VIER ZEERAMPEN
Laatste Berichten.
te KATWIJK cn NOORDWIJK.
Overzicht van 't behandelde in do
zittingen der Staten-Genoraal
1869-1870.
Landgenooten
WW*
Zaturdag
li'is, in liet
l^oii alhier,
prvuld zien
[jf of uwe
dan op
reid U te
Ihtingen tc
dankbaar
"j nk
jKEVER.
tEEVER.
instelling
|e behoefte
oer spinr-
voorko-
de bank
de kleine
Irsie kleine
der kleine
■uk hunne
5 Nov.
ersoliillendc
Radbouwers,
Tbi ikerbieten
landen ma-
|h >ogst be-
Ibazend veel
let onkruid
kosten ver-
poencle kan
de proef
I beschouwd,
Product zal
heden zoude
leesten in
end jaar bet
kn van sui-
ji, daar som-
Ih in hunne
lid zien.
Ilen omtrek
V ed* over.
Ie polders te
I zooveel re-
geworden,
steeds van
lm te spuijen,
loordweste-
kdat ten ge-
I lot maalpeil
s reeds ill
te stallen,
li, Groningen
V'mmen be
ing op te tie-
|om een adres
krimping van
n afschrift
ui-Generaal.
eer dat men
aak zijn om
Ir en ondocl-
|siom opgaat,
zaak kunnen
lend wakker.
It Groot-Oos-
Ij ren de vol-
Tszen en doel
npisohe, wijs-
lot oogmerk
ndie der nl-
i kunsten, en
vnn God, de
Rariteit vau
«Zij beschouwt de vrijheid van het geweten als
een recht, dat ieder mensch toebehoort, en sluit nie
mand uit om zyu geloof.
„Zij heeft tot kenspreuk Vrijheid, Gelijkheid,
Broederschap.
„Op het verhoveu standpunt, waaropzij zich plaatst,
eerbiedigt do Vrijmetselarij het godsdienstig geloof
en de staatkundige meedingen van ieder barer leden;
maar zij verbiedt formeel aan hare vereenigingen
elke discussie over godsdienstige of staatkundige za
ken, die ten onderwerp moaht hebben den strijd over
de verschillende godsdiensten, of de bcoordeeling
der daden van het burgerlijk gezag en der verschil-
vormen van gonvernement.
„Zij brengt al hare adepten onder liet oog, dat
een hunner eerste plichten, als vrijmetselaars en als
burgers, is de wetten van het land, dat zij bewo
nen, te eerbiedigen."
De N. Rolt. Cour. zegt in haar derde artikel
over fabrieksarbeid en schoolpliclitigheid der kin
deren bet volgende: Wat toch leeren ons Duitscb-
land en Zwitserland in dit opzicht? In Pruisen
bestaat sedert 17 (53 de schoolplicbtigbeid. Het was
een van de doortastende maatregelen van den des-
potieken Frederik den Groote. Algemeen wordt
Pruisen geroemd als het laud, waar de intelleetueole
ontwikkeling van liet volk op eenc aanzienlijke hoogte
staat. Men is gewoon dit uitsluitend aan het ver
plicht onderwijs toe te eclirijven. Doch, indien we
dit uu al voor ecu oogenblik wilden toegeven,
kent men wel al de bezwaren die aan de school
plicbtigbeid zijn verbonden? lien geheel heir van
beambten, van den geestelijke tot de politic-agenten
moet waken voor de richtige uitvoering van de wet.
De politie heeft daar het recht, om de kinderen naar
de school te drijven en de ouders aan te klagen.
Een afzonderlijke rechtbank is daar in het leven ge
roepen, om de gevallen van verzuim of overtreding
te beoordeelcn. De schuldigen worden met ge
vangenis, geldboete of anders gestraft.
De wet laat hierbjj nogtans eeuo menigte uitzon
deringen toe, die voor plaatselijke omstandigheden
gelden en ter beoordeeling der plaatselijke autori
teiten worden overgelaten. Behalve ziekte is ook
het gemis vau voegzame kleoding eene verStilschul-
digiug om het kitid niet Ier schole te zenden. Daarbij
zijn de schooltijden zóó geregeld, dat er voor liet
kind nog gelegenheid genoeg overblijft, om arbeid
te verrichten. Eu in weerwil van die streng» be
palingen en dat ingewikkeld stelsel van toezicht,
is bet zenden van kinderen, die geen huisonderwijs
ontvangen, uaur de school verre van algemeen en
het schoolverzuim in sommige streken vrij aanzien
lijk. Om een enkel voorbeeld aan te voerenwij
heritinereu ous, in bet officieel verslag vau den
staat van het onderwijs in Keulen, nog geen zes
jaren geleden, te hebben gelezen, dat van de ISOÜt)
schoolplichtige kinderen aldaar 8000 wareu die
geen onderwijs ontvingen. Toen een achtenswaardig
Nederlandse)! onderwijzer eenige jaren geleden mei
een lid van het Pruisisch schooltoezicht de zoog.
Compagnieschool te Dusseldorp bezocht, en daar
een groot aantal militairen aantrof die leerden lezen
en schryven, vroeg bij, hoe bet mogelijk was dat
in den Pruisischen staat tot dien maai regel nog de
toevlucht moest worden genomen? „Maar gij weet
immers," werd hem met een gliimach geantwoord,
„dat eeue wet op het papier nog heel wat anders
is, dan eeue wet iu de praktijk.» Ditzelfde onge
veer werd geantwoord aan een onzer Inspecteurs
voor het lager onderwijs, toen hij eenigen tijd ge
leden met een der hoogste staatsambtenaren in Berlijn
de staten van het schoolvezruim naging, en zijne
verwondering te kennen gaf, dat dit nog zoo groot was.
Riohten we den blik naar Zwitserland, dan zien
we daar hetzelfde plaats hebben. In de industrieele
districten, wanr het kind in fabrieken en op het veld
veelvuldig wordt gebezigd, is, ondanks een nauw
lettend toezicht, het aantal schoolgaande kinderen
afgenomen, zoodat de schoolpliehtighenl ook diiiir
niet kon opwegen tegen de behoefte der ouders en
het toenemend aantal fabrieken. In het kanton,
Zurich bijv., wnar het schoolbezoek getrouwer on
langduriger is dan in eenig ander Zwitsersch kanton,
bedroeg het aantnl verzuimen in 1858/59: strafbare
84,617, niet strafbare 832,842; in 1859/60; strafbare
33,718, niet strafbare 358,826. Eu wnar is de
grens tusschen strafbaar en niet strafbaar: hangt
die niet veelal van de subjectieve opvatting der
beoordeelaars af?
Maar is het niet opmerkelijk, dat iu al de staten
van Europa wnar scboolplichtiglieid bestaat, ook
wetten zijn in het leven geroepen om den arbeid
van kinderen in de fabrieken te regelen Eu som
mige bepalingen van die wetten doelen juist op die
zoog. schoolplichtige kinderen. Hel voorniime doel
vnn deze netten was dan ook, om bet onvoldoende
in de wetten op bet onderwijs te genioet te komen
en aan te vullen wetten, die juist voor do goede
handhaving der schoolwet moeten waken. Naast
onderwijs laten zij arbeid toe."
(Zitting van Vrjjdag 5 Nov. 1869.)
Begrooting voor Nederl. Indie, dienst 1870.
Ook deze zitting werd geheel ingenomen door
algemeene beraadslagingener waren zelfs zoovele
sprekers dat de minister niet aan 't woord koude
komen. De eerste spreker was de heer van Wasse-
naer Catwvck en de laatste de heer Hoffmann.
In deze omstandigheid vinden we 't beeld der
beraadslaging terug. Men draaide in een kring rond.
Dut is liet grootste nadeel dier algemeene beraad
slagingen, welke in den regel aan de behandeling
Tan elk wetsoutwerp voorafgaanmen schijnt ren
gelegenheid te moeten hebben om alles te zeggen,
wat bij het onderwerp niet t' huis behoort, want
waartoe audcra die soms lungerekte algemeene be
raadslagingen? Eu hetgeen wel bij 't wetsontwerp
behoort kun immers bij de behandeling der afzon
derlijke artikelen gezegd worden?
De heer van Wassenaer Catwijck za! tegen
deze begroo'.ing stemmen niet uit wantrouwen tegen
de regecring, maar om het verschil vau gevoelen
tusschen de kamer en het Indische bestuur, ten
aanzien vau deze begrooting aan den dag te leggen.
l)it is iiiet zeer duidelijk want zoo bij de eind
stemming blijkt dat er geen verschil is, danlegt
de spruker iets aan den dag dat niet bestaat. Zijne
bedoeling is deze: naar zijne overtuiging moest elk
lid der kamer tegen deze begrooiing stemmen; hij
zou wel eens willen weteu wie liet met gerustheid
kon doen enz. en nu wilde bij iict tegenstemmen
vnn allen aldus motiveeren; niet uit wantrouwen
tegen do regeering, maar om het verschil van ge
voelen tusschen de kamer en het Indisch bestuur.
Het is jammer (voor den lieer van Wassenaer
C'atwïck) dat er geen 80 met hem eensgezinden
in de kamer ziju, dan was zijn wensch wellicht ter
stond vervuld door ecu douderend 80 stemmig:
„wij stemmen tegen!"
De heer Van Goi.tstein komt tot 't besluit dat
bij nog niet weet wal hij doen zal; hij schijut van
de aangekondigde amendementen nog al wat goeds
te wachten. Juist 't omgekeerde doet de heer van
Lijnden van Sandenburg. Hij vreest dat die
amendementen zijne bezwaren niet zullen wegnemen
en zal dus tegenstemmen. Duidelijker erkentenis
van onvermogen is zeldzaam. Zoo verkeerd viudt
de heer van Lijnden 't onderwerp, dat geen nman-
dement, al kwam 't van hem of zijne vrienden de
bezwaren die hij er tegen heeft kan wegnemen.
De heer DB Uasembkoot zal tegenstemmen omdat
hij 't afkeurt dat de O. I. begroeting bij de wet
wordt vastgesteld. Tot een der onderdeden wil
lende overgaan wordt hy door den voorzitter op
de vingers getikt.
11e lieer van ZlXNICQ Bergman erkent de talen
ten van den minister, maar Inj ziet weinig blijken
van stBatsmans wijsheid; hij wil zich op 's muns
ters houding betrekkelijk 't voorgevallene op de
kust van Guinea beroepen, maar de voorzitter merkt
hem op dat (lit thans niet unn de orde is; waarop
hij zijne proeven uit de begrooiing put.
J)e lieer Mirandolee zegt door 't antwoord vau
den minister, liem gisteren gegeven, veel toenade
ring ontdekt te hebben; doch bij blijft er bij dat de
minister inconsequent en weifelend is.
De beer Saaymans Vaolr ontwikkelt zijne be
zwaren tegen de wet. liet geven vau meerdere
zelfstandigheid aan Java en l.ct stelsel der vaste
bijdrage vinden o. a. bij hem bestrijding. De druk
van bet cultuurstelsel acht bij zeer gering.
De lieer Fransen v. d. Tutte houdt eene rede
voering voornamelijk tol bestrijding van hetgeen in
de vor'ge zitting door den hoer 's Jacob is gezegd.
Men wilde terug lot vroeger tijd, toen de minister
van koloniën de beschikking had over de geheele
begrooiing van 100 milliocn? tocu de handelmaat
schappij 50 millioen opnam om het volhardingsstel-
sel door te zetten toen men schreeuwde over de
winsten op koffie en suiker, terwijl men te-kort
kwam? Voorts verdedigde hij zijn stelsel dat de
O I. begrooting bij de St. Gen. t' huis behoort;
er moet toch controle zijn der uitgaven, en waarin
die te vinden zoo de wetgevende macht de begroo-
ting riiet vaststelt.
De heer NieRSTBaSZ blijft er bij dat Nederland
recht heeft op het overschot der financieelc admi
nistratie in Indien, hy waarschuwt voor den eersten
slap op den gevaarlijken weg van 't prijsgeven der
Indische baten. Java kan niet anders dan autocra
tisch geregeerd worden; een vrije drukpers hoort
er ook niet t' huis.
De laatste spreker was de heer Hoffmann. Wij
zijn voornemens vau de redevoeringen der Goudsche
afgevaardigden steeds een zeer uitgebreid verslag Ie
geven, en, zoo onze ruimte het toelaat, die rede
voeringen iu haar geheel op tc nemen. Onze afge
vaardigden zyu te weinig in ous distriet bi knul,
vreezen we; daaraan willen we een einde maken.
Behalve de voor eenige dagen vermelde Zeeram
pen te Katwijk en Noordwijk, ontvingen wij wedtr
treurige tijdingen uit Katwijk aan Zee, nog nieuwe
rampen aanbrengende.
De Bomschuiten de Hopende Visscherstuurman
Hcig Haasnoot, vau den lteeder W. Dubbeldam,
en de Vrouw Jacoha, stuurman Cornelis de Jong,
tocbehooreude aan dca lteeder F, PaRLevliet, zijn
ook door de jongste hevige stormen met man en
muis, 17 visschers, vergaan. Een achttal moeders
zijn van hare echtgenooteu, een twee en twintigtal
kinderen van hun vader beroofd, Drie weduwen
verkeereu in zwangcren toestand.
LandgenootenBinnen ééne week werd de Ver-
eeniging belast met de verzorging van 15 treurende
weduwen en 42 hulpbehoevende weezen; wij bid
den U, help ons om deze weduwen en iveezen van
liet dagelijkscb brood te kunnen voorzien. Mogt
onze bede om buitengewone ondersteuning een geo
pend oor bij U vinden om voort te kunnen gaan
met de verzorging der nagelalen betrekkingen van
arme visschers, die iu de golven hun dood hebben
gevonden.
De behoeftigen, die door de Vereeniging ver
pleegd moeten worden, zijn thans gëklommen tot
het aanzienlijk getal van 153 weduwen, weezen en
bejaarden. Zonder Uwe liefdadige hulp kunnen wij
hen niet verzorgen.
Mogen milde giften ons toouen, dat wij geen
vruchteloos beroep»op Uwe Christelijke liefde heb
ben gedaan, dan zal aan die zeestranden, waar zoo
menige weeklugt van rouw en smurt wordt verno
men, ook menig dankgebed voor ondervonden hulp
opgaan.
Tot ontvangst van giften hebben zich bereid ver
klaard (Ie Hecren P. G. C. EIGEMAN, J. J. VAN
WENSEN, Dr. C. LEEMANS, A. G. BALLEGO,
W. II. GILLISSEN, Dr. II. G. HAGEN, P. G.
HOUTIIUYZEN, A. DE MARE, Ds. A. J. MO
LENAAR, G. J. HOLLANDER en C. W1JNNO-
BEL, wonende te Leiden; K. HAASNOOT, M. L.
KOORENDORFFElt, F. PARLEVLlET en L. VAN
DER PLAS, wonende te Katwijk; C. L. C VV,
PICKÉ, N. BARNHOORN en E. SMIT te AToord-
wijk, en de Ondergeteekeudeu.
Namens de Vereeniging tot voortdurende on
dersteuning der nagelaten betrekkingen van ver
ongelukte visschers der Reederijeu te Katwijk aan
Zee en Noordwijk aan Zee:
Leiden, SAMUEL LE l'OOLE, Voorz.
4 Nov. 1869. A. VAN URIEL, Sect.
De subcommissie van bovengenoemde vereeniging
hier ter stede, is bereid de giften in ontvangst te
nemen. Zy beveelt deze goede zaak ten sterkste
aan, vooral ook bij diegenen, die nog geen lid dier
vereeniging zijn.
De subcommissie voornoemd,
VORSTMAN,
WESTERBAAN,
SALOMON HU1JGENS,
SCHONEVELD VAN DER CLOET.
Gouda,
Nov. 1869
Florence, 7 Nov. Zoodra de koning ingelicht
is geworden omtrent het gevnar waarin hij verkeerde,
beeft bij een biechtvader laten komen. Hij heeft
met zeer veel kalmte de laatste sacramenten ontvangen,
(Ten 4 ure.) De betersehap des koning neemt toe.
Parijs, 7 Nov. De Public zegt dat don keizer
door middel eener confidentieele dépêche uit Florence
bericht is, dat er geen hoop meer rest op liet be
houd van liet leven van koning Victor Emanuel.
De Temps bevestigt dit op gezag van een parti
culier telegram.
Florence, 7 Nov. (Middernacht.) De koning
neemt langzamerhand in beterschap toe.
Madrid, 8 Nov. De heeren Montemnren Sa
lamanca zijn naar Florence vertrokken, om te on
derhandelen over de ciindidiitiiur van den hertog
van Genua voor den Spnnrnchen troon.
Florence, 8 Nov. (3 ure 's morgens.) De
toestand des koniags is iets beter. De koorts is
niet toegenomen en ook andere ongunstige kentee-
kenen zijn verminderd.
Parijs, 8 Nov, Men verzekert, dat de heer
