f HOOPING
lenws en Advertentieblad voor Gonda en Omstreken.
1869.
N° 796.
1NTÏEN,
Vrijdag, 1 October.
evraagd
Schoolplichtigheid.
De inzending van advertentien kan geschieden tot één uur des namiddags op den dag der uitgave.
lijk weder vergelen
ts te maken. Mijn-
nlig voor een kind,
cel zoo niet blijven.
Ik weet liet niet,
ter vraag aan meer
tsclgke school-com-
n komen f Gaarne
te vestigen. Met
de, xijuheer de rc-
VM. Dien. L.
emgiug voor het
UI) A.
una, ziet ge nog
uronir do l'enfiiaco.
ïgeonzcr stadgenoo-
ri eener verceniging,
vorderen eener goede
emeentebealaur.
n waarlijk behoefte
«verre alleen strooi-
n de eene en wroe-
re zijde, de middelen
worden voorgelicht
arby het voorstaan
"c en stoffelijke ont-
larom klonken van
de vereeniging ge-
et doel kon lid wor-
aan te melden. Ik
e dit deden. Met
ne zoowel als bijzon-
Vee! merkte ik
en waaup ik den-
1 terug komen, maar
undige mannen eene
maaien hoorde voor-
ht. Maar wij juich-
at iaebt 't best", en
niet. Behccf ik te
r gesteld?
De reusachtige eik
en ecu aanhoudend
Men zou voortgaan
et meer voorzichtig-
r kendedit beloofde
verspreid, dit was
korten tijd voor de
houden, voorlezingen
'cn voor het publiek
ereeniging zou zich
die twee punten van
de zedelijke en stof-
volk krachtig kon
an gedaan?
iroonen in die vader-
in den aanvang van
Sed' rt de herstem-
deken slechts enkele
1 aren het flikkeringen,
"ul verscheiden vooraf-
Bobby.
e Stand.
Johanna Maria, ouders G.
Geertje, ouders J. Stoo-
iruelia Gei ar dn, ouders J.
:oit huisvr. *an J. Stra-
1 j. 6 m.
jzen van deelneming,
jjden mjjner dochter,
ine kinderen, mjjnen
COS1JN.
S69.
liltAAK, HEISTEL-
LG 29 SEPTEMBER
op het terrein van
nla, door den Nota-
ui ge maanden later te
i standen een H E E-
le 4 a tl kamers, met
gelieve zich te adres-
mrprjjs en nadere be-
W. bij den Boeklian-
ZONEN alhier.
n .1. Brinkman.
GOUDSCHE COURANT.
De uitgave dezer Coura.it geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. Do prijs per drie maanden is 1.75,
franco per post 2.
ADVERTENTIEN tvorden geplaatst
van 1—5 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsrnimte.
Afzonderljjke Nommers VIJF CENTEN.
Het voorstel van de hh. Harting tot de op
richting van een schoolverbond tegen het school
verzuim heeft in het geheele land goeden weer
klank gevonden. Het denkbeeld lieeft algemeene
belangstelling gewekt, zoodat het wel niet twijfel
achtig is, of de aangekondigde vergadering te
Utrecht zal door tal van ijverige schoolvrienden
bezocht worden. De vrucht zal niet uitbljjven,
want i,l mocht het blijken.dat er geen afdoend
en radicaal geneesmiddel tegen de kwaal bestaat,
dan noch zal de vernieuwde en verhoogde
belangstelling voor de algemeenmaking van het
onderwijs stellig van gunstigen invloed zjju.
Het kan niet voorbarig en belemmerend ge
acht worden, dat de zaak en de beginselen, die
liet geheel beheersehen moeten,v >oraf besproken
en overwogen worden, indien dit geschiedt uit
een onzijdig oogpunt. Want het geldt eene
teedcre zaak, het onderwjjs geeft aanleiding tot
zeer groote verscheidenheid van inzichten, maar
die wjjdgapende verschillen betreffen het voor
gestelde doel niet. Wie is niet overtuigd, 1°.
dat het lager onderwjjs noodzakelijk is voor allen
2". Dat er te veel ontbreekt aan die algemeene
verspreidingen 3°. dat liet plichtmatig is mede
te werken tot de wegneming van een gebrek,
dat vooral in onzen tjjd de geheele maatscliappjj
met schromeljjkc gevolgen bedreigt.
Ofschoon de kwaal voor oogen licht en er
wei niemand twjjfelt aan het bestaan is deze al
gemeene kennis niet genoeg. Het gebrek, hoewel
algemeen, bestaat niet orenal in dezelfde ver
houding, ontstaat niet overal uit dezelfde oor
zaken, en voreischt daarom niet overal dezelfde
geneesmiddelen. Derhalve zal het noodig zijn,
dat het verbond zich bemoeio om eene juiste
kennis te verkrijgen ten aanzien van dun aard
en den omvang van het schoolverzuim zoowel
in de steden als op het platte land en van de
afwijkende aanleiding in verschillende deelen
des lands.
Eene hoofdzaak echter is het vaststellen van
den te volgen weg. De groote vraag isdrang
of dwang, vrijheid of onvrijheid redeljjkoover
tuiging of willekeurig dwingend gebod. Te
dezen aanzien bestaat eenigi bekommering. De
Pruisische schoolplichtig' >1 iven! als iets wen- j
scheljjjts afgeschilderd ei nimi vreesde slechte: j
do moeilijkheid der invoering. l
Het geldt hier het leidend en heerschend
beginsel. Wjj erkennen en huldigen het hoog
en heilig beginsel der vrijheid, maar onderwerpen
ons in de maatschappij aan dwang en geweld.
Wjj zwjjgen cn gehoorzamen waar wjj en onze
kinderen gedwongen worden tot erger dan
schoolgaan. Maar zouden wjj dien dwang wil
len invoerenzouden wij bij de Zondagswot
nog een verplicht korkgaan willen voeren?
Indien geen ander middel mogelijk was dan
dwang ('t geen wij als zedelijke wezens niet
kunnen of mogen aannemen) zoude liet dan de
taak van mensclieiivrienden en voorstanders
van het onderwjjs zijn dien dwang te helpen
invoeren? Dan moet de wet daarin voorzien
en de politie met de rechtbank de wet hand
haven. Waartoe zouden wij ons vermoeien,
wjj kunnen geen hoeten opleggen, wjj zullen
de onwillige ouders niet naar do gevangenis
leiden. Uit beginsel behoorden wij elk denk
beeld van schoolplichtigheid geheel oil volkomen
te verwerpen.
Maar liet zedelijk besef der onrechtmatigheid
van eiken dwang is ver van algemeen en ge
lukkig behoeven wjj ons daarbij niet te bepalen.
In Nederland is de burger1.jke en persoonlijke
vrjjheid niet de vrucht van den ntodemen cn
constitutionneclen staat, maar het eeuwenheu
gend erfdeel des volks. Het zou onmogelijk
bevonden worden het volk te dwingen. De
wet, die schoolplichtigheid voorschreef, zou de
tegengestelde working li ibben en den grootstcn
at keer wekken tegen de voortreft'oljjkste scholen.
In hoe vele gemeenten des lands bestaan slechts
openbare scholen en is het niet genoeg dit te
herinneren om volkomen in te zien, dat ver
plichting tot schoolgaan onmogelijk is.
Maar er is meer. Het schoolverzuim is groot,
te groot; toch staat Nederland hekend als
ijverig in de bevordering vi ,l het schoolwezen.
Wat is er, sedert het begin dezer eeuw voor
de verbetering van het onderwijs gedaan,
lloe aanzienlijk is toch altijd nog het aantal
dor vrijwillig schoolgaande kinderen. Hoe on
derscheiden zich steden cn landgemeenten door
goeden jjver, waar ''e opkomst jaarlijks verbe
tert en liet verzuim zeer gering is.
Welk een grievende vernedering zou de in
voering zijn van den dwang, waar zoo vei i
vrijwillig eu belangstellend geschiedt.
Die den dwang voorstaan gelooven rliet in
den goeden zin dos volks, omdat zjj wellicht,
nooit beproefd heboen wat zachtmoedige over
reding vermag. De oproeping tot het school
verbond was reeds de aanleiding tot liet mede-
deelen van vele bijzonderheden betreffende do
pogingen, die mot gunstig gevolg op verschil
lende plaatsen worden aangewend. Ook schrijver
dezes kan getuigon van gunstige uitkomst.
Iljj is een onbeduidend oud man, die voor ruim
dertig jaren in de stad zijner inwoning fiet
onmogelijke beproefde. Zonder aanmoediging
of medewerking begon hij de verbetering van
het diep vei vallen schoolwezen; do bezwaren
waren groot, havelooze en hongcrljjdende kin
deren opgroeiende in dierljjke rnwheid kwamen
langzamerhand opdagen en na twee jaren wa
ren 700 leerlingen tot ruim 2000 geworden cn
nog heden is onze armschool liet sieraad onzer
schoolinrichtiiigen. De armscholieren onder
scheiden zich door behoorlijke kleeding, bljj-
moccligen geest,, stipte gehoorzaamheid en voor-
beeldigen jjver. Tucht en orde heerschen bij
opgewekten zinstraffen zjjn bijna onbekend
de school bloeit tot hedon onder denzelfdcn
voortreffcljjken onderwjjzor, die de vriend dei-
kinderen, door allen wordt bemind.
Wie lust cn jjver bezit, zal waar ook, indien
hij de handen aan het werk slaat, zegenrjjke
vruchten plukken van zijne poging, wan liet
volk stelt belang in het onderwjjs cn mist
slechts de energie, om dc bezwaren af te weren.
Dc schuld van het schandelijk verzuim licht,
slechts gedeeltelijk bij liet volk. Niet overal
wordt do gelegenheid ruim opengesteld. Tloe
is liet gesteld in do hoofdstad des rjjks, daar
hoorde men steeds gewagen van duizende kinde
ren, waarvoor aanvraag was geschied cn die niet
geplaatst konden wordenIs dit niet bespot
telijk en zoudt ge dan willen smalen op do
zielloosheid der mindere stauden. IToe vele
gemeentebesturen zijn door Amsterdamse-hen
geest bezield? Op hoevelo plaatsen wordt de
toegang tot de school bemoeieljjkt
Wij verwachten dat do vergadering te Utrecht
eene vernieuwing zal zjjn voor geheel Neder
land ter opwekking van den reinsten jjver voor
de algcmeonmaking van een ondenvjj;, dat de
grondslag moet zjjn van ware verlichting u
veredelden volk z:u.