JEPAAÜW"
Nieuws en Ailvcrlcnlicblad voor Gouda en Omstreken.
tentien
1869.
N? 813.
Tzangi.lst."
Woensdag, 13 November.
(wmeestcr en C°.
en zijn Geneesheer.
YViiiterdleiist
2, 3 en 4.
Ons Kiesstelsel.
Algemeen Overzielit.
V erkooping
|ng nemende
November 1869.
E K - U R E N:
Do inzending van advortentien kan geschieden tot één uur des namiddags op don dag der uitgave.
flood in den ouderdom van
pfde voder CORNELI8
Uit aller naam,
P. J. KRAMER.
Ilwr 1869.
he kennisgeving.
Irieed na eene kortstondige
|A. R. RITMEESTER, wed.
[US.
Namens mijne Broeder,
Jb. BORKUS.
Uttïrdam, onder directio
h den Heer
NDERDAG 9 NOVEMBER
avonds ten 8 ure.
DRAMA IN 5 BEDRIJVEN.
p9. Tweede Rang 0.49.
pn 't lokaal verkrj]gbaar.
IARET.
pde heeft de eer zjjnen stad-
'en, dat hjj in den avond
NOVEMBER om den prijs
en noodigt hh. liefhebbers
lun bezoek te willen begun-
M. VERMAAT.
kds ten zeven ure loting.
Jch wenschen aan te sluiten
Zang-Vereeniging, worden
"ór ultimo November e. k.
eiden bjj Mej. RUIJTER op
De jaarljjksche contributie
ILÜEN.
[as LUENEN, Directrice.
JT en VERMAAK", op de
op Dingsdag en Woens-
November 1869, des voor
ten overstaan van de
IN en KIST, van eene aan-
nwe Mahonyhouten staande
JBELEN, als Chiffonières,
en penant-Kasten, wasch-
itoelen, Canapés, Spiegels,
kies, Klokken, Vazen, Beel-
pnaars, Petroleumlampen enz.
8 November (en op ver-
Idags 7 November) te zien
2—4 uur.
|k booten VOLHARDING.
BDA.jvAN GOUDA NAAR LEIDEN.
en Maandag, Dingsdag en
1.30, Woensdag voorm. 6.30,
10. 9,45 en nam. 2.30.
1.30, Donderdag voorm. 6.30,
10. 11.15 en nam. 2.30.
jsiag Vrjjdag voorm. 5, 9.45
en nam. 3 uur.
Zaturdag voorm. 5.30.
9.45 en nam. 3 uur.
|s buiten dienst.
AATSEN:
n. - GOUDABolwerk.
Oe Directie.
uk van A. Brinkman.
G0UDSCHE COURANT,
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt, de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prijs per drie maanden is 1.75,
franco per post 2.
ADVER TENTIEN worden geplaatst
van 1—5 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderljjke Nommers VIJF CENTEN.
V.
De Leidsehe hoogleeraar Fruin heelt in 't Oe-
toberuununer van het tijdschrift »de Gids" op
't door Hare gelegde fundament een ander ge
bouw opgetrokken, dat niet lijdt aan dezelfde
gebreken als dat van den Engelschman. Uit
gaande van de stelling dat de partijen, name
lijk vereenigingen van gelijk gezinde staats
burgers tot behartiging van het volksbelang naar
hun eigenaardige zienswijs" onmisbaar zijn iu
den constitutioneelen Staat, wil hjj daarop zijn
kiesstelsel bouwen. E^u centraal bureau ver
richt al het verkiezingswerken dit werk zou
in twee deelen gesplitst worden. Eerst eene
keuze over de beginselen, daarna eene over
personen. I)e eerste wil de hoogleeraar aldus
inrichten. Door het centraalbureau worden die
vereenigingen als kiesvereenigingen erkend,
welke haar beginsels en bedoelingen, door baar
leden onderteekeud, bekend maken. Geen be
perking behoeft aan die erkenning te worden
gesteld, alleen moet bepaald zijn hoe groot het aan
tal harer leden moot zijn om recht to hebben
een vertegenwoordiger te kiezen. De lijst van
al deze erkende kiesvereenigingen wordt aan de
kiezers gestuurd, die zich dan moeten verklaren
aan welke zij zieh willen aansluiten of dat zij
onafhankelijk van allen willen blijven. Uitliet
aantal personen, dat verlangt te kiezen, wordt
in verband met het aantal volksvertegenwoordi
gers, dat gekozen moet worden bepaald, hoe
talrjjk eene vereeniging moet zijn om een lid
te kiezen. Zijn er 80,000 kiezers en 80 verte
genwoordigers te kiezen dan zouden 1000 per
sonen zich voor eene vereeniging moeten ver
klaren om deze recht te geven een persoon ai
te vaardigen. Treden er meer dan 1000 toe,
dan voor elke 1000 een. Hadden zich voor
eeue vereeniging 35,000 kiezers verklaard, dan
had die vereeniging het recht 35 vertegenwooi-
digers te kiezen. Zij die tot goene vereeniging
toetreden kiezel gezamenlijk in dezelfde verhou
ding bedraagt hun aantal 5000, dan hebben
■/.ij recht oj) 5 vertegenwoordigers. De keuzo
over personen geschiedt nu partij s gewjjze. Elk
kiezer heeft het recht op zijn biljet, zoovele na
men te stellen als de vereeniging waartoe hjj
behoort personen mug afvuardigen: zij die de
meeste stemmen op zich vereenigen zijn van
wego hun partij gekozen.
Dit stelsel is, naar het ons voorkomt, zeer
vernuftig bedacht. Het biedt zeer vele voor-
deelen aan de hand, weifee de schrijver niet
nalaat op te sommen.
Elke richting, die althans bij l/ao der kiezers
ingang vond, had haar vertegenwoordiger.
De strijd die gevoerd werd zou wezen een
strijd over beginselen. De kiesvereenigingen
zouden deze tegenover elkander stellen en na
de eerste keuze (die van de vereeniging waartoe
men behooïen wilde) zou dus de strijd volstre-
den y.jjn. Bjj de twecdij Ijjfuzc (die over perso
nen) zou geen strijd bestaan, want de zekerheid
dat, al werd de man onzer keuze niet gekozen,
toeli iemand van onze beginsels gekozen zou
worden, nam de aanleiding tot den strijd weg.
Men behoefde uit vrees voor nederlaag zich
niet meer aan te sluiten bjj menschen, inetwie
men slechts gedeeltelijk sympathiseerde. Elk,
iets beteekenende nuance in elke richting, lean
haar vertegenwoordiger hebben.
De nadeelen, die dit stelsel geeft, zijn echter
niet licht, maar wij erkennen gereedelijk, dat
liet eene proefneming waard is. Toch gelooven
wij dat de schrijver zich te veel illusies maakt
over het einde van den strijd over personen.
Zou hier niet hetzelfde gelden als bij 't stelsel
van IIaue, dat wel enkele alom bekende perso
nen, do Avoordvoerders hunner richting algemeen
werden gekozen, maar dat over de anderen strijd
ontstond, en wol een strijd, die niet tot voor
werp had de beginselen, maar bepaald de meer
of mindere voortreffelijkheid van den een boven
den ander V Zou juist tusschen tie eerste en
tAveede keuze niet zeer gemakkelijk scheuring
in eene vereeniging kunnen ontstaan en dus
toch de personenstrijd op nieuw worden gestre
den Zou die gemakkeljjkheid dan ook de
fijnere nuances vertegenAvoordigd te zien niet
noodwendig tengevolge hebben, dat het aantal
purtjjen of liever het aantal factiën toenam en
dus partijschappen meer en meer in de plaats
der partijen kwamen?
Ziedaar een aantal vragen waarover voorzeker
veel te redeneoren zou zijn, maar die alleen
door de praktijk volledig kunnen beantwoord
worden. -
Hebben wjj in onze eerste artikelen bij het ont
wikkelen der regelen van kiesbevoegdheid het
moeten betreuren dat wjj ons nog met huis
middeltjes moesten tevreden stellen, omdat ra
dicale genezing (door grondwets-herziening) nog
niet wenschelijk is, aan 't einde onzer laatste
artikelen, hij het ontwikkelen van de wjjze van
kiezen, kunnen wjj ons slechts verheugen dat
de tijd voor grondwets-herziening nog niet is
aangebroken, omdat daardoor de kans bestaat
dat een stelsel nog meer voldoende dau het
medegedeelde, worde bedacht.
Gouda, 9 November.
De koning van Italië is zoo ernstig onge
steld, dat hem de sacramenten reeds zjjn toe
gediend en ofschoon de latere berichten eenig-
zins gunstiger luiden, zal de toestand wel zeer
bedenkelijk blijven. De eerste berichten lieten
slechts eene lichte ongesteldheid vermoeden.
Prins Humbert is van Napels toegesneld en prins
Napoleon is ook te Florence aangekomen. De ita-
liaansche zaken zijn nog weinig geregeld, de ge
moederen volstrekt niet bevredigd, de minste schok
kon eene gevaarlijke gisting wekken en bedenke
lijke gevolgen hebben voor de rust van Europa.
De Oostenrjjksche ivapenen zegevieren in
Dalmatie. Hierover bestond wel bjj niemand
eenigen twjjfel, maar de vraag is of de bevol
king door neerschieten bevredigd zal worden
en of de bewering grond heeft, dat het verzet
bet gevolg is van eene algemeene ontevreden
heid dier slavische stammen.
De een beweert dat die opgezet worden door
Rusland, de ander wil Rusland voorstellen als
dood onschuldig en zoo vredelievend, dat het
zelfs zjjne armee terug brengt op een minimum,
dat elk oorlogzuchtige gedachte uitsluit. Wion zal
men bedriegen met die zoete woorden. Rusland
laat niet af van zijne heerschzuchtige plannen
en het overweegt slechts of de omstandigheden
gunstig of ongunstig zijn.
Rusland is eene op geweld rustende despotic
en denkt aan geen ontwapening evenmin als
de militair-staat Pruisen. Maar in Pruisen ont
luikt eene constitutionueele richting en daaruit
worden vredeklankun luid, die wel wanklanken
zijn in de ooren van rechtgeaarde Pruisen, maar
