[LAND.
i
Overzicht van 't behandelde in de
zittingen dor Staten-Genoraal
1869 -1870.
TWEEDE KAMER.
(Zitting van 23 September.)
Ui» u*#»
'fe^wehW^
woorden Vrijheid
lalvc niet de geringste
Inudersilcnkciiilcn, b. v.
rkoesterd. Wij wen
sten met nl zijne ver-
redenaar trad daarop
|>g van het kloostcrwc-
dat het lang voor de
pi in Thibet op zeer
dat de gansche zaak
omdat noch Christus,
klooster-gelofte had
Borraer optrad, was het
liiider dan 2,465,000,
(daarenboven had men
van beiderlei kunne,
k, beginnen de bladeren
dat is even waar in
felijke wereld. De Je-
de roomsch-katholicke
weg van alle vleesch
kjnnitsaren het geval is
hrile de redenaar zieh
kloosters; de woorden
or allen", behooren eeue
le spreker, en dit kan
de kloosters bestnan,
hn staat vormen. Vele
geest. Eindelijk werd
Iteld: Het kloosterleven
I en is in strijd met den
nd van den nadeeligen
lg uitgeoefend op de
en het koningrijk
dl de dringtnde wcnsch
boedig mogdijk worde
fez.e resolutie werd mét
pen. In de rede, waar-
Jting, de heer Döhn, de
i j nog deze woorden
bat der reformatie, aan
jbanier van godsdienst-
ieri einde op het gebied
le vrijheid te herwinnen,
staalkundige vrijheid
nlen deze meeting bij,
ngenaam incident werd
I'IPTEMHER.
|g.stèren alhier in het
Trrrgadering plaats gc-
louwvereeniging, wnariu
loemd de lih. M. Hakker,
Van der lorren, Kz.
de Groot.
dat belaag stelt in
I attent op de aankondi-
gezeUehap van den heer
elders grsoten bijval
airent wij reeds voor
Handelsblad dat Miss
als stoute kunstcna-
Jlraad, zonder balanccer-
Igemecnen genoegen uit
keer aanvallige Adeline
n'ng geworden van het
ki verrigtiugen en ook
J teeds door zijne werk-
Ijiiiching.
I 5 Sept. jl; zijn inge-
liten van 18 April 1818
Ic bepalingen ter bevor-
lo -O gebruik der koepok-
I wetten van 1 Juni 1865
Indcrwerpen is voorzien.
genomen ontslag van
ds lid van de Tweede
in 't hoofdkiesdistrikt
'oo noodiig, de herstem-
febben.
I poorweg van Waarden-
■tvankclijk op 1 October
Ituopig uitgesteld en zal
er plaats hebben.
ilicda dd. 23 sept. Voor
W. Zeglmaus te Geer-
fenlappellnnd, het «Gul-
ouitcn de Koepoort al-
leiring met familiewapen,
drie sterren waaronder een lelie; en de letters J.
li. gevonden. Kenners van oudheden komen hierin
overeen dat de ring misschien geschiedkundige waarde
bc/.it. In dat zelfde stadje Geerlruideuberg, bezit
Hendrik van Dicst, een gepensioneerd militair ge
boren in 1792 nog oude gedenkpenningen.
Men schrijft ons uit den Alblasserwnard dd. 24
Sept. De ilrooge dagen dezer week hebben gele
genheid gegeven om, op enkele uitzonderingen na,
met het dorschen van den hennep gereed te komen.
Daar echter liet zand grootcndeels nog moet worden
schoongemaakt zoo is de opbrengst nog met wei
nig zekerheid te bepalen. Veel van het beste zaad
is door den storm uitgeslagen, ten gevolge waarvan
men vreest, dat het zaad niet zwaar zal wegen, en
or veel zoogenaamd loos zaad zal zijn, dat bij het
uitmalen verloren gaat. Overigens is de stengel
vrij zwaar en goed van lint, ten gevolge waarvan
dc producenten op een goed gewigt van de vezel
rekenen.
Men schrijft ons uit Oudewater dd. 23 Sopt.:
De Hollandsche Maatschappij van Landbouw, Af-
deeling Oudewater en omstreken hield dinsdag 21
sept. jl. te Oudewater enne tentoonstelling van paar
den, rundvee, pluimgedierte en voortbrengselen van
den landbouw; vele schoonc paarden en een aan
zienlijk aantal rundvee waren gezonden om «aar
de prijzen te dingen de tentoonstelling werd be
zocht door ruim GOU personen, behalve de leden,
en vereerd met een bezoek van den heer Gevers Deij-
noot, algemeen secretaris der Hollandsche Maat
schappij. Na den afloop der tentoonstelling hadden
er volksvermaken plaats en ecne ringrijdcrij waar
aan door 20 liefhebbers werd deelgenomen, hierna
vercenigdcn zich de leden aan ecu gemeenschappe-
lijken maaltijd 's avonds werd de nieuw opgerichte
gasfabriek in werking gesteld, welke vooral door de
ijverige pogingen van het hoofd dezer gemeente 1 is
tot stand gekomen de fabriek welke zeer net is in
gericht, is gebouwd ouder toezicht van een heer A.
Vcrraaes Wz. te Delft, aan wien daarvoor door het
gemeentebestuur rechtmatige hulde werd toegebracht,
Voor den hoogen raad werd Woensdag be
handeld het beroep in cassatie van Jacob de Vletter
tegen het arrest van het prov. gerechtshof in Zuid-'
holland in zijn zaak gewezen. Met talrijk publiek
in de audientie-zaal aanwezig getuigde van de- belang
stelling, die aan deze zaak wordt geschonken. Nadat
de raadsheer nr. Gertsen, als rapporteur, verslag
van h ingesteld beroep had gedaan, bekwam de
heer nr. Iiergsma het woord tot toelichting van het
beroep des beschuldigden. Zijn pleidooi was in de
eerste plaass eene doorgaande hevige kritiek van de
gronden, waarop 'iet oordeel van hel hof berustte,
cn in dc tweede plaats eene uiteenzetting van negen
middelen van cassatie. Hij concludeerde tot ver
nietiging van het arrest, dat dc hooge raad ten
principale op nieuw regt zou doen of de zaak naar
een aangrenzend hof zou verwjjzen. Het openb. min.
zal Maandag aanst. in deze zaak conclusie nemen.
Uit Botterdam wordt aan de M. C. geschre
ven-: «Op eenige plantsen hier ter stede liggen
adressen aan den Koning ter teekening, om te
vragen eene algeheele herziening der grondwet en
invoering van het algemeen stemrecht. Die adres
sen gaan uit vau den heer Ph. von Ruesgen von
Floss, zich noemende «geheimraad, ridder des hei
ligen Roraeinschen rijks en groot kommandeur der
militaire Herrman-orde", laatstelijk klerk bij het ka
binet des konings en nog laatstelijker klerk bij de
telegraphic. Door het Itotterdamsoh Volksblad wordt
dit petitionnement ijverig ondersteund. Naar men
cr van hoort, vindt het, vooral onder den hanil-
werksstand, vele onderteekenaars, en bestaat het plan
om ook in andere plaatsen van het land een der
gelijk petitionnement op touw te zetten. In den
Haag ligt reeds een afdruk ter teekening, en wel
in een bierhuis, wat, dunkt me, de illusie wel wat
wegneemt.
Berichten uit de Kaapstad melden dat de
Zuid-Afrikaansche republiek eindelijk eene eigene
zeehaven heeft verkregenhet zuidelijke deel van
Pelngoabani wns haar door de Portugeesche over
lieden afgestaan. Verder wordt gemeld dat de goud
zoekers in het binnenland van Zuid-Afrika goede zaken
deden, en dat cr ook vele tnensohen derwaarts op
weg waren om diamanten te zoeken, liet diamant-
wnsschen was cr ecne razernij geworden.
EERSTE KAMER.
(Zittingen van 22 en 23 September.)
Dc kamer begon met een aantal werkzaamheden
van huishoudclijken aard le regelen en besloot in de
eerste zitting op voorstel van den heer Cost Jordkns
leeds Donderdag over 't adres van antwoord op de
troonrede te beraadslagen. De voorzitter had dit
eerst Vrijdag willen doen.
De aanvang der discussie over 't adres is een
gunstig voorteeken van den geest die de le kamer
bezielen zal.
De heer van der Lek de Clercq toch bracht dc
qumstic der tienden ter sprake. De troonrede zweeg
er dit jaar van, terwijl de vorige een ontwerp tot
nfschafling had toegezegd, hetwelk echter 'niet was
ingekomen. Hij wenseht dat er dit jaar een ont
werp zal worden ingediend, waaraan hij zijne stem
kan geven, nl. een dat tot vernietiging, niet slechts
tot afkoopbaarsteiling der tienden leidt. Den ge
noemden afgevaardigde komt alle eer toe voor de
wijze waarop hij terstond dit voor den landbouw in
't bijzonder, maar toch ook voor het algemeen be
langrijke punt ter sprake bracht. Een korte discussie
volgde er over. De minister van justitie wees op
de practische bezwaren die overwonnen moeten worden.
Zoodra hij de middelen daartoe zal gevonden hebben,
zal hij onverwijld een voorstel aan den koning doen.
Het begon den schijn te hebben alsof dc vergade
ring aan de algemeetic beraadslagingen over een
ontwerp tot afschaffing der tienden bezig was, in plaats
van over een adres van antwoord op de troonrede.
Men begon reeds liet debat over dc groote vraag:
afkoop of afschaffing? doch gelukkig zag de kamer
spoedig in de heer Cremers liet eerst dat
zij voet bij stuk moest houden.
Nu volgde er een tamelijk langdradige discussie
naar aanleiding van een voorstel uer heeren v. Beeck
Voudenhoven en IIartsen. Die heeren meenden
dat de gulle welkomstgroet des konings meer in
't bijzonder moest worden beantwoord. Zij stellen
daarom eeue andere redactie voor. Dc commissie
die 't adres ontwierp, meende dat hun ontwerp vol
doende dien groet beantwoordde. Ook meende zij
dat een andere opmerking, alsof dc woorden «onze
betrekkingen met het buitenland" schijnen voorbij
te zien dat het beheer dier betrekkingen aan den
koning is opgedragen, geheel en al onjuist was.
De kamer vond dit ook cn nam de paragraaf on
veranderd aan.
Bij 2 klaagt de heer van Nispen er over dat
de troonrede wel van handel en nijverheid, maar
niet van landbouw spreekt. Doch nnu die klacht
wil hij geen amendement (want dat zou misschien
geen gevolg hebben) maar een wensch verbinden,
die eigenlijk een raad werd. Het gold de veeziekte
nog heerschcmle in Duitschland en, volgens som
migen ook in Luxemburg. Hij beveelt voorzichtig
heid aan. De min. v. bitinenl. zak. antwoordt dat
de veeziekte in Luxemburg niet is uitgebroken. Er
zijn maatregelen van surveillance genotnen. Zoo
dra 't nooilig is zal dc regeering krachtig optreden.
De klacht van den heer van Nispen over het niet
noemen van dan landbouw, wordt aardig beant
woord door den heer van Bijlandt, lid der com
missie. In 't algemeen wordt gesproken van «vele
belangrijke takken van volksbestaan." Daaronder
zal de landbouw toch' wel behooren?
Ten slotte nog een discussie over dc koloniale
paragraaf. De heeren IIartsen cn Fransen van
de Pl'TTE wijzen cr op dat dc troonrede melding
maakt van het verslag omtrent den toestand der
O. I. bezittingen cn dat veel bevredigends bevat.
Zij meencn dat op deze medcdeeling in 't adres
meer moet worden gelet. Er was in deze voorstellen
iels dat doet vermoeden dat door de voor-tellers-
dien bevredigenden toestand der koloniën werd, be
twijfeld.. l)c kamer verwerpt ze dan ook. Het,
gdiccle' adres wordt met algeinccue stemmen aan
genomen. Het luidt aldus:
Sire
1. Met een gevoel van levendige belangstelling
hebben dc leden der eerste kamer van de stnten-
genernnl uwe 'majesteit weder in het midden der
vertegenwoordiging gezien, en tevens van uwe ma
jesteit de zeer te ivaardceren verzekering ontvangen,
dat onze betrekkingen met de andere mogendheden
van den meest vriendschappelijke!! aard zijn.
2. Aangenaam was het ons uive majesteit op
zoo gunstige wijze te hooren gewagen van de voort
durend ijverige plichtsvervulling, door zee- en land
macht betoond, en van den in vele opzichten geze-
geuden toestand waarin belangrijke takken van ons
volksbestaan vcrkecrcn. Ook wij zijn overtuigd dat
vrije ontwikkeling van handel rn nijverheid voor
de algemeetic welvaart onmisbaar is.
3. Uwer wajcstcits aanhoudende zorg voor het
onderwijs op hoogen prijs stellende, zullen wij gaarne
medewerken tot lie verdere regeling van deze ge
wichtige aangelegenheid. De door n, sire, aange
kondigde wijziging der armenwet en herziening dor
kiestabel worden door ons met belangstelling te
gemoet gezien.
4. Met genoegen vernamen wij dat de nog niet
voltooide spoorwegbjnen, even als aan andere groote
werken, met ijver wordt gearbeid. Worden daar
voor buitengewone hulpmiddelen vereischt, en moet
verhooging van den rentelast hiervan het gevolg
zijn, bemoedigend was de mededeeling dat do staats-
begrooting niettemin lot een lager cijfer dan dat
van liet Ipopcnde jaar kan worden voorgedragen.
5. Gaarne zullen wij nl onze aandacht schenken
aan de fmanoieele cn andere belangrijke wets-ont-
worpen, door uwe majesteit vermeld.
6. Onder deze wets-ontwerpen zijn vooral die
welke met den bloei en de welvaart onzer Overzce-
sclie bezittingen en koloniën in verband staan, van
zeer groot belang. Wij achten het onzen plicht met
uwe majesteit ijverig te streven, om den toestand
daar, al is die in vele opzichten bevredigend, zoo
veel in ons vermogen is te verbeteren.
7. Wij gevoelen dus, sire, dat ook in deze zit
ting de omvang onzer werkzaamheden groot zal
zijn. Met uwe majesteit ivenschen wij dat door
eendrachtige samenwerking het belang des vaderlands
krachtig zal worden bevorderd. Moge hoogir zegen
op dien arbeid rusten.
De commissie van redactie met toevoeging van
twee andere leden zal 't adres den koning aanbieden.
De kamer is op recès gescheiden.
De tijdelijke voorzitter, deGondsche afgevaardigde
Hoefman, doet voorlezen het kon. besluit, waarbij
mr. Willem Hendrik ücllert benoemd wordt tot
voorzitter der kamer voor dit zittingjaar.
Zonder den benoemde eenigen gclukweusck toe te
voegen, gaat de heer Hoefman uil den voorzitters-
stoel cn wordt deze door den nieuwbenoemde bez.ct.
Hij houdt de volgende rede:
Mijne Jleercn
«Op uwe voordracht heeft het ilea koning be
haagd, mij tot voorzitter van deze vergadering te
benoemen.
«Hoogelijk voel ik mij door die onderscheiding
vereerd en betuig u daarvoor mijnen dank.
«De bezwaren aan het voorzitterschap verbonden
zijn mij niet vreemd en schat ik niet licht, al mag
men rekenen op den heuschen toon en dc onder
linge welwillendheid der leden.
«Mijne taak is op dit oogenblik dubbel raoeielijk,
omdat ik geroepen ben den voorzitter te vervangen
in wicn gij gedurende elf jaren uw vertrouwen
gesteld hebt, en die dezen zetel met zooveel waar
digheid wist te bekleeilon."
«Schenkt mij dc ondersteuning, die gij gewoon
waart hem te verleenen, wanneer ik alle krochten
inspan om mijn plicht tc doen.
elc en gewichtige werkzaamheden wachten ons
in dit jaar, zoo als uit 's konings rede hij de ope
ning dezer z.itting is gebleken.
«Wij zullen ouz.e taak met lust cu ijver opvatten,
aangemoedigd door dc ondervinding van het vorige
jaar, waarin de vernieuwde overeenstemming tus-
schen regeering eu vertegenwoordiging ons in staat
stelde veel goeds en nuttigs tot stand te brengen.
«Gaarne zult gij dnu ook gehoor geven aan de
roepstem des konings, die rekent op uwe medewerking.
«Verschil van meening en inzicht heerscht er
ongetwijfeld onder onsra iar daar ivij allen slechts
één doel mogen hebben behartiging van de waar
achtige belangen vau vaderland cn koning, zal dat
verschil eerder een wcidadigeu dan een storenden
invloed op onze werkzaamheden uitoefenen.
«Mogen onz.e gezamenlijke pogingen tot bevordering
van het algemeen belang, rijke vruchten drigen.
«Ik verklaar het voorzitterschap van de tweede
kamer der staten-generaal le aanvaarden."
Dellert z.it niet voor 't eerst op den voorzitters-
stoel. Ook in 1852 kreeg hij dien zetel, doeh toen
de koning in April 1353 noodig had gevonden de
kamer te ontbinden, werd Dullert niet als lid her-
koz.cn. Gedurende den korten tijd van zijn le pre
sidentschap toonde hij reeds daarvoor veel geschikt
heid te bezitten. Vooral is daartoe onmisbaarkracht
vau geest om onpartijdig te zijn. Dullert kan dat;
wij vertrouwen dat hij vele jaren dien zetel versie-
reu z.al en dat de kamer onder zijne leiding ecne
ordelijke kamer zal wezen.
Dullert heeft lange jaren in de kamer gezeten voor
Zutphen van 18491853, en van 1S541866
later zat hij korten tijd voor Groningen en tegen
woordig voor Arnhem, zijn geboorte- en woonplaats.
En nu dc speech Eén punt willen wij slechts
relcvccrcn. De wijze namelijk waarop Dullert vau
zijn voorganger (van Reenen) spreekt. Politieke te
genstander, maar toch erkennende liet vele goede
dat zijn voorganger in die betrekking wist ten
troon tc spreiden. Dat is ware liberaliteit. liet
goede te erkennen en het vockcerde te bestrijden
overal waar het z.ich voordoet, dat is de ivcl eens
vergelen plicht van elk liberaal.
Do kamer had veel eerbied voor van Reenen
i.f
