt door den reuk zijn oorsprong
niet. Het geld vertroost ons over den vloek
en de verachting der wereld. Maar er is een
erger gruwel, die de geheele menschheid ver
pest, het verderf der wereld, dat dagtoekent
van de vroegste geslachten en dat wjj onge
schonden overbrengen op onze nakomelingen.
Het is de algemeene schuld, de onnatuur
lijkste overtreding; de oorlog.
De moord, de broedermoord gewettigd, aan
geprezen, verheerlijkt en geheiligd.
Van den eersten kreet dor tot hooger besef
ontwakende menschheid: »gij zult niet doo-
den!" tot do uitspraak der heiligste wijsheid:
»die zijn broeder haat is een doodslager" is
de geschiedenis het eentoonig relaas van den
altjjd herhaalden broedermoord.
Maar dat is een noodzakelijk kwaad het is
wel treurig, maar het kan onmogelijk anders.
Dit is en was en zal zijn.
En toch, o zonderlinge verdwazing, de af
schuw van den oorlog is algemeen geworden,
niemand wil dien verdedigen, goedkeuren of
aanmoedigen, dat moordend geweld is in strijd
met ons beter gevoel, met onze heiligste betui-
gingon, met onze hoogste verplichting.
Is er veracliteljjker wezen, dan een huiche
laar; maar hoe kan men zich een maatschappij
van huichelaars denken. Zjj staan gereed do
opgesierde slachtoffers, het leger der gedwon
gen slaven, dat uitgaat om broeders te dooden,
die zjj niet kennen, die hun niets misdeden.
Maar eerst willen zjj zich heiligen tot den
broedermoord; zij roepen aan don verdervende»
God van den ooi-log of den grimmige» wre-
kenden Jehova, neen een evangeliedienaar zal
een vruchteloos gebed opzenden tot den Soil
der liefde, den Vader aller menschen. Zie, dit
is om krnukzinuig te worden
De menscli in zijn natuurstaat is een dier,
vatbaar voor volmaking. Het dier weert zich,
doodt den tegenstander en voedt zich van den
verslagen vijand. Zoo doen de Cannibalen en
zij deeleu geen eereteokeuen uit, maar sieren
zich met de bekkeneelen hunner vjjanden, maar
den Christenen was het bewaard, den krijgs
man te verhoogen on den voorstander der
liefde als een lafaard en een droomer te be
schimpen en te verachten. Waar men een ver
delgenden dondergod aanbidt, waar het uit
roeien der vjjanden als godsdienstige verplich
ting wordt aanbevolen, waar geweld en wille
keur als de lioogsto macht geëerbiedigd wor
den, daar behoort de krijgsdeugd t'huis, daar
is zij de deugd, de hoogste waarde, maar
christeljjke deugd is de zachtmoedigheid van
den weerlooze.
Van waar dan nu die tegenstrijdigheid, dat
wjj allen een afschuw hebben van den oorlog
en van het krijgsbedrijf en toch zoo ljjdelijk
dien vloek ondergaan en onvoorwaardeljjk over
tuigd zijn, dat het niet anders kan. Is het
niet, omdat wij beginselloos zjjn. Wij pronken
met een heilig beginsel eu sieren ons met een
geleenden tooi; dan trekken wij op om te
dooden en als do tijgerwoedo gekoeld is. dan
gaan wij met christelijke liefde de kwetsuren
der verminkten genezen, die do buljjders van
het evangelie elkander toebrachten.
Wjj zjjn heidenen en oiigeloovigen in de
diepte van ons hart, liet wordt ons als kinde
ren geleerd: sliet is zoet te sterven voor het
Vaderland." I)at klinkt goed in het afgodische
Griekenland en in liet werelddwingend Rome,
maar het heeft geen zin voor hen, wier vader
land de hemel is en die op aarde slechts kin
deren van denzelfden vader zien.
Vaderlandsliefde is in den gewonen zin des
woords oen heidenschc deugd. Men kan al
het goede, dat men geniet dankbaar erkennen
zonder te meenen, dat men zijn broeder voor
het behoud mag dooden. Maar die heidenen
hadden den moed hunner overtuiging, zij trok
ken vrijwillig cn blijmoedig ten strijde, maar
wjj lafaards onttrekken ons aan den plieht,
dien wij zeggen b eerbiedigen. Tm tl bel liehl.
begon op te gaan en de algemeene lmrlnuirseli-
lu id week, toen nijverheid eu handel zich ont
wikkelden. wils du lust geweken voor de krijgs
dienst. Daar vond men uit knechten te huren
voor den moord en nu do vooruitgaande be
schaving ook zelfs dit lokaas krachteloos maakt,
nu vult men de legers aan door gedwongen
lichtingen. Wat hoort men kermen over on
gerijmde en gehuichelde gemoedsbezwarenhier
moet de christen zjjn kind aan den duivel des
gewelds ten offer brengen, dat hjj den God
der liefde wensehte te heiligen. Dat zijn ^ge
moedsbezwaren, die zoo zelden worden geuit,
omdat de christen weerloos is en zwjjgend ge
hoorzaamt aan do wet. Zie, dat is de nieuwe
slavernjj, die wel in staat is den juichtoon te
overschreeuwen, die al onze voorregten en vrjj-
lieden verkondigt.
liet, strekt Spanje tot eer, dat daar een kreet
is opgegaan tegen de conscriptie. Als ons le
ger bjjnn geheel bestaat uit gedwongen lote-
lingen, dan moesten wij die krachteloozo vader
landsliefde af schaffen en slechts spreken van
de lijdelijke gehoorzaamheid van een vredelie
vend volk, dat zich zwijgend onderwerpt aan
do dwingende wet.
De oogen zullen langzamerhand opengaan
en men zal zich vereenigen om den last dra-
geljjker te maken, want wjj zullen het eindo
van den gruwel niet aanschouwen. Toch win
nen de bespotte vrienden van den vrede veld
de onzinnige altijddurende toerustingen, de
ongeloofeljjke geldverspilling, en de stilstand
van handel en nijverheid brengen velen tot na
denken en du tijd nadert, dat de stem der
menscholjjkheid kracht zal verkrijgen ter be
teugeling van den overmoed der liefdeloozo
beorsclizucht.
Gouda, 10 Augustus.
Het voorval te Krakau heeft in Oostenrijk
reeds aanleiding gegeven tot verschillendo be
perkende maatregelen tegen de geesteljjkheid.
Hij de bestaande twisten over het concordaat
en hetgene is voorgevallen met den bisschop
van Linz kan het wel niet anders of öosten-
vjjk zal ook ten aanzien de; hiui archie losge
maakt worden van do slave rujj, waaronder Let
zoolang zuchtte.
De landdagen komen weldra bijeen. In
'l'ytul zijn ilc kerkelijke belangen do hoofdzaak.
