iïiING
BESÏ
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
N9 816.
iAK."
Kamer,
KIILING.
Woensdag, lï November.
Kennisgeving.
Schoolverbond.
JfrKlVT"
■O
fle»
Do inzending van advertentien kan geschieden tot óén uur des namiddags op den dag der uitgave.
18(39,
li ur.
ld levens-
Eiste serie)
l\dro-Oxy-
biith Ent.
rite leger
do plaats
bi van het
Tot slot:
i Voorstel-
Brillante
trespannen
50 Ct.
Ir, LONDON.
■ze medege-
Ides naniid-
looieteit zich
I). BOLL,
zoodanig
|iwoon gun-
ItEN vrjjen
|TUUR.
medege-
des avonds
Iocieteit zich
D. BOLL,
ais zoodanig
Jgewoon gun-
EREN vrijen
BTUUR.
|Octoberl869,
er van beide
en ADRI-
j bij haren
IR IER, Bouw-
oi van meer
lij Y Konings
f. 23, geregi-
liaar geven
jni'orderjarigen
van art. 478
flIOFF,
Procureur.
15 den NO-
ll'UR:
wijk en nom-
lii'-Bureau van
co brieven bjj
te!AN, langen
GOUDSCHE COURANT.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prijs per drie maanden is 1.75,
franco per post 2.
ADVERTENTIEN worden geplaatst
van 1 5 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GltOOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nominers VIJF CENTEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Gouda,
gezien het besluit van Heereu Gedeputeerde Staten
der Provincie Zuid-Holland van den 29" October
1869, N°. 5. (Prov. blad N°. 100,) brengen Ier
kennis van belanghebbenden ket volgende
Volgens art. 2 van bet Koninklijk besluit van
den 31" Januari) 1824 (Staatsblad ii°. 19), wordt
voor bet oprichten of veranderen van stoomtuigen
de veiguuuing van Gedeputeerde Staten vereisebt.
Volgens art. I van het Koninklijk besluit van
den 24 September 1859 (Staatsblad n°. 154), beeft
ieder, die een stoomketel in werking wenscht te
brengen, daartoe de vergunning noodig van den
Minister van Binnenlandscbe Zaken.
Deze twee vergunningen zijn wel te onderscheiden,
zjj behooren elk op zich zelve aangevraagd te wor
den. De eerste aan Gedeputeerde Staten, de tweede
aan den Minister van Binnenlandscbe Zaken.
Het verzoek aan deu Minister om een stoomketel
in werking te brengen, moet eene opgave bevatten van
a. De naam en de woonplaats van den vervaar
diger.
b. De zelfstandigheid, waaruit de kelel henevens
de kookhuizen, vuurgangen eu vlampijpen ver
vaardigd zijn.
c. Den vorm, de afmetingen en de wanddikte
van de onder b genoemde declen.
d. De uitgestrektheid van het oppervlak dat
verhit zal worden.
e. De veiligheidskleppen en hare afmetingen.
De toestellen, dienende om het waterpeil waar
te nemen en op de behoorlijke hoogte te houden.
l/. De toestellen, dienende om een ontstaan water
gebrek aan te kondigen.
h. Do grootste werkelijke drukking, uitgedrukt in
kilogrammen op den vierkanten centimeter, die
men voornemens is den stoom in den kelel te
laten uitoefenen. De werkelijke drukking is
het verschil tusscben de drukking, welke door
den stoom en die welke door den dampkring
tegen de wanden van den ketel wordt uitge
oefend.
Gouda, den 10" November 1800.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
IHfOOGl.EEVER FORTUI JN. van BERGEN IJZEN DOORN.
Nti de vergadering te Utrecht gehouden is
reeds door het fungeerende voorloopig hoofd
bestuur eene circulaire gezonden aan du deel
nemers om aan te sporen tot het vormen van
ufdeelingeu en het beginnen 'lcr werkzaam
heden. Zeldzaam is de algemeen opgewekte
belangstelling, waarmede dit even eenvoudig
als voortreffelijk plati van alle kanten is begroet
en liet is aan geen redelijken twijfel onderhevig
of bet zal goede vruchten dragen, hoe verschei
den ook de opvatting en uitvoering moge zjjn.
Het is nu gebleken, dat werkelijk niet on
gegrond was het vermoeden, dat het denkbeeld
door het edel broederpaar opgeworpen, zijne
aanleiding ontleende van den toestand in den
vreemde, waar schoolplichtigheid bestond. Dit
was de eerste grief, die zich hier en daar open
baarde, maar die niemand mocht terug houden
van toetreding tot eene vrije overweging tor
bestrijding van eene schandelijke kwaal.
Wij zijn dan ook dank verschuldigd aan den
hr. O Verhagen van Goes, door wiens bemoei
ing het punt der schoolverplichting tot zekere
beslissing kwam.
Hij wenschte schoolplichtigheid te stellen tot
doel van het verbond. Maar deze meening
telde slechts weinige voorstanders, eene ver
pletterende meerderheid verwierp dit beginsel.
En naar ons inzien, volkomen te recht; ook
dan als die verwerping ontsproot uit de over
tuiging, dat de invoering der schoolplichtigheid
in Nederland volstrekt onmogelijk zou bevonden
worden, als in strijd met het ingeboren gevoel
van burgerlijke vrjjheid des volks en de over
oude gewetensvrijheid.
De liberalen werden bij voorraad verdacht
cn beschuldigd dat zij het voornemen koester
den do schoolplichtigheid als hij overrompeling
te willen invoeren.
Vinden wij in deze beschuldiging niet vol
komen bevestigd, wat wij eenigen tijd geleden
opmerkten, dat het woord liberaal in deu par
tijstrijd zijne echte beteekenis verliestruim en
vrij van geest steunende op redelijke overtuiging
met verwerping van alle dwingend geweld.
Wij weten, dat onze maatschappij, dat alle
menschel ijke maatschappij rust op dwingend
geweld. Wij onderwerpen ons daaraan, wij ge
hoorzamen aan de voorschriften uit dit beginsel,
maar wij gelooven niet daarin, wij kennen een
hooger beginsel, de zachtmoedige kracht der
redeljjke overtuiging, wij hopen eene hetero toe
komst, die rusten zal op licit grondslag van
heugelijke!' waarheid.
Eu zouden wij dan nu, als wij ons ongeroepen
eu vrijwillig vereenigen tot eene slechts door
liet geweten nfgevergde taak, zouden wij voor
standers vun waarheid in liefde grijpen wilen
naar middelen van dwang en geweld.
Dankbaar voor het aanvankelijk resultaat der
vergadering te Utrecht, bevredigt het ons niet
de schoolplichtigheid is wel op den achtergrond
geschoven, maar niet geheel en volkomen ver
worpen. Menigeen denkt in het uiterste geval
aan dat laatste redmiddel als elke inspanning,
alle ijverige pogingen blijken ongenoegzaam
te zijn.
Wettigt dan het mislukken der goede poging
het bezigen van ongeoorloofde middelen? Dit
zullen wjj niet beweren, maar wij behoorden
dan liever het gebrekkige onzer welgemeende
pogingen te erkennen, dan dat wjj het hoog be
ginsel verloochenden van alle ware liberaliteit,
den weg der zachtmoedige overtuiging.
Illiberaal is boven alles de dxoang.
De echte liberaal eerbiedigt 's menschen zelf
standigheid als het hoogste beginsel en wij ken
nen geen mensch dien eernaam jedie zich
het recht aanmatigt zijn broeder, in welk op
zicht ook, door geweld te dwingen.
De liberalen verwerpen den schooldwang.
Wat bewoog de aanbidders van het menschen-
gezag op te komen tegen den schooldwang?
Omdat zij vreesden gedwongen te worden tot
de openbare scholen, zij kennen den liberaal
niet, hij verfoeit den dwang. Maar zij ver
foeien dien niet, zji willen geen schooldwang
onder deze wet, eerst als zij de wet gemaakt
en de school onder de kerk gesteld hebben,
dan, ja dan zullen zij de onrechtzinnigen wel
dwingen, want dwang en onderdrukking van
den vrijen geest is liet beginsel van elke or
thodoxie.
De ,eisch der zich noemende voorstanders
der nationale christelijke school was dus ten
aanzien der schoolplichtiglieid ongerijmd, als
reeds in hun zin volkomen beslist en het verzet
tegen het kosteloos onderwijs niet veel beter,
want de vergadering behoefde dat jn te
voeren en kon het. niét afschaffen.
Wij staan nu op zuiveren grondslag en wij
kunnenterwijl wij ernstige en duurzame
maatregelen heramen, inmiddels beginnen liet
goede werk door aanmoediging, overreding en
vermaning te bevorderen. Als wij dien lang-
zanicn weg volgen, zullen wjj gehoor vinden en
ons verbazen over het feit, dat er niet gevonden
worden, du niet naar school willen. Het lager
onderwjjs wordt door allen hoog geschat. Men
