ir
■■m
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
[QOPIHG
1869.
N? 795.
IGLAS
)Eisr
Woensdag, 29 September.
LGAZIJM
ISARK.
ÏIE&O0.
)LEN.
2sT_A.,"
Id'IJSSEL.
Bekendmaking.
Het CULTUUHSTEESEL.
*0
IDE
fs-Gozelschap,
ont, 2C. Bang
Int.
Do inzending van advertentien kan geschieden tot één uur des namiddags op den dag der uitgave.
1
IFJRM AAK."
BEE 1869:
DEN
IllELDBEltOEMDE
ALBERT on
[tELINE en Mej.
ar-force-danser
Ynda ten 8 ure.
terlakte, gepolijste
worden, van
Gouda.
het lak wordt
likte KOLEN- en
TELLEN en ge-
Ipliillende soorten,
l FOURNUIZEN
HDWAARBORG-
Ugenveld C 92/94.
15 per mud.
I [>or mud.
1/ 1.20 per mud.
11.35 per mud.
■korting per mud.
169.
1AK, HEISTEL-
|29 SEPTEMBER
het terrein van
door den Nota-
ITSCHAPPIJ
esluit, gevestigd te
pi A. PLEIJSIER.
Duizend Gulden,
am Wed. G. DO-
Revraagd in hoofd-
5ELGLAS-LEVE-
i. RCHlTECTScnz.
6ng. Reflecteeren-
franco brieven aan
erschaft in 4, (i
IEN UITKOMEN
|s meest voldoende,
IEOPHILE, Heflo-
en worden terug-
ii gepakt
1 linsdag 's morgens
bi 'h morg. 7 uren.
jpijjke dagen 's nam.
rkwirten.
finnkman,
GOUDSCHE COURANT.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prijs per drie maanden is 1.75,
franco per post 2.
AÜVERTENTIEN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderljjkc Nommers VIJF CENTEN.
BURGEMEESTER ea WETHOUDERS van
Gouda, gezien art. 54 en 1C6 der wet van den
29" Junij 1851 (Staatsblad N". 85.)
Brengen ter kennis van de Ingezetenen, dat de
Raad dier Gemeente heeft benoemd, twee vaste
Commissien, belast met de voorbereiding van hetgeen
waarover li ij heeft te besluiten.
Dat tot leden van de eerste dier Commissien wier
werkkring is, het bijstaan van Burgemeester en Wet
houders iu het toezien op het beheer en het on
derhoud van en de zorg voor alle plaatselijke werken
en eigendommen der Gemeente, behalve Burgemeester
en Wethouders, van welke de eerste is Voorzitter,
zijn benoemd de Heeren:
G. PRINCE en
D. W. W ROTE li BA AN,
en tot leden der tweede Commissie, belast met het
ontwerpen van en het herzien der plaatselijke veror
deningen, tegen wier o\ertreding slruf is bedreigd.
Onder liet Voorzitters diap des Burgemeesters zijn
benoemd de Heeren
Mr. J. L. A. de GRAVE,
W. J. FORTUIJN DROOGLEEVER.
J. REUTINGER en
Mr. P. P. P. KIST.
Gouda, 24 September 1869.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
DROOGIKEVEIt FOKTUIJN. van BERGEN' 1JZENDCORN
li. i.
Jaarlijks werden voor vestingbouw enz. 3
millioen werkdagen gevorderd, die slechts mot
half dagloon betaald werden en daarvoor moest
de inlander soms 50 en 60 uur ver komen om
een geheel jaar ver van vrouw en kind te
werken.
Is het te verwonderen, dat 18000 zielen de
residentie Passoeroean en Bezoeki ontvluchtten,
en dat van de ruim 2100 landbouwers, die voor
den vestingarbeid geprest werden in 9 maan
den tijds 1400 verdwenen waren
Hoe oordeelt een suikercontractant, een vol
bloed-conservatief V »De knevelarijen zijn on
gelooflijk, vele bladzijden zoude men daarmede
kunnen vullen, de kleine man wordt tot op
bet gebeente toe uitgezogen".
Een ambtenaar rapporteerde reeds in 1840:
De vermeerdering en bovenmatige uitbreiding
der cultures, do opbouw vau fabrieken, bet
aanleggen van nieuwe middelen van communi
catie, van verfraaiingen eu hut daarvoor noo-
dige onderhoud, dit alles heeft ten gevolge ge
had, dat men thans van den Javaan vier of
vijf maal meer arbeid vordert dan hij de invoering
van het cultuurstelsel. Daardoor wordt de in
lander verhinderd in hot bebouwen zijner rijst
velden en is dit hoofdmiddel van bestaan zeer
achteruit gegaan.
Van dit laatste bleven de gevolgen niet uit.
Duizende bunders, van den meest geschiktcn
bouwgrond tot de cultuur van gewassen voor
de europeesche markt bestemd, werden aan den
rjjstbouw onttrokken, en in het vruchtbaarste
land der wereld werd hongersnood geen onbe
kende zaak. De prijzen der rjjst verdubbelden
en verdriedubbelden, hongersnood en typlieuse
koortsen door gebrek, armoede en uitmerge
ling veroorzaakt, sleepten duizenden weg. Ne
derland kon niet helpen, de ambtenaren moch
ten niet helpen, want hulp kostte geld, en uit
gaven in Indie verminderden het batig slot.
De geheele geschiedenis van het cultuurstelsel
is een doorloopend verhaal van ellende en mis
drijven; de laatste jaren hebben veel, wat ver
borgen was, aan het licht gebracht, en even een-
toonig, als zoovele Indische verhalen, zal de
geschiedenis van dit stelsel zijn; de grondtoon
zal wezen: De Javaan werd mishandeld, de
Javaan werd beroofd. Werd mishandeld, werd
beroofd, helaasneen, nog werkt dit stelsel
verderfeljjk voor Java; nog zijn die verorde
ningen en besluiten van kracht, die den Javaan
zijn recht ontnemen op zijn grond, op zjjn ar
beid, die de oorzaak zjjn van hongersnood, af
persing en opstand, en wanneer is verbetering
te wachten Do krachtige stemmen, die zieh
in du laatste tijden verheven hebben, mogen
niet geheel zonder invloed gebleven zijn, ver
schillende bepalingen mogen ingevoerd zijn om
do werking van het stelsel te verzachten, de
oorzaken van het kwaad zjjn niet weggenomen.
Terwjjl hier te lande veel gesproken eu geschreven
wordt over heerediensten en recht op den
grond, terwijl men hier zich verblijdt met al
lerlei, dikwjjls mot elkander in strjjd zijnde
verordeningen, terwjjl hier wetten worden in
gediend en ingetrokken, hljjft de toestand op
Java dezelfde, want van allo verandering vreest
men vermeerdering van uitgaven, vermindering
van het batig slot.
Treurige tocstund voorzeker, waarvan het
einde nog niet te voorzien is, tenzjj de volks
stem zich krachtig verheffe, en rekenschap vrage
van hetgeen in Indie geschiedt. Halve maat
regelen kunnen niet meer helpen. Afschaffing
van het cultuurstelsel, niets minder kan daar
een beteren toestand te voorschijn roepen.
Maar het geweten des volks is nog niet wak
ker geschudde opbrengsten van Java gebrui
kende ten bate van het moederland, berust men
om den wille der millioenen, en men troost zich
met de gednehte, dat het zoo erg niet zjjn zal,
en dat men toch nimmer westersche begrippen
op oosterschen bodem moet overplanten. Alsof
de ware beginselen van vrjjheid en mensche-
ljjkhcid aan luchtstreek of klimaat gebonden zjjn
Het cultuurstelsel van de invoering^'af, door
tal van weidenkenden veroordeeld, om de be
ginselen, niet slechts waarop het rustte, maar
vooral ook om de toepassing dier beginselen, dat
stelsel dat slechts verdedigd werd, met de ver
klaring, dat het moederland die schatten behoefde,
en later niet meer konde missen, moet zoo
spoedig mogelijk vallen, opdat de schande worde
uitgewischt, die daardoor op den Nederlandscheu
naam kleeft!
Maar daartoe moet de regeering door de
volksstem als het ware gedwongen worden. Het
Nederlandsche volk moet verklaren, dat het de
dus verkregen millioenen niet langer wil, dat
het geen spoorwegen wenseht van Indisch geld,
als Indie nog de eenvoudigste middelen van
communicatie op vele plaatsen mist. Het volk
moet het eeuwige twisten en chicaneeren over
wetsartikelen en rechtsqusestien afkeuren, waar
een geheel volk wordt uitgezogen in den naam
van het christeljjke Nederland. Een minister
die durft voorstellen om het stelsel van gedwon
gen arbeid voor 20 jaren te bestendigen, ver
klaart daardoor, dat hjj zjjn roeping met begrjjpt,
of wel, hjj verklaart, dat het Nederlandsche
volk nog niet rjjp is om recht en wet boven
het batig slot te stellen.
Een treurig verschjjnsel voorzeker
Moge het a ntal eu de kracht der bestrijders
vau het Indische wanbestuur meer en meer toe
nemen, opdat spoedig de dag moge aanbreken,
dat de tegenwoordige toestand tot het verloden e
behoort, tot groot voordeel van Indie, maar
vooral ook in hot belang van het moederland.
noïiatr.
