Gemengde Berichten.
ïhten.
Ingezonden.
l
■ESI
gelijke gevallen
opmerking, dat,
J'HW plaats licefl
herhaling daar
in den.
If-
L(; van do tsvecdc
(aren verseheideuc
rringsbeleid van
[nititic. Er was
en zijne houding
i am verscheidene
Irensohten nadere
I dunnen vnn den
tten deze grieven
zeer overdreven.
Ie .raken was slechts
ten des ministers
tjg van het reehts-
anderwerpen van
ehen.
WOOllGn, 22 Oct. Do Wiener Zcitmg maakt
een besluit des keizers bekend, waarbij do Oosten-
rijkschc gezant te Stuttgart, graaf Chotek, is benoemd
tot buiteuhewoon gezant en gevolmachtigd minis
ter te St. Petersburg.
Li zeer waarschijn-
11e van bini.en-
Lean justitie zal
't gansche land
Is der repubiikci-
vuik geen meerdere
I der Carlisten.
11 de ontbonden
wordt bevestigd,
Portugal gearres-
rp betreffende de
krizerin der Fran-
mderkoning heeft
geene berichten
Itrlogs.
lui lid"1 uitgesteld.
len minister vnn
km, ingediend ont-
van Pergerspaun
|1 ke llurbau, die
i ueweging in 1819
„opruiing, tot een
roordeeld.
eizerin der Fran-
|r> vertrokken, wnnr
o,bereidende dis-
li igilen is art. 1 van
nbetreffende de in-
lr.' processen en slaat-
|l linnen tegen 121
iDime troepen onder
li 'ft gisleren een ge-
Itarezen. De Inat-
ies teruggeslagen.
|i. i slechts twee man
zegt dat volstrekt
Ju door den kei/.er
ti in de hoofdstad.
|nge heethoofden uit
zich naar de werk-
In hebben begeven,
lei tot het aan den
Ie 26 dezer. Doch
Hieraan te voldoen.
Ilihc, dat in een heden
J) is, om de buiten-
h it begin der vol-
I rond had bier in
kr| vergadering van
ks Simon en Gamier
udigden, die toege-
ieide„Laten wij
1 c de la Concorde
bn wij zullen vechten.
In e batterijen zullen
k- by dat de linker
bil zien naar do gc-
1 ide afgevaardigden
tipgejuicht. De uan-
ln kreet: „leve de
lm uit Oost-Indie eu
Keizerin Eugóuie heeft van den sultan voor 20,000 fr. ge
kocht het at - grond in Palestina, waar de maagd Maria
begraven is.
Het Gricksche leger wordt geheel georganiseerd naar Prui
sisch model.
In het Japau8che parlement is met 200 tegen 3 stemmen
verworpen het voorstel tot afschaffing van het buikopsnijden.
De stad Cuiseyski in Siberia, met 40,000 inwoners, is
geheel vernield door brand.
Do werkstaking te Parijs neemt toede vcrgulders staan
gereed de manufacturiers te volgen.
De hr. Gladstone heeft in de dagbladen verklaard, dat do
regeering ongc/iud is de gevangen Fenians los te laten.
Te Zuandain is dinsdag avond een stijfsclmolen afgebrand.
In dc stad Luxemburg hebben de letterzetters en druk
kersgezellen den arbeid gestaakt.
De gemeenteraad vau Tilburg heeft voor/20000 geteekend
op den buurtspoorweg naar dc Langstraat.
In Engeland is een wet uitgevaardigd, waarbij op zware
straffen verboden wordt, op zekere tijden van liet jaar zee
vogels in de nabijheid der kusten te dooden. Deze wet is
gegevcu op verzoek der zeelieden, daar deze vogels voor beu
vaak zoo goed nis cenc waarschuwing tegen schipbreuk zijn.
Het geschreeuw der vogels toch verwittigt den zeeman bijna
altijd dc nabijheid van de kust, wanuecr hij door den mist
het spoor bijster is geraakt.
In berichten uit Jokaliama komen ecnigc bijzouderheden
voor omtrent den hevigen storm, die aldaar op 20 augustus
heeft gewoed. Men herinnerde zich sedert dc laatste zes
jaren geen zoo zware drukking van den wind bij eenigen
storm of typhon to hebbeu gevoeld als toen. Veel schade
te land cn te water was daardoor dan ook aangericht. De
villa's leden geweldig, eenige zijn geheel tegen den grond ge
slagen cn de nieuw aangclegdo tuinen dragen geduchte spe
ren van den storm hoornen en sieraden liggen verward door
een De inlandsche huizen in de stad hebben mede zwaar
geleden cn verscheidene, die aan den storm bloot stonden
zijn genoegzaam geheel ter neergeworpen. Men berekent de
schade tc land en te water wel op honderd duizend dollars.
Te Lyon zijn dc magazijnen en werkplaatsen van den heer
Belguier, fabrikant van sterke dranken, door brand ver
nield. Dc schade wordt op 500,000 frs. begroot, waarvan
slechts een deel door verzekering is gedekt.
De aandeelhouders iu de Zwitserschc bank tc Bern zijn
opgeroepen tot het houden eener algemeene vergadering l it
het verslag, door de directie der bank opgemaakt, blijkt,
dat Schorr, de kassier van de bijbank te Zurich, niet minder
dan 2,107,793 fr. 57 c. heeft verduisterd. De toestand der
bnnk is echter niet derwijze benadeeld, dat die wankelend
is geworden.
In Mexico is dc toestand veel gunstiger geworden.
Drie stoomschepen met een groot aantal suppletie-troepen
zijn to Cndix uit Havana aangekomen.
Keizer Napoleon heeft duizend frs. beschikbaar gesteld
voor het Foolsch museum tc ltnppcrswijl.
Tc Zurich ziju 14 dames toegelateu als studenten in do
geneeskunde.
VERGADERING van den GEMEENTERAAD.
Dinsdag, 19 October.
(Vervolg.)
N. 104 7500. Onderhoud van lantarens. De lieer
Peutingcr wcnsch.t betere verlichting aan de Boelckndc cn
klaagt over den stank der stilstaande sloot aldaar. Nadat
de voorzitter had herinnerd, dat reeds in eeno vorige zitting
was medegedeeld, dat besloten was tot het plaatsen van een
nieuwen cn het verplaatsen van een anderen lantaren, wordt
deze post goedgekeurd.
Thans genaderd tot Hoofdstuk VI wordt do zitting ver
daagd om het vergevorderde uur.
Avondzitting ten zovcu ure;
Tegenwoordig al do ledeu, behalve dc hh. Luyten en
Reutinger, die kennis gegeven hebben, dat zij verhinderd
zijn de vergadering bij te wonen.
N. 113. 100. Doodschouw. De heer fiuchn r vvensehtc
dezen post verhoogd te zieu, omdat er in 1867 cn 1808 zoovele
lijkschouwingen zijn noodig geweest. De heer Kist spreekt
in tegcnovcrgcsteldcu zin en meent, dat de aangevoerde re
denen onjuist ziju.
De voorzitter deelt mede, dat liet niet betreft een vaste
post, maar dat voor eiken lijkschouw 50 centen worden
uitbetaalden dat de uitgetrokken som, dit jaar wel vol
doende zal zijn.
N. 122. f 100. Libryo. De lieer Kist vraagt of deze
pest niet zou kuunca vervallen. Nadat de voorzitter cn de
heer van Straaten voor het behoud dezer uitgave gesproken
hadden, wordt die algemeen goedgekeurd.
N. 128. 3G0. Bijdrage Spijsuitdecling. Dc commissie
voor de begrooting beeft inlichting gevraagd, betreffende do
uitdeeliug en door vvien dit geschiedt. Dc voorzitter deelt
mede, dat ingeteekend wordt voor 120 socplijsten, dio in
houden gesteld worden van het burgerlijk armbestuur. I)o
heer Prince vraagt of die soiu niet behoort op de bcgroo
ting van liet armbestuur. Dc voorzitter erkent, dat dit
regelmatiger zoude ziju, maar dat liet nooit anders is ge
schied. De heer Buchncr licht dit nader too door dc op
merking, dat het wordt uitgereikt als buitengewone bedoe
ling Do heer Rcruy zegt, dat dc zaak goed is om die
Soepuitdccliug in stand te houden.
Do heer Prince blijft beweren, dat de uitgave niet wordt
verantwoord. In stemming wordt dc post aangenomen niet
10 tegen 2 Memmen, die van de lib van Stronten en Print»-,
welke laatste unteelu ning verzoekt, dat hij niet heeft midc-
gtwerkt lol dit b. sluit
N 145. f Brnudnssurantit Dc heer Kist vrnngt
0f da» pont i rl d moet worden wegens don nieuwen
aanbouw. Dc voorzitter bericht, dat hiertoe reeds aanvan
kelijke maatregelen zijn genomen en don bouwmeester reeds
list gegeven is tot schatting, wordt nu korte discussie do
post goedgekeurd.
Overgaande tot do ontvangsten, valt bedenking op n. 19,
huur van huizen enz. 3443.15.
De lieer Kist meent, dat het wenschtlijk zou zijn, dat
de raad keunis droeg, welko percoelcn van stadswege in huur
of in erfpacht uitgegeven worden, daar het in den laatstcn
tijd gebleken is, dat die huurpenningen enz. niet iu even
redigheid staan tot do waarde eu haalt de voorbeelden aan
van grond hij do stearinekuarsen- cn gasfabriek.
Du heer Prince verklaart, dat de lijst voorhanden is ge
weest bij de bcgrootiug. De voorzitter verzekert, dat dio
bij do begrooting ter visie is gelegd en dat zij te groot is
om opgenomen te worden in do memorie van toelichting.
De heer Kist berust in dc gegevene inlichtingen en wordt
dc post aangenomen.
N. 41. 15000. Beukmolen. De heer Kist meent, dat
het beter zou zijn do omschrijving zoo tc wijzigen, dat
daaruit dc verplichting niet volgt om een beukmolen ad
15000 tc moeten oprichten. l)o voorzitter beweert, dat
dit onnoodig is cn dc omschrijvlug juist is. Dc heer Droog-
lecycr stemt in mot den heer Kist. Daarop wordt de wij
ziging overgenomen door hh. Burg. cn Wethouders en dc
post goedgekeurd.
N. 43. Geldlccning 62875. De heer Prince acht het
onnoodig zulk ccne som to lecnen, en meent dat de uitgaven
te hoog zijn opgevoerd.
Do hoer Drooglcever betreurt de omstaudigheden, die do
leening noodzakelijk maken, maar hoopt nog altijd, dut
men met een minder bedrag zal kunnen volstaan.
De voorzitter stemt volkomen in met den heer Droog
lcever, eu beweert tegenover den hoer Priucc, dat die nu
dc vaststelling der uitgaven, andere middelen zou moeten
voorstellen bij afkeuring der leening.
In stemming gebracht, wordt do post aangenomen met
algemeene stemmen, behalve die van den heer Prince.
De voorzitter stelt als nu voor de begrnoting van in
komsten vast te stellen op dc som van f 297,405.286.
Daar de uitgaven vermeerderd ziju met 385 worden
do ouvoorzicue uitgaven verminderd met/380 cn gebracht op
2850, terwijl het batig saldo met 5 verminderdblijft
00,88.
Dc heer Prince ziet zich verplicht zijne goedkeuring te
onthouden anu da begrooting.
Iu stemming gebracht, verklaren zich tien leden voor
de aanneming e j twee tegen, dc hh. Kist en Prince, waarvan
do laatste aanteekening verzoekt.
Tot regent der beide gasthuizen wordt ingevolge vroegere
voordracht benoemd: d: heer M. L. A. Koek met 7 tegen
5 stemmen eu tot uoodhulplijkdragcr B. Lens.
Machtiging wordt verleend tot uitvoering «Ier besluiten
zonder resumtie eu eindigt do vergadering.
OÊT 1» het verslag ilcr raadzitting in ons vorig nonimer
is ecne misstelling ingeslopen
Dc voorzitter over de geinaalbelasting sprekende heeft niet
gezegd, dat de prijs van het brood hier lnger was dan bij
dc Ilaogsche broodfabriek, maar dat het verschil der brood
prijzen allner met die te 's llago niet grooter was voor de
t» dezer stede belaste tarwedan voor het onbelast roggc-
biood.
Met genoegen vernemen wij dat Prof. van Oss,
Zondag avond ill dc socileit „Ons Genoegen" eenc
builengcwone voorstelling zal geven.
Het toeval deed ons een der voorstellingen van
dit gezelschap bijwonen, en inderdaad zoowel de
gymnastische als acrobatische oefeningen verdienen
allen lof, terwyl de tiibleaux-rivnnts, wat opvatting
en uitvoering betreft, voor de besten in dit genre
niet behoeven onder Ie doen.
Gaarne wenschen wij dus den heer van Oss een
volle zaal toe, en houden ons overtuigd dat niemand
zich een gang derwaarts beklagen zal.
23 Oei ober 1869. X.
EEN GOED TEEKEN.
Toen in 1642 twaalf van de „gouwste ende goc-
t-icrdigste nederlnndsclie en mestice jongens" bij ds.
Sicrmeuius van Jfegeringswego iu den kost werden
gedaan om door hem 111 de latijnsche taal onderwezen
en iu alle goede manieren opgebragt te worden,
hoopte men „met deze cleijne bcgiuselcn dezaeoken
mettertijd duertoe te brengen dat een publijcq gym
nasium" te Batavia verrees. Men slaugt. He ver
langde inrigling komt. Maar reeds in 1056 is zij,
na een kwijnend bestnan, weggestorven. Tien jaren
later iu het leven teruggeroepen „om eene preuve
te nemen hoedanigh het zal willen gaen," brengt
zij het er niet beter af Geen drie jaren, of on
herroepelijk heeft zij den geest gegeven. Nu ver
loopt er schier een eeuw, dat men geen moed 1 oett
iels te doen voor Itoogcr onderwijs in Iudiu, v aar
men „geen werk vnn de scholen maakt." Maar
Van loihofr, „de hersteller van Indie," van wieu
men zooveel verwachtte, die zelf zooveel hoopte,
neemt in zijne hervormingsplannen op de stichting
vau een seminarie te Batavin. Hen 1 November
1745 wijdt hij het plegtstatig in. Met goed ver
trouwen. Bewezen was het niet, dat weieer „do
aanleg in ordre was geweest" cn hij zelf had nu
de inrigting uitgedacht en geen ander dan hij zou
haar besturen, liet viel te betwijfelen of weleer
„alles gedaan was wat men koude doen;" maar
thans mogt hij aan het hoofd plaatsen Hs. Johannes
Mauritius Molir „een man zoo grout in do kerk nis
de lieer van Iinholl in dc politic." Bedenkingen
ann vroegere teleurstellingen ontleend, doen vnn
Imhoir dan ook geen oogenblik aarzelen. Want
„niet aguanl was dc comparatie tussclien die tijd cn
de tegenwoordige." Arme van ImLolTI liet troe
telkind zijner hoop werd hom mnar nl te spoedig
een scherpe doorn in liet vlcesch. ltceds in 1755
stierf het een cllendigcn doodl
Weinig bemoedigende ervaringen inderdaad I
Meer dan volle honderd jaren gaan er nu ook
over heen voor de Regering er weder toe komt de
gelegenheid tot ander als lager onderwijs in deze
gewesten open te stellen. Eerst in I860 wordt het
gymnasium Willem III gesticht. Gisteren had er,
zooals uit onderstaand berigt blijkt, bij de sluiting
van het negende schooljaar, do gewoonlijke jaar-
lijksche bevordering vnn leerlingen eu de uitreiking
van prijzen plaats. Natuurlijk doet zich nu, vooral
na bovenstaande herinneringen, de vraag voor: hoe
slant het thans met deze inrigting geschapen? Is
er vrees, dat zich de droevige gebeurtenissen van
vroeger eeuwen herhalen zullen?
Niemand zeker die gezegde plegtigheid bijwoonde,
is de laatste vraag voor den geest gekomen. Goeds
moeds cn tevreden was men blijkbaar te zameu.
De Directeur van Onderwijs en de aanwezige Cura
toren, de Directeur en de Leeraren, een honderdtal
leerlingen en zoovele belangstellende toeschouwers,
zij allen lieten met welgevallen het oog rusten op
de eenige ltijks lloogere Burgerschool in deze ge
westen. De eenvoudige en hartelijke woorden, waar
mede de voorzitter van het curatorium Jhr. Mr.
F. Junius vnn llemert de plegtigheid opende, gaven
als van zelf reden van die gelukkige stemming.
De gewigtige bezwaren, die het bestaan en den
bloei van het gymnasium sedert zijne oprigling be
dreigd hadden, waren uit den weg geruimd. Bij
zijne optreding vond het hier geen onderwijs, dat
de leerlingen in slaat stelde de lessen met vrucht
by te wonen. Het moest dus zelf in die behoefte
voorzien. Zoo ontstond het progymuasium, een nood
zakelijk kwnad, dut weldra dreigde het gymnasium
zelf te verslinden. Daaraan huwde zich een ander
eu geen geringer ongerief. Wie waren belast met
het toelatings-examen P De subcommissie» van on
derwijs in de Ilesidentien en de Assistent-Residen
ten. Deze commissien, begaan met het lot van
jonge mcnschen, die op de plaats hunner inwoning
slechts gebrekkig onderwijs ontvangen konden, meen
den hun een dienst te bewijzen met hun den toe
gang tot het gymnasium te verinenen. Geen won
der dat het gymnasium bevolkt werd met leerlingen,
die er niet op hunne plaats waren. Voeg daarbij
de ongelukkige bepaling, dat alleen zij, die hunne
vorming aan de Delftsche nkadeinie ontvangen had
den, tot 's lands dienst gcregtigd waren, een bepa
ling, die genoegzaam alle uitzicht op een eervol
bestaan aan de kiveekelingcn van liet gymnasium
benam, en het springt in het oog welke toekomst
der jeugdige plant beschoren scheen. Maur ziet,
dat alles is veranderd. Gelegenheid om degelijk
lnger onderwijs te krijgen is zooveel verbeterd, dat
verleden jaar het progymnasiuin kon worden opge
heven. Het loelulings-examen wordt thans alleen
te Batavia afgenomen door dc Leeraren zelvcu ten
overstann van Curatoren en deu Directeur. En het
monopolie der Delftsche nkademie is met haar ver
dwenen. Thans kan zoowel in Indie als in Neder
land liet groot ambtenaars-examen worden afgelegd.
Maar niet alleen de uitwendige omstandigheden
van bet gymnasium zijn bevredigend, ock zijn in
wendige toestand heeft grond het goede te mogen
hopen. Namens het Curatorium verklaart dc voor
zitter, dat Leeraren cn Eduoatoren met lusten ijver
bun pügt vervullen en groot is zijn lof aan den
Directeur. Diens schoons talenten nis onderwijzer,
diens voorbeeldige paedagogische takt, diens uitne
mend administratief beheer worden omstrijd geroemd.
Eu zweeg de redenaar over den goeden geest, dia
onder de leerlingen lieerscht, het was alsof hij het
deed om Ie jongens zelf daarvan te lateu getuigen,
zoo als jo gens dat op huil wijze doen. Toen de
eet ige priji voor het gedrag werd uitgereikt, toen
bi rok niet het gelaat van afgunst cu spijt, maar
eei daverend handgeklap ter eere van deu uitver
korene vervulde de zaal.
Hebben alzoo de 17 cn 18 eeuw te vergeefs beproefd
ecne iniigliiig van Hooger Onderwijs aan Indie te
schenken de 19 eeuw schijnt er do lloogere Bur
gerschool te laten wortelen. Een veelzeggend feit.
Een goed teeken. Immers zoo daaruit blijkt, dat
de Europecsch-Indische Maatschappij in beschaving
is vooruitgegaan, dan mogen wij verwachten, dat
schooner dagen voor haar zyu weggelegd. Deug-
dclyk onderwijs is de bodem, wnnrop een veredeld
openbaar leven rusl. En liet gymnasium, wel verro
van alleen een zegen to zijn voor zijne leerlingen,
oefent ongetwijfeld en steeds in toenemende maat
een opbeurenden cn bezielenden invloed uit op het
Lager Onderwijs in (leze gewesten.
Ook daarom wenschen wij, dat al hetgeen den
bloei van liet gymnasium belemmert als een alge-
