Ill®
nsr
(brock.
:torkn.
Nieuws en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
GT U!
Co.
1869.
N° 807.
IS en COSTU-
'ÏS-TARTAN,
gekleurde
Ic.
".JlIHÊLLl
Woensdag, 27 October.
Het CONSIGNATIE-STELSEL.
Algemeen Overzicht.
Lsteizi.
lafi-wgiirk"
|f (Soudsbtorm."
SWONE VERGADE-
OCTOBER 1869 in
au vang ten 7 Uur.
A. N. Molenaar,
htm WOLLEN
De inzending van advertentien kan geschieden tot éón uur des namiddags op den dag der uitgave.
FEN, van 10, 15,20
Witte LAPPEN, 16
Dkken, a 30 Cts. en
lage prijzen.
[MOOT, SATIN iJE
INNEN, GRASL1N-
bij
op den Kleiweg.
der INTERN ATIO-
Medaille i
erste klasse.'
DVEEREN en GE-
DTE VOORSTELLING
[TIBER 1869 des avonds
zoek van nenige Hoeren
BS met bijhebbend Ge-
ute Representatie ge-
IONE OEFENINGEN
I alsmede TABLEAUX
25 ct. de persoon.
1DIGHEDEN VAN
|EMD MAN.
J. M. E. DEKCKSKN.
1 1 Hcdrijf.
directie van den heer
tISSEN.
lor niet leden zijn a CO
higen bij den beer P.
It! op 3 maanden crediet,
I clet voormiddags 10 ure,
nan de Markt It' Gouda.
bmeu daags te voren,
rioting, ten behoeve van
pw der Ev. Lutli.Kerk
nd te maken, dat gen.
!fben op Woensdag 27
Jhs ten 10 ure, in de
■trezegde gemeente, in
lirwerpen zullen te be-
I 24 dezer, van 'sniid-
fwidag 25 en Dingsdag
2 tot 'snam. 4 uur.
Immissie voornoemd,
VHKUMINGEN,
I Turfmarkt II. 224.
IE1JBROEK.
Wrekende zijn nog loten
1—
(ïOUDSCHE courant.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en V1MJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave ir> den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prijs per drie maanden is 1.75,
franco per post 2.
ADVERTENTIEN worden geplaatst
van 1—5 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Noinmers VIJF CENTEN.
In nauw verband met het cultuur-stelsel staat
bet consignatie-stelselis door het eerste Java
in vele stroken uitgeput, door het tweede zijn
de bevoorrechten ruimschoots gezegend ten koste
van de Nederland.sclie schatkist. Het consig
natie-stolsel is juist de oorzaak van de jaren
lange lofredenen opliet Indisch regeeringsbeleid.
In 1820 kwijnde alles, do vaderlijke regeering
met haar subsidien en bescherming van de nij
verheid vermocht geen leven te brengen in het
fabriekwezen, de handel was van geringe be-
teekonis toen in 1821 tot de oprichting der
handelmaatschappij besloten werd. Om het
daartoe vereischte kapitaal bijeen te krijgen,
waarborgde Willem I de rente aan de inschrij
vers, liet kapitaal was spoedig volgeschreven,
nu verwachtte men de opbeuring van onzen
handel en scheepvaart, maar de teleurstelling
was groot; de h .ndelmaatschappjj, die hoven
een voordeelig octrooi nog op allerlei wijzen
door de regeeringbegunstigd werd, verloor toch
jaarlpks aanzienlijke sommen. In 1830 bedroe
gen de verliezen reeds ongeveer een millioen
en in weerwil der rentegarantic stonden de
actiën 30 pet. heneden pari.
De koning bezat 4 millioen aandeelen, ter
wijl lijj bovendien nog 31/3 millioen rente ge
waarborgd lipd. De handelmaatschappij moest
dus op een afdoende wijze geholpen worden,
hot consignatie-stelsel moest de reddende en
gel zjjn.
Bij resolutie werd op Java bepaald, dat de
inlanders al hun koffie moesten leveren in 's lands
pakhuizen, een resolutie, die onrechtvaardig en
geheel in strjjd met de verkregen rechten der
inlanders, genomen werd, zooals men huichel
achtig verzekerde, uit vaderlijke bezorgdheid
voor de belangen der onwetende inlanders, d.e
vóór die vaderlijke resolutie meermalen de slacht
offers der inhalige opkoopers werden.
Al die kdBie zou nu door do handelmaat
schappij naar Nederland gevoerd worden; de
voorwaarden van hul consignatiecontract waren
wel hoogst nadeel ig voor de schatkist, maar
de aandeelen der maatschappij rezen spoedig
hoven pari en in 1835 had reeds do gelieele
vereffening plaats van hetgeen in du slechte
jaren door den koning als garant der rente was
betaald.
Gedurende twintig jaren betaalde de regee
ring 240 per last voor den overvoer der
producten van Java naar Nederland, terwijl de
gemiddelde vrachten voor particulieren 80
waren.
Overal verrezen werven, waarde zeekasteelen
van mahoniehout, spiegelglas en verguldsel wer
den afgebouwd. De voordeelen toch der rec-
derjjen waren verbazend. Een nieuw gebouwd
schip was dikwjjls in drie of vier reizen vrij.
De uitdeelingen waren soms 30 a 40 pet., met
een reis werd soms 00 k 70000 verdiend.
Een getal schepen, groo*§* dan onze handel
behoefde, werd aangebouwd, zoodat de schepen
dikwjjls een jaar in de havens lagen om op de
bevrachting der maatschappij te wachten.
Was het wonder, dat dit stelsel ijverige ver
dedigers vond Alles wat met handel en scheeps
bouw in betrekking stond prees het regeerings-
j beleid, men zag de gelukkige gevolgen, men
j hielJ geen rekening hoe die verkregen werden.
Maar er kwam licht. Het Nederlandscho
volk vernam dat die liaudelsvloten gebouwd
werden voor gelden, der schatkist te kort ge
daan. liet Nederlundsche volk leerde eenigszins
liet vernuftig samenstel kennen, dat Java moest
uitputten, en de uitverkorenen schatten moest
doen verwerven en het a tot hiertoe en niet
verder" werd uitgesproken. Eerst werden de
vrachtprijzen aanmerkelijk verminderd en nu
wordt naar de vrucht ingeschreven. Vergeljjkt
men de cijfers der inschrijvingen bij de vroegere
vrachtprijzen, dan is het verschil hoogst aan
merkelijk. Ook de voordeelen aan het assu-
reeren verbonden, zjjn aanmerkeljjk vermin
derd, daar nog slechts een klein gedeelte der
goederen verzekerd wordt.
Toch is nog niet genoeg gedaan. Waartoe
behoeven de producten door tusschenkomst der
handelmaatschappij naar Hier gevoerd te wor
den, om die hier te verkoopen?
Wel worden reeds gouvernements-producten
in liulie verkocht, maar die verkoopen moeten
zeer uitgebreid worden. Als het getij verloopt
moet men de bakens verzetten. De Amerikaan-
selie huizen willen liever te Batavia of te Pa
rking kofflo koopen en die rechtstreeks naar
knier i lot voeren, dun dat die producten eer-I n:uir|
Rotterdam of Amsterdam gebracht worden, om
daar verkocht en dan weder uitgevoerd te worden.
Bovendien hebben zich in de laatste jaren
belangrijke koloniën in Australië gevestigd. Deze
hebben velerlei behoeften, waarin Java kan voor
zien, maar daartoe moeten de producten ook
op Java verkocht worden. De handelmaat
schappij moge dan niet meer in de gelegenheid
zijn zooveel schepen te bevrachten als in vroe
ger jaren, en de oud-gasten mogen treuren en
klagen over het verval van den Nederlandschen
handel, die vrees zal ongegrond blijken. In
weerwil der bescherming lieeft de Nederlandsche
handel zich krachtig ontwikkeld en is nu in
staat op eigen beenen te staan. De handelaar
zal nieuwe markten zoeken voor zjjn producten,
en, niet meer steunende op de beschermende
hand der maatschappjj, door eigen geestkracht
vergoeden, wat door het ophouden der bescher
ming gemist wordt.
Er zal oen gezonde toestand geboren worden,
zeer in het voordeel der Nederlandsche schat
kist, maar ook in het belang van den handel.
Ook hier is bescherming gebleken op den duur
verkeerd te zijn.
Het Java-varen moge nu minder worden, de
ijverige handelaar zal nieuwe wegen zoeken en
onzen handel een nieuwe toekomst openen. De
handelaar, die daartoe den ondernemingsgeest
mist, is geen man meer van onzen tijd, hij moge
zich hij de overige Droogstoppels voegen, en
met hen klagen en treuren over den val van
zoovele zaken, die hun schatten hebben doen
verwerven, maar vcor het algemeen hoogst na-
deelig waren.
Cultuurstelsel en consignatie-stelsel zjjn bei
den veroordeeld. Zij mogen nog eenigen tjjd
blijven bestaan, de tjjd is niet verre meer, dat
zij zullen bezwjjken. Het vonnis der publieke
opinie zal uitgevoerd worden in weerwil van
ministerieele knutselarijen. Zjj zullen verdwij
nen oin plaats te maken voor een gezonden en
vooral voor een rechtvaardigen toestand.
Gouda, 26 October.
Hoezeer Gladstone op de stelligste wjjze heeft
verklaard, dat het gouvernement volstrekt on
gezind is de gevangen fenians in vrijheid te
stellen, eindigt de agitatie ten behoeve dezer
ïóJt -
