1UZ1SK
Nieuws en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
t
1869.
N? 811.
tagd:
aten
«konion bij
KM AN,
ion Staat
iVIJSSEL.
Vrijdag, 5 November.
INDISCHE LANDVERHURING.
Algemeen Overzicht.
■""g-ggy ""I 1 m
ember
CO-
De inzending van advortentien kan geschieden tot één uur des namiddags op den dag der uitgave.
a -'y
\3
111 of DRIE
i vijf ruime
per en de 1100-
Jin TUINTJE
Itundte Gouda.
liet te boven
te adressoren
Ir.Jelnar P. C.
i Tiendeweg,
jierLEENING
J l leringste prjjs
JGELDE AAN-
iuk voor fl. 7,
deen voor fl. 70,
en inzending van
ll Oostenrijk).
IA te Franeker.
de Koningin.
..Cf 0.40
lette.
C 0.50
|e de Ge-
C 0.60
lodie C-B» 0.40
|k6 de Ge-
C-B» 0.50
er C 0.20
Quadrille C 0.40
de Ge~
C 0.50
In GRATIS.
zijn steeds voor-
|khandelaar
iV te Gouda.
i Dinsdagsmorgens
en 'h in org. 7 uren.
I lijkc dagen's nam'
7.i nrkuarten.
Brinkman.
GOUDSCHE COURANT.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG.
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DON DERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is 1.7~>,
franco per post 2.
ADVERT ENTIEN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GR00TE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
Op den 18" November a. s. zal volgens de
Staats-conrnnt van 20 Mei 11. in het openhaar
uitbesteed worden de gouvernements-suikeron-
dememing Wonopringo, gelegen in de residentie
Pekalongan met een jaarlijkschen aanplant van
700 bouws van 500 vierkante rijnlandsche roe
den. Gebeurde zoo iets bier te lande en deed
men dit in perceelet, dan zouden zeker liefheb
bers genoeg opkomen, om een plaats te buren.
Hoovelen toch kunnen moeilijk slagen om een
geschikte boerenplaats op redelijke voorwaarden
te verkrijgen. Of evenwel die liefhebberij zoo
groot zoude zijn, als aan de verhuring Indische
voorwaarden verbonden werden, mag men be
twijfelen Welk landbouwer hier zou toch
land willen huren op ongeveer de volgende
voorwaarden Men buurt het land voor een
bepaalden tijd, b. v. 20 jaar, op voorwaarde
dat men 1/i van Git, land met groenten, 3/5 met
graan cn de rest met beetwortelen moet beplan
ten. Daggelders in den omtrek wonende,
en die omtrek wordt dikwijls vrij uitgestrekt
genomen, en aan den landheer onderge
schikt, moeten door den huurder gebruikt
worden om het land te bebouwen, en alle an
dere werkzaamheden te verrichten. Do lonnen
van die daggelders worden door den huurder
aan den landheer uitbetaald, en deze regelt de
verdeeling dier gelden onder de werklieden. Of
het werkvolk bet loon waardig is, of het het loon
voor hen bestemd ontvangt, of bet met tegenzin
werkt, daarmede heeft de huurder niets te ma
ken, hij betaalt, niet alleen het werkvolk, maar
bovendien nog een dwarskijker, die het gouver
nement, ik wil zeggen de landheer, heeft aan
gesteld om alle werkzaamheden te coutroleeren.
Hiermede zijn echter de betrekkingen tuss' hen
verhuurders en huurders nog niet allen opge
noemd, de lastigste komt nog. Zonder nu nog
te noemen dat de huurder verplicht is om den
oogst te doen eindigen op den door den land-
lieer bepaalden tijd, is hij verplicht de producten
aan den verhuurder te leveren tegen een vast
gesteld! n prijs.
Zoude in Nederland landbouwers gevonden
worden, <h" genegen zouden zijn opzulkevoor
waarden, oven nadeelig voor huurder en ver
huurder, als voor de werklieden, land te huren
Eu toch is dit zoo de gewoonte bij de beruchte
suiker-eontracten, toch zijn er nog mannen, die
meenen lat zulk een toestand moet bestendigd
worden, en deze worden, helaas! niet bij de oud-
gasten alleen gevonden. Kan men duidelijker
bewijs hebben dat veler verstand doordebatig-
slots-politiek beneveld is, wanneer men nog
zulke huur-contracten niet slechts vindt aange
kondigd, maar in ernst hoort verdedigen?
Die wijze van verhuring toch is even nadee-
voor allen die daarin betrokken zijn.
De huurder is niets anders dan een werktuig
in de hand van den verhuurder, al zijne werk
zaamheden zijn hem netjes voorgeschreven, zijn
risico is gering, maar hij is ook niet in de ge
legenheid zich door meerdere inspanning, door
ijver en door verbetering van zijn landgoed
grootere voordeelen te verschaffen.
De werklieden, dikwijls tegen hun zin tot hot
werk op aanzienlijken afstand hunner woningen
gedrongen tegen een bepaald loon, stellen niet
het minste belang in het werk, zoodat men vier
maal meer volk dan bij vrijen arbeid noodig
heeft.
Men noemt den Javaan wel eens lui, een ge-
liefdkoosd thema der oud-gasten, maar hoe zoude
het den Nederlandschen werkman onder zulke
voorwaarden gaan? Is hier aanbesteding der
werkzaamheden slechts een aardigheid, of doet
de fabrikant het om zich door vlug werk te
bevoordeeleu Zelfs de vlugste werklieden zou
den door zulk eene regeling gedemoraliseerd
worden.
En nu de verhuurder, het Nederlandsche gou
vernement, zoude dit door die vreemdsoortige
regeling gehaat zijn? Zouden de voordeelen
daardoor verkregen niet op een anderemeer
redelijke wijze te verkrijgen zijn, want hij alle
Indische regelingen moet immers het batig slot
op den voorgrond staan, zelfs nu nog al wi!
den minister van fianncien zich ook met 10
millioen tevreden stellen, daar toch later nog
overliet meerdere overschot zal beschikt worden.
Nu heeft de verhuurder de risico niet slechts
van misgewas, w: nt ilo huur wordt in produc
ten betaald, maar ook van de marktprijzen, want
de producten worden voor rekening van het
gouvernement door de handelmaatschappij ver
koeld. Verder moid bij zorgen voor werklie
den, opzichters enz. enz. Zoude een landheer
in Europa zulk een toestand verkiezen?
Dringend is verandering noodig gelijk met
zoovele zaken in Indie. Wordt het land ver
huurd in Indie als hier, en laat men de risico
geheel aan den huurder, dan zal de schatkist
geen verlies lijden, want de huur des lands zal
ruimschoots tegen de tegenwoordige voordeelen
opwegen en men zal een gezonden toestand ook
tegenover de inlanders verkrijgen, die dan alleen
als vrije landbouwers door de landhuurders
zullen kunnen aangenomen en beloond zullen
worden in evenredigheid van het door hen
verrichte.
In aller belang is het dan ook wenschelijk
dat aan den tegenwoordigen toestand zoo spoe
dig mogelijk een einde kome, al moet dan ook
niet alle traditiën van cultuur- en consignatie
stelsel gebroken worden.
Gounz, 4 November.
De woelingen in Dalmatie schijnen geene
ernstige gevolgen te zullen hebben. De Oos-
tenrijksche regeering heeft zich gehaast over
macht van troepen op het bedreigde punt hij
een te brengen en nu begint de onwillige
bevolking in onderwerping te komen, daar zij
teleurgesteld werd in hare verwachting om van
buiten hulp te ontvangen. In dien hoek is
anders brandstof genoeg. Montenegro, Herzo-
gewiua en Bosnië wachten slechts op eene
goede gelegenheid om eene ernstige poging te
wagen ter ontkoming aan het geweid der
Turksche heerschappij.
Het Spaansche ministerie is gewijzigd, de
dreigende kortingen op rente en geestelijk! icid
althans voor 't oogenblik uitgesteld. Topete
is met groote moeite teruggehouden, hij wilde
met zijne beide ambtgenooten weggaan, want
alle hoop is verloren voor Montpensier, dien
tiij tot nu toe getrouw heelt voorgestaan. De,
unionisten en progressisten vereenigen zich op
den schoolknaap Thomas, den best mogelijken
koning voor Spanje. Prim drijft bovenhij
durft zich zeiven de kroon nog niet opzetten
en evenmin afstaan van bet licersclien, nu zal
do naam van koning Thomas hem dekken en
als dut niet gaat, dan zal men zien of die goede
